Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 września 2023 roku

Sąd Rejonowy w Kole III Wydział Rodzinny i Nieletnich

w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia Agnieszka Skiera-Bilska

Protokolant: sekr. sąd. Patrycja Tomasik

po rozpoznaniu w dniu 13 września 2023 roku w Kole

na rozprawie

sprawy z powództwa małoletniego A. K. reprezentowanego przez matkę N. O.

przeciwko K. K.

o alimenty

I.  Zasądza od pozwanego K. K. na rzecz małoletniego syna A. K. alimenty w kwocie po 1000,00 zł (jeden tysiąc złotych) miesięcznie za okres od 10 sierpnia 2021 roku do 31 grudnia 2022 roku, a poczynając od 1 stycznia 2023 roku w kwocie po 500,00 zł (pięćset złotych) miesięcznie, płatne z góry do rąk matki małoletniego N. O., do 10-go dnia każdego miesiąca wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w razie opóźnienia terminowi płatności którejkolwiek z rat.

II.  Oddala powództwo w pozostałym zakresie.

III.  Przyznaje od Skarbu Państwa na rzecz adwokat E. B. wynagrodzenie w kwocie 1800,00 zł (w tym podatek VAT) tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanemu z urzędu.

IV.  Nie obciąża pozwanego kosztami postępowania na rzecz strony powodowej.

V.  Nieuiszczonymi kosztami sądowymi obciąża Skarb Państwa.

VI.  Wyrokowi w punkcie I. nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.

Sędzia Agnieszka Skiera-Bilska

UZASADNIENIE

ograniczone co do punktów I, II i IV

wyroku z dnia 27 września 2023 r.

Pozwem z dnia 6 sierpnia 2021 r. wniesionym pierwotnie do Sądu Rejonowego w Turku, matka małoletniego A. K. N. O. wniosła o alimenty od K. K. na rzecz małoletniego w kwocie 6.000 zł z tytułu niezaspokojonych potrzeb uprawnionego sprzed dnia wniesienia powództwa oraz kwoty po 1.200 zł płatnej do 10-tego każdego miesiąca z góry z ustalonymi odsetkami w przypadku uchybienia w płatności którejkolwiek z rat.

Postanowieniem z dnia 30 maja 2022 r. Sąd Okręgowy w Koninie w związku z wyłączeniem od rozpoznania przedmiotowej sprawy sędziów Sądu Rejonowego w Turku, przekazał niniejszą sprawę do rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Kole.

W piśmie z dnia 7 października 2022 r. (k.192) pełnomocnik powoda zmodyfikował żądanie pozwu w punkcie II. wnosząc o zasądzenie od pozwanego alimentów w kwocie 1.500 zł, poczynając od dnia wniesienia niniejszego pisma.

W piśmie z dnia 1 sierpnia 2023 r. (k.314-318) pełnomocnik pozwanego z urzędu wniósł o zasądzenie od pozwanego na rzecz małoletniego A. K. alimentów w kwocie po:

- 500 zł miesięcznie za okres od daty wniesienia pozwu do 31 grudnia 2022 r.;

- 200 zł miesięcznie za okres od 1 stycznia 2023 r.

płatnych z góry do 15 – tego dnia każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w razie zwłoki w płatności którejkolwiek z rat, do rąk przedstawiciela ustawowego małoletniego powoda – matki N. O..

Ponadto, pełnomocnik pozwanego z urzędu wniósł o oddalenie powództwa w pozostałym zakresie, w tym także w zakresie żądania alimentów z datą wsteczną za okres poprzedzający wniesienie powództwa, z tytułu niezaspokojonych potrzeb uprawnionego sprzed dnia wniesienia powództwa.

Stanowiska stron nie uległy zmianie w dalszym toku postępowania.

Sąd ustalił, co następuje:

Małoletni powód A. K. urodzony dnia (...) w T. pochodzi z nieformalnego związku (...) i pozwanego K. K.. Okoliczności niesporne, wynikające z odpisu aktu urodzenia (k. 12)

Małoletni A. K. ma aktualnie 5 lat. W ostatnim czasie często się przeziębiał, jest pod opieką alergologa od 2021 r. Matka jeździ z małoletnim na wizyty prywatne do K., średnio co 3 miesiące, jeżeli wystąpi wysypka to nawet dwa razy w miesiącu. Koszt wizyty stanowi wydatek 200 zł. Ostatni raz matka małoletniego była z synem u alergologa w październiku/listopadzie 2022 r. W tym roku małoletni nie był na wizycie u alergologa bo ciągle chorował. Małoletni ma uczulenie po ugryzieniu owadów, insektów zaraz gorączkuje. Leczenie ma charakter zachowawczy, stosuje maści, na co dzień nie przyjmuje żadnych leków, syropów, w razie gdy spuchnie po ugryzieniu to musi jechać na (...). W razie potrzeby przyjmuje leki, czopki. W roku 2022 matka musiała mu podać leki ok. 8-10 razy. Do K. od miejsca zamieszkania małoletniego jest odległość ok. 50 km w jedną stronę. Małoletni jest pod opieką psychologa od 2022 r. z powodu moczenia się w nocy, zaburzeń ze snem. Małoletni nie przyjmuje leków, ma leki ziołowe uspokajające przy stresujących sytuacjach np. przy kontaktach z babcią, dziecko nie chce iść a jak go matka nakłania, żeby poszedł, histerycznie reaguje, płacze, kopie w samochodzie. Matka była z dzieckiem na jednej wizycie u psychiatry. Wizyty u psychologa są prywatne, co stanowi koszt 150 zł za wizytę i koszt dojazdu do J.. Matka była z dzieckiem u psychiatry w K., albowiem dziecko było w takim stanie, że musiała z nim jechać a tam były jedyny termin. To jest specjalista i terapeuta dziecięcy. Wizyta u psychologa z dzieckiem w lutym 2023 r. była w trybie wideokonferencji, za którą matka małoletniego zapłaciła 150 zł. W J. osobiście z dzieckiem matka była trzy razy w 2022 r. Małoletni był leczony u ortopedy po złamaniu obojczyka w dniu 14 lutego 2023 r. Wizyty były prywatne i kosztowały 150 zł. Matka małoletniego miała skierowanie na NFZ, ale czas oczekiwania był za długi. Do ortopedy matka chodziła z dzieckiem w T.. W dniu 15 lutego 2023 r. matka kupiła ortezę dla syna za 100 zł. Dziecko dostało paracetamol przeciwbólowy i maść, które stosowane były w razie bólu, tj. przez pierwsze 7 dni. Koszt maści stanowił kwotę 24 zł. Małoletni jest pod opieką pediatry. W kwietniu br. miał ospę, wcześniej bostonkę, zapalenie gardła, był w szpitalu z uwagi na rotawirusa. Wszystkie leki jakie małoletni miał podawane stanowiły wydatek ok. 300/400 zł na kwartał. Wcześniej małoletni tak nie chorował, od 2022 roku małoletnie ciągle choruje, zaczęło się po rotawirusie w lutym 2022 r. Małoletni wcześniej chodził do żłobka i tak nie chorował. Małoletni przyjmuje szczepienia zgodnie z książeczką szczepień na NFZ.

Małoletni uczęszczał do przedszkola, gdzie miał wykupione 3 posiłki: śniadanie, obiad i podwieczorek, co stanowiło wydatek około 100 zł za wyżywienie. Wyżywienie poza przedszkolem dla małoletniego stanowiło wydatek około 1.000 zł. Dziecko było w przedszkolu do godziny 16, i matka dawała jeszcze dziecku do przedszkola kanapkę, wodę, sok. Małoletni był w przedszkolu od 3 roku życia. Dziecka musiało nie być w przedszkolu powyżej 3 dni to wtedy było odliczane jedzenie. Dodatkowo w związku z kiermaszami w przedszkolu matka małoletniego ponosiła dodatkowe koszty, w grudniu to było 120 zł. Dodatkowo trzeba było dawać dzieciom do przedszkola materiały plastyczne, stroje karnawałowe, materiały na tematyczne prace np. na walentynki, to było ok. 150 zł na rok.

W 2021 r. w przedszkolu za wyżywienie było ok. 80 zł, od 2022 r. było 100 zł. W 2020 r. małoletni był jeszcze w żłobku, wtedy to był koszt ok. 700 zł z wyżywieniem. Wówczas małoletni jadł jeszcze mleko modyfikowane, a do żłobka trzeba było dawać j pampersy, całą wyprawkę, butelki, miseczki, wszystko na wyposażenie, swoją poduszkę.

Małoletni cały czas rośnie, odzież i obuwie było wymieniana często, co stanowi wydatek ok. 350 zł miesięcznie. Matka małoletniego musiała kupić wyprawkę do przedszkola i książki, co stanowiło łącznie kwotę 300 zł. Co kwartał dokupowała do przedszkola ręczniki papierowe, chusteczki, papier ksero, bloki, kredki, co stanowiło średnio kwotę 80/90 zł.

Małoletni chodził dodatkowo na język angielski od 2020 r., miał wtedy 3 latka, wcześniej było 120 zł miesięcznie za lekcje, od 2021 r. była oplata w kwocie 160 zł miesięcznie. Jeśli dziecko jest chore to i tak trzeba było płacić za zajęcia, to były zajęcia prywatne w grupie 4 osobowej. Składka na komitet rodzicielski stanowiła kwotę 50 zł rocznie (podobnie w poprzednich latach), składki klasowe to 50 zł rocznie, rytmika 10 zł miesięcznie (od samego początku przedszkola), składka na ubezpieczenie to 60 zł rocznie (od 2021 r., wcześniej było 50 zł). Na zabawki i książeczki dla małoletniego potrzebna była kwota ok. 90/100 zł miesięcznie. Małoletni był z przedszkola w Skansen (...) w grudniu 2022 roku co stanowiło wydatek 50 zł. Matka zabierała małoletniego syna do zoo, do kina. Wykupiła dla dziecka N.. Zakup środków czystości stanowił wydatek 150/200 zł miesięcznie, fryzjer dla syna to wydatek 50-60 zł co 2-3 miesiące.

W styczniu 2022 r. matka była z małoletnim powodem w ferie zimowe w (...) lub 4 dni, korzystała z bonu turystycznego, koszt stanowił ok. 2.000 zł na oboje. W 2020 r. i 2021 r. matka była z małoletniej nad morzem w J. też ok. 3/4 dni, co stanowiło wydatek ok. 1500 – 2500 zł na 3 dni. W 2023 r. matka nie była z dzieckiem nigdzie na wakacjach.

Małoletni wraz z matką zajmuje piętro domu rodziców matki małoletniego. Dziadkowie powoda mieszkają na dole i prowadzą odrębne gospodarstwo. Matka małoletniego dokłada się rodzicom w miarę możliwości do kosztów utrzymania domu, ale to jej rodzice bardziej pomagają finansowa. Opłaty za media stanowią kwotę 400/500 zł za prąd za wodę, Internet, śmieci, szambo, ogrzewanie miesięcznie, które ponosi matka małoletniego Matka małoletniego dowoziła dziecko na zajęcia i do przedszkola, co stanowiło około 400 zł miesięcznie wydatków na paliwo.

Matka małoletniego była zatrudniona na umowę na zastępstwo od 8.11.2021 r. do 29.05.2023 r. w Sądzie Rejonowym w Turku i otrzymywała 2.700 zł netto miesięcznie wynagrodzenia, z czego miała potrącane na ubezpieczenie 98 zł na siebie i dziecko. Wcześniej była na stażu w Prokuraturze Rejonowej w Turku. W Prokuraturze matka małoletniego zarabiała 1300 zł miesięcznie.

Matka małoletniego posiadała zadłużenie z tytułu pożyczki od 2019 r. na kwotę 20 tys. zł, aby po rozstaniu z pozwanym zapewnić sobie i dziecku warunki mieszkaniowe, wyremontować piętro u rodziców. Powyższą pożyczkę matka małoletniego spłacała w ratach po 800 zł miesięcznie przez 3 lata. Później matka małoletniego dobrała jeszcze 5 tys. zł w 2020 i 2021 roku. Było to spłacane w ratach po 160 zł miesięcznie do sierpnia 2022 r. Aktualnie matka małoletniego ma pożyczkę na kwotę 4.800 zł od września 2022 r., spłaca raty po 265 zł, którą wzięła na remont pokoju, wymianę łóżka i materaca dla dziecka oraz wymianę lodówki.

Matka małoletniego ma jeszcze kartę kredytową, którą na bieżąco uzupełnia. aktualnie zadłużenie wynosi 2 tys. zł. Matka małoletniego spłaca jeszcze zadłużenie z tytułu kursu w policealnej szkole, łącznie do spłaty pozostało 850 zł, co spłaca w kwotach po 80/100 zł miesięcznie.

Dowód: rachunki, paragony (k.195-202); zeznania świadka M. O. (e-protokół (...):08:20 – 00:21:07, k.203v); zeznania matki małoletniego powoda N. O. (e-protokół (...):13:59 – 01:03:31, k.283v-284v)

W 2021 r. pozwany osiągnął dochód ze stosunku pracy w kwocie 8.324,91 zł, a także z działalności wykonywanej osobiście w kwocie 4.810,40 zł.

K. K. pracował jako kierowca w transporcie międzynarodowym. W dniu 7 listopada 2022 r. w trybie art. 52 k.p. doszło do rozwiązania z pozwanym umowy o pracę zawartej w dniu 11 marca 2022 r. w firmie A.H.T. G. A. G. z siedzibą w Dobrej. W okresie zatrudnienia od 11 marca 2022 r. do sierpnia 2022 r. ww. firmie pozwany osiągał dochód w wysokości średnio 2.006,41 zł (łącznie 12.038,49 zł).

Od 7 grudnia 2022 r. do 13 lutego 2023 r. oraz od 12 kwietnia 2023 r. do 22 maja 2023 r. pozwany przebywał w szpitalu psychiatrycznym, gdzie rozpoznano u niego schizofrenię paranoidalną. Do 16 lutego 2023 r. pozwany otrzymywał zasiłek chorobowy. Od 17 lutego 2023 r. na podstawie decyzji z dnia 28 marca 2023 r. pozwanemu została przyznana zaliczkowa renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy, która od dnia 17 lutego 2023 r. stanowiła kwotę 1.003,83 zł netto, od dnia 1 marca 2023 r. – kwotę 1191,33 zł netto, a od 1 maja 2023 r. wynosi 1.084,11 zł netto.

Od lutego 2022 r. do momentu utraty zatrudnienia pozwany wynajmował mieszkanie w T. o powierzchni 48 m2, za który czynsz najmu wynosił 1.400 zł.

Dowód: częściowo zeznania świadka Z. K. (e-protokół (...):01:27 – 00:56:58, k.358-359); zaświadczenia o dochodach (k.170 - 171), zaświadczenia o podatku (k.172-174); umowa najmu (k.185-187); pismo Naczelnika Urzędu Skarbowego w T. z dnia 18 października 2022 r. (k.211); rozwiązanie umowy o pracę (k.228); zaświadczenie (k. 246,253,278,280); decyzja ZUS (k.289-289v); kopie zaświadczeń lekarskich (...) (k.319-321); częściowo zeznania pozwanego K. K. (e-protokół (...):56:58 – 01:28:07, k.359-359v)

W toku niniejszego postępowania, pozwany nie przekazywał alimentów zgodnie z zabezpieczeniem, sprawa została skierowania do komornika, który przez jakiś czas egzekwował alimenty od pozwanego na podstawie zabezpieczenia. Z tytułu zabezpieczenia alimentów pozwany posiada zadłużenie w kwocie ponad 6.500 zł plus bieżące alimenty, odsetki i koszty komornicze.

Dowód: informacja o stanie zadłużenia (k.238-238v)

Postanowieniem z dnia 26 czerwca 2023 r. Sąd Rejonowy w Kole zmienił punkt 1. postanowienia Sądu Rejonowego w Turku z dnia 10 marca 2022 r. i zobowiązał pozwanego K. K. do łożenia na rzecz małoletniego syna A. K. alimentów w kwocie po 500 zł miesięcznie, poczynając od dnia 1 stycznia 2023 r.

( vide: postanowienie Sądu Rejonowego w Kole z dnia 26 czerwca 2023 r., k.307)

Obecnie A. uczęszcza do zerówki i w związku z tym konieczne są wydatki na książki w kwocie 160 zł, ubezpieczenie w kwocie 50 zł, komitet rodzicielski w kwocie 50 zł, składki w kwocie 50 zł rocznie, a ponadto na rytmikę w kwocie 10 zł miesięcznie, język angielski w kwocie 180 zł miesięcznie, a także wyżywienie w kwocie 120 zł miesięcznie i koszty dojazdu. Małoletni jest w przedszkolu w godzinach od 7 do 16. Aktualnie z placówki nie ma informacji o wycieczce. W sierpniu br. małoletni był przeziębiony, miał jelitówkę, zapalenie ucha, pęknięty bębenek, przy czym w czerwcu N. O. zapłaciła 500 zł za dwie wizyty w K.. Matka małoletniego miała skierowanie na NFZ w grudniu, więc nie mogła czekać. Niezależnie od tego, N. O. zakupiła dla syna buty do przedszkola za kwotę 60 zł oraz buty na jesień za kwotę 140 zł, zaś na zimę będzie musiała kupić kolejne. Poza tym, matka musiała okupić syna w nową odzież na lato, natomiast ostatnio kupiła dla niego 4 pary spodni, 2 bluzy i koszulkę na co wydatkowała kwotę 550 zł, przy czym zakupów dokonuje w sklepach takich jak S., P.. W marcu br. zakończyło się leczenie obojczyka u A., z tym że było później wykonywane jeszcze zdjęcie obojczyka za 60 zł, a w czerwcu ostatnia wizyta za 150 zł. Z kolei odpłatność za wizyty u psychologa wynoszą 150 zł, przy czym ostatnio odbyła się wizyta online. W październiku 2023 r. przypadają urodziny A., które chce mieć wyprawione i matka odkłada już od pewnego czasu środki, aby to sfinansować, przy czym będzie to kwota około 1.000 zł.

Dowód: uzupełniające zeznania matki małoletniego powoda N. O. (e-protokół (...):29:29 – 01:48:59, k.360-360v)

Matce małoletniego powoda przedłużono umowę o pracę na zastępstwo za innego pracownika i na pewno jeszcze rok będzie pracowała, a pensja pozostała w kwocie 2.700 zł miesięcznie. Natomiast zmianie uległa sytuacja zdrowotna N. O.. Od maja 2023 r. jeździ do ginekologa do P., a na 28 sierpnia 2023 r. miała zaplanowaną operację, która została odwołana ze względu na zagrożenie życia, przy czym problem pojawił się po cesarskim cięciu. Wizyty u tego specjalisty są realizowane jeden raz w miesiącu w ramach NFZ, z tym że konieczny jest wydatek na paliwo w kwocie 200 zł. N. O. pracuje i nie korzysta ze zwolnień chorobowych, gdyż miałaby 80 % pensji i nie byłoby jej stać, więc nawet, gdy jest chora to idzie do pracy. Nadto, matka małoletniego w lipcu zachorowała i przyjmowała zastrzyki, których koszt wyniósł 320 zł.

Dowód: uzupełniające zeznania matki małoletniego powoda N. O. (e-protokół (...):29:29 – 01:48:59, k.360-360v)

Pozwany pozostaje pod opieką lekarza psychiatry, przy czym koszt wizyty wynosi 250 zł średnio co półtora miesiąca, z tym że jego rodzice pokrywają koszty dojazdów do lekarza. Ponadto, K. K. przyjmuje leki, których koszt wynosi około 50 zł – 150 zł miesięcznie oraz korzysta z leczenia stomatologicznego, przy czym ostatnio za wizyty uiścił kwoty rzędu 240 zł – 280 zł. Pozwany reguluje opłaty za telefon w kwocie około 50 zł miesięcznie. Obciążają go koszty dotyczące zakupu dodatkowego wyżywienia 200 zł – 300 zł i własnego utrzymania, jak i zakupu odzieży/obuwia w kwocie około 200 zł. Obecnie K. K. pomieszkuje u każdego z rodziców i z tego tytułu nie ponosi odpłatności, a nadto rodzice zapewniają mu wyżywienie. Komornik zajmuje mu kwotę około 400 zł miesięcznie. Pozwany posiada zaciągnięty kredyt w kwocie 2.500 zł – 4.000 zł, którego nie spłaca.

K. K. w czerwcu br. był przez 3 tygodnie w ośrodku dla uzależnionych od alkoholu w C.. Pozwany nie ukończył terapii i opuścił ośrodek na własne żądanie.

Dowód: częściowo zeznania świadka Z. K. (e-protokół (...):01:27 – 00:56:58, k.358-359); faktury, potwierdzenia sprzedaży, paragon fiskalny (k.322-323 oraz k.325-343 i k.351-357); częściowo zeznania pozwanego K. K. (e-protokół (...):56:58 – 01:28:07, k.359-359v)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wskazanych powyżej dowodów z dokumentów i zeznań świadka M. O. oraz częściowo zeznań świadka Z. K., a ponadto zeznań matki małoletniego powoda N. O. oraz częściowo zeznań pozwanego K. K..

Za polegające w całości na prawdzie Sąd uznał zeznania świadka M. O., albowiem były szczere, logiczne i rzeczowe. Sąd nie dopatrzył się okoliczności mogących negatywnie rzutować na moc dowodową zeznań tego świadka.

Sąd częściowo obdarzył wiarą zeznania świadka Z. K., albowiem nie sposób ich uznać za wiarygodne w zakresie w jakim świadek relacjonowała wywiązywania się przez pozwanego z obowiązku alimentacyjnego względem syna po zakończeniu związku z N. O., gdyż pozostaje w sprzeczności z pozostałym zebranym w sprawie materiałem dowodowym, w szczególności z zeznaniami świadka M. O. i zeznaniami matki małoletniego powoda N. O.. Analogicznie należało ocenić relację świadka odnośnie zainteresowania K. K. małoletnim powodem i utrudniania mu kontaktów z nim, czy też możliwości przekazania rzeczy/prezentów. Niezależnie od powyższego, świadek nie posiadała szczegółowej wiedzy w zakresie poziomu zarobków pozwanego i uciekała się do przypuszczeń oraz oceny sytuacji na jego korzyść.

W ocenie Sądu na przyznanie im w całości waloru wiarygodności zasługiwały zeznania i uzupełniające zeznania matki małoletniego powoda N. O., albowiem były szczere, logiczne i rzeczowe, a ponadto znajdowały pokrycie w pozostałym zgromadzonym w sprawie wiarygodnym materiale dowodowym.

Jako częściowo wiarygodne Sąd ocenił zeznania pozwanego K. K., gdyż nie polegały na prawdzie co do tego, że pozwany miał utrudniane kontakty z synem, jak również odnośnie przekazywania środków na utrzymanie syna, albowiem pozostaje to w sprzeczności z pozostałym zebranym w sprawie materiałem dowodowym, w tym zwłaszcza z zeznaniami świadka M. O. i zeznaniami matki małoletniego powoda N. O.. Podkreślenia również wymaga, iż pozwany ze względu na stan zdrowia miał trudności w przypomnieniu sobie pewnych okoliczności, w tym dotyczących zatrudnienia.

Postanowieniem wydanym na terminie rozprawy w dniu 19 kwietnia 2023 r. Sąd nie uwzględnił wniosku pozwanego o odroczenie rozprawy, albowiem prowadziłoby to do przedłużenia postępowania, tym bardziej, że odroczenie rozprawy miałoby miejsce już kolejny raz z powodu hospitalizacji pozwanego w szpitalu psychiatrycznym, a ponadto K. K. miał już wówczas wyznaczonego pełnomocnika z urzędu, który brał udział w powyższej rozprawie w trybie wideokonferencji.

Sąd zważył, co następuje:

Na gruncie niniejszej sprawy małoletni powód A. K. zastępowany przez przedstawiciela ustawowego, tj. matkę N. O. wystąpił z żądaniem zasądzenia alimentów od pozwanego K. K. pierwotnie w kwocie 1.200 zł miesięcznie począwszy od dnia wniesienia powództwa, tj. 10 sierpnia 2021 r., zaś po modyfikacji żądania pozwu w kwocie 1.500 zł miesięcznie, poczynając od dnia wniesienia pisma modyfikującego, tj. 7 października 2022 r.

Stosownie do art. 133 § 1 k.r.o., rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.

W myśl zaś art. 135 § 1 i 2 k.r.o., zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Zgodnie z § 2 wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie (…) może polegać w całości lub w części na osobistych staraniach o utrzymanie lub o wychowanie uprawnionego; w takim wypadku świadczenie alimentacyjne pozostałych zobowiązanych polega na pokrywaniu w całości lub w części kosztów utrzymania lub wychowania uprawnionego. Nadto zgodnie z § 3, na zakres świadczeń alimentacyjnych nie wpływają: świadczenia z pomocy społecznej lub funduszu alimentacyjnego, o którym mowa w ustawie z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U. z 2020 r. poz. 808 i 875), podlegające zwrotowi przez zobowiązanego do alimentacji (pkt 1); świadczenia, wydatki i inne środki finansowe związane z umieszczeniem dziecka w pieczy zastępczej, o których mowa w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (pkt 2); świadczenie wychowawcze, o którym mowa w ustawie z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz. U. z 2019 r. poz. 2407) (pkt 3); świadczenia rodzinne, o których mowa w ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2020 r. poz. 111) (pkt4); rodzicielskie świadczenie uzupełniające, o którym mowa w ustawie z dnia 31 stycznia 2019 r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym (Dz. U. poz. 303) (pkt5).

Z treści ww. przepisu wynika jednoznacznie, że przy ustaleniu wysokości świadczenia alimentacyjnego na rzecz małoletniego dziecka należy wziąć pod uwagę z jednej strony usprawiedliwione potrzeby uprawnionego, z drugiej strony możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego. Współzależność między tymi czynnikami wyraża się w tym, że usprawiedliwione potrzeby uprawnionego powinny być zaspakajane w takim zakresie, w jakim pozwalają na to możliwości majątkowe i zarobkowe zobowiązanego. Należy przez to rozumieć dochody rzeczywiście uzyskiwane, jak również zarobki i dochody, które każdy z małżonków może i powinien uzyskiwać przy dołożeniu należytej staranności i przestrzeganiu zasad prawidłowej gospodarki oraz stosownie do swoich sił umysłowych i fizycznych. Możliwości finansowych nie należy utożsamiać z faktycznie osiąganymi dochodami. Obejmują one także wysokość dochodów, które zobowiązany do alimentacji jest w stanie uzyskać przy uwzględnieniu wyuczonego zawodu, ilości i rodzaju posiadanego majątku. W normalnie funkcjonującej rodzinie działania obojga rodziców polegają na jednoczesnym wykonywaniu obowiązków zaspokojenia zarówno potrzeb konsumpcyjnych dziecka, jak i na osobistych staraniach o jego wychowanie. W przypadku kiedy dochodzi do faktycznej separacji małżonków dzieckiem zajmuje się tylko jedno z nich realizując w ten sposób w znacznym sposób obowiązek alimentacyjny.

Zdaniem Sądu, przedmiotowe powództwo zasługiwało na uwzględnienie jedynie częściowo.

Małoletni A. K. ma ukończone 5 lat i chodzi do zerówki. Do jego usprawiedliwionych potrzeb zaliczają się głównie wydatki dotyczące codziennego utrzymania, a więc wyżywienia, zakupu odzieży, obuwia, środków higienicznych i kosmetycznych, okazjonalnego leczenia, jak również uczęszczania do zerówki, w tym wyżywienie, na zajęcia z rytmiki i języka angielskiego oraz leczenia (stałego i okresowego). Określenie wysokości świadczeń alimentacyjnych, uwarunkowanych kosztami utrzymania (wyżywienie, odzież, leczenie) i wychowania, w odniesieniu do dzieci (pielęgnacja, opieka, dbałość o fizyczny i intelektualny rozwój) jest domeną ustaleń na podstawie dowodów ale uwzględniającą także zasady doświadczenia życiowego ( vide: Orz. SN z 29.11.1949 r. Wa.C 167/49 , NP.1951, nr 2, s.52 ). W świetle wspomnianych zasad, zdaniem Sądu, usprawiedliwione potrzeby małoletniego A. pozostają na poziomie rzędu 1.500 zł – 1.800 zł miesięcznie.

Jak już wyżej wspomniano, na wysokość świadczeń alimentacyjnych rzutują nie tylko usprawiedliwione potrzeby uprawnionego, lecz także możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego. Sytuacja zarobkowa i majątkowa pozwanego K. K. na przestrzeni niniejszego postępowania podlegała zmianom początkowo w związku z utratą przez niego zatrudnienia, następnie z uwagi na rozpoznanie u niego choroby psychicznej w postaci schizofrenii paranoidalnej, dwukrotnej hospitalizacji psychiatrycznej, a końcowo w związku z kontynuacją leczenia psychiatrycznego ambulatoryjnie i częściową niezdolnością do pracy. Zauważyć należy, że pozwany przez czas trwania postępowania od marca 2022 r. do sierpnia 2022 r. otrzymywał świadczenia na poziomie co najmniej 2.000 zł miesięcznie gdy pracował, potem zasiłek chorobowy, którego wysokości ostatecznie nie udało się ustalić – z braku takich dowodów ze strony pozwanego. Jednakże ze względu na wysokość dochodów uzyskiwanych przez pozwanego, zdaniem Sądu kwota tego zasiłku musiała oscylować w granicach 80% pensji pozwanego, czyli około 1.600 zł netto miesięcznie. Zaznaczyć trzeba, że pozwany reprezentowany przez pełnomocnika z urzędu, nie przedłożył innych dokumentów, w oparciu o które można by ustalić, jakie miał dochody od września 2022 r. W dalszej kolejności K. K. od dnia 17 lutego 2023 r. otrzymał rentę zaliczkową w kwocie 1.003,83 zł netto, od dnia 1 marca 2023 r. w kwocie 1.191,33 zł netto, zaś od dnia 1 maja 2023 r. w kwocie 1.084,11 zł netto. Zarazem jak wynika z uzasadnienia decyzji ZUS postępowanie w sprawie ustalenia wysokości renty dla pozwanego jest w trakcie, albowiem ZUS zbiera dokumenty z czasów innego zatrudnienia pozwanego oraz zatrudnienia pozwanego za granicą. Mając na uwadze wysokość zarobków jakie pozwany musiał osiągać za granicą pracując w transporcie międzynarodowym, na co wskazywał świadek O., nie można wykluczyć, że ostateczna wysokość renty pozwanego będzie znacznie wyższa. Tymczasem małoletni powód ma swoje potrzeby, które dotychczas w całości zaspokaja matka. Pozwany oprócz kliku wpłat w latach 2019-2020 (k.175-184), od 2021 roku, pomimo pracy za granicą, nie partycypował w kosztach utrzymania dziecka w żadnym zakresie.

Pozwany w swoich zeznaniach podniósł, że posiada zobowiązanie finansowe z tytułu zaciągniętego kredytu. Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, zadłużenie bankowe zobowiązanego do alimentacji nie może powodować ograniczenia należnych uprawnionemu środków utrzymania. Osoba, na której ciąży obowiązek alimentacyjny, musi bowiem się z tym liczyć przy podejmowaniu wydatków i ich wysokość planować stosownie do posiadanych możliwości z uwzględnieniem wspomnianego obowiązku alimentacyjnego ( vide: teza wyroku Sądu Najwyższego z dnia 12 listopada 1976 r., sygn. akt III CRN 236/76, publ. (...) LEX nr 7875). W kontekście tego orzeczenia, Sąd ustalając alimenty na rzecz małoletniego powoda nie brał pod uwagę ww. okoliczności, tym bardziej, że pozwany zobowiązanie to zaciągnął w toku niniejszego postępowania, będąc zobowiązanym do łożenia alimentów na rzecz syna na mocy postanowienia zabezpieczającego.

Ponadto, małoletni powód A. K. zastępowany przez przedstawiciela ustawowego, tj. matkę N. O. domagał się zasądzenia od pozwanego K. K. alimentów w kwocie 6.000 zł z tytułu jego niezaspokojonych potrzeb sprzed dnia wniesienia powództwa.

W realiach niniejszej sprawy, zdaniem Sądu, powyższe powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 137 § 2 k.r.o. niezaspokojone potrzeby uprawnionego z czasu przed wniesieniem powództwa o alimenty Sąd uwzględnia, zasądzając odpowiednią sumę pieniężną. Z powyższego przepisu wynika więc, że można domagać się alimentów za okres sprzed wniesienia powództwa wyłącznie w sytuacji, gdy z tego okresu pozostają po stronie uprawnionej niezaspokojone potrzeby. Z istoty uprawnienia alimentacyjnego wynika bowiem, iż należne uprawnionemu świadczenia mają służyć zaspokojeniu jego bieżących potrzeb. Obowiązek alimentacyjny wygasa zatem w granicach potrzeb już zaspokojonych. Konieczność uwzględnienia powództwa o alimenty za okres wcześniejszy niż dzień wniesienia pozwu będzie występowała jedynie wtedy, gdy uprawniony wykaże brak zaspokojenia swoich potrzeb lub też konieczność zaciągnięcia zobowiązania, aby tym potrzebom sprostać. Zebrany w sprawie materiał dowodowy nie daje podstaw do stwierdzenia, że sytuacja taka miała miejsce. W tym zakresie należy podzielić stanowisko pełnomocnika pozwanego z urzędu, a mianowicie, iż matka małoletniego powoda nie wykazała, aby za okres sprzed wniesienia pozwu istniały jakiekolwiek niezaspokojone potrzeby dziecka.

Biorąc pod uwagę powyższe rozważania, Sąd na podstawie przytoczonych powyżej przepisów prawa zasądził od pozwanego K. K. na rzecz małoletniego syna A. K. alimenty w kwocie po 1.000 zł miesięcznie za okres od 10 sierpnia 2021 r. do 31 grudnia 2022 r., a poczynając od 1 stycznia 2023 r. w kwocie po 500 zł miesięcznie, płatne z góry do rąk matki małoletniego N. O., do 10-go dnia każdego miesiąca wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w razie opóźnienia terminowi płatności którejkolwiek z rat (punkt I. wyroku). W pozostałym zakresie zaś Sąd oddalił powództwo (punkt II. wyroku). W świetle dokonanych w sprawie ustaleń, zdaniem Sądu, uwzględnienie powództwa w większym zakresie nie wchodziło w rachubę, w szczególności brak było podstaw do zróżnicowania alimentów tak jak tego domagała się matka małoletniego powoda modyfikując żądanie pozwu, począwszy od dnia wniesienia pisma modyfikującego, tj. 7 października 2022 r., gdyż wykraczałoby to poza możliwości zarobkowe i majątkowe pozwanego K. K.. Niemniej jednak, uwzględniając zebrany w sprawie materiał dowodowy, Sąd uznał, że adekwatne do tych możliwości będzie nałożenie na pozwanego obowiązku alimentacyjnego względem syna z powyższym zróżnicowaniem czasowym i kwotowym odpowiednio do okresu świadczenia przez K. K. pracy, pobierania zasiłku chorobowego, a ostatecznie renty zaliczkowej. Sąd ma świadomość, że N. O. swój obowiązek alimentacyjny względem syna wykonuje poprzez osobiste starania o jego utrzymanie i wychowanie, jednak z uwagi na posiadanie przez nią zatrudnienie, a jednocześnie sytuację pozwanego, obowiązek ten w dalszym ciągu musi mieć też wymiar stricte finansowy, choć K. K. nie uczestniczy w życiu syna (nieprawomocnie został pozbawiony władzy rodzicielskiej i orzeczono zakaz kontaktów ojca z małoletnim). Równocześnie pozwany musi mieć świadomość, że kwota alimentów w wysokości 500 zł miesięcznie była minimalną jaką Sąd mógł zasądzić w kontekście posiadanych usprawiedliwionych potrzeb małoletniego A.. Kwota 200 zł miesięcznie w jakiej K. K. chciał ustalenia na przyszłość swojego obowiązku alimentacyjnego w realiach obowiązujących cen towarów i usług, poziomu inflacji, nie wystarcza na zaspokojenie nawet w minimalnym stopniu potrzeb małoletniego.

Niezależnie od tego, z wyżej wskazanych przyczyn, Sąd nie znalazł podstaw do uwzględnienia powództwa w zakresie żądania zasądzenia alimentów z tytułu jego niezaspokojonych potrzeb sprzed dnia wniesienia powództwa. Podkreślić należy, że niewątpliwie matka pokrywała we własnym zakresie potrzeby małoletniego, nie mając praktycznie żadnego wsparcia finansowego ze strony pozwanego jak wskazano powyżej. Nie mniej w tym zakresie przysługuje jej roszczenie przeciwko pozwanemu tzw. roszczenie regresowe z art. 140 k.r.o.

Sąd w punkcie IV. wyroku na podstawie art. 102 k.p.c. nie obciążył pozwanego kosztami postępowania na rzecz strony powodowej, uwzględniając jego sytuację ekonomiczną oraz okoliczność, że powództwo zostało uwzględnione jedynie w części.

Sędzia Agnieszka Skiera-Bilska