Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Konin, dnia 24-06-2022 r.

Sąd Rejonowy w Koninie I Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczącysędzia Piotr Chodarcewicz

Protokolantsekretarz sądowy Julita Stosik

po rozpoznaniu w dniu 27 maja 2022 roku w Koninie

na rozprawie

sprawy

z wniosku Gmina W.

przy udziale Skarbu Państwa-Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe-Nadleśnictwo K. repr. przez Nadleśniczego Nadleśnictwa, Skarbu Państwa repr. przez Starostę Powiatu (...)

o zasiedzenie

POSTANAWIA:

1.  oddalić wniosek;

2.  pozostawić strony przy poniesionych kosztach postępowania.

sędzia Piotr Chodarcewicz

Sygn. akt I Ns 31/21

UZASADNIENIE

We wniosku z dnia 4 stycznia 2021 roku Gmina W. wniosła o stwierdzenie, że nabyła przez zasiedzenie z dniem 27 maja 2020 roku własność nieruchomości oznaczonej numerem ewidencyjnym działki (...) o pow. 0,5086 ha, położonej w obrębie ewidencyjnym K. gmina W., dla której Sąd Rejonowy w K.prowadzi księgę wieczystą (...). W uzasadnieniu wskazano, że nieruchomością Gmina W. włada jak posiadacz samoistny od przeszło 30 lat (k. 3 – 5 – wniosek).

W odpowiedzi na wniosek uczestnik Skarb Państwa – Starosta (...) wskazał, że nie sprzeciwia się wnioskowi, o ile wnioskodawca wykaże przesłanki zasiedzenia (k. 80 – odpowiedź na wniosek).

W odpowiedzi na wniosek uczestnik Skarb Państwa – Państwowe Gospodarstwo Leśne – Lasy Państwowe wniósł o oddalenie wniosku i zasądzenie od wnioskodawcy na rzecz uczestnika kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych. W uzasadnieniu wskazał, że przedmiotowa nieruchomość jest drogą leśna po której zgodnie z obowiązującym prawem istnieje możliwość dopuszczenia ruchu. Z tego względu okoliczności i fakty wskazane przez wnioskodawcę a dotyczące korzystania z dróg leśnych przez (...) nie mogą stanowić podstawy do uwzględnienia wniosku o zasiedzenie (k. 82 – 83 – odpowiedź na wniosek).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

Nieruchomość oznaczona numerem ewidencyjnym (...) o pow. 0,5086 ha, położona w obrębie ewidencyjnym K. gmina W., dla której Sąd Rejonowy w K.prowadzi księgę wieczystą (...), stanowi drogę będącą własnością Skarbu Państwa pozostającą w zarządzie Państwowego Gospodarstwa leśnego Lasów Państwowych – Nadleśnictwa K..

okoliczność bezsporna

Z przedmiotowej drogi od wielu lat korzystają okoliczni mieszkańcy. Początkowo droga była drogą gruntową, a następnie, na początku lat dziewięćdziesiątych została zmodernizowana przez Gminę W. w ten sposób, że stała się droga żwirową i tłuczniową, zaś w 1997 roku Gmina W. położyła na drodze asfalt. Gmina W. na bieżąco dbała o przedmiotową drogę: remontowała ją, zwalczała oblodzenia, odśnieżała. W sprawach utrzymania drogi osoby z niej korzystające zwracają się do Gminy W..

okoliczność bezsporna; dowód: zeznania świadka R. P. – k. 137-137v, zeznania świadka W. W. – k. 137v, zeznania świadka A. K. – k. 137v-138, zeznania przesłuchiwanego za uczestnika ad 1 W. K. – k. 168 -169, zeznania przesłuchiwanego za wnioskodawcę G. S. – k. 172 – 175

Sąd w całości dał wiarę zeznaniom świadków oraz stron. Ponadto Sąd oparł się na zgromadzonych w sprawie dokumentach. Stan faktyczny był w niniejszej sprawie bezsporny, a spór pomiędzy wnioskodawcą a uczestnikiem ad 1 dotyczył kwestii oceny prawnej.

Sąd zważył, co następuje.

Przedmiotowy wniosek nie zasługiwał na uwzględnienie wobec niewykazania niezbędnych przesłanek warunkujących stwierdzenie nabycia prawa własności nieruchomości w drodze zasiedzenia, w szczególności wobec niewykazania samoistności posiadania przez wnioskodawcę.

Nabycie prawa własności nieruchomości w całości bądź udziału we współwłasności takiej nieruchomości w drodze zasiedzenia możliwe jest tylko w przypadku zaistnienia wszystkich przesłanek warunkujących możliwość stwierdzenia nabycia prawa własności poprzez zasiedzenie. Ubiegający się o stwierdzenie nabycia prawa własności w drodze zasiedzenia musi wykazać, że wszystkie prawne przesłanki warunkujące nabycie prawa własności w ten właśnie sposób zostały spełnione, może tego dokonać wszelkimi dostępnymi środkami dowodowymi (art. 6 k.c.). Z drugiej strony dotychczasowy właściciel czy współwłaściciel w taki sam sposób może bronić się przed utratą praw do nieruchomości. Zasiedzenie nie może stanowić podstawy do nabycia własności przez osobę, której prawo własności do tej nieruchomości już przysługuje.

Zgodnie z art. 172 k.c. posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze. Po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.

Do przypadków zasiedzenia, które nastąpiło przed wejściem w życie ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 55, poz. 321) tj. przed 1 października 1990 r., będą miały zastosowanie dziesięcioletnie i dwudziestoletnie okresy posiadania przewidziane w art. 172 k.c. w brzmieniu obowiązującym przed tą datą. Nowela ta wprowadziła zasadę, że do zasiedzenia, którego bieg rozpoczął się przed 1 październikiem 1990 r., zastosowanie mają przepisy nowe, czyli dłuższe okresy posiadania (art. 9). Jeśli chodzi o zasiedzenie nieruchomości, które zarówno przed zmianą przepisów, jak i po zmianie mogły być przedmiotem zasiedzenia, to o ile do zasiedzenia doszło przed wejściem w życie wskazanej ustawy nowelizującej, do takich przypadków zastosowanie mają przepisy poprzednie, czyli dziesięcioletni i dwudziestoletni okres posiadania samoistnego. Jeżeli zaś wedle przepisów poprzednio obowiązujących do zasiedzenia nie doszło, do takich przypadków zastosowanie mają nowe przepisy.

Posiadaczowi zgodnie z art. 7 k.c. przysługuje domniemanie istnienia dobrej wiary, jednakże jest to domniemanie wzruszalne i za pomocą wszelkich dostępnych środków dowodowych można je obalić. Ponadto, zgodnie z przytoczoną wyżej wypracowaną w orzecznictwie definicją dobrej wiary, jest nią sytuacja wyjątkowa uzasadniona usprawiedliwionymi okolicznościami. Dla przyznania posiadaczowi przymiotu posiadania w dobrej wierze nie wystarcza jego przekonanie, że jest właścicielem określonej nieruchomości, że posiada ją w sposób nienaruszający praw innych osób, ale musi to być przekonanie uzasadnione wyjątkowymi usprawiedliwionymi okolicznościami, w których okoliczności te dają logiczne i merytoryczne uzasadnienie do twierdzenia, że posiadacz pozostawał w błędnym przekonaniu co do prawa własności. Złą wiarę należy przypisać osobie, która bądź to wie, że nie przysługuje jej określone prawo, bądź też nie wie o tym, ale brak jest uzasadnionych podstaw do usprawiedliwienia tej niewiedzy. We wszystkich tych stanach faktycznych, gdzie nie ma mowy o dobrej wierze posiadacza, własność nieruchomości przez zasiedzenie nabywa się z upływem okresu 30 lat (uprzednio 20 lat). Należy także wskazać, że do oceny, czy posiadacz był w dobrej bądź w złej wierze, decydujący jest moment wejścia w posiadanie nieruchomości. Zatem fakt, że posiadacz w trakcie zasiadywania nieruchomości, tj. już po objęciu posiadania dowiedział się o tym, że nie jest właścicielem nieruchomości, nie wpływa na jego złą wiarę.

Nie ulega wątpliwości, że wnioskodawca nie dysponowała tytułem własności odnośnie nieruchomości. Nieruchomość ta stanowiła własność Skarbu Państwa, czego wnioskodawca miał świadomość. W rachubę może wchodzić zatem tylko trzydziestoletni okres samoistnego posiadania.

Posiadanie prowadzące do zasiedzenia musi mieć charakter posiadania samoistnego. Samoistne posiadanie nieruchomości zdefiniowane w art. 336 k.c., które prowadzi do zasiedzenia jej własności, może odnosić się do pełnego prawa albo też jego idealnej części. Zgodnie z treścią art. 336 k.c. posiadaczem samoistnym jest ten, kto rzeczą faktycznie włada jak właściciel, a więc z zamiarem władania dla siebie. Rzecz jasna nie chodzi tu o bycie właścicielem, ale o taki sposób władania rzeczą, który sprawia uzasadnione przekonanie, w szczególności wobec otoczenia, że posiadacz jest właścicielem rzeczy. Ponadto istotą samoistnego posiadania jest własne wewnętrzne przekonanie posiadacza i jego uzewnętrzniona wola traktowania siebie jak właściciela. Posiadacz musi więc posiadać nieruchomość z zamiarem posiadania jej dla siebie, a nie dla innej osoby. Dlatego wyklucza możliwość zasiedzenia posiadanie o charakterze zależnym, czyli takim, które polega na tym, że posiadacz włada rzeczą jak użytkownik, zastawnik, dzierżawca, najemca, biorący rzecz w użyczenie bądź posiadający inne prawo, z którym łączy się władztwo nad cudzą rzeczą. Wola władania nieruchomością dla siebie polega na tym, że posiadacz chce i może wykonywać takie czynności, które wobec otoczenia będą wskazywały na to, że posiadacz jest właścicielem rzeczy albo przynajmniej traktuje ją w taki sposób jakby stanowiła jego własność. Zatem z posiadaniem samoistnym mamy do czynienia wtedy, gdy po stronie władającego istnieje możność rzeczywistego władania faktycznego nieruchomością w takim zakresie, jaki odpowiada zakresowi uprawnień właściciela, jak i manifestowania w sposób dostrzegalny dla otoczenia działania we własnym imieniu (zob. uchwałę pełnego składu Izby Cywilnej z dnia 26 października 2007 r., III CZP 30/07, OSNC 2008, Nr 5, poz. 43, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 1986 r., III CRN 60/86, OSNC 1987, z. 9, poz. 138, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29 czerwca 2010 r., III CSK 300/09, niepubl., postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 października 2002 r., I CKN 1009/00, niepubl.).

Materiał dowodowy zgromadzony w niniejszej sprawie nie dawał uzasadnionych podstaw do przyjęcia, że posiadanie wnioskodawcy miało charakter samoistny.

Należy zauważyć, że sam fakt, że Gmina W. zmodernizowała drogę, w 1997 roku położyła na drodze asfalt, na bieżąco dbała o drogę remontując ją, zwalczając oblodzenia czy odśnieżając, nie daje – w ocenie Sądu – podstaw, aby uznać samoistność posiadania. Nie ulega wątpliwości, że z przedmiotowej drogi od wielu lat korzystają mieszkańcy (a także inne osoby), zatem czynności podejmowane przez Gminę miały niewątpliwie na celu dbanie o dobrostan swoich mieszkańców. Nie oznacza to wszakże, że przedmiotową nieruchomością Gmina W. władała jak właściciel. Tego typu działania Gminy, podejmowane w żywotnym interesie swoich mieszkańców, mogą być wszakże podejmowane także w stosunku do nieruchomości co do których brak jest intencji posiadania ich jak właściciel.

Podkreślić w tym miejscu należy, że zasiedzenie stanowi odstępstwo od zasady nienaruszalności prawa własności w związku z czym wszelkie wątpliwości powinny być tłumaczone na korzyść ochrony własności (zob. Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 7 października 2010 r., sygn. akt IV CSK 152/10). Oznacza to, że jedynie taki materiał dowodowy, który w sposób jednoznaczny prowadzi do przekonania, iż spełnione zostały przesłanki zasiedzenia pozwala na uwzględnienie wniosku. Jakiekolwiek wątpliwości muszą być poczytywane natomiast na korzyść właściciela. W przedmiotowej sprawie jest to tym bardziej istne, że właścicielem objętej postępowaniem nieruchomości jest Skarb Państwa, a co za tym idzie, uwzględnienie wniosku prowadziłoby do uszczuplenia własności państwowej.

Z tych względów, w oparciu o przywołane przepisy przedmiotowy wniosek podlegał oddaleniu.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 520 § 1 k.p.c.

sędzia Piotr Chodarcewicz