Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 23 stycznia 2023 r.

Sąd Rejonowy w Kole I Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący: sędzia Konrad Łęgoszewski

Protokolant: sekr. sąd. Anna Ziółkowska

po rozpoznaniu w dniu 16 stycznia 2023 r.

na rozprawie

sprawy z wniosku H. P. (1)

przy udziale E. P.

o podział majątku wspólnego

postanawia

I.  Ustalić, że w skład majątku wspólnego wnioskodawczyni H. P. (1) i uczestnika E. P. wchodzą:

a)  nieruchomość położona w miejscowości S., obręb M. oznaczona numerami ewidencyjnymi (...) o powierzchni 0,3000 ha i (...) o powierzchni 0,1100 ha, dla której w Sądzie Rejonowym w Kole prowadzona jest księga wieczysta nr (...);

b)  środki pieniężne w kwocie 110.000 zł.

II.  Wartość przedmiotu podziału majątku wspólnego ustalić na kwotę 292.000 (dwieście dziewięćdziesiąt dwa tysiące) złotych.

III.  Dokonać podziału majątku wspólnego wnioskodawczyni H. P. (1) i uczestnika E. P. w ten sposób, że:

a)  wnioskodawczyni H. P. (1) PESEL (...) przyznać na własność nieruchomość położoną w miejscowości S., obręb M. oznaczoną numerami ewidencyjnymi (...) o powierzchni 0,3000 ha i (...) o powierzchni 0,1100 ha, dla której w Sądzie Rejonowym w Kole prowadzona jest księga wieczysta nr (...);

b)  uczestnikowi E. P. PESEL (...) przyznać na własność środki pieniężne w kwocie 110.000 zł.

IV.  Zobowiązać uczestnika E. P. do wydania wnioskodawczyni w terminie miesiąca od dnia uprawomocnienia się niniejszego postanowienia nieruchomość opisaną w punkcie I ppkt a) w miejscowości S., obręb M. oznaczoną numerami ewidencyjnymi (...) o powierzchni 0,3000 ha i (...) o powierzchni 0,1100 ha, dla której w Sądzie Rejonowym w Kole prowadzona jest księga wieczysta nr (...).

V.  Zasądzić od wnioskodawczyni H. P. (1) na rzecz uczestnika E. P. tytułem dopłaty kwotę 46.546,80 (czterdzieści sześć tysięcy pięćset czterdzieści sześć 80/100) złotych – płatną w terminie miesiąca od dnia uprawomocnienia się niniejszego postanowienia.

VI.  Nakazać pobrać na rzecz Skarbu Państwa od wnioskodawczyni kwotę 1.646,20 zł, a od uczestnika kwotę 931,25 zł tytułem nieuiszczonych wydatków.

VII.  Zwrócić wnioskodawczyni kwotę 500 zł tytułem części uiszczonej opłaty od wniosku, a w pozostałym zakresie ustalić, że wnioskodawczyni i uczestnik ponoszą koszty postępowania w zakresie przez siebie poniesionym.

K. Ł.

UZASADNIENIE

Wnioskiem z dnia 29 kwietnia 2020 r. wnioskodawczyni H. P. (1) (posługująca się w Niemczech nazwiskiem P.) wniosła o dokonanie podziału majątku wspólnego wnioskodawczyni i uczestnika E. P. (posługującego się w Niemczech nazwiskiem P.) oraz o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania sądowego. W uzasadnieniu wnioskodawczyni wskazała, iż strony zawarły związek małżeński w dniu 18 kwietnia 1981 r. W czasie trwania małżeństwa strony zawarły umowę majątkową małżeńską, na mocy której rozszerzyły wspólność majątkową na cały majątek nabyty przez strony zarówno przed zawarciem małżeństwa, jak i później z jakiegokolwiek tytułu. Strony od września 2012 r. żyły w nieformalnej separacji. Sąd Rejonowy w (...)) postanowieniem z dnia (...) r. (...) orzekł rozwód stron. Postanowienie to uprawomocniło się w dniu 2 października 2015 r. Według wnioskodawczyni w skład majątku wspólnego stron wchodzą: działka oznaczona numerem geodezyjnym (...) o pow. 0,30 ha oraz działka zabudowana oznaczona numerem geodezyjnym (...) o pow. 0,11 ha, położone w miejscowości (...), gminie S., dla których Sąd Rejonowy w Kole V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o nr (...) oraz kwota 64.000 euro uzyskana przez uczestnika w wyniku sprzedaży wspólnej działki oznaczonej numerem geodezyjnym (...) położonej w miejscowości K., gminie O., pow. (...), dla której Sąd Rejonowy w (...) VI Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o nr (...). Wnioskodawczyni w ramach podziału majątku wspólnego wniosła o przyznanie na własność nieruchomości w miejscowości S. i to bez żadnych spłat czy dopłat na rzecz uczestnika.

Uczestnik E. P. złożył do Sądu Rejonowego (...) w dniu (...)r. wniosek o podział majątku wspólnego wnioskodawczyni i uczestnika. Uczestnik wskazał, iż w skład majątku wspólnego stron wchodzi przedmiotowa nieruchomość w miejscowości S., na którą to uczestnik poczynił nakłady z majątku osobistego o łącznej wartości nie niższej niż 30.000 zł. Uczestnik wniósł wówczas o przyznanie na wyłączną własność przedmiotowej nieruchomości wraz ze spłatą na rzecz uczestniczki, po odliczeniu połowy wysokości poczynionych przez uczestnika z jego majątku osobistego na majątek wspólny nakładów, a więc kwoty 35.000 zł. Sąd Rejonowy (...) postanowieniem z dnia (...) r. sygn. akt (...) uznał się niewłaściwym miejscowo i sprawę przekazał do tut. Sądu. Następnie na mocy zarządzenia z dnia 23 października 2020 r. sprawy te zostały połączone do wspólnego rozpoznania.

W odpowiedzi na wniosek H. P. (1) uczestnik E. P. pismem z dnia 16 listopada 2020 r. wniósł o oddalenie wniosku o podział majątku w całości, gdyż w jego ocenie strony nie posiadają majątku wspólnego, a także wniósł o zawieszenie postępowania do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia postępowania karnego, znajdującego się wówczas w fazie postępowania przygotowawczego nadzorowanego przez Prokuraturę Rejonową w(...), zarejestrowaną pod sygnaturą PR (...) w sprawie użycia za autentyczny podrobionego dokumentu w postaci sporządzonej w formie aktu notarialnego notariusza R. K. z dnia23 maja 2002 r. – umowy majątkowej małżeńskiej rozszerzającej wspólność majątkową pomiędzy A. P. (1) i E. P. na cały majątek zarówno przed zawarciem tej umowy, jak i później z jakiegokolwiek tytułu. W uzasadnieniu wskazał, że choć złożył wniosek o podział majątku wspólnego to po osobistym sprawdzeniu dokumentów w jego ocenie nie nakreślił podpisu pod umową majątkową małżeńską.

W piśmie z dnia 26 listopada 2020 r. wnioskodawczyni podtrzymała swoje wcześniejsze stanowisko precyzując, że w skład majątku wspólnego wchodzi nadto kwota 110.000 zł uzyskania przez uczestnika z tytułu sprzedaży domu w miejscowości K.. Pismem z dnia 11 grudnia 2020 r. E. P. podtrzymał stanowisko przedstawione w odpowiedzi na wniosek, podtrzymując w szczególności wniosek o zawieszenie postępowania.

Postanowieniem z dnia 20 stycznia 2021 r. Sąd zawiesił postępowanie w tej sprawie, a następnie podjął je postanowieniem z dnia 23 lipca 2021 r. z uwagi na wykonanie przez biegłego grafologa opinii do sprawy Prokuratury Rejonowej w(...) PR (...).

Ostatecznie wnioskodawczyni wniosła o przyznanie nieruchomości w m. Siedliska na jej rzecz z dopłatą na rzecz uczestnika w kwocie 36.000 zł w terminie 30 dni od dnia uprawomocnienia się orzeczenia oraz nakazanie wydania nieruchomości w S. przez uczestnika w terminie 30 dni od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, nadto wnosiła o obciążenie kosztami opinii uczestnika, bowiem dowody z opinii biegłych były przeprowadzane na wniosek uczestnika.

Uczestnik natomiast wniósł o przyznanie nieruchomości w S. na swoją rzecz oraz wniósł o pominięcie przy rozliczeniu kwoty uzyskanej ze sprzedaży nieruchomości w K., a nadto obciążenie stron kosztami opinii – przy założeniu, że umowa o rozszerzenie wspólności majątkowej była skuteczna.

Sąd ustalił, co następuje:

Wnioskodawczyni H. P. (1) (wówczas D.) oraz uczestnik E. P. w dniu 18 kwietnia 1981 r. w O. zawarli związek małżeński, który zarejestrowano w Urzędzie Stanu Cywilnego w O. o nr aktu małżeństwa 1661011/00/AM/ (...).

W dniu 17 maja 2002 r. uczestnik zawarł umowę sprzedaży nieruchomości w formie aktu notarialnego (Rep. A nr (...)) z W. S. na podstawie, której nabył na własność do majątku odrębnego nieruchomość składającą się z działek oznaczonych numerami geodezyjnymi (...) o łącznej pow. 0,41 ha, dla której to nieruchomości Sąd Rejonowy w(...) prowadzi księgę wieczystą nr (...). Następnie w dniu 23 maja 2002 r. strony H. P. (1) i E. P. przed notariuszem R. K. w K. zawarły umowę majątkową małżeńską (Rep. A (...)), na mocy której rozszerzyły wspólność majątkową na cały majątek nabyty przez strony zarówno przed zawarciem małżeństwa, jak i później z jakiegokolwiek tytułu. Pod tym aktem - umową majątkową małżeńską w dniu 23 maja 2002 r. podpis o brzmieniu (...) został własnoręcznie nakreślony przez E. P., a nadto podpisany przez wnioskodawczynię H. P. (1) i notariusza.

/dowód: odpis skrócony aktu małżeństwa – k. 46-47, wypis z rejestru gruntów – k. 22, wyrys z mapy ewidencyjnej – k. 23, odpis elektronicznej księgi wieczystej (...) – k. 24-33, odpis aktu notarialnego z dnia 23 maja 2002 r., Rep. A (...) – k. 99-99v, zeznania biegłego sądowego – k. 195-196, e-protokół (...):02:01-00:43:47, kopia wypisu aktu notarialnego z dnia 17 maja 2002 r., Rep. A nr (...) – k. 42-43v akt dochodzenia prowadzonego pod sygn. PR 1 (...) przez KPP w K., opinia biegłego z dziedziny grafologii mgr A. J. – k. 74-80 akt dochodzenia prowadzonego pod sygn. PR(...) przez KPP w K./.

Na podstawie umowy darowizny z dnia 31 października 2005 r. zawartej w formie aktu notarialnego przed notariuszem E. Ś. w O. (Rep. A nr (...)) uczestnik otrzymał od swoich rodziców P. P. i G. P. nieruchomość zabudowaną sześcioizbowym budynkiem mieszkalnym o powierzchni użytkowej 130 m ^{( 2)} wraz z osobno stojącym budynkiem gospodarczym, znajdującą się przy ul. (...) w miejscowości K., gminie O., pow. (...), dla której Sąd Rejonowy w (...) prowadzi księgę wieczystą o nr (...). Następnie tę nieruchomość uczestnik sprzedał na podstawie umową sprzedaży z dnia 25 lipca 2013 r. zawartej w formie aktu notarialnego przed notariuszem E. Ś. w O. (Rep. A (...)) na rzecz A. N. i R. M. N. za kwotę 110.000 zł. Zgodnie z ustaleniami uczestnika z rodzicami po dokonaniu sprzedaży mieszkania miał z kwoty sprzedaży przekazać po 5.000 euro na rzecz brata A. P. (2) i siostry B. P., jednakże uczestnik nie przekazał żadnych pieniędzy z kwoty sprzedaży. Co prawda uczestnik przekazał rodzeństwu po 5.000 euro, ale kwoty te pochodziły z odprawy wnioskodawczyni, która otrzymała w tamtym okresie po zwolnieniu z pracy w wysokości 10.000 euro. Ponadto uczestnik z pieniędzy uzyskanych ze sprzedaży, nieruchomości miał pokryć również koszty pogrzebu matki rodzeństwa, czego nie uczynił, a koszty te musiał pokryć jego brat A. P. (2).

/dowód: wypis aktu notarialnego z dnia 25 lipca 2013 r., Rep. A nr (...) – k. 48-49, zeznania W. K. – k. 146v, 00:11:34-00:13:59, zeznania świadka A. P. (2) – k. 183-184, 00:02:53-00:36:40, odpis aktu notarialnego z dnia 31 października 2005 r., Rep. A nr(...) – k. 189-190/

Sąd Rejonowy w (...) Sąd Rodzinny postanowieniem z dnia (...) r. rozwiązał małżeństwo zawarte przez wnioskodawczynię i uczestnika w dniu (...) r. w O.. Postanowienie stało się prawomocne z dniem (...) r. Sąd Rejonowy w (...) w dniu (...)r. powołał A. P.-B. (córkę wnioskodawczyni) na opiekuna H. P. (2), upoważniając ją między innymi zajmowania się sprawami majątkowymi.

/dowód: opis postanowienia Sąd Rejonowego w(...) z dnia (...) r. wraz z uwierzytelnionym tłumaczeniem z języka niemieckiego – k. 16-21v, powołanie Sądu Rejonowego w (...)z dnia (...) r. wraz z uwierzytelnionym tłumaczeniem z języka niemieckiego – k. 11-13/

Wartość nieruchomości położonej w miejscowości S. oznaczonej numerem geodezyjnym (...) o pow. 0,11 ha wynosi 148.000 zł, zaś działki niezabudowanej oznaczonej numerem geodezyjnym (...) o pow. 0,30 ha wynosi 34.000,00 zł, tym samym łączna wartość nieruchomości stanowi kwotę 182.000 zł, według składu majątku na dzień 2 października 2015 r. /dowód: opinia biegłego z dziedziny budownictwa i szacowania nieruchomości mgr inż. S. P. – k. 228-252, opinia uzupełniająca biegłego – k. 275-276/

Po rozwiązaniu małżeństwa jedynie uczestnik partycypował w opłacaniu rachunków za energię elektryczną na przedmiotowej nieruchomości w związku z czym poniósł łącznie koszt 891,43 zł. Natomiast w trakcie trwania małżeństwa uczestnik z majątku osobistego pokrył rachunek na kwotę 202,17 zł.

/dowód: faktury VAT za energię elektryczną – k. 19-33v akt (...)

Uczestnik E. P. od wielu lat na stałe mieszka w Niemczech, natomiast jego rodzina pochodzi z okolic O.. Nieruchomość w S. uczestnik kupił w wyniku sugestii ze strony swojej teściowej, a matki wnioskodawczyni K. D. (później W.). Przedmiotowa nieruchomość znajduje się w rodzinnych stronach wnioskodawczyni – rodzice wnioskodawczyni mieszkali ok. 1 km od nieruchomości, obecnie w nieruchomości po rodzicach mieszka brat wnioskodawczyni, a w pobliskiej I. mieszka siostra wnioskodawczyni. Uczestnik uznał, iż nieruchomość może posłużyć jako dom na czas urlopu w Polsce. Gdy uczestnik zakupił nieruchomość była ona zaniedbana. W trakcie trwania małżeństwa uczestnik wraz z wnioskodawczynią remontowali budynek mieszkalny znajdujący się na nieruchomości. Przy remontach pomagał również tamtejszy sąsiad – C. K.. Uczestnik wraz z wnioskodawczynią przyjeżdżali na nieruchomość w trakcie urlopu z Niemczech. Od 2018 r. uczestnik na nieruchomość przyjeżdża wraz z swoją konkubiną J. S..

Po rozwodzie uczestnik dokonywał dalszych modernizacji zabudowań na nieruchomości. Po październiku 2015 r. uczestnik wyłożył panelami podłogi w 2 pokojach, a od 2020 r. wykonał szereg dalszych prac takich jak: wymiana drzwi zewnętrznych i okna z parapetem, kabiny prysznicowej, toalety, umywalki oraz wykonał nowy taras ze schodami czy wymienił stare meble. Uczestnik obecnie nadal mieszka w Niemczech i przyjeżdża do Polski w okresach wolnych od pracy. Wartość tych prac, które finansował uczestnik z majątku osobistego na opisywaną nieruchomość w S. wynosi 10.000 zł.

Wnioskodawczyni po rozwodzie przyjeżdżała do S., ale w miarę upływu czasu miała coraz bardziej utrudniany ma dostęp do nieruchomości - uczestnik wymieniał zamki do domu, usunął rzeczy byłej żony. Ostatni raz wnioskodawczyni na przedmiotowej nieruchomości była przed wybuchem pandemii. Wnioskodawczyni w dalszym ciągu przyjeżdża do Polski i przebywa wówczas u swej rodziny.

/dowód: zeznania opiekuna prawnego wnioskodawczyni A. P.-B. – k. 138v-139, 00:09:31-00:30:30, zeznania świadka W. K. – k. 146-147 00:06:05-00:42:06, zeznania świadka T. K. – k. 147, protokół (...):42:06-00:50:52, zeznania świadka J. S. – k. 147v-148 00:50:52-01:21:22, zeznania świadka A. P. (2) – k. 183v, 00:27:52-00:34:09, zeznania uczestnika E. P. – k. 214-215v 00:02:29-00:17:29, 00:41:24-00:52:44, 01:03:32-01:08:09, opinia biegłego z dziedziny budownictwa i szacowania nieruchomości mgr inż. S. P. – k. 228-252, opinia uzupełniająca biegłego – k. 275-276/

Sąd za w pełni wiarygodne uznał zeznania opiekuna prawnego wnioskodawczyni A. P.-B., gdyż są one spójne i korespondując z pozostałym materiałem dowodowym. Córka wnioskodawczyni potwierdziła, że w istocie rodzice zakupili tę nieruchomość, a później przeprowadzali tam remonty. Potwierdziła również, że wspólnie z rodzicami przyjeżdżała tam na wakacje.

Natomiast za częściowo wiarygodne Sąd uznał zeznania uczestnika E. P.. Po pierwsze Sąd za niewiarygodne uznał jego stwierdzenie, że nie podpisał umowy rozszerzającej wspólność ustawową, bowiem przeczą temu wnioski opinii biegłego, które Sąd uznał za w pełni wiarygodne, poparte badaniami pisma i opinią uzupełniającą złożoną na rozprawie. Za niewiarygodne też Sąd uznał stwierdzenia uczestnika, że dom w K. sprzedawał razem z matką, która następnie przekazała środki finansowe uczestnikowi i jego rodzeństwu. Przeczą temu zeznania brata uczestnika – A. P. (2) czy siostry wnioskodawczyni – W. K.. W zakresie w jakim uczestnik potwierdził, że wspólnie z wnioskodawczynią w czasie trwania małżeństwa remontował zakupioną nieruchomość jego zeznania Sąd uznał za wiarygodne.

Sąd generalnie dał wiarę zeznaniom świadków w zakresie niezbędnym do ustalenia powyżej opisanego stanu faktycznego sprawy. W szczególności ze wiarygodne Sąd uznał zeznania W. K. – siostry wnioskodawczyni i A. P. (2) – brata uczestnika. Treść tych zeznania była zasadniczo zgodna – pomimo, że jest to rodzeństwo stron – niemniej zgodnie świadkowie opisali okoliczności związane z zakupem nieruchomości w S., jej remontem oraz okoliczności sprzedaży nieruchomości w K.. Również wiarygodnymi okazały się zeznania T. K., choć ich przydatność dla celów postępowania jest bardzo ograniczona. Podobnie za mało przydatne dla ustalenia stanu faktycznego są zeznania dzieci stron J. P., D. P.. Niemniej oceniając ich treść Sąd uznał za częściowo niewiarygodne. Generalnie bowiem wymienione osoby choć z uwagi na wiek nie miały wiedzy co do szeregu faktów związanych z zakupem nieruchomości, to powtarzały w istocie stwierdzenia uczestnika, że przykładowo jego matka (ich babka) przekazywała pieniądze po sprzedaży domu w K. jego rodzeństwu. W ocenie Sądu wskazywana przez uczestnika okoliczność, że po sprzedaży domu w K. jego rodzeństwo otrzymało darowizny pieniężne, została podana jedynie dla potrzeb niniejszego postępowania. Tę okoliczność potwierdzili jedynie świadkowie związani z uczestnikiem, a więc J. S., J. P. oraz D. P. niemniej nie potrafili konkretnie wskazać, jak do tego doszło.

Przy wydawaniu rozstrzygnięcia Sąd oparł się na opiniach biegłego sądowego w dziedzinie grafologii mgr A. J. oraz biegłego sądowego w dziedzinie budownictwa i szacowania nieruchomości S. P.. Dowód z opinii pisemnej biegłego sądowego w dziedzinie grafologii A. J. przeprowadzony w postępowaniu przygotowawczym o sygn. akt PR 1 (...) został dopuszczony w tym postępowaniu na podstawie art. 278 ¹ k.p.c.

Biegły A. J. w opinii zasadniczej z dnia 25 marca 2021 r. dokonał ustalenia, że podpisy o brzmieniu (...) i (...) widniejące pod umową majątkową małżeńską w formie aktu notarialnego z dnia 23 maja 2002 r. Rep. A (...) zostały nakreślone przez osoby widniejące na podpisach. W ocenie biegłego E. P. kategorycznie jest wykonawcą podpisu o brzmieniu (...) widniejącego pod umową majątkową małżeńską w formie aktu notarialnego, natomiast H. P. (1) kategorycznie jest wykonawcą podpisu o brzmieniu (...) widniejącego pod umową majątkową małżeńską w formie aktu notarialnego.

Wnioski wywiedzione w opinii zasadniczej z dnia 25 marca 2021 r. biegły podtrzymał w trakcie opinii ustnej przeprowadzonej na rozprawie w dniu 2 marca 2022 r., w ramach której odniósł się szczegółowo do zastrzeżeń uczestnika potwierdzając, iż E. P. kategorycznie jest wykonawcą podpisu o brzmieniu (...) widniejącego pod umową majątkową małżeńską.

Biegły S. P. w opinii zasadniczej z dnia 12 sierpnia 2022 r. dokonał ustalenia wartość nieruchomości położonej w miejscowości S. dla której Sąd Rejonowy w(...) prowadzi księgę wieczystą nr (...) oraz wartości nakładów, jakie zostały poczynione na przedmiotową nieruchomość po ustaniu wspólności ustawowej. W opinii uzupełniającej biegły w sposób rzeczowy odniósł się do w istocie wątpliwości uczestnika związanych ze sposobem wyceny.

W ocenie Sądu obydwie opinie sporządzone przez biegłych na potrzeby niniejszego postępowania są jasne i logiczne, odpowiadają na postawione pytania, a nadto zostały sporządzone fachowo i rzetelnie. Wnioski w nich wywiedzione są należycie uzasadnione i wolne od błędów logicznych oraz wewnętrznych sprzeczności, co świadczy o dużym doświadczeniu zawodowym i rzetelnej wiedzy fachowej biegłych. Biegły A. J. w sposób kompleksowy i wyczerpujący ustalił, iż nie doszło do sfałszowania umowy majątkowej małżeńskiej z dnia 23 maja 2002 r., natomiast biegły S. P. w sposób kompleksowy i wyczerpujący ustalił wartość nieruchomości znajdującej się w S. oraz wartość nakładów poczynionych na przedmiotową nieruchomość przez uczestnika po ustaniu wspólności majątkowej stron.

Sąd uznał za wiarygodne również dokumenty zgromadzone w toku postępowania. Ich autentyczność, moc dowodowa oraz prawdziwość stwierdzonych w nich faktów nie były kwestionowane przez żadną ze stron, za wyjątkiem przedmiotowej umowy majątkowej małżeńskiej, co w toku postępowania zostało wykazane jako nieuzasadnione. Zebrana w aktach dokumentacja stała się także podstawą opracowania opinii przez biegłych i w takim zakresie dokumenty te mają istotne znaczenie dla sprawy.

Sąd na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 i 5 k.p.c. pominął dowód z dokumentacji pracowniczej E. P. znajdującej się u jego pracodawcy (...) w K. na okoliczność zwolnień lekarskich i nieobecność uczestnika w pracy w maju 2002 r., z uzupełniającej opinii biegłego z zakresu pismoznawstwa na okoliczność ustalenia zgodności i autentyczności podpisów, w tym uczestnika E. P. na aktach notarialnych z dnia 17 maja 2002 r. i 23 maja 2002 r. oraz z opinii innego biegłego z zakresu pismoznawstwa na okoliczność ustalenia czy uczestnik E. P. własnoręcznie nakreślił podpis w akcie notarialnym z dnia 23 maja 2002 r. W ocenie Sądu przeprowadzone w toku postępowania dowody z opinii pisemnej oraz ustnej biegłego A. J. jednoznacznie stwierdzają, iż uczestnik własnoręcznie podpisał wskazane wyżej akty notarialne, zgodnie z twierdzeniem wnioskodawczyni, tym samym przeprowadzanie kolejnych dowodów w tym zakresie byłoby bezprzedmiotowe i doprowadziłoby jedynie do niepotrzebnego wydłużenia niniejszego procesu.

Ponadto Sąd na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 4 k.p.c. oddalił wniosek o przesłuchanie w charakterze strony wnioskodawczyni H. P. (1). Zgodnie z zaświadczeniem lekarza specjalisty z dnia 23 lutego 2022 r. u wnioskodawczyni zdiagnozowano przewlekłą chorobę psychiczną w związku z czym jest niezdolna do czynności prawnych. Tym samym wnioskodawczyni obecnie jest niezdolna do prawidłowego spostrzegania lub komunikowania swoich spostrzeżeń, a więc przedmiotowy dowód jest niemożliwy do przeprowadzenia.

Sąd zważył, co następuje:

Stosownie do art. 31 k.r.o. z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków (§ 1). W szczególności do majątku wspólnego należą: pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków, dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków (§ 2 pkt 1 i 2). Natomiast zgodnie z art. 43 k.r.o. oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. Strony w dniu 23 maja 2002 r. zawarły umowę majątkową małżeńską w formie aktu notarialnego Rep. A (...), na mocy której rozszerzyli istniejącą między stronami wspólność ustawową na cały majątek nabyty zarówno przed zawarciem umowy, jak i później z jakiegokolwiek tytułu.

Zgodnie z powyższym z chwilą do ustanowionej umową wspólności majątkowej stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności ustawowej, z zachowaniem przepisów oddziału dot. wspólności majątkowej (art. 48 k.r.i.o.). Od chwili ustania wspólności ustawowej do majątku, który był nią objęty, jak również do podziału tego majątku, stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności majątku spadkowego i o dziale spadku (art. 46 k.r.i.o.), natomiast do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych z zachowaniem przepisów niniejszego tytułu (art. 1035 k.c.).

W niniejszej sprawie wyrok rozwodowy został wydany co prawda przez sąd niemiecki, ale wyroki rozwodowe wydane przez sądy państw członkowskich UE od 1 maja 2004 roku są bezpośrednio uznawane przez polskie władze i podlegają jedynie procedurze rejestracji w polskim urzędzie stanu cywilnego. Co prawda w Niemczech bez intercyzy obowiązuje automatycznie ustrój rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków (niem. G. der Z.), ale przy rozwodzie następuje rozliczenie majątku, jaki zgromadzili małżonkowie. Jest to tzw. Z., a polega na wyrównaniu majątkowych korzyści osiągniętych w małżeństwie

Inaczej mówiąc w sprawie rozwodowej ustala się dla każdego małżonka osobno, jak wysoki majątek każdy z nich podczas trwania małżeństwa osiągnął i ta osoba, która ma większy dorobek, musi partnerowi wypłacić połowę nadwyżki. W niniejszej sprawie niemieckie orzeczenie rozwodowe stron z dnia 17 sierpnia 2015 r. takie rozstrzygnięcia również zawiera. W konsekwencji Sąd przyjął, że za datę ustania wspólności ustawowej należy przyjąć datę uprawomocnienia się niemieckiego orzeczenia sądowego w przedmiocie rozwodu, a więc dzień 2 października 2015 r.

W okolicznościach przedmiotowej sprawy sporna była ważność umowy majątkowej małżeńskiej, a w konsekwencji skład majątku wspólnego i jego wartość. W toku postępowania Sąd ustalił, że uczestnik E. P. własnoręcznie podpisał umowę majątkową małżeńską z dnia 23 maja 2002 r., a zarówno pieniądze za sprzedaną nieruchomość w K., jak i nieruchomość w S. stanowią majątek wspólny stron.

Mając na uwadze powyższe Sąd w punkcie I sentencji postanowienia ustalił, iż w skład majątku wspólnego wnioskodawczyni H. P. (1) i uczestnika E. P. wchodzą nieruchomość położona w miejscowości S., obręb M. oznaczona numerami ewidencyjnymi (...) o powierzchni 0,30 ha i (...) o powierzchni 0,11 ha, dla której w Sądzie Rejonowym w Kole prowadzona jest księga wieczysta nr (...) oraz środki pieniężne w kwocie 110.000 zł.

Stosownie do art. 211 k.c. każdy ze współwłaścicieli może żądać, ażeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości. Norma zawarta w tym przepisie nie jest zupełna – jej treść jest dopełniona w art. 622 § 2 k.p.c., który ma charakter nie procesowy, lecz materialnoprawny. Przepis ten stanowi, że gdy wszyscy współwłaściciele złożą zgodny wniosek co do sposobu zniesienia współwłasności, sąd wyda postanowienie odpowiadające treści wniosku, jeśli projekt podziału nie sprzeciwia się prawu ani zasadom współżycia społecznego, ani też nie narusza w sposób rażący interesu osób uprawnionych. W pierwszej kolejności sąd bierze zatem pod uwagę przy określeniu sposobu likwidacji współwłasności zgodną wolę współwłaścicieli. Dopiero wówczas, gdy tej zgodnej woli brak, należy stosować art. 211 k.c., który obliguje sąd do przeprowadzenia podziału fizycznego rzeczy wspólnej, chyba że zachodzi jedna z przewidzianych tam przesłanek wyłączających ten typ podziału. Modelem idealnym, lecz trudnym do urzeczywistnienia w praktyce, jest podział fizyczny bez dopłat (świadczeń pieniężnych, które wyrównują różnicę między wydzieloną rzeczą a udziałem danego współwłaściciela), a więc opierający się na równowadze wartości między udziałami a przyznanymi częściami rzeczy pierwotnej. Jeżeli taka równowaga nie może być osiągnięta, uszczerbki wynikłe z podziału fizycznego kompensowane są przez dopłaty (art. 623 k.p.c.), które ze swej natury mają wartość znacznie niższą niż spłaty (świadczenia pieniężne, które spełnia współwłaściciel przejmujący na własność całą rzecz wspólną, a które odpowiadają wartości udziałów pozostałych współwłaścicieli). Zgodnie z treścią art. 212 § 2 k.c. rzecz, która nie daje się podzielić, może być przyznana stosownie do okoliczności jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych albo sprzedana stosownie do przepisów kodeksu postępowania cywilnego.

Realizując powyższe zasady Sąd w punkcie III sentencji postanowienia dokonał podziału majątku wspólnego stron w ten sposób, iż wskazaną wyżej nieruchomość w S. przyznał na własność wnioskodawczyni, a środki pieniężne na własność uczestnika. W niniejszym przypadku obie strony wnosiły o przyznanie nieruchomości na własność przytaczając szereg okoliczności to uzasadniających. W realiach sprawy biorąc pod uwagę specyfikę relacji między stronami (konflikt między stronami, stan zdrowia psychicznego wnioskodawczyni) oraz właściwości opisywanej nieruchomości (całość gospodarcza, gdzie jedna z nieruchomości jest zabudowana) Sąd uznał, że ta nieruchomość nie powinna być dzielona. Ostatecznie przyznając nieruchomość wnioskodawczyni Sąd kierował się nadto tym, iż nieruchomość ta znajduje się w rodzinnych stronach wnioskodawczyni. W niewielkiej odległości od nieruchomości mieszka rodzeństwo wnioskodawczyni, które wnioskodawczyni odwiedza. Wnioskodawczyni w obecnym stanie zdrowia może zaś potrzebować wsparcia ze strony rodziny, tym samym mieszkanie nieopodal rodziny może pozytywnie wpłynąć na poprawę jej zdrowia. Nie zmienia tego okoliczność, że w ostatnim czasie to uczestnik remontował dom znajdujący się na tej nieruchomości. Zauważyć przecież należy, że uczestnik czynił szereg nakładów począwszy od 2020 r., kiedy toczyło się już to postępowanie, a wnioskodawczyni konsekwentnie wnosiła o przyznanie jej na własność tej nieruchomości. Oczywiście podwyższanie standardu zamieszkiwania na tej nieruchomości nie jest działaniem negatywnym, ale uczestnik w tym czasie musiał być świadomy, że być może będzie zobowiązany do wydania tej nieruchomości byłej żonie.

Mając na uwadze wnioski opinii biegłego S. P. należy stwierdzić, iż wartość tej nieruchomości stanowi kwotę 182.000,00 zł, a wartość majątku wspólnego łącznie 292.000 złotych. W konsekwencji Sąd omyłkowo dwukrotnie, w punkcie II i IV sentencji postanowienia ustalił, iż wartość przedmiotu podziału majątku wspólnego wynosi 292.000 zł.

Mając na uwadze wniosek pełnomocnika wnioskodawczyni przedstawiony na rozprawie w dniu 16 stycznia 2023 r., Sąd w punkcie V sentencji postanowienia zobowiązał uczestnika do wydania wnioskodawczyni w terminie miesiąca od dnia uprawomocnienia się niniejszego postanowienia nieruchomości objętej wnioskiem.

Skoro wartość przedmiotu podziału majątku wspólnego wyniosła 292.000 zł, tym samym każda ze stron w wyniku podziału majątku powinna otrzymać 146.000 zł, bowiem strony posiadały równe udziały w majątku wspólny. Jednakże wnioskodawczyni otrzymała nieruchomość o wartości 182.000 zł, tym samym winna zwrócić uczestnikowi kwotę 36.000 zł. Aczkolwiek uczestnik po ustaniu małżeństwa z majątku osobistego poczynił nakłady na nieruchomość którą to otrzymała wnioskodawczyni, a którą to wartość nakładów biegły S. P. oszacował na kwotę 10.000 zł. Ponadto w trakcie trwania małżeństwa uczestnik z majątku osobistego opłacił rachunek za energię elektryczną zużytą na przedmiotowej nieruchomości w kwocie 202,17 zł, a po ustaniu małżeństwa nadal opłacał rachunki za energię elektryczną, których łączna wartość wyniosła 891,45 zł. Mając na uwadze powyższe Sąd w punkcie VI sentencji postanowienia zasądził od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika tytułem dopłaty kwotę 46.546,80 zł (36.000,00 zł + 10.000,00 zł + 891,45 zł x 1/2 + 202,17 x 1/2), płatną w terminie miesiąca od dnia uprawomocnienia się niniejszego postanowienia.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 520 § 2 k.p.c. zgodnie, z którym jeżeli jednak uczestnicy są w różnym stopniu zainteresowani w wyniku postępowania lub interesy ich są sprzeczne, sąd może stosunkowo rozdzielić obowiązek zwrotu kosztów lub włożyć go na jednego z uczestników w całości. To samo dotyczy zwrotu kosztów postępowania wyłożonych przez uczestników.

W niniejszej sprawie niezbędna była opinia biegłego umożliwiająca wycenę nieruchomości oraz poczynionych nakładów na nieruchomość. Sporządzenie opinii zasadniczej stanowiło kwotę 3.262,89 zł, której to koszty w ocenie Sądu obie strony winny ponieść, a więc w wysokości 1.631,44 zł wnioskodawczyni a w wysokości 1.631,45 zł uczestnik. Ponadto strony winny ponieś koszt sporządzenia wypisu aktu notarialnego, tj. umowy sprzedaży nieruchomości w K., który to koszt stanowił kwotę 29,52 zł, a więc każda stron winna zapłacić kwotę 14,76 zł z tegoż tytułu. Mając na uwadze powyższe wnioskodawczyni winna zwrócić na rzecz Skarbu Państwa kwotę 1.646,20 zł (1.631,44 zł + 14,76 zł). Natomiast to uczestnik kwestionował nadto autentyczność umowy majątkowej małżeńskiej, co zrodziło potrzebę opiniowania biegłego A. J., którego to wydana opinia ustna stanowiła koszt 546,31 zł. Ponadto uczestnik wniósł o sporządzenie opinii uzupełniającej przez biegłego S. P., której to koszt stanowił kwotę 238,73 zł. Tym samym uczestnik winien zwrócić na rzecz Skarbu Państwa kwotę 2.431,25 zł (1.631,45 zł +14,76 zł + 546,31 zł + 238,73 zł), jednakże uczestnik uiścił kwotę 1.000,00 zł tytułem zaliczki oraz poniósł opłatę sądową w kwocie 1.000,00 zł składając wniosek o podział majątku wspólnego do Sądu Rejonowego w (...), którą to tut. Sąd przeksięgował celem pokrycia wydatków, tym samym uczestnik musiałby zwrócić na rzecz Sądu kwotę 431,25 zł (2.431,25 zł – 1.000,00 zł – 1.000,00 zł). Aczkolwiek uczestnik winien zwrócić wnioskodawczyni połowę opłaty sądowej od wniosku (1.000,00 zł x 1/2 = 500,00 zł), więc kwotę 500 zł Sąd postanowił doliczyć mu na poczet nieuiszczonych kosztów, a tym samym koszty uczestnika wyniosły ostatecznie 431,25 zł + 500 zł = 931,25 zł), a połowę opłaty Sąd postanowił zwrócić wnioskodawczyni.

Mając na uwadze powyższe, Sąd w punkcie VII sentencji postanowienia nakazał pobrać na rzecz Skarbu Państwa od wnioskodawczyni kwotę 1.646,20 zł, a od uczestnika kwotę 931,25 zł tytułem nieuiszczonych wydatków, natomiast w punkcie VIII sentencji postanowienia zwrócił wnioskodawczyni kwotę 500,00 zł tytułem części uiszczonej opłaty od wniosku, a w pozostałym zakresie ustalił, że wnioskodawczyni i uczestnik ponoszą koszty postępowania w zakresie przez siebie poniesionym.

sędzia Konrad Łęgoszewski