Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 sierpnia 2022 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu Wydział II Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Małgorzata Radomska-Stęplewska

po rozpoznaniu w dniu 19 sierpnia 2022 r. w Poznaniu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa M. H. i P. H.

przeciwko (...) Sp. z o. o. w P.

o zapłatę

na skutek apelacji wniesionej przez pozwaną

od wyroku Sądu Rejonowego w Szamotułach

z dnia 27 października 2021 r.

sygn. akt I C 397/20

1. oddala apelację,

2. zasądza od pozwanej na rzecz powodów kwotę 1.800 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Małgorzata Radomska - Stęplewska

UZASADNIENIE

Pozwem z 27 marca 2020 r. powodowie M. H. i P. H. wnieśli o zasądzenie od pozwanej (...) Sp. z o. o. w P. kwoty 5670 zł tytułem wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z ich nieruchomości w okresie od 27 marca 2014 r. do 3 marca 2020 r. wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie oraz o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Pismem z 12 kwietnia 2021 r. powodowie rozszerzyli powództwo do kwoty 12.140 zł.

Strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Wyrokiem z dnia 27 października 2021 r. Sąd Rejonowy w Szamotułach w punkcie 1. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 12.140 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwot:

- 2.656 zł od 22 maja 2015r. do 4 czerwca 2020 r.,

- 5.670 zł od dnia 5 czerwca 2020 r. do 10 maja 2021 r.,

- 12.140 zł od dnia 11 maja 2021 r. do dnia zapłaty,

w punkcie 2. w pozostałym zakresie powództwo oddalił, w punkcie 3. kosztami procesu obciążył w całości pozwanego i z tego tytułu:

a)  zasądził od niego na rzecz powoda kwotę 3367 zł, w tym kwotę 1800 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego,

b)  nakazał ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Szamotułach kwotę 2778,98 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany.

Apelujący zaskarżył orzeczenie w całości, zarzucając Sądowi Rejonowemu naruszenie:

1) art. 365 k.p.c. poprzez błędne zastosowanie i uznanie, że w sprawie istnieje powaga rzeczy osądzonej co do zarzutu zasiedzenia służebności gruntowej odpowiadającej treści służebności przesyłu w związku z wydaniem postanowienia o ustanowieniu służebności przez Sąd Rejonowy w Szamotułach z dnia 11 kwietnia 2019 r. sygn. I Ns 1321/15,

2) art.233§1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego i uznanie, że przedłożone przez pozwanego dokumenty nie pozwalają na uznanie, iż doszło do zasiedzenia służebności o treści odpowiadającej służebności przesyłu przez (...) sp. z o. o. w odniesieniu do linii napowietrznej średniego napięcia SN-15kV oraz niskiego napięcia nN 0,4 kV, znajdujących się na działkach nr (...) KW (...), nr (...) KW (...), nr(...) KW (...) położonych w miejscowości Ć. z dniem 05.04.2008 r.,

3) art.224§2 k.c., art.225 k.c. poprzez ich zastosowanie oraz art. 7 k.c. poprzez jego niezastosowanie i zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości w sytuacji, gdy pozwany dysponował tytułem prawnym do korzystania z nieruchomości powodów w postaci nabytej przez zasiedzenie służebności gruntowej o treści odpowiadającej służebności przesyłu z dniem 5 kwietnia 2008 r. oraz w sytuacji, gdy pozwany pozostawał w dobrej wierze co do korzystania z nieruchomości powodów w zakresie niezbędnym do eksploatacji tam posadowionej infrastruktury elektroenergetycznej,

4) art. 233§1 k.p.c. w zw. z art. 278 k.p.c. i 285 k.p.c. poprzez uznanie za prawidłowe przyjęcie przez biegłego współczynnika „K” na poziomie 0,61 analogicznie jak w odniesieniu do ustanowienia służebności przesyłu , podczas gdy prawidłowo ustalony i faktyczny zakres współkorzystania nie powinien przekraczać 0,5, co wynika z wytycznych obowiązujących u uczestnika postępowania tj. dokumentu „Wytyczne określania powierzchni służebności przesyłu niezbędnej do właściwego korzystania z urządzeń” oraz faktycznego sposobu eksploatacji urządzeń posadowionych na nieruchomości powodów,

5) art.505 ⁴ k.p.c. w zw. z art. 505 ¹ k.p.c. poprzez rozpoznanie sprawy z pominięciem przepisów o postępowaniu uproszczonym i zasądzenie na rzecz powodów kwoty rozszerzonego powództwa ponad żądaną pierwotnie w pozwie kwotę 5.670 zł,

6) art.292 k.c. w zw. z art. 172§1 i 2 k.c. i art.352§1 k.c. poprzez ich niezastosowanie i nieprzyjęcie, że pozwany nabył w drodze zasiedzenia służebność gruntową odpowiadającą treści służebności przesyłu w sytuacji ciągłego władania nieruchomością powodów w sposób odpowiadający służebności gruntowej zgodnie z art. 336 w zw. z 305 ¹ k.c.

Wskazując na powyższe pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w całości, zasądzenie od powodów na rzecz pozwanego kosztów postępowania przed Sądem I instancji, zasądzenie od powodów na rzecz pozwanego zwrotu kosztów postępowania za II instancję, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację powodowie wnieśli o oddalenie apelacji w całości oraz o zasądzenie od pozwanej na rzecz powodów kosztów postępowania odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jako niezasadna podlegała oddaleniu.

Sąd Okręgowy w całości podziela ustalenia faktyczne i rozważania prawne Sądu Rejonowego, przyjmując je za własne (art. 382 k.p.c.).

Za nieuzasadniony uznać należało zarzut naruszenia art.365 k.p.c. poprzez błędne zastosowanie i uznanie, że w sprawie istnieje powaga rzeczy osądzonej co do zarzutu zasiedzenia służebności gruntowej odpowiadającej treści służebności przesyłu w związku z wydaniem postanowienia o ustanowieniu służebności przez Sąd Rejonowy w Szamotułach z dnia 11 kwietnia 2019 r. sygn. I Ns 1321/15. Jak wynika z akt sprawy I Ns 1321/15 postanowieniem z dnia 11 kwietnia 2019 r. Sąd Rejonowy w Szamotułach ustanowił służebność przesyłu na rzecz (...) Sp. z o. o. w P. na nieruchomościach powodów. Postanowieniem z dnia 3 marca 2020 r. Sąd Okręgowy w Poznaniu oddalił apelację uczestniczki postępowania od ww. postanowienia. W uzasadnieniu tego postanowienia Sąd Okręgowy wskazał, że podniesiony przez uczestniczkę zarzut zasiedzenia służebności gruntowej odpowiadającej treści służebności przesyłu, bądź służebności przesyłu nie zasługiwał na uwzględnienie. Zgodnie z art.365§1 k.p.c. orzeczenia prawomocne wiążą nie tylko strony i sąd , który je wydal, lecz również inne sądy oraz inne organy państwowe i organy administracji publicznej. Słusznie zatem Sąd Rejonowy uznał, że pozwany uzyskał uprawnienie do korzystania z nieruchomości powodów w zakresie służebności przesyłu dopiero z dniem 11 kwietnia 2019 r., kiedy to doszło do wydania postanowienia o ustanowieniu służebności przesyłu w sprawie I Ns 1321/15. Podkreślić trzeba, że nie jest dopuszczalne w świetle art. 365§1 k.p.c. odmienne ustalenie zaistnienia, przebiegu i oceny istotnych dla danego stosunku prawnego zdarzeń faktycznych w kolejnych procesach sądowych między tymi samymi stronami, chociażby przedmiot tych spraw się różnił ( wyrok SA w Łodzi I ACa 1068/12). Oznacza to, że niedopuszczalne było ponowne rozpatrywanie w tym procesie zarzutu zasiedzenia służebności, gdyż jego uwzględnienie mogłoby doprowadzić do podważenia podstawy orzeczenia w prawomocnie zakończonej sprawie I Ns 1321/15.

Sąd Okręgowy nie podzielił też zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. Skuteczne podniesienie zarzutu naruszenia przez sąd art. 233 § 1 k.p.c. może mieć miejsce wyłącznie wówczas, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej, albo wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo-skutkowych. Powyższe wyklucza naruszenie reguł swobodnej oceny dowodów w przypadku, gdy z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z zasadami doświadczenia życiowego. Z uwagi na powyższe skuteczne podniesienie zarzutu naruszenia zasady swobodnej oceny materiału dowodowego nie może ograniczyć się wyłącznie do wskazania na inny, niż ustalony przez sąd stan faktyczny i wymaga wskazania jakie kryteria oceny naruszono w przypadku konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłuszne im je przyznając. Tym samym polemika strony z oceną dokonaną przez sąd, która nie jest podparta merytorycznymi argumentami, nie może stanowić podstawy do podważenia dokonanych przez sąd ustaleń.

Za niezasadny uznać należało zarzut naruszenia art. 233§1 k.p.c. w zw. z art. 278 k.p.c. i 285 k.p.c. poprzez uznanie za prawidłowe przyjęcie przez biegłego współczynnika „K” na poziomie 0,61 analogicznie jak w odniesieniu do ustanowienia służebności przesyłu, podczas gdy prawidłowo ustalony i faktyczny zakres współkorzystania nie powinien przekraczać 0,5, co wynika z wytycznych obowiązujących u pozwanej tj. dokumentu „Wytyczne określania powierzchni służebności przesyłu niezbędnej do właściwego korzystania z urządzeń” oraz faktycznego sposobu eksploatacji urządzeń posadowionych na nieruchomości powodów. Przede wszystkim wskazać należy, że biegły z dziedziny szacowania nieruchomości J. K. pisemnie ustosunkował się do zastrzeżeń pozwanego dotyczących przyjętego współczynnika K (k.149-150), a pozwany w dalszym postępowaniu nie złożył zastrzeżeń do opinii uzupełniającej. Również w apelacji nie podniósł nowych okoliczności, które podważałyby wnioski opinii biegłego sądowego.

Na aprobatę nie zasługiwał także zarzut naruszenia art.224§2 k.c., art.225 k.c. poprzez ich zastosowanie oraz art. 7 k.c. poprzez jego niezastosowanie i zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości w sytuacji, gdy pozwany dysponował tytułem prawnym do korzystania z nieruchomości powodów w postaci nabytej przez zasiedzenie służebności gruntowej o treści odpowiadającej służebności przesyłu z dniem 5 grudnia 2008 r. oraz w sytuacji, gdy pozostawał w dobrej wierze. Sąd Okręgowy podzielił stanowisko Sądu I instancji, że po stronie pozwanej nie istniała dobra wiara. Przyjąć dobrą wiarę przy objęciu w posiadanie prawa rzeczowego można wtedy, gdy podmiot je obejmujący pozostaje w usprawiedliwionym, ale błędnym przekonaniu, że prawo to mu przysługuje. W niniejszej sprawie pozwany, będący przedsiębiorcą i profesjonalistą, powinien mieć świadomość, że korzysta z cudzej nieruchomości, a do ustanowienia służebności gruntowej/przesyłu wymagane jest zachowanie formy akt notarialnego. Pozwana i jej poprzednicy prawni, nie posiadając w żaden sposób uregulowanej formy korzystania z gruntów powodów, nie mieli podstaw do twierdzenia, że korzystali z nieruchomości powodów w dobrej wierze. Pozwana nadto nie wykazała, aby miała tytuł prawny do nieruchomości powodów w zakresie służebności, w szczególności uzyskany na skutek zasiedzenia służebności, co potwierdziło ustanowienie odpłatnej służebności na nieruchomości powodów na rzecz pozwanej postanowieniem z dnia 11 kwietnia 2019 r. w sprawie I Ns 1321/15.

W kwestii podnoszonego przez apelującego zarzutu naruszenia art.505 ⁴ k.p.c. w zw. z art. 505 ¹ k.p.c. poprzez rozpoznanie sprawy z pominięciem przepisów o postępowaniu uproszczonym wskazać należy, że Sąd Okręgowy podzielił stanowisko Sądu I instancji, że rozpoznanie sprawy z pominięciem przepisów o postępowaniu uproszczonym służyło sprawniejszemu rozpoznaniu sporu między stronami.

Wobec bezzasadności argumentacji podniesionej w apelacji podlegała ona oddaleniu w całości na podstawie art. 385 k.p.c.

Koszty procesu w instancji odwoławczej obciążają pozwanego jako przegrywającego ten etap postępowania na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. Na koszty powodów złożyło się wynagrodzenie ich pełnomocnika w kwocie 1.800 zł ustalone na podstawie § 2 pkt 5 w zw. z
§10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

Małgorzata Radomska-Stęplewska