Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Konin, dnia 28 listopada 2024 r.

Sąd Rejonowy w Koninie I Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący: sędzia Agnieszka Libiszewska

Protokolant: sekr. sąd. Karolina Sokołowska

po rozpoznaniu w dniu 29 października 2024 r. w Koninie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) z siedzibą w W.

przeciwko F. H. i T. F. Sp. j. z siedzibą w K.

o zapłatę

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od powódki na rzecz solidarnych pozwanych kwotę 5400 zł (pięć tysięcy czterysta złotych) z tytułu zwrotu kosztów procesu wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

sędzia Agnieszka Libiszewska

UZASADNIENIE

Powódka (...) S.A. z siedzibą w W. wniosła o zasądzenie od pozwanych (...) i T. F. Sp.j. z siedzibą w K. kwoty 50 171,01 zł wraz z dalszymi odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 21 grudnia 2023 r. do dnia zapłaty wraz z kosztami postępowania, w tym kosztami zastępstwa procesowego wg norm przepisanych. W uzasadnieniu powódka wskazała, że zawarła z pozwanymi w dniu 12 maja 2020 roku umowę Subwencji Finansowej w ramach programu rządowego „Tarcza finansowa (...) dla mikro, małych i średnich firm’’. Wskazała, że umowa subwencji została zawarta za pośrednictwem Bankowości Elektronicznej Banku za pomocą narzędzi autoryzacyjnych przekazanych Beneficjentowi przez Bank. Fundusz wypłacił pozwanym kwotę subwencji w wysokości 148 680 zł na rachunek wskazany przez spółkę. Powódka wskazała, iż po dniu zawarcia umowy nastąpiła korekta w rejestrze Ministerstwa Finansów w zakresie wysokości przychodów. Wskutek korekty wystąpiła rozbieżność w odniesieniu do oświadczeń złożonych przez Beneficjenta w ramach umowy Subwencji Finansowej, a stanem faktycznym z uwzględnieniem dokonanych korekt. Beneficjent oświadczył, że skala spadku przychodów w wybranym przez niego okresie kwalifikuje Beneficjenta do przedziału od 75 % do 100 %. Skala spadku przychodów w wybranych przez Beneficjenta okresie ustalona przez (...) ( (...)) w oparciu o bazę danych Ministerstwa Finansów („MF’’)– kwalifikuje Beneficjenta do przedziału od 50 % do 75 % . Zdaniem powódki oznacza to, że po dniu zawarcia umowy Subwencji Finansowej doszło do zmiany danych w rejestrze MF w zakresie wysokości przychodów wpływających na skalę spadku przychodów. W konsekwencji powódka ustaliła na podstawie postanowień umowy, że należna kwota subwencji do zwrotu wynosi 49 650 zł.

Wyżej wymieniony pozew został złożony w elektronicznym postępowaniu upominawczym w dniu 21 grudnia 2023 roku.

Sąd Rejonowy L. (...) postanowieniem z dnia 15 lutego 2024 roku w sprawie o sygn. akt (...) (...) wobec braku podstaw do wydania nakazu zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym, umorzył postępowanie. Zachowując trzymiesięczny termin do wniesienia pozwu, powódka ponownie złożyła go w 14 maja 2024 roku do Sądu Rejonowego w K..

W odpowiedzi na pozew pozwani wnieśli o oddalenie powództwa w całości jako niezasadnego i nieuwzględnienie wszystkich okoliczności oraz zwrotu na ich rzecz kosztów procesu wraz z uiszczoną opłatą skarbową, oraz kosztami zastępstwa procesowego.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

W dniu 12 maja 2020 roku (...) i T. F. S.J. z siedzibą w K. zawarli z (...) S.A. z siedzibą w W. umowę Subwencji Finansowej nr (...). Umowa podpisana została w bankowości elektronicznej, za pomocą narzędzi autoryzacyjnych przekazanych pozwanym przez Bank.

/dowód: umowa nr (...)MP z dnia 12 maja 2020 r. wraz z załącznikami - k. 20v-30./

Zgodnie z § 1 ust. 2 umowy przedsiębiorca oświadczył, że na dzień 31 grudnia 2019 r. był mikroprzedsiębiorcą (dodatkowy opis pola – mikorprzedsiębiorca to przedsiębiorca, który zatrudnia od 1 do 9 pracowników, z wyłączeniem właściciela oraz jego roczny obrót lub suma bilansowa nie przekracza równowartości 2 mln EUR).

Jak wynika z § 1 ust. 4 przedsiębiorca oświadczył, że liczba zatrudnionych pracowników na koniec miesiąca poprzedzającego miesiąc złożenia wniosku o zawarcie umowy subwencji finansowej wynosi 6. W § 1 ust. 4 pkt a) przedsiębiorca oświadczył, że maksymalną liczbę pracowników wskazuje na dzień 31 grudnia 2019 r. Liczba pracowników na wskazaną datę wynosiła 5.

W § 1 ust. 5 umowy jako miesiąc kalendarzowy, w którym doszło do spadku obrotów gospodarczych (przychodów ze sprzedaży) przedsiębiorcy (miesiąc referencyjny) wskazano kwiecień 2020 r. W ust. 6 skalę spadku obrotów gospodarczych (przychodów ze sprzedaży) przedsiębiorcy w porównaniu do poprzedniego miesiąca lub analogicznego miesiąca ubiegłego roku w związku z zakłóceniami w funkcjonowaniu gospodarki na skutek COVID-19 określono na 80 %. W ust. 7 wskazano, że przedsiębiorca wybiera sposób porównania spadku obrotów gospodarczych (przychodów ze sprzedaży) miesiąc do miesiąca, a w miesiącu kalendarzowym bezpośrednio poprzedzającemu miesiąc referencyjny opiewały one na sumę 104 736,16 zł. W ust. 8 przedsiębiorca oświadczył, że wielkość jego obrotów gospodarczych (przychodów ze sprzedaży) w 2019 r. wynosiła 1 106 167,21 zł.

Zgodnie z § 1 ust. 9 umowy przedsiębiorca wnioskował o subwencję w kwocie 180 000 zł.

Decyzję o wysokości zwrotu subwencji finansowej miał podjąć (...), na podstawie oświadczenia o rozliczeniu subwencji finansowej, złożonego przez przedsiębiorcę w terminie 10 dni roboczych od upływu 12 miesięcy liczonych od dnia wypłaty subwencji finansowej przedsiębiorcy. Składając oświadczenie o rozliczeniu subwencji finansowej przedsiębiorca zobowiązany był potwierdzić średnią liczbę pracowników okresie pełnych 12 miesięcy od końca miesiąca poprzedzającego dzień zawarcia umowy (§ 3 ust. 4).

Spłata subwencji finansowej miała rozpocząć się 13 miesiąca, licząc od pierwszego pełnego miesiąca od dnia wypłaty subwencji. Kwota subwencji finansowej miała być spłacana w 24 równych miesięcznych ratach. Wraz z decyzją (...) o wysokości kwoty spłaty subwencji finansowej miał zostać udostępniony przedsiębiorcy harmonogram spłaty (§ 4 ust. 2).

W przypadku niespłacenia jakiejkolwiek raty subwencji finansowej lub jej części zgodnie z harmonogramem spłaty powódka uzyskała uprawienie do naliczania odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia następującego po dniu wymagalności raty do dnia jej faktycznej zapłaty (§ 5 ust. 1).

/dowód: - umowa nr (...)MP z dnia 12 maja 2020 r., - - k. 13-19, regulamin ubiegania się o udział w programie rządowym „Tarcza Finansowa (...) dla małych i średnich firm’’ - k. 32-52/

Powódka w dniu 13 maja 2020 r. wydała decyzję o wypłacie pozwanemu subwencji finansowej w kwocie 148 680 zł. Środki we wspomnianej kwocie zostały przekazane na rachunek pozwanego.

/dowód: decyzja w sprawie umowy subwencji z dnia 13 maja 2020 r. - k. 20, potwierdzenie transakcji - k. 21/

Dnia 14 maja 2021 r. pozwany przedłożył powódce oświadczenie o rozliczeniu subwencji finansowej. Oświadczenie zostało złożone na formularzu przygotowanym przez powódkę. W § 1 ust. 7 tegoż oświadczenia wskazano, że beneficjent wnioskuje o zwolnienie z obowiązku zwrotu subwencji finansowej w kwocie nie większej niż 148 680 zł.

W § 2 ust. 2 oświadczenia beneficjent zaprzeczył, aby w celu wyliczenia subwencji finansowej polegającej zwrotowi we właściwej wysokości zachodziła konieczność uwzględnienia danych finansowych lub danych dotyczących zatrudnienia innych podmiotów z uwagi na to, że:

a. Beneficjent uległ przekształceniu, podziałowi lub połączeniu (w rozumieniu Kodeksu Spółek Handlowych) w okresie mającym wpływ na wyliczenie wartości subwencji finansowej podlegającej zwrotowi przez beneficjenta (tj. pomiędzy dniem uzyskania subwencji finansowej, a dniem złożenia oświadczenia);

b. Beneficjent działa w strukturze wielooddziałowej (posiada oddziały, które działają pod odrębnymi NIP).

W § 3 ust. 1 ww. dokumentu beneficjent oświadczył, że średnia liczba pracowników przez okres pełnych 12 miesięcy kalendarzowych od końca miesiąca kalendarzowego poprzedzającego datę zawarcia umowy wniosła 2,63. W ust. 2 pkt c. beneficjent oświadczył, że liczba pracowników zatrudnionych na dzień końca miesiąca poprzedzającego datę zawarcia umowy wynosiła 4,13. W ust. 3 beneficjent oświadczył, że skala redukcji zatrudnienia zgodnie z danymi wskazanymi w ust. 1 oraz 2 wynosiła 36 %.

/dowód: oświadczenie o rozliczeniu Subwencji Finansowej z dnia 14 maja 2021 r. - k. 22/

W dniu 14 czerwca 2021 r. powódka wydała decyzję w sprawie zwolnienia z obowiązku zwrotu subwencji finansowej. W jej treści wskazano, iż w związku ze złożonym oświadczeniem o rozliczeniu subwencji finansowej, (...) na podstawie dostępnych danych wyliczył zwolnienie z obowiązku zwrotu subwencji finansowej w wysokości 100 %. Na podaną wartość zwolnienia składały się w 25 % czynniki związane z prowadzeniem działalności gospodarczej w całym okresie 12 miesięcy od dnia przyznania subwencji finansowej oraz w 75 % czynniki związane z wyjątkowo trudną sytuacją wybranych branż najbardziej dotkniętych skutkami obostrzeń administracyjnych związanych z ekonomicznymi skutkami pandemii COVID-19. Powód został zwolniony z obowiązku zwrotu subwencji w całości (wartość subwencji finansowej pozostającej do spłaty określono jako „0 PLN”).

/dowód: decyzja w sprawie zwolnienia z obowiązku zwrotu subwencji z dnia 14 czerwca 2021 r. - k. 24/

Pismem z dnia 27 października 2023 r. powódka wezwała pozwanego do zwrotu w terminie 14 dni od daty otrzymania wezwania, części otrzymanego wsparcia finansowego w wysokości 49 560 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie naliczonymi w przypadku bezskutecznego upływu wskazanego terminu. Jako podstawę roszczenia wskazano § 3 ust. 6 zawartej przez strony Umowy Subwencji Finansowej nr (...) z dnia 12 maja 2020 r.

/dowód: pismo powódki z dnia 27 października 2023 r. wraz z elektronicznym potwierdzeniem odbioru - k. 30-31/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie całokształtu materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, to jest w postaci dokumentów złożonych przez strony.

Wartość dowodowa zgromadzonych w sprawie dokumentów nie była kwestionowana przez żadną ze stron, a i Sąd nie znalazł podstaw, by czynić to z urzędu.

Na podstawie tak ustalonego stanu faktycznego Sąd zważył co następuje.

Powództwo okazało się niezasadne.

Na podstawie art. 21a Ustawy z dnia z dnia 4 lipca 2019 r. o systemie instytucji rozwoju (Dz.U. z 2024 r., poz. 923) Rada Ministrów powierzyła (...) realizację rządowego programu udzielania wsparcia finansowego, w szczególności w formach, o których mowa w art. 13 ust. 1, lub w formach bezzwrotnych:

1) przedsiębiorcom - w związku ze skutkami COVID-19;

2) przedsiębiorcom oraz innym podmiotom - w związku z zakazem, o którym mowa w art. 12a ust. 1 ustawy z dnia 12 października 1990 r. o ochronie granicy państwowej.

Z takiej pomocy skorzystała pozwana spółka, która w dniu 12 maja 2020 r. zawarła z powodem wyżej opisaną Umowę subwencji finansowej numer (...). Zgodnie § 1 pkt 5 miesiącem spadku obrotów (miesiącem referencyjnym) – kwiecień 2020 r. (dowolny miesiąc po lutym 2020 r.). W § 1 pkt 6 Umowy wskazano, że skala spadku obrotów gospodarczych (przychodów ze sprzedaży) w porównaniu do poprzedniego miesiąca lub analogicznego miesiąca ubiegłego roku w związku z zakłóceniami w funkcjonowaniu gospodarki na skutek COVID-19 (kwiecień 2019) miała wynieść – 80%. Z kolei w § 1 pkt 7 umowy pozwany wybrał miesiąc do porównania – miesiąc poprzedzający miesiąc referencyjny (marzec 2020). Obroty gospodarcze w tym miesiącu (przychody ze sprzedaży) miały wynieść 104 736,16 zł. Natomiast wysokość wypłaconej subwencji wyniosła 148 680 zł.

Przychody w marcu 2020 r. wyniosły – 105 842 (k. 74), - 80%, a przychody w kwietniu 2020 r. – 20 711 – (k. 75). Tym samym wysokość spadku przewyższała 80%. Nawet gdyby przyjąć wartość 104 736 to po odjęciu 80% tej kwoty zostaje 20 947 zł. Tymczasem przychody pozwanej w kwietniu 2020 r. wyniosły 20 711, czyli i tak spadek był większy niż 80%.

Trafnie pełnomocnik pozwanej podniosła, że pozwana spółka nie mogła wybrać innego miesiąca niż marzec 2020 r., bo działalność pozwana rozpoczęła w lutym 2020 r. i w 2019 r. nie miała żadnych przychodów. Okoliczności tej w żaden sposób nie zaprzeczył powód. Podobnie nie zakwestionował okoliczności, iż konieczność korekty wynikała z późniejszego nadesłania faktury. Słusznie podkreślił pełnomocnik pozwanej spółki, że korekta sama w sobie jest działaniem legalnym, a ponadto nie zmieniła przedziału uprawniającego do otrzymania subwencji. Jednocześnie podkreślenia wymaga, że nawet dokonanie korekty nie zmieniło przedziału, uprawniającego do otrzymania subwencji. Faktu wpływu tej późnej faktury, o której wskazała pozwana, powód także nie zanegował. Okoliczności te zatem należało uznać za przyznane.

Biorąc powyższe pod uwagę należało uznać, że powód nie wykazał, by nastąpiło przemieszczenie z przedziału trzeciego do drugiego. Trafnie podnosi pełnomocnik pozwanego, że powód nie mógł jednostronnie, bez zmiany umowy w postaci np. aneksu zmienić wskazane przez pozwaną kryterium otrzymania subwencji. Takowa zmiana umowy natomiast nie nastąpiła na żadnym etapie jej obowiązywania.

Przypomnieć należy, że zgodnie z art. 6 k.c., ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne (ciężar dowodu). Stosownie do treści art. 3 k.p.c., strony obowiązane są dawać wyjaśnienia co do okoliczności sprawy zgodnie z prawdą i bez zatajania czegokolwiek oraz przedstawiać dowody (zasada kontradyktoryjności). Rzeczą sądu nie jest zatem zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.). Nie obowiązuje obecnie zasada odpowiedzialności sądu za wynik postępowania dowodowego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 grudnia 1996 r., I CKU 45/96, OSNC 1997, z. 6-7, poz. 76; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 października 1997 r., II UKN 244/98, OSNP 1999, z. 20, poz. 662; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 1997 r. II UKN 406/97, OSNP 1998, z. 21, poz. 643; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 października 2000 r., II UKN 33/00, OSNP 2002, z. 10, poz. 251). Zasada ta znajduje uzasadnienie nawet w przypadku stron występujących w sprawie bez adwokata lub radcy prawnego (por. cyt. wyrok SN z dnia 11 października 2000 r.). Przepis art. 6 k.c. rozumiany być musi przede wszystkim w ten sposób, że strona, która nie przytoczyła wystarczających dowodów na poparcie swych twierdzeń ponosi ryzyko niekorzystnego dla siebie rozstrzygnięcia, o ile ciężar dowodu, co do tych okoliczności na niej spoczywał. Niedochowanie powyższych obowiązków skutkuje ryzykiem przegrania procesu przez stronę, którą obciążał ciężar wykazania okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Obowiązkowi temu – jak wskazano wyżej nie sprostał powód. Tym samym powództwo podlegało oddaleniu.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie wyżej powołanych przepisów, orzeczono jak w punkcie 1 wyroku.

O kosztach procesu, sąd rozstrzygnął w punkcie 2 wyroku, orzekając w tym zakresie w oparciu o art. 98 k.p.c., statuujący zasadę odpowiedzialności za wynik procesu. W myśl tego przepisu strona przegrywająca proces jest zobowiązana zwrócić stronie przeciwnej koszty procesu. Pozwana poniosła koszty zastępstwa procesowego w wysokości 5400 zł, ustalone stosownie do przepisów § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

sędzia Agnieszka Libiszewska