Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W I M I E N I U

R Z E C Z Y P O S P O L I T E J P O L S K I E J

Dnia 31 października 2023 r.

Sąd Rejonowy w Koninie, Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia Magdalena Kuś

po rozpoznaniu w dniu 31 października 2023 r. w Koninie

na posiedzeniu niejawnym (art. 224 § 3 k.p.c)

sprawy z powództwa: (...) Sp. z o.o. z siedzibą w D.

przeciwko: (...) S.A. z siedzibą w W.

o z apłatę

Zasądza od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powoda (...) Sp. z o.o. z siedzibą w D. kwotę 797,04 zł (siedemset dziewięćdziesiąt siedem złotych cztery grosze) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 07.10.2022 r. do dnia zapłaty.

W pozostałym zakresie powództwo oddala.

Zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 2.206,34 zł (dwa tysiące dwieście sześć złotych trzydzieści cztery grosze) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów procesu.

Nakazuje pobrać na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Koninie od:

- powoda kwotę 137,48 zł (sto trzydzieści siedem złotych czterdzieści osiem groszy),

- pozwanego kwotę 17,87 zł (siedemnaście złotych osiemdziesiąt siedem groszy),

tytułem zwrotu nieuiszczonych kosztów sądowych.

Sędzia Magdalena Kuś

Sygn. akt I C 333/23

UZASADNIENIE

Powód (...) z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w D. wniósł pozew o zasądzenie od strony pozwanej (...) S.A. z siedzibą w W. kwoty 6.942,12 zł tytułem zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 07.10.2022r. do dnia zapłaty, a także kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych oraz kwoty 17 zł tytułem zwrotu opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

W uzasadnieniu strona powodowa wskazała, że w wyniku kolizji drogowej w dniu 8 lipca 2022r. uszkodzeniu uległ pojazd marki P. (...) o nr rej. (...) stanowiący własność A. A. (1) i M. A. (1) wykorzystywany przez nich celem zaspokojenia potrzeb życiowych swoich i rodziny. Odpowiedzialność cywilną sprawcy zdarzenia ponosi pozwany, który wystawił dla pojazdu sprawcy polisę ubezpieczeniową. W związku z likwidacją szkody poszkodowani na okres od dnia 12.07.2022r. do dnia 25.08.2022r. wynajęli od powoda samochód zastępczy marki L. (...) o numerze rejestracyjnym (...). Zgodnie z umową dobowa stawka najmu została ustalona na kwotę 150 zł netto (184,50 zł brutto), ponadto poszkodowani skorzystali z usługi podstawienia i odbioru auta płatnego w kwocie 1432 zł netto (1761,36 zł brutto). Okres najmu pojazdu zastępczego pokrywał się z okresem, w jakim poszkodowany pozostawał bez pojazdu. Powódka wystawiła nadto na rzecz poszkodowanego fakturę VAT z tytułu wynagrodzenia za najem pojazdu zastępczego oraz pozostałych kosztów związanych ze szkodą na kwotę 9.879,36 zł brutto. Strona pozwana decyzją z dnia 08.09.2022 r. uznała 22 dni z 44 dni najmu samochodu ze stawką w wysokości 93,48 zł brutto (2056,56 z ł). Swoją legitymację do działania w niniejszym postępowaniu strona powodowa wywodziła z umowy cesji wierzytelności. Do chwili wniesienia pozwu pozwany nie uregulował pozostałej należności. Reasumując powód wskazał, iż dochodzi kwoty głównej w wysokości 8118 zł za 44 rozpoczęte doby wynajmu, przyjmując stawkę zgodnie z cennikiem powoda za wynajem samochodu klasy C tj. 150 zł netto (184,50 zł brutto , 44x184,50 zł =8118) oraz 50% z kwoty 1432 zł netto (1761,36 zł brutto) tj. kwotę 880,68 zł tytułem usługi podstawienia i odbioru pojazdu zastępczego, pomniejszonych o wypłaconą przez pozwanego w tym zakresie kwotę 2056,56 zł, tak więc powód ostatecznie domaga się kwoty głównej w wysokości 6942,12 zł (8118 zł +880,68 zł = 8998,68 zł - 2056,56 zł = 6942,12 zł).

Z uwagi na brak podstaw do wydania nakazu zapłaty w postepowaniu upominawczym sprawę skierowano do rozpoznania w trybie zwykłym.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego oraz kwoty 17 zł tytułem zwrotu kosztów opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa.

W uzasadnieniu strona pozwana wskazała, że co do zasady ponosi odpowiedzialność za zdarzenie drogowe jako ubezpieczyciel OC sprawcy. Pozwany zakwestionował czas najmu pojazdu zastępczego w wymiarze 44 dni, ponad uznany dotychczas okres 22 dni najmu, koszty podstawienia i odbioru pojazdu w kwocie 1761,36 zł brutto, natomiast nie zakwestionował waloru rynkowości dobowej stawki czynszu najmu zastosowanej przez powoda w kwocie 150 zł netto za dobę najmu pojazdu segmentu C, zarzucając poszkodowanemu naruszenie obowiązku minimalizacji szkody poprzez nieuzasadnioną odmowę skorzystania z korzystniejszej finansowo oferty wynajmu pojazdu, złożonej przez pozwanego, bez uzasadnionej przyczyny. Powód ma pełną świadomość procedury organizacji pojazdu zastępczego za pośrednictwem wypożyczalni współpracującej z pozwanym, która przewiduje wyłącznie kontakt telefoniczny z infolinią pozwanego i wystawieniem zlecenia na organizację pojazdu zastępczego, po którym następuje kontakt przedstawiciela wypożyczalni współpracującej i ustalenie szczegółów organizacji pojazdu zastępczego. W odpowiedzi na zgłoszenie szkody wysłana została wiadomość e-mail do poszkodowanej M. A. (1) zawierająca informację o możliwości skorzystania z bezpłatnego najmu pojazdu zastępczego oraz iż najem przysługuje na czas likwidacji szkody, z podaniem stawek za najem pojazdu do wysokości których ubezpieczyciel zrefunduje koszty najmu, informacją, iż wynajmowane pojazdy są dostępne we wszystkich klasach, auto zostanie podstawione w wyznaczone miejsce, a poszkodowany nie poniesie żadnych dodatkowych kosztów tej usługi, skutki skorzystania z najmu pojazdu zastępczego u innego podmiotu oraz obowiązku współdziałania po stronie poszkodowanego. Pozwany skierował także bezpośrednio do poszkodowanej M. A. (1) pismo, stanowiące potwierdzenie przyjęcia zgłoszenia szkody z dnia 14.07.2022r., w którym również zawarto komunikat o możliwości bezpłatnej organizacji pojazdu zastępczego oraz o stawkach, do wysokości których pozwany refunduje koszty najmu pojazdu zastępczego wygenerowane w firmie zewnętrznej. Pozwany podkreślił, iż odrzucenie oferty ubezpieczyciela musi być wykazane szczególnymi racjami, zaś w pozwie nie wskazano racjonalnego wytłumaczenia dla nieskorzystania z oferty pozwanego, co więcej nie wskazano czy dokonano jakiejkolwiek weryfikacji oferty pozwanego przed skorzystaniem z pojazdu zastępczego od powoda. Oparcie wysokości odszkodowania na umowie najmu, na wystawionej fakturze VAT, cenniku nie byłoby naprawieniem rzeczywistej szkody, ale powodowałoby niczym nieuzasadnione wzbogacenie samego poszkodowanego lub jego kontrahenta z umowy najmu samochodu. Z ostrożności procesowej pozwany wskazał, że powód nie udowodnił jakoby odszkodowanie wypłacone przez pozwanego tytułem najmu pojazdu zastępczego było zaniżone w kontekście zrefundowanej stawki czynszu najmu pojazdu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 8 lipca 2022 r. w K. doszło do kolizji drogowej, w wyniku której uszkodzeniu uległ pojazd marki P. (...) o nr rej. (...), będący własnością M. A. (1) i A. A. (1). Uszkodzeniu uległ bok i przód pojazdu, w tym koło, lampy i lusterko, w związku z czym pojazd po kolizji nie był jezdny. Sprawca kolizji był ubezpieczony w zakresie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych u strony pozwanej. Szkoda została zgłoszona w dniu 12 lipca 2022 r. Szkoda została zarejestrowana pod numerem (...)

/dowód: akta szkody, zeznania świadka M. A. (1), k. 65-66v, zeznania świadka A. A. (1) k. 66-66v, opinia biegłego sądowego z dziedziny techniki samochodowej i wyceny wartości oraz kosztów i jakości napraw pojazdów samochodowych T. K., k. 74-78/

Przedmiotowy pojazd marki P. (...) był wykorzystywany przez poszkodowaną M. A. (1) do zaspokajania potrzeb życiowych swoich i rodziny, w tym dowożenia ojca pokrzywdzonej, który porusza się na wózku inwalidzkim do lekarza oraz do wyjazdów w weekendy do pracy dorywczej. Poszkodowani zamieszkują w G.. Poszkodowani mają drugie auto, które jest zbyt małe by pomieścić wózek inwalidzki ojca pokrzywdzonej M. A. (1), nadto z którego codziennie korzysta poszkodowany A. A. (1), dojeżdżając nim do gospodarstwa rolnego swoje syna, gdzie dogląda obejścia.

Po kolizji pojazd poszkodowanego nie mógł uczestniczyć w ruchu drogowym, był niezdatny do jazdy, zagrażał bezpieczeństwu na drogach publicznych. W związku z powyższym poszkodowani zmuszeni byli do wynajęcia pojazdu zastępczego. Poszkodowanym nie zależało na jakichś szczególnych warunkach najmu, w tym na jakimś konkretnym modelu pojazdu albo roczniku.

/dowód: zeznania świadków M. A. (1), k. 65-66v, zeznania świadka A. A. (1) k. 66-66v /

W dniu 12.07.2022 r. poszkodowani wynajęli od powoda samochód zastępczy marki L. (...) o nr rej. (...). Powód skontaktował się telefonicznie z poszkodowaną M. A. (1) z propozycją wynajmu auta zastępczego. Stawka dobowa najmu została ustalona na kwotę 150 zł netto + VAT. Strony w umowie uzgodniły również wynagrodzenie za podstawienie i odbiór auta, które naliczane jest poprzez iloczyn odległości pomiędzy siedzibą wynajmującego, a miejscem wskazanym przez najemcę (wyrażoną w kilometrach) oraz drogą powrotną do siedziby wynajmującego i stawki 2,00 zł netto za 1 km (+VAT), a także wynagrodzenie za podstawienie lub odbiór pojazdu zastępczego w dni robocze w godzinach 18:00 – 09:00, w soboty, niedziele lub święta w zryczałtowanej kwocie 80 zł netto (+VAT). Pojazd został podstawiony do miejsca zamieszkania w G. i odebrany z K. z zakładu naprawczego. W dniu 12.07.2022r. poszkodowani udzielili pełnomocnictwa pracownikom powoda do reprezentowania ich przed podmiotami odpowiedzialnymi za zaistniałą szkodę w celu ustalenia okoliczności i rozmiaru szkody wynikającej ze zdarzenia z dnia 08.07.2022r.

W dniu 14.07.2022 r. strona pozwana złożyła propozycję udostepnienia pojazdu zastępczego. Propozycja bezgotówkowej organizacji pojazdu zastępczego została wysłana wiadomością e-mail na adres poszkodowanej wskazany jako adres e-mail do kontaktu w zgłoszeniu szkody pozwanemu. Wskazano przykładowe modele pojazdów, klasy, stawki oraz sposób kontaktu z ubezpieczycielem w przypadku zainteresowania propozycją. Zastrzeżono nadto stawkę podlegającą refundacji w przypadku skorzystania z oferty innego podmiotu. Pozwany w piśmie z dnia 14.07.2022r. skierowanym bezpośrednio do pokrzywdzonej M. A. (1) również wskazał na możliwość bezpłatnej organizacji pojazdu zastępczego oraz o stawkach, do wysokości których pozwany refunduje koszty najmu pojazdu zastępczego, wygenerowane w firmie zewnętrznej. Poszkodowani nie skontaktowali się z pozwanym w sprawie organizacji pojazdu zastępczego.

W dniu 15.07.2022 r. wykonane zostały przez przedstawiciela strony pozwanej oględziny pojazdu oraz ustalono zakres uszkodzeń. Tego samego dnia poszkodowana M. A. (2) podpisała oświadczenie, w którym wskazano możliwość najmu pojazdu zastępczego u pozwanego ubezpieczyciela oraz wysokość zwrotu stawki za wynajem na wolnym rynku, gdzie zgodnie z tabelą określono najem pojazdu klasy C po stawce 76 zł netto.

Pozwany współpracuje z firmami wynajmującymi pojazdy na terenie całej Polski, w tym (...) Firma ta w ramach współpracy z ww. towarzystwem ubezpieczeniowym wynajmując pojazdy zastępcze, nie pobiera kaucji, nie stosuje limitu kilometrów ani udziału własnego w nieumyślnie wyrządzonych szkodach na pojeździe zastępczym, przy czym zapewnia obsługę poza godzinami pracy oraz bezpłatne podstawienie i odbiór pojazdu od klienta. (...) (...) w 2022 r. współpracując z pozwanym, oferowały najem pojazdu klasy C po stawce 76 zł netto.

/dowód: wiadomości e-mail w aktach szkody, oferta ubezpieczyciela w aktach szkody, umowa współpracy w zakresie najmu samochodów z aneksem nr 3 do umowy, k. 49-51, zeznania świadka M. A. (1), k. 65-66v, zeznania świadka A. A. (1) k. 66-66v /

W dniu 22.07.2022r. przesłana zostały do pokrzywdzonych kalkulacja naprawy wykonana po oględzinach przednaprawczych. Wypłata przez pozwanego odszkodowania tytułem kosztów naprawy pojazdu w kwocie 12.044,10 zł nastąpiła w dniu 25.07.2022 r. Naprawa trwała do 25.08.2022 r., przy czym sami poszkodowani, jak i strona powodowa zwracali uwagę na opóźnienia w naprawie auta, kierując ustne ponaglenia o szybszą naprawę.

/dowód: akta szkody, częściowo - tabela, k. 10, zeznania świadka M. A. (1), k. 65-66v, zeznania świadka A. A. (1) k. 66-66v /

W dniu 25.08.2022 r. M. A. (1), A. A. (2) i (...) Sp. z o.o. z siedzibą w D. zawarli umowę cesji wierzytelności. W § 2 umowy cedenci oświadczyli, że przelewają na rzecz cesjonariusza swoją wierzytelność – prawo do zwrotu kosztów z tytułu najmu auta zastępczego oraz wszystkich innych kosztów związanych bezpośrednio lub pośrednio ze stosunkiem najmu związanych ze szkodą rzeczową powstałą w pojeździe cedenta na skutek wypadku z dnia 08.07.2022r. W dniu 25.08.2022r. poszkodowani upoważnili powoda do rozliczenia w ramach szkody komunikacyjnej należności dotyczących najmu pojazdu zastępczego oraz do załatwiania wszelkich spraw formalnych w ramach postępowania przez pozwanym w zakresie najmu pojazdu zastępczego w ich imieniu, nadto upoważnili powoda do odbioru należności wynikających z umowy najmu pojazdu zastępczego w oparciu o umowę z dnia 12.07.2022r. Samochód zastępczy został zwrócony w dniu 25.08.2022 r., po 44 dniach wynajmu. Wówczas poszkodowani odebrali naprawiony pojazd. W dniu 25.08.2022 r. wystawiona została faktura nr (...) za wynajem na kwotę 9.879,36 zł brutto, w tym kwota 1761,36 zł brutto za podstawienie i odbiór pojazdu.

/dowód: umowa cesji wierzytelności, k. 16, upoważnienie k. 15, faktura VAT, k. 13/

Pismem z dnia 01.09.2022 r. powód zawiadomił pozwanego o przelewie wierzytelności i wystąpił do pozwanego o niezwłoczną refundację poniesionych kosztów najmu wynikających z faktury nr (...) z dnia 25.08.2022r. w kwocie 9.879,36 zł.

/dowód: pisma z dnia 09.05.2018 r. i 16.08.2018 r., k. 17-19/

Decyzją z dnia 08.09.2022 r. pozwany przyznał powodowi kwotę 2.056,56 zł brutto tytułem odszkodowania za wynajem pojazdu zastępczego. W uzasadnieniu decyzji pozwany wskazał, iż łącznie zasadny czas wynajmu ustalono na 22 dni tj. od daty początku najmu (12.07.2022r.) do dnia przekazania wyceny kosztów naprawy pojazdu (22.07.2022r.) oraz cztery dni weekendu, dwa dni na zamówienie i odbiór części zamiennych, cztery dni technologicznego czasu naprawy, jeden dzień organizacyjny i jeden dzień na odbiór samochodu z warsztatu. Pozwany w ww. decyzji poinformował, iż podstawą uzyskania odszkodowania z tytułu najmu pojazdu zastępczego jest równoczesne wystąpienie następujących okoliczności: celowości najmu, ekonomiczności tej czynności oraz poniesienie straty przez poszkodowanego, a ponadto działania podejmowane przez poszkodowanego w tym obszarze muszą mieścić się w granicach normalnego następstwa szkody. Pozwany wskazał dalej, iż wygenerowane dodatkowe koszty podstawienia i odbioru samochodu zastępczego spowodowały nieuzasadnione zwiększenie rozmiaru szkody, co zaprzecza obowiązkowi poszkodowanej przedsięwzięcia wszelkich działań zmierzających do minimalizacji szkody, w związku z czym wydatki z tytułu podstawienia i odbioru pojazdu nie spełniają warunku adekwatnego powiązania ze zdarzeniem, z którego szkoda wynikła i nie są kosztami ekonomicznie uzasadnionymi.

/dowód: decyzja z dnia 08.09.2022 r. k. 20, akta szkody/

Technologiczny czas naprawy przy uwzględnieniu czasu likwidacji szkody uszkodzonego pojazdu marki P. (...) nr rej (...) w związku ze szkodą z dnia 08.07.2022r. wynosi 24 dni. Technologiczny czas naprawy uszkodzonego pojazdu został określony na podstawie kalkulacji naprawy zawartej w aktach sprawy wykonanej przez pozwanego, na podstawie której zostało wypłacone odszkodowanie. Łączny czas najmu pojazdu zastępczego to 24 dni wraz z dniami wolnymi od pracy, licząc od dnia wynajęcia pojazdu. Uszkodzony pojazd P. (...) nr rej. (...) oraz pojazd wynajęty L. (...) nr rej. (...) należą do tej samej klasy pojazdu, klasy C, samochody kompaktowe.

Biegły na podstawie analizy materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie przyjął następujący czas poszczególnych procesów naprawy: robocizna lakiernicza – 89 JC = 8,90 godz., robocizna blacharska – 101 JC =10,10 godz., zatem łączny czas naprawy tj. prac lakierniczo – blacharskich w pojeździe marki P. (...) biegły określił na około 4 dni. Czas potrzebny na zamówienie i realizację dostawy części określony został przez (...) P. na 3 dni.

/dowód: opinia biegłego sądowego z dziedziny techniki samochodowej i wyceny wartości oraz kosztów i jakości napraw pojazdów samochodowych T. K., k. 74-78, uzupełniająca opinia biegłego, k. 91-92/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów wyżej wymienionych dołączonych do akt sprawy, zeznań świadków M. A. (1), A. A. (1) oraz opinii biegłego. W ocenie Sądu załączone dokumenty nie budziły wątpliwości, gdyż ich autentyczność nie została przez strony skutecznie zakwestionowana, a w toku postępowania nie pojawiły się żadne okoliczności podważające ich autentyczność. Jednakże dokumenty te stanowiły w większości dokumenty prywatne w rozumieniu art. 245 k.p.c. Na podstawie art. 233 k.p.c., Sąd dokonując ich oceny w ramach swobodnej oceny dowodów, uznał je za wiarygodne i przydatne dla ustalenia stanu faktycznego.

Sąd obdarzył walorem wiarygodności zeznania świadków M. A. (1) i A. A. (1), albowiem świadkowie zeznawali logicznie i konsekwentnie, ich zeznania korespondowały ze sobą, a ich treść znajdowała potwierdzenie w zgromadzonych dokumentach.

Za przydatną dla rozstrzygnięcia sporu Sąd uznał opinię biegłego. Opinia ta w ocenie Sądu była logiczna, jasna, dlatego Sąd poczynił ustalenia opierając się na wskazaniach i twierdzeniach biegłego.

Biegły uzasadniony okres wynajmu pojazdu zastępczego po szkodzie z uwzględnieniem procesu likwidacji określił na 24 dni, tj. przy uwzględnieniu decyzji wypłaty odszkodowania dla poszkodowanego i przyjęcia odpowiedzialności za szkodę przez stronę pozwaną. W opinii uzupełniającej biegły podtrzymał opinię główną w całości, wskazując, iż łączny czas naprawy to 24 dni z dniami wolnymi od pracy, licząc od dnia wynajęcia pojazdu.

Sąd nie znalazł podstaw, aby kwestionować rzetelność i fachowość opinii biegłego. Co prawda pozwany złożył zastrzeżenia do opinii, jednakże w ocenie Sądu twierdzenia pozwanego należało zatem uznać jedynie za polemikę z prawidłowymi ustaleniami opinii biegłego. Zdaniem Sądu opinia uwzględnia wszelkie okoliczności dotyczące naprawy pojazdu. Strona powodowa nie zgłosiła zarzutów merytorycznych negujących wnioski opinii, a tylko takie mogły ją by skutecznie podważyć. Należy pamiętać, że sami poszkodowani, jak i strona powodowa zwracali uwagę na opóźnienia w naprawie auta, kierując ustne ponaglenia o szybszą naprawę.

Należy podkreślić, iż samo twierdzenie strony nie jest dowodem, a twierdzenie dotyczące istotnej dla sprawy okoliczności powinno być udowodnione przez stronę to twierdzenie zgłaszającą (por. wyrok SN z 22.11.2001 r. I PKN 660/00, Wokanda 2002/7-8/44). Nie jest obowiązkiem Sądu dopuszczanie dowodów z urzędu, aby zastąpić bierność strony. Prowadzenie w takiej sytuacji postępowania z urzędu w istocie rzeczy stanowi faworyzowanie jednej ze stron kosztem drugiej do czego obowiązujące przepisy nie stwarzają żadnych podstaw. Działanie sądu z urzędu może, bowiem prowadzić do naruszenia prawa do bezstronnego sądu i odpowiadającego mu obowiązku przestrzegania zasady równego traktowania stron (por. wyrok SN z 12.12.2000 r., V CKN 175/00, OSP 2001/7-8/116 z glosą aprobującą Broniewicza OSP 2001/7-8/116, uchwała składu 7 sędziów SN z 19.05.2000 r. III CZP 4/00, OSNC 2000/11/195). Postępowanie cywilne jest bowiem postępowaniem kontradyktoryjnym, gdzie aktywność dowodowa obciąża strony procesu. Wszelkie działania Sądu z urzędu mogłyby być poczytane jako naruszające zasadę równych praw stron gdyż w istocie rzeczy prowadziłyby do faworyzowania jednej ze stron procesu na niekorzyść drugiej. W tej kwestii należy wskazać, na art. 3 k.p.c. czy art. 232 k.p.c. Możliwość podejmowania inicjatywny dowodowej przez sąd może mieć jedynie charakter wyjątkowy w sytuacji rażącej nierównowagi procesowej stron, gdy dany dowód jest niezbędny do rozstrzygnięcia, a strona sama z przyczyn wewnętrznych nie jest w stanie przejawiać inicjatywy dowodowej. Z taką sytuacją zdaniem Sądu nie mamy do czynienia w niniejszej sprawie. Strona powodowa, jak i pozwana mają świadomość praw i obowiązków oraz konsekwencji swych działań czy zaniechań. Należy podkreślić, iż obowiązek wynikający z art. 6 k.c. w procesie jest realizowany poprzez zgłaszanie stosownych wniosków dowodowych celem udowodnienia okoliczności, na które powołuję się strona procesu. Stosownie do art. 232 k.p.c. strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Ewentualne ujemne skutki nieprzedstawienia dowodu obciążają stronę, która nie dopełniła ciążącego na niej obowiązku ( por. wyrok SN z 15.07.1999 r. I CKN 415/99 LEX 83805 ).

W konsekwencji zawnioskowane przez strony dowody Sąd ocenia zgodnie z art. 233 k.p.c., a więc według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału.

Należy zwrócić uwagę, że reguła dotycząca ciężaru dowodu nie może być rozumiana w ten sposób, że zawsze, bez względu na okoliczności sprawy, spoczywa on na stronie powodowej. Jeżeli bowiem powód udowodnił fakty uzasadniające powództwo – w tym przypadku poniesienie w określonej kwocie kosztów najmu pojazdu zastępczego – to na stronie pozwanej spoczywał ciężar udowodnienia ekscepcji i faktów uzasadniających, jej zdaniem, oddalenie powództwa (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 kwietnia 1982 r., I CR 79/82, LEX nr 8416). Oznacza to, że to właśnie ubezpieczyciela obciąża obowiązek udowodnienia faktów uzasadniających redukcję wysokości świadczenia odszkodowawczego. Poszkodowanego nie można natomiast obciążać obowiązkiem poszukiwania za ubezpieczyciela dowodów w zakresie okoliczności wyłączających lub ograniczających jego odpowiedzialność (zob. np. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 25 sierpnia 1994 r., III CZP 107/94, OSNC 1995, nr 1, poz. 15). Należy w związku z tym zgodzić się z poglądem, że odmowa lub redukcja świadczenia odszkodowawczego – także z tytułu poniesionych kosztów najmu pojazdu zastępczego – nie może być oparta wyłącznie na subiektywnym przekonaniu dłużnika (ubezpieczyciela) o niecelowości i nieekonomiczności tych wydatków.

Należy podkreślić, iż ramy swobodnej oceny dowodów są wyznaczone wymaganiami prawa procesowego, doświadczenia życiowego oraz regułami logicznego myślenia, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i ważąc ich moc oraz wiarygodność odnosi do pozostałego materiału dowodowego (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 maja 2002 r., I PKN 106/01). Jeżeli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z zasadami doświadczenia życiowego, to ocena ta musi być uznana za prawidłową, chociażby w równym stopniu z tego samego materiału dowodowego można byłoby wysnuć wnioski odmienne. Podkreślenia ponadto wymaga, że sąd nie ma obowiązku dążenia do wszechstronnego zbadania wszystkich okoliczności danej sprawy oraz nie jest zobowiązany do zarządzenia dochodzenia w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie.

Sąd zważył co następuje:

Powództwo jest słuszne co do zasady, natomiast co do wysokości zasługuje jedynie na częściowe uwzględnienie.

Przepis art. 509 § 1 k.c. stanowi, że wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią, chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Natomiast zgodnie z § 2 ww. artykułu, wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki. Po myśli art. 510 § 1 k.c. umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna u­mowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytel­ność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony ina­czej postanowiły. Jeżeli zawarcie umowy przelewu następuje w wykonaniu zo­bowiązania wynikającego z uprzednio zawartej umowy zobowiązującej do prze­niesienia wie­rzytelności, z zapisu, z bezpodstawnego wzbogacenia lub z innego zdarze­nia, ważność umowy przelewu zależy od istnienia tego zobowiązania (art. 510 § 2 k.c.).

Umowa przeniesienia wierzytelności wskazana w art. 510 § 1 k.c. pozo­staje umową kauzalną oraz konsensualną. Jej zawarcie odnosi skutek zobo­wiązująco – rozporządzający. Z chwilą zawarcia umowy następuje przeniesie­nie wierzytelności z cedenta na cesjonariusza. Jedynie w przypadku wyraźnego przepisu albo odmiennej woli stron zawierających umowę przelewu wierzytel­ności podwójny skutek związany z zawarciem umowy przelewu wierzytelności zostałby wyłączony ( vide: H. Ciepła, „Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga trzecia. Zobo­wiąza­nia”, Wydawnictwo Prawni­cze, Warszawa 2001 r., wyda­nie 3 zmienione, pod red. G. Bieńka, tom 1, s. 592, komentarz do art. 510 k.c., tezy 1 – 3; H. Ciepła powołany już wyżej „Kodeks cywilny. Komentarz. Zobo­wią­za­nia. III. Część 1”, s. 992, tezy 1 – 3 do art. 510).

W świetle przytoczonych przepisów art. 509 § 1 k.c. oraz art. 510 k.c.
i w kontekście ustalonego stanu faktycznego w szczególności treści umowy przelewu wierzytelności należało stwierdzić, że poszkodowani dokonali przelewu przysługującej im wierzytelności z ty­tułu od­szkodo­wania od zakładu ubezpieczeń w związku z ubezpieczeniem od­po­wie­dzialno­ści cywilnej sprawcy szkody, przy czym umowa ta od­niosła skutek zobo­wiązująco – rozporządzający. Umowa prze­lewu wierzytel­ności za­warta została pomiędzy poszkodowanymi a pod­mio­tem, który wynajął po­jazd zastępczy w miejsce uszkodzonego pojazdu i w umowie tej, a ściślej rzecz ujmując w fakcie wynajęcia pojazdu przez poszkodowanego znajdowa­ła swą przyczynę. Kauzal­ność umowy przelewu wie­rzytelności z tytułu odszko­do­wania należnego od pozwanego - u­bez­pieczyciela sprawcy szkody w mie­niu M. A. (1) i A. A. (1) została zatem zacho­wa­na. Wskazać należy, iż zapłata za najem pojazdu zastępczego nie musiała nastąpić w formie gotówkowej, bowiem cesja wierzytelności jest ekwiwalentną formą rozliczenia, co oznacza, iż stanowi formę zapłaty (zob. wyrok Sądu Okręgowego w Toruniu z dnia 23 maja 2019 r., VI Ga 41/19). Umowa przelewu wierzytel­ności była ważna i skuteczna a na jej podstawie do­szło do przejścia wierzytel­ności wraz z wszelkimi prawami do niej przysługu­jącymi w tym roszczeniem o zapłatę odsetek ustawowych od tej kwoty, na którą wierzytelność opiewała.

W tym miejscu warto zaznaczyć, że pozwany nie kwestionował dokumentów potwierdzających cesję wierzytelności oraz przyjął swoją odpowiedzialność za szkodę co do zasady i wypłacił bezsporną część odszkodowania. Mając więc na uwadze przedłożoną umowę cesji wierzytelności, w ocenie Sądu nie budziła ona wątpliwości.

Podstawą prawną legitymacji biernej strony pozwanej jest art. 822 k.c., który stanowi, że przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem, których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na rzecz której została zawarta umowa ubezpieczenia. Przy tym § 4 cytowanego przepisu przewiduje, że uprawniony do odszkodowania może dochodzić roszczenia bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń. W niniejszej sprawie poza sporem było, że doszło do zdarzenia objętego ochroną ubezpieczeniową zapewnianą przez stronę pozwaną.

Stosownie do treści art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, umowa ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej obejmuje odpowiedzialność cywilną podmiotu objętego obowiązkiem ubezpieczenia za szkody wyrządzone czynem niedozwolonym oraz wynikłe z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, o ile nie sprzeciwia się to ustawie lub właściwości (naturze) danego rodzaju stosunków.

Zgodnie zaś z art. 34 ust. 1 cytowanej ustawy, z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, będącą następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia. Podkreślenia przy tym wymaga, że zakres odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń za powstałą szkodę jest uzależniony od zakresu odpowiedzialności ubezpieczonego - posiadacza lub kierującego pojazdem. Odszkodowanie ubezpieczeniowe ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem. Jego wysokość (o ile nie przekracza kwoty sumy gwarancyjnej) winna odpowiadać wysokości odszkodowania należnego od ubezpieczonego na podstawie ogólnych zasad odpowiedzialności, zgodnie z zasadą pełnego odszkodowania. Poszkodowany jest uprawniony do odszkodowania w pełni pokrywającego szkodę wyrządzoną ruchem pojazdu mechanicznego. Obejmuje ono zarówno straty, jak i korzyści, które poszkodowany mógłby osiągnąć, gdyby nie wyrządzono mu szkody.

Zgodnie z uchwałą składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 roku, III CZP 5/2011 (lexpolonica nr 2790743), „odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego niesłużącego do prowadzenia działalności gospodarczej obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego; nie jest ona uzależniona od niemożności korzystania przez poszkodowanego z komunikacji zbiorowej.” Utrwalony w orzecznictwie jest pogląd, iż niemożność korzystania z rzeczy, np. z uszkodzonego w kolizji samochodu, jest normalnym następstwem szkody, powodującym obowiązek wypłaty odszkodowania, w szczególności, gdy zastąpienie rzeczy uszkodzonej w okresie jej naprawy wymagało wydatków.

Zważyć dalej należy, że utrata możliwości korzystania z rzeczy wskutek jej zniszczenia stanowi szkodę majątkową. Niemożność korzystania z samochodu przez poszkodowanego jest normalnym następstwem szkody w rozumieniu art. 361 § 1 k.c. Jeżeli więc poszkodowany poniósł w związku z tym koszty, które były konieczne, na wynajem pojazdu zastępczego, to mieszczą się one w granicach skutków szkody podlegających wyrównaniu. Samo tylko zaciągnięcie przez poszkodowanego zobowiązania do zapłaty czynszu najmu pojazdu zastępczego stanowi szkodę w rozumieniu art. 361 § 2 k.c., pozostającą w związku przyczynowym z wypadkiem komunikacyjnym (zob. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 13 marca 2020 r., III CZP 63/19, LEX nr 2830567).

W świetle powyższych rozważań, stwierdzić należy, że strona pozwana zobowiązana była do naprawienia szkody związanej z utratą możliwości korzystania przez poszkodowanych z uszkodzonego samochodu. Niewątpliwie w niniejszej sprawie najem pojazdu zastępczego był celowy i uzasadniony. Poszkodowani wprawdzie mieli do dyspozycji inny samochód, ale nie był on w pełni funkcjonalny, nie mieli możliwości bezpłatnego pożyczenia, a konieczność najmu pojazdu zastępczego została podyktowana przede wszystkim koniecznością przemieszczania się z ojcem pokrzywdzonej do lekarza oraz potrzeb życia codziennego.

Artykuł 361 k.c. wprowadza zasadę pełnego odszkodowania; jednocześnie należy z niego wyprowadzać zakaz przyznawania odszkodowania przewyższającego wysokość faktycznie poniesionej szkody (por. wyrok SN z dnia 16 maja 2002r., V CKN 1273/00, Legalis nr 315880; uchwała SN z dnia 15 listopada 2001r., III CZP 68/01, Legalis nr 51112). Podstawową funkcją odszkodowania jest zatem pełna kompensacja poniesionej przez poszkodowanego szkody – nie może być ono wyższe ani niższe od szkody poniesionej przez poszkodowanego (wyrok SN z dnia 16 maja 2002r., V CKN 1273/00, Legalis nr 315880). Oceny, czy poniesienie określonych kosztów mieści się w ramach szkody i normalnego związku przyczynowego, jak podkreślał Sąd Najwyższy, należy dokonywać na podstawie indywidualnej sytuacji poszkodowanego i konkretnych okoliczności sprawy (por. uzasadnienie wyroku SN z dnia 16 maja 2002r., V CKN 1273/00, Legalis nr 315880). W myśl art. 361 § 1 i 2 k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Ustalając zakres odszkodowania należy także mieć na uwadze obowiązek poszkodowanego podejmowania działań zmierzających do zminimalizowania szkody. Za ugruntowane bowiem w orzecznictwie uznać należy stanowisko, że brak ze strony poszkodowanego takiego działania nie może zwiększać obowiązku odszkodowawczego osoby zobowiązanej do naprawienia szkody (zob. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 22 kwietnia 1997 roku, sygn. akt: III CZP 14/97; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 listopada 2002 roku, sygn. akt: I CKN 1993/00; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 2004 roku, sygn. akt: II CK 494/03; uchwała Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 r., III CZP 5/11, uchwała Sądu Najwyższego z dnia 24 sierpnia 2017 roku, sygn. akt: III CZP 20/17).

Nie ma to jednak nic wspólnego z koniecznością poszukiwania przez poszkodowanego najtańszej oferty rynkowej najmu. W ww. okolicznościach nie jest bowiem istotne to, czy propozycja ubezpieczyciela jest najtańsza, lecz to, że jest przez niego akceptowana (por. wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 24 listopada 2017 roku, sygn. akt: XIII Ga 944/17, LEX nr 2410571; wyrok Sądu Okręgowego w Sieradzu z dnia 21 lutego 2018 r. sygn. akt: I Ca 12/18, LEX nr 2463756).

Należy podkreślić, że w niniejszej sprawie pozwany podnosił, iż nie twierdzi, że na lokalnym runku nie występują stawki w wysokości dochodzonej przez powoda, tym samym nie kwestionował rynkowości dobowej stawki czynszu najmu zastosowanej przez powoda w kwocie 150 zł netto (str. 4 pkt 1 odpowiedzi na pozew), przy czym pozwany stanął na stanowisku że umożliwił poszkodowanym wynajem pojazdu zastępczego odpowiedniej klasy po stawce niższej, tj. 76 zł netto. Tym samym strona pozwana nie zakwestionowała rynkowości stawki wynajmu stosowanej przez stronę powodową.

Bezsprzecznie ubezpieczyciel – pozwany - sam nie jest podmiotem trudniącym się najmem pojazdów, a jedynie z takimi podmiotami współpracuje i zgłasza poszkodowanym propozycje zawarcia z nimi umowy. W odpowiedzi na pozew strona pozwana złożyła umowy współpracy z podmiotem trudniącym się zawodowo wypożyczaniem pojazdów zastępczych, jak (...) Wynika z nich, że faktycznie współpracuje on z pozwanym oraz że traktuje ten podmiot na preferencyjnych warunkach, zwalniając najemców z opłat takich jak udział własny w szkodzie, kaucja, opłata za brak limitu kilometrów, za podstawienie i odbiór pojazdu.

Tu należy podkreślić, iż jak wskazała poszkodowana, przyjęła ona ofertę powoda, albowiem myślała, iż należy jej się auto zastępcze, nie pytała kto jest wynajmującym auto, myśląc jednak, że taka jest procedura likwidacji szkody, dlatego nie interesowała się kosztami wynajmu, ani do końca samą umową najmu i jej warunkami. Należy pamiętać, iż to nie poszkodowana zwróciła się do powoda, a odwrotnie przedstawiciel powoda do poszkodowanej. Poszkodowana po prostu ucieszyła się z propozycji powoda, nie myśląc o konsekwencjach wynajmu pojazdu ani o jego kosztach, tym bardziej, że powodowa spółka zapewniała, iż nie to nie oni będą ponosić te koszty. To powodowa strona zaproponowała podstawienie i odbiór auta zastępczego. Poszkodowani o to nie prosili, nie wiedząc nawet skąd jest pojazd zastępczy. Nie prosili również o żaden konkretny model samochodu czy rocznik.

Poszkodowani wobec wynajmu auta przez powoda nie zainteresowali się w żaden sposób ofertą pozwanego towarzystwa ubezpieczeń – złożoną w dniu 14.07.2022 r., a otrzymaną w dniu 15.07.2022 r., mimo podobnych – tj. równie dobrych - warunków najmu proponowanych przez stronę pozwaną do tych proponowanych przez powoda. Należy pamiętać, iż w dniu 15.07.2022 r. poszkodowana osobiście podpisała oświadczenie, w którym wskazano możliwość najmu pojazdu zastępczego u pozwanego ubezpieczyciela oraz wysokość zwrotu stawki za wynajem na wolnym rynku, gdzie zgodnie z tabelą określono najem pojazdu klasy C po stawce 76 zł netto.

Powód w żaden sposób nie wykazał jakoby wynajem pojazdu zastępczego przez stronę pozwaną był oparty na niekorzystnych warunkach.

Należy jednak pamiętać, iż pojazd został wynajęty przez powoda w dniu zgłoszenia szkody, a zatem poszkodowani na chwilę wynajmu pojazdu nie znali warunków proponowanych przez stronę pozwaną. Sąd uwzględnił fakt nieporadności poszkodowanych oraz brak wiedzy na temat likwidacji szkody oraz wynajmu pojazdu zastępczego, co ewidentnie wynika z akt szkody, w tym znajdującego się w aktach szkody nagrania rozmowy telefonicznej. Pozwany w odpowiedzi na pozew wskazywał, iż w dniu 14.07.2022 r. złożył propozycję wynajmu pojazdu zastępczego, należy jednak zaznaczyć, że poszkodowani nie posługują się na co dzień pocztą elektroniczną, nie umieją do końca korzystać z internetu w celu załatwiania formalności. Stąd w ocenie Sądu należało uznać, że dopiero w dniu 15.07.2022 r. poszkodowana M. A. (1) otrzymała skutecznie ofertę wynajmu pojazdu zastępczego od strony pozwanej – podpisując stosowne oświadczenie.

Należy wskazać, że pozwany po 15.07.2022 r. informował ponownie poszkodowanych o możliwości zorganizowania pojazdu zastępczego, przedstawiając szczegółową ofertę. Powyższą wiedzę zapewne posiadała również strona powodowa, a z całą pewnością z łatwością mogła tę wiedzę uzyskać.

Jak zauważył Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały z dnia 24 sierpnia 2017 r., III CZP 20/17, z uwagi na ciążący na ubezpieczycielu obowiązek szczególnej, podwyższonej staranności nie można przypisać decydującego znaczenia czynnikowi w postaci szczególnego zaufania, jakie poszkodowany ma do kontrahenta, z którego usług chciałby skorzystać. Poniesienia wyższych kosztów nie uzasadnia również sama przez się prostota skorzystania z oferty najmu złożonej np. przez przedsiębiorcę prowadzącego warsztat naprawczy, w którym uszkodzony pojazd ma być naprawiany. Konieczność dodatkowego kontaktu z ubezpieczycielem (czy też firmą współpracującą) - w praktyce zwykle telefonicznego - nie może być uznana za niedogodność, która uzasadnia poniesienie wyższych kosztów najmu.

Należy podkreślić, że na pozwanym spoczywał ciężar udowodnienia, że koszt wynajęcia pojazdu zastępczego oraz okres na jaki pojazd został wynajęty był w przedmiotowym stanie faktycznym nadmierny i ekonomicznie nieuzasadniony (art. 6 k.c.). Ustalenie związanych z tym okoliczności wymagało niewątpliwie wiadomości specjalnych, a w konsekwencji zgłoszenia przez pozwanego wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego (art. 278 § 1 k.p.c.). Należy podkreślić, że obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach, a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (por np. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 17 grudnia 1996 r., I CKU 45/96, OSNC 1997, nr 6-7, poz. 76 i z dnia 16 grudnia 1997 r., II UKN 406/97, OSNP 1998, nr 21, poz. 643). Strona pozwana zakwestionowała okres najmu pojazdu zastępczego i wniosła o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu techniki samochodowej i ruchu drogowego na fakt uzasadnionego czasu naprawy pojazdu marki P. (...) nr rej. (...) o szkodzie dnia 08.07.2022 r.

Z analizy zgromadzonego materiału dowodowego w sprawie wynika, iż zdarzenie miało miejsce 08.07.2022 roku. Tego samego dnia pojazd został oddany do naprawy. Pojazd zastępczy został wynajęty od strony powodowej w dniu 12.07.2022 r. i w tym dniu poszkodowani zgłosili szkodę. Z przedstawionej dokumentacji wynika, iż oględziny przedmiotowego pojazdu odbyły się w dniu 15.07.2022 roku, i w tym dniu poszkodowani niewątpliwie uzyskali wiedzę o możliwości wynajmu pojazdu zastępczego od firmy współpracującej z pozwanym towarzystwem. W dniu 25.07.2022 r. sporządzona została kalkulacja kosztów naprawy i wypłata odszkodowania. W dniu 25.08.2022 r. pojazd poszkodowanych został odebrany z warsztatu naprawczego, a poszkodowani zdali pojazd zastępczy.

Biegły uzasadniony okres wynajmu pojazdu zastępczego po szkodzie z uwzględnieniem procesu likwidacji określił na 24 dni, tj. przy uwzględnieniu decyzji wypłaty odszkodowania dla poszkodowanego i przyjęcia odpowiedzialności za szkodę przez stronę pozwaną. W opinii uzupełniającej biegły podtrzymał opinię główną w całości, wskazując, iż łączny czas naprawy to 24 dni z dniami wolnymi od pracy, licząc od dnia wynajęcia pojazdu. Sąd nie znalazł podstaw, aby kwestionować rzetelność i fachowość opinii biegłego. Co prawda pozwany złożył zastrzeżenia do opinii, jednakże w ocenie Sądu twierdzenia pozwanego należało zatem uznać jedynie za polemikę z prawidłowymi ustaleniami opinii biegłego. Zdaniem Sądu opinia uwzględnia wszelkie okoliczności dotyczące naprawy pojazdu. Strona powodowa nie zgłosiła zarzutów merytorycznych negujących wnioski opinii, a tylko takie mogły ją by skutecznie podważyć. Należy podkreślić, że sami poszkodowani, jak i strona powodowa zwracali uwagę na opóźnienia w naprawie auta, kierując ustne ponaglenia o szybszą naprawę.

Odnosząc się do zarzutu związanego z okresem najmu należy przytoczyć stanowisko wyrażone w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 r., zgodnie z którym czas najmu pojazdu powinien być wyznaczony rzeczywistym czasem naprawy pojazdu w normalnym jej toku, z uwzględnieniem czynności likwidacyjnych. Sąd Najwyższy pojęcie „niezbędności" i „konieczności" najmu pojazdu ściśle wykłada wedle teorii adekwatnego związku przyczynowo - skutkowego. (sygn. akt III CZP 5/11, Lex nr 1011468).

Sąd uznał, iż skoro poszkodowani mieli możliwość wynajmu pojazdu od pozwanego na warunkach zbliżonych do warunków proponowanych przez powoda, to winni skorzystać z propozycji pozwanego. Sąd miał jednak na uwadze, iż pozwany uznał zasadność wynajmu pojazdu jedynie przez okres 22 dni, przy czym biegły z dziedziny techniki samochodowej wskazał na uzasadniony czas najmu w ilości 24 dni. Należało ponadto uwzględnić okoliczności wynajmu pojazdu, a zatem fakt, iż szkoda została zgłoszona w dniu 12.07.2022 r. oraz fakt że tego samego dnia poszkodowani wynajęli pojazd od strony powodowej. Podkreślenia wymaga, że jak sam powód wskazywał dopiero w dniu 14.07.2022 r. powiadomił pisemnie i e-mailowo poszkodowanych o możliwości wynajmu pojazdu zastępczego od firmy współpracującej z pozwanym oraz to, że w dniu 15.07.2022 r. poszkodowana M. A. (1) podpisała oświadczenie, w którym wskazano możliwość najmu pojazdu zastępczego u pozwanego ubezpieczyciela oraz wysokość zwrotu stawki za wynajem na wolnym rynku, gdzie zgodnie z tabelą określono najem pojazdu klasy C po stawce 76 zł netto.Zatem tego dnia poszkodowani mogli zrezygnować z najmu od strony powodowej i zwrócić się do pozwanego o wynajem pojazdu zastępczego. Należy wskazać, iż poszkodowani nie zadzwonili, nie wykazali żadnego zainteresowania ofertą pozwanego. Dlatego w okolicznościach niniejszej sprawy Sąd uznał, iż ponad kwotę wypłaconą przez pozwanego (tj. 2.056,56 zł za 22 dni) należy się koszt najmu według stawki strony powodowej tj. 150 zł netto + VAT za dwa dni tj. 12.07. i 13.07.2022 r. (ponad 22 dni najmu), a także dopłata za 14.07. i 15.07.2022 r. ponad kwotę 76 zł netto (tj. 74 zł x 2 - łącznie 148 zł netto), albowiem w dniu 14.07.2022 r. dopiero został wysłany e-mail i pismo z informacją o możliwości wynajmu pojazdu, przy czym poszkodowana wskazywała, iż rzadko korzysta z poczty elektronicznej. W dniu 15.07.2022 r. poszkodowana podpisała ww. oświadczenie, dlatego zdaniem Sądu w tym dniu mogła zdać pojazd powodowi. Tym samym z powyższego tytułu należy się powodowi kwota 551,04 zł (300 zł netto za dodatkowe dwa dni najmu według opinii biegłego + 148 zł netto za 2 dni najmu, kiedy to poszkodowani korzystali z pojazdu zastępczego powoda z powodu braku wiedzy o możliwości wynajmu za pośrednictwem pozwanego = łącznie 448 zł netto + VAT).

Należy powtórzyć, iż słusznie w orzecznictwie przyjmuje się, że wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego, przekraczające koszty zaproponowanego przez ubezpieczyciela skorzystania z takiego pojazdu są objęte odpowiedzialnością z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, jeżeli ich poniesienie było celowe i ekonomicznie uzasadnione (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 24 sierpnia 2017 r., III CZP 20/17, OSNC 2018/6/56).

W przypadku pozostałych 20 dni Sąd przyjął wysokość dobowej stawki najmu w kwocie 76 zł + Vat, a zatem stawki stosowanej przez firmy współpracujące z pozwanym w zakresie wynajmu pojazdów zastępczych. Brak skorzystania przez poszkodowanych z propozycji ubezpieczyciela w pozostałym zakresie (tj. pozostałych 20 dni uzasadnionego czasu najmu pojazdu zastępczego po stawce 76 zł netto + VAT) stanowiło zachowanie sprzeczne z obowiązkiem współpracy z dłużnikiem w celu minimalizacji szkody wynikającym z art. 354 § 2 k.c.

W niniejszej sprawie Sąd uznał za zasadne żądanie strony powodowej zasądzenia kosztów podstawienia i odbioru pojazdu zastępczego, jednakże ograniczając jego zakres. Należy wskazać, iż zasadność dochodzenia od ubezpieczyciela kosztów związanych z podstawieniem i odbiorem pojazdu zastępczego należy ocenić indywidualnie, mając na względzie okoliczności konkretnej sprawy. W każdym bowiem przypadku powód, który dochodzi z tego tytułu skutków prawnych, powinien wykazać ich związek z zaistniałym wypadkiem ( tak wyrok Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 19 września 2014 r., II Ca 746/14, LEX nr 1855473). W ocenie Sądu w przedmiotowej sprawie koszty podstawienia i odbioru pojazdu zastępczego były celowe i ekonomicznie uzasadnione, jednakże jedynie częściowo. Poszkodowani mieli prawo oczekiwać, że samochód zastępczy zostanie im podstawiony we wskazane przez nich miejsce, tak by bez zbędnych trudności mogli z niego korzystać, tak jak korzystali ze swojego uszkodzonego samochodu. Należy również wskazać, iż standardem jest na chwilę obecną podstawianie pojazdu zastępczego oraz fakt naliczania opłat z tego tytułu. Należy uznać zatem, iż sam fakt poniesienia przez poszkodowanych kosztów związanych z podstawieniem i odbiorem pojazdu zastępczego pozostają w adekwatnym związku przyczynowym z kolizją drogową (por. wyrok SR w Toruniu z dnia 13.11.2019 r., V GC 1287/19). Poszkodowani na chwilę wynajmu pojazdu zastępczego nie posiadali wiedzy o możliwości darmowego podstawienia pojazdu w ramach wynajmu przez firmę współpracującą z pozwanym. Należy przede wszystkim zauważyć, iż w umowie najmu pojazdu zastępczego z dnia 12.07.2022 r. znalazł się zapis wskazujący na odpłatność opcji dostarczenia pojazdu i jego odbioru w kwotach po 2 zł netto za 1 km. Powyższe nie odbiega od obowiązujących na rynku stawek, jednakże na uwagę zasługuje fakt, iż pojazd został sprowadzony z D. (okolice W. – a zatem pojazd przemierzył łącznie 716 km). W ocenie Sądu brak podstaw do zwrotu kosztów powstałych z tego tytułu w wysokości żądanej przez powoda. Obowiązkiem odszkodowawczym zdaniem Sądu nie mogą być objęte koszty, wynikające ze świadomego lub niedbałego postępowania poszkodowanego, który wbrew obowiązkowi minimalizacji szkody, zawiera umowę najmu pojazdu zastępczego z przedsiębiorcą mającym siedzibę w odległości ponad 350 km od miejsca zamieszkania poszkodowanych, co rzutowało na wysokość kosztów za podstawienie i odbiór samochodu. Istniała bowiem obiektywna możliwość wynajęcia podobnego samochodu na terenie okolic miejsca zamieszkania poszkodowanych, tj. w odległości maksymalnie 50 km, bez potrzeby sprowadzenia samochodu z okolic W.. Jeżeli jednak poszkodowani zdecydowali się na taką opcję, to wywołane tym dodatkowe koszty, związane z podstawieniem i odbiorem auta – nie powinny obciążać odpowiedzialnego za szkodę (art. 361 § 1 kc). Należy zaznaczyć, że poszkodowani nie interesowali się kosztami podstawienia pojazdu, nie wiedzieli nawet, że takie koszty zostaną naliczone. Nie pytali skąd pojazd zostanie sprowadzony, ile faktycznie będzie wynosił koszt podstawienia i odbioru.

Koszty podstawienia i odbioru pojazdu zastępczego są wydatkami pozwalającymi na wyeliminowanie negatywnych dla poszkodowanego następstw, które nie dają się wyeliminować w inny sposób, ale z zachowaniem rozsądnej proporcji między korzyścią dla wierzyciela a obciążeniem dłużnika. Obowiązek minimalizacji skutków szkody musi być utrzymany i stosowany w rozsądnych granicach. Nie powinien być wykorzystywany do nakłaniania poszkodowanego, by zrezygnował z realizacji przysługujących mu praw podmiotowych (por. wyrok SO w Sieradzu z dnia 28.08.2019 r. , I Ca 335/19, wyrok SO w Rzeszowie z dnia 08.10.2020 r., VI Ga 558/19).

W ocenie Sądu poszkodowani winni zminimalizować koszty poprzez wynajęcie pojazdu od firmy posiadającej pojazdy zastępcze w okolicy zamieszkania poszkodowanych. Tym samym Sąd uznał za zasadny zwrot kosztów podstawienia i odbioru pojazdu zastępczego ale jedynie w zakresie odległości 50 km, a tym samym kosztów 200 zł netto = 246 zł brutto (100 zł netto – 50 km x 2 zł za podstawienie i 100 zł netto – 50 km x 2 zł za odbiór). Jedynie taki koszt w ocenie Sądu można uznać za pozostający w bezpośrednim związku ze szkodą.

Bez znaczenia pozostaje fakt, że strona pozwana proponowała poszkodowanym w ramach wynajmu pojazdu zastępczego bezpłatne podstawienie i odbiór pojazdu, skoro jak już wyżej wskazano pozwany uznał zasadność najmu jedynie za 22 dni, więc poza tym okresem w czasie trwającej naprawy pojazdu poszkodowani mogli skorzystać z ofert istniejących na rynku dotyczących podstawienia i odbioru pojazdu. Poza tym jak już wyżej wskazano w chwili wynajęcia pojazdu poszkodowani nie posiadali wiedzy o możliwości darmowego podstawienia pojazdu przez pozwanego.

Reasumując należy wskazać, iż nie można zgodzić się ani z argumentacją strony pozwanej zawartej w sprzeciwie od nakazu zapłaty, iż najem był zasadny jedynie przez 22 dni w kwocie wskazanej jak w decyzji z dna 08.09.2022 r., ani argumentacją strony powodowej, że był on zasadny przez 44 dni w stawce dobowej po 150 zł netto przez wszystkie te dni wraz ze wskazanymi w fakturze kosztami podstawienia i odbioru pojazdu.

Należy pamiętać, iż zgodnie z treścią art. 322 k.p.c. jeżeli w sprawie o naprawienie szkody, sąd uzna, że ścisłe udowodnienie wysokości żądania jest niemożliwe lub nader utrudnione, może w wyroku zasądzić odpowiednią sumę według swej oceny opartej na rozważeniu wszystkich okoliczności sprawy.

Podsumowując powyższe rozważania, Sad uznał, iż należne powodowi odszkodowanie powinno wynosić 2.853,60 zł przy uwzględnieniu okoliczności niniejszej sprawy [20 dni najmu x 76 zł netto (93,48 zł brutto) + 4 dni najmu x 150 zł netto (184,50 zł brutto) + 100 zł netto za podstawienie (123 zł brutto) + 100 zł netto za odbiór (123 zł brutto)]. Od powyższej kwoty należało odjąć kwotę 2.056,56 zł, którą to kwotę pozwany wypłacił na etapie postępowania likwidacyjnego. Tym samym do dopłaty pozostaje kwota 797,04 zł.

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 k.c. oraz ustawy z dnia 22.05.2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Zgodnie z treścią art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. Tym sam Sąd zasądził odsetki zgodnie z żądaniem pozwu od dnia 07.10.2022 r., uwzględniając, że pismem z dnia 01.09.2022 r. powód wezwał stronę powodową do zapłaty, doręczając m.in. dokumenty dotyczące umowy najmu, umowy cesji oraz fakturę VAT. W dniu 08.09.2022 r. szkoda została przez pozwanego częściowo zlikwidowana poprzez zapłatę kwoty 2056,56 zł tytułem zwrotu kosztów wynajmu.

W pkt II wyroku Sąd oddalił powództwo w pozostałym zakresie.

Orzekając w pkt III wyroku o kosztach procesu, Sąd oparł się o zasadę odpowiedzialności za wynik postępowania określoną w art. 100 k.p.c. Na koszty strony powodowej składały się: opłata od pozwu – 400 zł, koszty zastępstwa procesowego wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa – 1.817 zł. Razem 2.217 zł. W przypadku pozwanego koszty te obejmowały koszty zastępstwa procesowego i opłaty skarbowej – 1.817 zł oraz koszty zaliczki 1000 zł. Łącznie 2.817 zł. Powód wygrał w ok. 11,5 %. Mając powyższe na względzie należało zasadzić od powoda na rzecz pozwanego kwotę 2.206,34 zł (2.217 x 0,115 – 2.817 zł x 0,885 ).

W pkt IV wyroku Sąd nakazał pobrać na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Koninie od powoda kwotę 137,48 zł, a od pozwanego kwotę 17,87 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych. Na ww. kwotę złożyły się nieuiszczone koszty opinii biegłego w kwocie 155,35 zł. Zgodnie z art. 113 ust. 1. ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach w sprawach cywilnych /Dz.U. z 2005 r., nr 167, poz.1398 ze zm./ kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić lub których nie miał obowiązku uiścić kurator albo prokurator, sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją do tego podstawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu.

Sędzia Magdalena Kuś

| Strona