Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 marca 2015 roku

Sąd Okręgowy w (...) Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSO Jan Bartniak

Protokolant: st. sekr. sąd. Stella Michalska

po rozpoznaniu w dniu 25 lutego 2015 roku w (...)

sprawy z powództwa A. K.

przeciwko (...) Spółka Akcyjna w W.

o zadośćuczynienie, odszkodowanie i rentę

1.  zasądza od pozwanego (...) S.A. w W. na rzecz powódki A. K. kwotę 53.722,71 zł (pięćdziesiąt trzy tysiące siedemset dwadzieścia dwa złote siedemdziesiąt jeden groszy) z ustawowymi odsetkami:

- od kwoty 28.515,51 zł od dnia 2 maja 2014 roku do dnia zapłaty,

- od kwoty 25.207,20 zł od dnia 25 października 2014 roku do dnia zapłaty.

2.  zasądza od pozwanego (...) S.A. w W. na rzecz powódki A. K. kwotę 525 zł (pięćset dwadzieścia pięć złotych) tytułem renty, płatną do 10 – tego każdego miesiąca, poczynając
od dnia 1 października 2014 roku z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki
w płatności którejkolwiek z rat.

3.  oddala powództwo w pozostałym zakresie.

4.  nakazuje pobrać na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w (...): od powódki A. K. z zasądzonego jej roszczenia kwotę 2.900,73 zł (dwa tysiące dziewięćset złotych siedemdziesiąt trzy grosze) i od pozwanego (...) S.A. w W. kwotę 3.691,83 zł (trzy tysiące sześćset dziewięćdziesiąt jeden złotych osiemdziesiąt trzy grosze) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

5.  zasądza od pozwanego (...) S.A. w W. na rzecz powódki A. K. kwotę 2.479,68 zł (dwa tysiące czterysta siedemdziesiąt dziewięć złotych sześćdziesiąt osiem groszy) tytułem kosztów pomocy prawnej udzielonej powódce z urzędu w zakresie uwzględnionego powództwa, znosząc wzajemnie między stronami pozostałe koszty procesu.

6.  przyznaje od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w (...) na rzecz adwokata K. R. kwotę 1.948,32 zł (jeden tysiąc dziewięćset czterdzieści osiem złotych trzydzieści dwa grosze) tytułem pozostałego wynagrodzenia w zakresie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powódce z urzędu.

SSO Sędzia

sygn. akt I C 1110/14

UZASADNIENIE

Powódka A. K. w dniu 14 marca 2012 roku wniosła do Sądu Rejonowego w (...) o zasądzenie od pozwanego (...) S.A. w W. kwot:

- 25.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę na zdrowiu fizycznym, a także powstałe urazy jakie nie zostały do tej pory określone, a które zostały zdiagnozowane wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 1 lutego 2013 roku do dnia zapłaty,

- 10.000 zł tytułem zadośćuczynienia za powstałe nowe urazy na zdrowiu psychiczno-zaburzenia depresyjno-lękowe wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 1 stycznia 2014 roku do dnia zapłaty,

- 1.550 zł tytułem comiesięcznej renty, płatnej do 10. dnia każdego miesiąca, począwszy od dnia wniesienia pozwu – przy czym kwotę 800 zł tytułem zwiększonych potrzeb i kwotę 750 zł tytułem niezdolności do pracy,

- 1.392,58 zł tytułem zwrotu kosztów zakupu leków, środków rehabilitacyjnych, wykonanych badań, psychoterapii wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu,

- 2.122,93 zł tytułem zwrotu kosztów przejazdu wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty,

a także zwrot kosztów procesu, w tym kosztów pomocy prawnej udzielonej powódce z urzędu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała, że w dniu 10 grudnia 2012 roku w miejscowości K. doszło do zdarzenia drogowego, w wyniku którego kierujący pojazdem marki F. (...) o nr rej. (...) nie dostosował bezpiecznej odległości i uderzył w tył prawidłowo jadącego samochodu marki R. (...) o nr rej. (...), kierowanego przez powódkę. Winę za przedmiotowy wypadek ponosi kierujący pojazdem marki F. (...), ubezpieczony u pozwanego. W sprawie o sygn. akt I C (...) Sąd zasądził już na rzecz powódki kwotę 23.780,89 zł z tytułu uszczerbku na zdrowiu psychicznym. W dalszym czasie ujawniły się nowe obrażenia o drastycznym charakterze, które spowodowały, że powódka stała się osobą niepełnosprawną i niezdolną do pracy. Uzasadniając żądanie zadośćuczynienia powódka wskazała, że od dnia wypadku nieustannie odczuwa bóle kręgosłupa szyjnego, wypukliny C4-C5, C5-C6 z konfliktem korzeniowym, bóle głowy, zawroty głowy, od 3-5 godzin dziennie porusza się w gorsecie ortopedycznym. Powódka wskazała nadto, że niezależnie od powyższych cierpień ujawniły się nowe urazy w zakresie zdrowia psychicznego. Uzasadniając zaś żądanie renty powódka wskazała, że miesięcznie na psychoterapię wraz z dojazdami wydaje 600 zł, do tego dochodzą dojazdy do innych lekarzy, ponadto powódka utraciła zdolność do pracy (k. 2-9).

Pozwany (...) S.A. w W. w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Pozwany przyznał okoliczności zdarzenia z dnia 10 grudnia 2012 roku, jednakże podkreślił, że powódce wypłacono już kwotę 24.000 zł tytułem zadośćuczynienia (w tym kwotę 22.000 zł zasądzoną wyrokiem Sądu Rejonowego w (...) sygn.. akt I C (...)), która całkowicie rekompensuje szkodę. Ponadto pozwany podkreślił, że od czasu wydania wyroku w ww. sprawie I C (...) nie pojawiły się żadne nowe okoliczności, które nie byłyby uwzględnione przez wypłacie wcześniejszego zadośćuczynienia. Pozwany zaprzeczył także, aby wszystkie wskazywane przez powódkę dolegliwości pozostawały w związku ze zdarzeniem z dnia 10 grudnia 2012 roku. Nadto – zdaniem pozwanego – żądania pozwu w zakresie dotyczącym zwrotu kosztów leczenia i dojazdów, a także renty nie zostały przez powódkę wykazane ani co do zasady, ani co do wysokości (k. 142-145).

W toku postępowania – pismem wniesionym dnia 10 października 2014 roku – powódka rozszerzyła żądanie pozwu i wniosła ostatecznie o zasądzenie:

- kwoty 75.000 zł tytułem zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami od kwoty 25.000 zł od dnia 1 lutego 2013 roku do dnia zapłaty i od kwoty 50.000 zł od dnia 3 października 2014 roku do dnia zapłaty zamiast kwoty 25.000 zł,

- kwoty 1.992,71 zł z ustawowymi odsetkami od kwoty 1.392,58 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty i od kwoty 600,13 zł od dnia 3 października 2014 roku do dnia zapłaty – zamiast kwoty 1.392,58 zł,

- kwoty 3.759,43 zł z ustawowymi odsetkami od kwoty 2.122,93 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty i od kwoty 1.636,50 zł od dnia 3 października 2014 roku do dnia zapłaty – zamiast kwoty 2.122,93 zł,

- podtrzymała wcześniejsze żądania (k. 227-233).

Postanowieniem z dnia 24 października 2014 roku Sąd Rejonowy w (...) uznał się niewłaściwym rzeczowo i przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu w (...) do ponownego rozpoznania (k. 258).

Na rozprawie w dniu 25 lutego 2015 roku pełnomocnik powódki złożył dodatkowo wniosek o zasądzenie na jego rzecz kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, oświadczając, że koszty te nie zostały pokryte w żadnej części (nagranie rozprawy k. 294 1:01:03).

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 10 grudnia 2012 roku w K. kierujący pojazdem marki F. (...) o nr rej. (...) nie zachował bezpiecznej odległości i uderzył w tył samochodu nauki jazdy marki R. (...) o nr rej. (...), którym kierowała powódka A. K.. Kierujący samochodem marki F. (...) był ubezpieczony w zakresie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych u pozwanego (bezsporne).

Pozwany w toku postępowania likwidacyjnego wypłacił powódce kwotę 2.000 zł tytułem zadośćuczynienia i 100 zł tytułem zwrotu kosztów zakupu lekarstw (bezsporne, a nadto akta szkody).

W dniu 22 marca 2013 roku powódka wystąpiła przeciwko pozwanemu z pozwem o zasądzenie kwot: 41.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 1 grudnia 2013 roku do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia, 670 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu z tytułu poniesionych kosztów przejazdów do lekarzy i fizykoterapię oraz 267 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu tytułem poniesionych kosztów leczenia. W toku procesu powódka rozszerzyła żądanie pozwu i wniosła o zasądzenie kwoty 1.780,89 zł z tytułu kosztów dojazdu do placówek medycznych w miejsce pierwotnie żądanej kwoty 670 zł.

Wyrokiem z dnia 6 września 2013 roku sygn. akt I C (...) Sąd Rejonowy w (...) zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 23.780,89 zł z ustawowymi odsetkami od kwoty 22.000 zł od dnia 1 lutego 2013 roku, od kwoty 670 zł od dnia 12 czerwca 2013 roku i od kwoty 1.110,89 zł od dnia 4 września 2013 roku, a w pozostałym zakresie oddalił powództwo. Sąd Rejonowy ustalił, że w następstwie wypadku z dnia 10 grudnia 2012 roku powódka doznała urazu głowy bez utraty przytomności, skręcenia kręgosłupa szyjnego, stłuczenia klatki piersiowej. Urazom tym nie towarzyszyły zmiany morfologiczne w badaniach dodatkowych wykonanych w dniu zdarzenia w postaci zdjęcia radiologicznego czaszki i kręgosłupa szyjnego i tomografii komputerowej kręgosłupa wykonanej w piątej dobie od zdarzenia. W opinii biegłych neurologa, specjalisty medycyny sądowej i specjalisty chorób płuc - powołanych w sprawie, brak jest podstaw do przyjęcia, aby przebyty uraz doprowadził do trwałego uszczerbku na zdrowiu i nie można wykluczyć, że zgłaszane nadal przez powódkę dolegliwości mają charakter psychogenny. Biegli stwierdzili, że brak jest merytorycznych podstaw, aby wiązać rozpoznanie u powódki przewlekłej obturacyjnej choroby płuc oraz astmy oskrzelowej z urazem klatki piersiowej, którego doznała w czasie wypadku, a fakt ujawnienia się którejś z tych chorób u powódki w okresie po wypadku w ocenie biegłych jest zupełnie przypadkowy, przy czym biorąc pod uwagę wiek powódki rozpoznanie astmy jest bardziej prawdopodobne. Biegli wskazali, że dolegliwości zgłaszane przez powódkę mają charakter subiektywny i jak dotąd nie potwierdzono ich etiologii w dotychczas wykonanych badaniach obrazowych. Biegły psychiatra stwierdził, że wypadek spowodował u powódki uszczerbek na zdrowiu psychicznym – zaburzenia adaptacyjne będące następstwem urazów i wypadków, w których nie doszło do trwałych uszkodzeń oraz jako utrwalone nerwice związane z urazem czaszkowo-mózgowym i ocenił na 8% długotrwały uszczerbek na zdrowiu. Silny lęk i niepokój, który pojawił się w wyniku wypadku u powódki oraz leki psychotropowe, które przyjmuje uniemożliwiają jej prawidłowe funkcjonowanie w życiu codziennym. Odzyskanie pełnej równowagi psychicznej jest możliwe w okresie 2 lat od dnia badania pod warunkiem podjęcia intensywnej psychoterapii z farmakoterapią uzupełniająco. Na podstawie tych ustaleń Sąd I instancji wskazał, że postępowanie dowodowe potwierdziło ustalenia pozwanego z postępowania likwidacyjnego, iż obrażenia doznane przez powódkę po wypadku nie wywołały trwałego uszczerbku na zdrowiu, a jej ocena aktualnego stanu zdrowia ma charakter subiektywny. Biegły psychiatra stwierdził jednak, że wypadek spowodował uszczerbek na zdrowiu psychicznym w rozmiarze 8%, czego nie uwzględnił pozwany. W tych okolicznościach za odpowiednie zadośćuczynienia Sąd Rejonowy uznał kwotę 24.000 zł, przy czym mając na uwadze kwotę wypłaconą przez ubezpieczyciela, zasądził na jej rzecz z tego tytułu kwotę 22.000 zł. Nadto Sąd ten za zasadne uznał roszczenie powódki o kwotę 1.780,89 zł tytułem zwrotu kosztów dojazdów na wizyty lekarskie i zabiegi rehabilitacyjne (dowód: akta SR w (...) sygn. I C (...), w tym prawomocny wyrok z dnia 06.09.2013 r., kserokopia dokumentacji z akt I C (...) k. 60-62, k. 129-133).

W dniu 13 grudnia 2013 roku powódka podjęła leczenie u specjalisty neurologa, gdzie rozpoznano stan po urazie głowy i kręgosłupa szyjnego, zespół bólowy kręgosłupa szyjnego po urazie, bóle głowy z nerwicą (dowód: kserokopia dokumentacji medycznej k. 80-88, 90, 100, 103-105, 113-115, 125).

W dniu 18 grudnia 2013 roku powódka podjęła leczenie w Gabinecie Psychologicznym i Psychoterapii w K. u psychologa M. S.. Odbyła kilkanaście spotkań i przerwała psychoterapię. U powódki rozpoznano zaburzenia adaptacyjne, zaburzenia depresyjne i lękowe (dowód: kserokopia dokumentacji medycznej k. 10, 12-14, 36-38, 42-43, 36-38, 65-71, 180-183, 202-212)

Po wydaniu wyroku w sprawie I C (...) Sadu Rejonowego w (...), we wrześniu 2013 roku powódka kontynuowała leczenie w (...) w K. (dowód: kserokopia historii choroby k. 15-23, 30, 34-35, 41, 56-59, 63-64, 184-201), w Poradni Chirurgicznej (dowód: kserokopia dokumentacji medycznej k. 72-75, 77, 89, 93-94, 112, 120) oraz (...) (dowód: kserokopia dokumentacji medycznej k. 96-98). W okresie od 20 do 31 stycznia 2014 roku korzystała z zabiegów fizjoterapeutycznych (dowód: kserokopia zaświadczenia k. 95, 101, 110).

Orzeczeniem Miejskiego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności z dnia 18 lutego 2014 roku powódka została uznana za osobę z lekkim stopniem niepełnosprawności na czas do dnia 28 lutego 2018 roku, z zaleceniem pracy spokojnej, niewymagającej dużego wysiłku fizycznego (dowód: kserokopia orzeczenia z dnia 18 lutego 2014 roku k. 78, 178).

W okresie od grudnia 2013 roku do marca 2014 roku powódka wydała na psychoterapię kwotę 1.280 zł, a od września 2013 roku do sierpnia 2014 roku na leki i badania kwotę 952,71 zł. Nadto powódka w okresie od września 2013 roku do września 2014 roku dojeżdżała do lekarzy, na psychoterapię, na rehabilitację oraz badania, a także do apteki w K. i w B., w związku z czym ponosiła wydatki (dowód: kserokopie faktur i rachunków k. 11, 31-33, 39-40, 44-55, 76, 79, 92, 99, 102, 106-107, 111, 116-117, 121-122, 234-240, 242-248, zestawienia powódki k. 24-29, 249-253).

U powódki obecnie występuje niedowład spastyczny prawej kończyny górnej 4/5 wg L., wygórowane odruchy w zakresie prawej kończyny górnej, zaburzenia czucia powierzchownego w obrębie całej prawej kończyny górnej oraz znacznego stopnia ograniczenie bólowe ruchomości kręgosłupa szyjnego we wszystkich płaszczyznach, wzmożone napięcie mięśni przykręgosłupowych w odcinku szyjnym. W odcinku szyjnym kręgosłupa występuje dwuboczna wypuklina krążka między kręgowego na poziomie C4-C5 z cechami modelowania przedniej przestrzeni płynowej przerdzeniowej z przewężeniem zachyłków bocznych oraz tylnoprawoboczną wypuklinę krążka międzykręgowego na poziomie C5-C6 z cechami modelowania przedniej przestrzeni płynowej przedrdzeniowej, z przewężeniem prawego zachyłka bocznego. U powódki występuje trwały uszczerbek na zdrowiu w wysokości 25%: 10% urazowe zespoły korzonkowe (bólowe, ruchowe, czuciowe lub mieszane) – niedowład prawej kończyny górnej, zaburzenia czucia w zakresie prawej kończyny – górnej, zespół bólowy kręgosłupa szyjnego, 15% - uszkodzenie kręgosłupa w odcinku szyjnym ograniczenie ruchomości w zakresie rotacji lub zginania powyżej 20 st. Ograniczenie takie może wynikać z obecności uszkodzeń struktur miękkotkankowych, których wykrycie w badaniu obrazowym jest często niemożliwe, a o ich wystąpieniu można wnioskować na podstawie mechanizmu urazu i zgłaszanych dolegliwości. Podstawowym objawem klinicznym jest ból szyi zlokalizowany w obrębie kręgosłupa lub tkanek miękkich z bólowym ograniczeniem ruchomości i towarzyszącym wzrostem napięcia mięśni przykręgosłupowym. Zmiany w odcinku szyjnym kręgosłupa opisane w badaniu tomografii komputerowej wskazują na charakter pourazowy tych zmian i mogą pozostawać w związku przyczynowo-skutkowym z urazem dokonanym w czasie wypadku z dnia 10 grudnia 2012 roku, na co wskazuje przebieg kliniczny. Powódka w chwili wypadku miała 21 lat i dla osób w tym wieku nie jest typowe występowanie zmian o charakterze zwyrodnieniowym. Brak więc podstaw, aby stwierdzić, że dolegliwości są spowodowane inną przyczyną niż przebyty uraz kręgosłupa. Rokowania co do dalszego stanu zdrowia są niepewne, gdyż dotychczasowe leczenie farmakologiczne oraz fizjoterapeutyczne nie przyniosło poprawy i należy rozważyć leczenie operacyjne, którego wyniki z uwagi na charakter zmian są nieprzewidywalne. W chwili obecnej przeciwwskazane jest dłuższe przebywanie w pozycji wymuszonej oraz praca fizyczna związana z nadmiernym obciążeniem układu ruchu w tym w charakterze sprzedawcy i kucharza (dowód: opinia biegłych neurologa i specjalisty medycyny sądowej k. 163-164, 284).

Wypadek, jakiego doznała powódka spowodował uszczerbek na zdrowiu psychicznym, który należy zakwalifikować jako zaburzenia adaptacyjne będące następstwem urazów i wypadków, w których nie doszło do trwałych uszkodzeń (...): utrwalone nerwice związane z urazem czaszkowo-mózgowym w rozmiarze 8% długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Obecny stan zdrowia powódki pozostaje bez znaczących zmian w porównaniu do stanu psychicznego z okolicy daty wydania wcześniejszej opinii w sprawie Sądu Rejonowego w (...) sygn. akt I C (...), nie uległ zmianie określony w tamtym postępowaniu procentowy uszczerbek na zdrowiu. Mimo podjętej psychoterapii u powódki nie zaobserwowano poprawy stanu zdrowia psychicznego. Przyczyną braku sukcesu jest zbyt krótki okres trwania terapii (3 miesiące). Powódka po odbyciu kilku sesji terapeutycznych przerwała terapię z przyczyn ekonomicznych jednak, jak podała w trakcie badania, w tamtym okresie (gdy uczestniczyła w procesie terapeutycznych) czuła się lepiej. W związku z brakiem możliwości korzystania z psychoterapii w warunkach ambulatoryjnych w przypadku powódki wskazany jest pobyt w Oddziale (...), gdzie zostanie poddana ona intensywnej psychoterapii oraz wskazana jest kontynuacja leczenia farmakoterapeutycznego. Po odbyciu leczenia w ww. oddziale należy ponownie przeprowadzić badanie psychiatryczne powódki w celu oceny stanu zdrowia psychicznego i określenia ewentualnej zmiany procentowego uszczerbku na zdrowiu (dowód: opinia biegłego psychiatry k. 175-177).

Powódka w chwili wypadku miała 21 lat, nie pracowała, z zawodu jest kucharzem, w 2012 roku ukończyła Liceum Ogólnokształcące w K. (bezsporne).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o wskazane w ustaleniach faktycznych sprawy: opinie biegłych neurologa i specjalisty medycyny sądowej oraz psychiatry i ww. dokumenty.

Za przydatne dla rozstrzygnięcia Sąd uznał opinie biegłych neurologa i specjalisty medycyny sądowej oraz psychiatry – sporządzone na okoliczności dotyczące stanu zdrowia powódki, albowiem zostały one sporządzone w sposób profesjonalny i kompletny, na podstawie badania powódki oraz dokumentacji medycznej, a ich wnioski są rzeczowe i logiczne. Opinia biegłego psychiatry nie była kwestionowana przez obie strony, opinia biegłego neurologa i specjalisty medycyny sądowej – przez powódkę, natomiast wątpliwości strony pozwanej co do tej opinii zostały wyjaśnione w sposób wyczerpujący przez biegłych. W tych okolicznościach Sąd nie przeprowadzał dowodu z opinii biegłych internisty i chirurga (wniosek dowodowy zgłoszony w pozwie), skoro sama powódka nie oponowała przeprowadzeniu dowodu z opinii ww. biegłych, nie kwestionowała sporządzonych opinii i nie ponawiała pierwotnych wniosków dowodowych.

Dokumenty, na podstawie których Sąd ustalił powyższy stan faktyczny, nie budziły zastrzeżeń co do swojej wiarygodności. Sąd ustalając stan faktyczny nie wziął pod uwagę faktury z dnia 27 marca 2013 roku, gdyż dokumentowała ona koszty zakupu lekarstw z marca 2013 roku (k. 241), a więc przed wskazywanym przez powódkę okresem od 3 września 2013 roku, za który dochodzi zwrotu kosztów leczenia, a także dokumentacji medycznej datowanej przed wrześniem 2013 roku – a więc przed wydaniem wyroku w sprawie I C (...) (k. 123-133).

Sąd nie przeprowadził dowodu z przesłuchania powódki, gdyż ta nie stawiła się na ostatni termin rozprawy, a nadto jej pełnomocnik zrezygnował z tego dowodu oświadczając, że powódka nie stawi się w Sądzie z uwagi na stan zdrowia i wniósł o wydanie wyroku na podstawie zgromadzonego dotychczas materiału dowodowego.

Sąd zważył, co następuje:

Powódka A. K. roszczenie swoje wywodzi z art. 822 § 1 k.c., zgodnie z którym przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Zgodnie natomiast z art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, będącą następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia, przy czym z art. 36 ust. 1 powyższej ustawy wynika, że odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem, najwyżej jednak do ustalonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej.

Zgodnie z art. 444 § 1 i 2 k.c. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu. Jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty. Z art. 445 § 1 k.c. wynika, że w wypadkach przewidzianych w artykule poprzedzającym, a więc w art. 444 k.c., tj. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, że winę za spowodowanie wypadku w dniu 10 grudnia 2012 roku ponosi kierujący pojazdem marki F. (...), objęty umową ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej u pozwanego. Pozwany zresztą tej odpowiedzialności nie kwestionował, a wręcz ją przyznał. Zgodnie więc z art. 822 § 1 k.c. oraz art. 34 ust. 1 i art. 36 ust. 1 powyższej ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, jak również art. 444 § 1 i 2 k.c. oraz art. 445 § 1 k.c. jest – co do zasady - zobowiązany do wypłaty powódce żądanych roszczeń.

Należy jednocześnie zaznaczyć, że na rzecz powódki (prawomocnym wyrokiem z dnia 6 września 2013 roku) Sąd Rejonowy w (...) zasądził od pozwanego kwotę 23.780,89 zł z ustawowymi odsetkami od kwoty 22.000 zł od dnia 1 lutego 2013 roku, od kwoty 670 zł od dnia 12 czerwca 2013 roku i od kwoty 1.110,89 zł od dnia 4 września 2013 roku, która to kwota stanowiła zadośćuczynienie za szkodę związaną z wypadkiem z dnia 10 grudnia 2012 roku oraz zwrot kosztów przejazdów za okres do sierpnia 2013 roku. Sąd Rejonowy, ustalając wysokość zadośćuczynienia, wziął pod uwagę doznany przez powódkę uszczerbek na zdrowiu psychicznym w wysokości 8%, stwierdzony w toku postępowania oraz dolegliwości związane ze stanem zdrowia psychicznego. Ocenie (w niniejszym procesie) podlegały przede wszystkim szkody na zdrowiu zgłaszane przez powódkę w związku z ujawnieniem się innych dolegliwości związanych ze zdarzeniem z dnia 10 grudnia 2012 roku. Należy bowiem podkreślić, że co do zasady ponowne zasądzenie zadośćuczynienia nie jest dopuszczalne wówczas, gdyby zmierzać miało do naprawienia krzywdy wynikającej z pogorszenia się stanu zdrowia poszkodowanego w zakresie uwzględnionym w pierwszym orzeczeniu. Inaczej jednak rzecz się przedstawia, gdy u poszkodowanego ujawniła się nowa krzywda, której nie można było przewidzieć w ramach podstawy poprzedniego sporu; wówczas bowiem poszkodowanemu może być przyznana odpowiednia kwota dla naprawienia tej właśnie krzywdy (tak SN w wyroku z dnia 10 lutego 1998 roku, sygn. II CKN 608/97, Lex nr 156472).

W niniejszej sprawie powódka A. K. ostatecznie wniosła o:

A. 75.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę na zdrowiu fizycznym, a także powstałe urazy jakie nie zostały do tej pory określone, a które zostały zdiagnozowane wraz z ustawowymi odsetkami od kwoty 25.000 zł od dnia 1 lutego 2013 roku do dnia zapłaty i od kwoty 50.000 zł od dnia 3 października 2014 roku do dnia zapłaty,

B. 10.000 zł tytułem zadośćuczynienia za powstałe nowe urazy na zdrowiu psychiczno-zaburzenia depresyjno-lękowe wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 1 stycznia 2014 roku do dnia zapłaty,

C. 1.550 zł tytułem comiesięcznej renty, płatnej do 10. dnia każdego miesiąca, począwszy od dnia wniesienia pozwu – przy czym kwotę 800 zł tytułem zwiększonych potrzeb i kwotę 750 zł tytułem niezdolności do pracy,

D. 1.992,71 zł tytułem zwrotu kosztów zakupu leków, środków rehabilitacyjnych, wykonanych badań, psychoterapii wraz z ustawowymi odsetkami od kwoty 1.392,58 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty i od kwoty 600,13 zł od dnia 3 października 2014 roku do dnia zapłaty,

E. 3.759,43 zł tytułem zwrotu kosztów przejazdu wraz z ustawowymi odsetkami od kwoty 2.122,93 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty i od kwoty 1.636,50 zł od dnia 3 października 2014 roku do dnia zapłaty.

A i B. Jak już wcześniej wskazano, zgodnie z art. 445 § 1 k.c. w wypadkach przewidzianych w artykule poprzedzającym, a więc w art. 444 k.c. tj. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

U powódki A. K. w wyniku wypadku w dniu 10 grudnia 2012 roku w odcinku szyjnym kręgosłupa występuje dwuboczna wypuklina krążka między kręgowego na poziomie C4-C5 z cechami modelowania przedniej przestrzeni płynowej przerdzeniowej z przewężeniem zachyłków bocznych oraz tylnoprawoboczną wypuklinę krążka międzykręgowego na poziomie C5-C6 z cechami modelowania przedniej przestrzeni płynowej przedrdzeniowej, z przewężeniem prawego zachyłka bocznego. U powódki występuje trwały uszczerbek na zdrowiu w wysokości 25%: 10% - urazowe zespoły korzonkowe (bólowe, ruchowe, czuciowe lub mieszane) – niedowład prawej kończyny górnej, zaburzenia czucia w zakresie prawej kończyny – górnej, zespół bólowy kręgosłupa szyjnego, 15% - uszkodzenie kręgosłupa w odcinku szyjnym ograniczenie ruchomości w zakresie rotacji lub zginania powyżej 20 st. Rokowania co do dalszego stanu zdrowia są niepewne, gdyż dotychczasowe leczenie farmakologiczne oraz fizjoterapeutyczne nie przyniosło poprawy i należy rozważyć leczenie operacyjne, którego wyniki z uwagi na charakter zmian są nieprzewidywalne.

Należy podkreślić, że zmiany te nie występowały u powódki podczas badania przez biegłych na potrzeby sprawy I C (...) Sądu Rejonowego w (...), a ujawniony uszczerbek na zdrowiu pozostaje w związku z wypadkiem z dnia 10 grudnia 2012 roku. Powódka bowiem w chwili wypadku miała 21 lat i dla osób w tym wieku nie jest typowe występowanie ww. zmian o charakterze zwyrodnieniowym. Jednocześnie – jak wskazali biegli – na związek z wypadkiem z dnia 10.12.2012 r., zmian w odcinku szyjnym kręgosłupa wskazuje ich przebieg kliniczny. Brak więc podstaw, aby stwierdzić, że dolegliwości są spowodowane inną przyczyną niż przebyty uraz kręgosłupa.

Tym samym należy stanowczo wskazać, że po wydaniu wyroku w sprawie I C (...) u powódki ujawniła się nowa krzywda, pozostająca w związku przyczynowym z wypadkiem, która nie była przedmiotem rozpoznania i rozstrzygnięcia w poprzedniej sprawie.

Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie wynika jednak, aby powódka w wyniku zdarzenia z dnia 10 grudnia 2012 roku doznała innego czy nawet dalszego uszczerbku na zdrowiu psychicznym, niż ten wskazany przez biegłego sądowego psychiatrę w badaniu na potrzeby sprawy SR w (...) sygn. akt I C (...).

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności, w tym rozmiar doznanych przez powódkę cierpień, długotrwałość leczenia oraz trwałość następstw zdarzenia z dnia 10 grudnia 2012 roku, należy zdaniem Sądu uznać, że adekwatną do doznanego uszczerbku na zdrowiu i rozstroju zdrowia będzie zadośćuczynienie w kwocie 50.000 zł, tj. dodatkowo ponad kwotę, którą powódką otrzymała już w toku postępowania w sprawie o sygn. akt I C (...).

C. Zgodnie z art. 444 § 2 k.c., jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty. Z treści przepisu wynika, że renta przysługuje poszkodowanemu w dwóch przypadkach:

1) jeżeli utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo

2) jeżeli zwiększyły się jego potrzeby.

Renta z tytułu utraty zdolności do pracy jest rentą wyrównującą zarobki (dochód) poszkodowanego do poziomu sprzed utraty przez niego pełnej zdolności do zarobkowania (uzyskiwania dochodów) będącej skutkiem wypadku, w czasie którego doszło do uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia. Natomiast renta z tytułu zwiększonych potrzeb służy kompensowaniu kosztów bieżących: cyklicznych i stałych. Powódka wskazała, iż tytułem renty z jednej strony dochodzi renty z tytułu zwiększonych potrzeb (pokrycia kosztów leczenia i dojazdów) w kwocie 800 zł, a z drugiej – renty z tytułu utraconej zdolności do pracy w kwocie 750 zł, określając ogólnie roszczenie na kwotę 1.550 zł.miesięcznie.

Przede wszystkim należy podkreślić, że to na powódce ciąży obowiązek wykazania zarówno konieczności poniesienia określonych kosztów, jak i ich wysokości (art. 6 k.c.).

Zdaniem Sądu nie można zgodzić się ze stanowiskiem pozwanego, że powódce nie należy się – co do zasady – renta z tytułu zwiększonych potrzeb. Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, że powódka w związku ze zdarzeniem z dnia 10 grudnia 2012 roku odniosła uszczerbek na zdrowiu, szczegółowo opisany w treści opinii biegłych neurologa i specjalisty medycyny sądowej oraz opinii biegłego psychiatry (również sporządzonej na potrzeby sprawy I C (...)). Po tym zdarzeniu powódka leczy się u psychiatry i psychologa, w (...), Chirurgicznej i Neurologicznej, a leczenie to pozostaje w związku właśnie ze wykazanym przez biegłych stanem zdrowia psychicznego oraz fizycznego (uraz kręgosłupa). Ponoszone przez powódkę koszty leczenia pozostają zatem w związku przyczynowym ze zdarzeniem z dnia 10 grudnia 2012 roku.

Powódka wskazała, iż dochodzi renty z tytułu zwiększonych potrzeb (pokrycia kosztów leczenia i dojazdów) w kwocie 800 zł. Poza samym przedłożeniem do akt sprawy pliku faktur i rachunków oraz sporządzonego przez siebie zestawienia dojazdów, powódka nie dokonała szczegółowego rozliczenia dochodzonej kwoty 800 zł renty z tytułu zwiększonych potrzeb (kwoty żądane z tytułu kosztów leczenia miesięcznie, kwoty żądane z tytułu kosztów dojazdów miesięcznie), a nie sposób uznać w ramach dowodów wskazanych przez powódkę, by kwotę miesięcznej renty określało proste podzielenie kwot wynikających z wszystkich przedłożonych przez powódkę rachunków, faktur i zestawień przez odpowiednią ilość miesięcy. Jednocześnie jednak oddalenie roszczenia tylko i wyłącznie z powodu nieprecyzyjnego jego określenia prowadziłoby w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego do niesprawiedliwego rozstrzygnięcia, skoro zdaniem Sądu z akt sprawy wynika, że szkoda została poniesiona, a jedynie sporna pozostaje jej wysokość. W takiej sytuacji Sąd powinien, mając do dyspozycji materiał dowodowym zgromadzony na chwilę zamknięcia rozprawy, ustalić jej ostateczną wysokość. Celowi temu służy niewątpliwie art. 322 k.p.c., który zezwala sądowi na zasądzenie odszkodowania w wysokości ustalonej przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności sprawy (por. wyrok SN z dnia 26 stycznia 2006 roku, sygn. II CSK 108/05, Lex nr 191249).

Jak wskazano wyżej, renta z tytułu zwiększonych potrzeb służy kompensowaniu kosztów bieżących: cyklicznych i stałych. Na koszty te niewątpliwie składają się koszty zakupu lekarstw, koszty dojazdu do lekarzy i koszty wizyt lekarskich.

Z analizy przedłożonych rachunków i faktur wynika, że powódka ponosi stałe koszty leczenia (wydatki na lekarstwa) w kwocie średnio 65 zł miesięcznie (średnia wynikająca z poniesionych stałych kosztów zakupu lekarstw udokumentowanych fakturami). Zaznaczyć jednak należy, że kwotą renty mogą być objęte jedynie stałe i cykliczne wydatki na leczenie, a nie może ona obejmować takich wydatków, które są ponoszone jedynie jednorazowo, stąd Sąd ustalając wysokość wydatków na leczenie nie uwzględnił kosztów zakupu kołnierza ortopedycznego czy badania tomografem i EEG, gdyż wydatki te zostały poczynione sporadycznie na przestrzeni kilku miesięcy, a powódka nie wykazała, aby wydatki te były wydatkami stałymi lub cyklicznymi.

Sąd za zasadne uznał także wydatki na psychoterapię. Należy zauważyć, że renta należy się poszkodowanemu bez względu na to, czy rzeczywiście uzasadnione koszty leczenia ponosi, ponieważ wystarczy ustalenie tych potrzeb jako następstwo czynu niedozwolonego, nie można uzależniać zasądzenia renty od wykazania, że poszkodowany te potrzeby faktycznie zaspokaja i ponosi związane z tym wydatki (wyrok SA w Poznaniu z dnia 8 lutego 2006 roku, sygn. I A Ca 1131/05, Lex nr 194522). Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, że powódka uczęszczała na terapię, ale przerwała ją z przyczyn ekonomicznych. Jak jednak zaznaczyła w trakcie badania przez biegłego psychiatrę, kiedy uczestniczyła w terapii, jej samopoczucie było lepsze. Z opinii biegłego psychiatry wynika natomiast, że uczęszczanie przez powódkę z terapii jest wskazane, a terapia taka, aby dać skuteczne efekty, winna być kontynuowana. Z dokumentacji medycznej powódki oraz przedłożonych rachunków wynika zaś, że terapia ta odbywała się średnio 4 razy w miesiącu, stąd za zasadne Sąd uznał wydatki ponoszone przez powódkę na psychoterapię w kwocie 320 zł (4 x 80 zł).

W ocenie Sądu uzasadnione są także wydatki, jakie ponosi powódka z tytułu kosztów dojazdu do lekarzy. Nie sposób jednak tych wydatków obliczyć w sposób, w jaki postulowała powódka, tzn. poprzez podzielenie kwoty wskazanej przez powódkę w swych zestawieniach przez odpowiednią ilość miesięcy. Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika natomiast, że leczyła się ona w Poradni Chirurgicznej, Neurologicznej i Psychiatrycznej w K. - średnio raz w miesiącu w każdej z nich (ok. 47 km w obie strony x 3), a nadto uzasadnionymi pozostają wydatki na dojazdy na psychoterapię (4 x 47 km w miesiącu) oraz do apteki (w (...) km), przy czym Sąd uwzględnił dojazd średnio raz w miesiącu do apteki, mając na uwadze fakt, że powódka może realizować recepty również przy okazji wizyt w Poradni i u psychoterapeuty. Powódka wyliczyła koszty dojazdu w oparciu o stawki obowiązujące przy posługiwaniu się samochodem prywatnym w celach służbowych, tj. 0,8353 zł za km, natomiast pozwany wysokość i zasadność poniesienia tych kosztów zakwestionował. W ocenie Sądu przyjęta przez stronę powodową metoda obliczenia kosztów dojazdu tj. mechaniczne przenoszenie regulacji odnoszącej się do zwrotu kosztów używania pojazdów do celów służbowych na pole stosunków czysto prywatnych budzi zastrzeżenia. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej określające metodę zwrotu pracownikowi kosztów podróży służbowej prowadzi do ustalenia zryczałtowanych kosztów podróży. Przepisy te tylko zatem posiłkowo mogą znaleźć zastosowanie w sprawach o charakterze odszkodowawczym, tj. przy barku sprzeciwu drugiej strony. Jak już bowiem wskazano, to powód ma wykazać wielkość rzeczywiście doznanej szkody, a nie szkody o charakterze ryczałtowym. Z tej przyczyny Sąd uznając za zasadną konieczność ponoszenia przez powódkę kosztów dojazdu do wskazanych Poradni oraz na psychoterapię, a nadto brak precyzyjnego stanowiska powódki w tym zakresie (w tym braku wskazania z jakiego samochodu korzysta powódka) oraz treść art. 322 k.p.c. (por. wyrok SN z dnia 3 listopada 2009 roku, sygn. II CSK 249/09, LEX nr 737261), jako zasadne uznał obliczenie miesięcznych kosztów dojazdu poprzez uwzględnienie średnich kosztów zużycia paliwa (ok. 8 l/100 km) oraz ceny jednego litra benzyny (ok. 5 zł) i ilości przejeżdżanych kilometrów (ok. 345 km) – co daje kwotę ok. 140 zł miesięcznie. Zdaniem Sądu tak wyliczone koszty są kosztami racjonalnymi i odzwierciedlają faktycznie, rzeczywiście poniesione przez powódkę koszty.

Sąd ustalając wysokość kosztów dojazdów nie uwzględnił jednak wskazanych przez powódkę kosztów dojazdów na rehabilitację, skoro z materiału dowodowego wynika, iż wydatki te były czynione jedynie jednorazowo, tj. przy okazji jedynych zabiegów fizjoterapeutycznych, z jakich korzystała powódka na przestrzeni kilku miesięcy. Powódka nie wykazała zaś, żeby wydatki na rehabilitację (w tym na koszty dojazdu) były stałe lub czynione cyklicznie.

Jeśli chodzi zaś o rentę z tytułu utraty częściowej zdolności do pracy, to powódka w związku z tym roszczeniem wniosła o zasądzenie jej kwoty 750 zł miesięcznie, uzasadniając, że jako kucharz zarabiałaby kwotę 2.000 – 6.000 zł miesięcznie (k. 232). Następnie wskazała, iż jako kucharz zarobiłaby kwotę najniższego wynagrodzenia, a gdyby podjęła pracę lekką, nie wymagającą wysiłku, to mogłaby zarobić kwotę 800 zł miesięcznie (k. 292v).

Niewątpliwym jest, że jeżeli zdarzenie powodujące szkodę nie spowodowało całkowitej niezdolności do pracy, a jedynie ograniczyło możliwości zarobkowania poszkodowanego, jako podstawę ustalenia wysokości renty wyrównawczej określonej art. 444 § 2 k.c. przyjmuje się wysokość spodziewanego wynagrodzenia pomniejszonego o wynagrodzenie, które poszkodowany może uzyskać, wykorzystując ograniczoną zdolność do pracy. Przy ustalaniu wysokości renty wyrównawczej sąd powinien brać pod uwagę realną, praktyczną możliwość podjęcia pracy przez poszkodowanego w granicach zachowanej zdolności do pracy. Poszkodowany, ubiegający się o rentę wyrównawczą ma obowiązek wykorzystania pozostałej zdolności do pracy. Obowiązek ten może ulec wyłączeniu jedynie w przypadku rzeczywistej, realnej niemożliwości podjęcia zatrudnienia. Obowiązek wykorzystania pozostałej zdolności do pracy dotyczy także przypadku, gdy aktualna sytuacja na rynku pracy uniemożliwia podjęcie zatrudnienia. Takie okoliczności, jak brak ofert pracy, nie są objęte odpowiedzialnością zakładu pracy jako niebędące normalnym następstwem wypadku (tak wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 20 marca 2014 roku, sygn. III APa 36/13, LEX nr 1454435 i powołane w nim orzecznictwo Sądu Najwyższego). Ponadto renta przyznawana na podstawie art. 444 § 2 k.c. jest rentą odszkodowawczą, nie podlegającą oskładkowaniu ani opodatkowaniu, dlatego całe rozliczenie powinno być dokonane w kwotach netto. Stąd szkodę powódki rekompensuje renta wyrównawcza wyliczona jako różnica dochodów netto, a nie brutto, ściślej jako różnica między potencjalnym dochodem powódki netto a rzeczywistym dochodem (uzyskiwanym lub możliwym do uzyskiwania przy wykorzystaniu zachowanej zdolności do pracy) również netto (por. wyrok SN z dnia 23 listopada 2010 roku, sygn. I PK 47/10, Lex nr 707403).

Zdaniem Sądu, sytuacja zawodowa powódki sprzed zdarzenia z dnia 10 grudnia 2012 roku uzasadnia uznanie, że powódka – w jej wieku i bez żadnego doświadczenia zawodowego – pracując w wyuczonym zawodzie kucharza lub jako sprzedawca otrzymywałaby wynagrodzenie na poziomie minimalnego wynagrodzenia za pracę (w 2014 roku 1.237,20 zł netto, w 2015 roku 1.286,16 zł netto). Powódka nadto przedłożyła orzeczenie z dnia 18 lutego 2014 roku(vide k.178), z którego wynika, że ma zaleconą pracę spokojną, nie wymagającą dużego wysiłku fizycznego, a z opinii biegłych neurologa i specjalisty medycyny sądowej wynika, że w chwili obecnej przeciwwskazane jest u powódki dłuższe przebywanie w pozycji wymuszonej oraz praca fizyczna związana z nadmiernym obciążeniem układu ruchu, w tym w charakterze sprzedawcy i kucharza. Powódka nie jest osobą niezdolną do pracy całkowicie (powódka takiej okoliczności nie wykazała ani nawet tak nie twierdziła), a stanęła na stanowisku, że wykorzystując zachowaną zdolność do pracy, mogłaby zarobić kwotę 800 zł miesięcznie. Takie twierdzenie nie zostało w żaden sposób uzasadnione ani poparte żadnymi dowodami, w szczególności powódka nie wykazała, by ze względu na stan zdrowia nie mogła pracować mu w pełnym wymiarze czasu pracy lub by z uwagi na uszczerbek na zdrowiu nie była w stanie wykonywać pracy innej niż przeciwwskazana. Z orzeczenia z dnia 18 lutego 2014 roku oraz z opinii biegłych wynika, że powódka aktualnie nie może pracować jedynie jako kucharz i sprzedawca, ale może wykonywać każdą pracę spokojną, nie wymagającą dużego wysiłku fizycznego. W tej sytuacji nie sposób przyjąć – jak wskazała powódka – że możliwe do uzyskania przez nią są jedynie dochody na poziomie 800 zł (przy czym powódka nie wyjaśniła, czy jest to kwota netto czy brutto, czy jest to kwota odpowiadająca kwocie minimalnego wynagrodzenia przy zatrudnieniu w niepełnym wymiarze czasu pracy, czy przy pracach dorywczych). W ocenie Sądu, w stanie faktycznym niniejszej sprawy, brak jest podstaw do uznania, że powódka jest w stanie wykonywać pracę zarobkową jedynie w ograniczonym wymiarze czasu pracy. Okoliczność taka nie wynika w szczególności z niezakwestionowanej przez powódkę opinii biegłych, zgodnie z którą powódka zachowała częściową zdolność do pracy (biegli nie wykluczyli w ogóle możliwości wykonywania pracy), a zatem zachowała możliwość wykonywania pracy zarobkowej, w tym także w pełnym wymiarze czasu pracy, jakkolwiek nie w zakresie posiadanych formalnych kwalifikacji zawodowych (kucharz) czy wskazanej przez siebie poszukiwanej pracy (sprzedawca). Taka okoliczność nie wynika tym bardziej z jedynego przedłożonego przez powódkę dokumentu dotyczącego oceny jej możliwości podjęcia pracy tj. z orzeczenia z dnia 18 lutego 2014 roku. Te wszystkie okoliczności świadczą o tym, że powódka jest w stanie - po podjęciu pracy, czego nie wyklucza - osiągać z tego tytułu wynagrodzenie w wysokości co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę, skoro wynagrodzenie każdej osoby zatrudnionej w pełnym wymiarze czasu pracy musi osiągnąć właśnie taką wysokość. Skoro zatem przed zdarzeniem możliwości zarobkowe powódki kształtowały się na poziomie minimalnego wynagrodzenia za pracę i na takim poziomie Sąd ocenił te możliwości na chwilę obecną, brak podstaw do zasądzenia na rzecz powódki renty z tytułu utraty częściowej zdolności do pracy.

Odnosząc się zaś do eksponowanych przez powódkę przeszkód w zdrowiu psychicznym w podjęciu pracy (k. 8 - powołanie się na opinię biegłego psychiatry z akt sprawy I C (...)), to nie przesądzają one w chwili obecnej o braku (nawet częściowej) zdolności powódki w podjęciu pracy. Powódka sama bowiem nie wyklucza możliwości podjęcia pracy, także z opinii biegłego psychiatry sporządzonej na potrzeby niniejszego postępowania nie wynika, aby z tej przyczyny istniały jakieś ograniczenia w podjęciu pracy przez powódkę. Należy jednocześnie zaznaczyć, że choć co do zasady powódka nie ma obowiązku podjęcia leczenia w celu przywrócenia swej zdolności do pracy, to istnieje podstawa do ograniczenia odszkodowania, gdy poszkodowany swą odmową terapii przyczynia się do poszerzenia zakresu niezdolności do pracy, a leczenie nie wiąże się dla niego z poważnym ryzykiem. Z opinii biegłego psychiatry wynika, że powódka winna podjąć leczenie psychiatryczne: wskazana jest psychoterapia oraz leczenie farmakologiczne oraz ewentualnie w razie braku kontynuowania tego leczenia – pobyt w Oddziale (...). Obecnie powódka takiego leczenia (tj. ani psychoterapii, ani leczenia w warunkach szpitalnych) nie podjęła, ograniczając się do pomocy lekarzy psychiatrów z dostępnej jej poradni. Z tego powodu i na tej podstawie nie może jednak wnioskować o braku możliwości podjęcia pracy.

Należy jednocześnie zaznaczyć, że w przypadku powódki brak podstaw do zasądzenia renty z tytułu zmniejszenia się widoków na przyszłość, jak zasugerowała powódka w pozwie i w piśmie wniesionym dnia 10 października 2014 roku (k. 9, 232). Przesłanką zasądzenia takiej renty jest okoliczność, że poszkodowany, wskutek uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, pozbawiony zostaje szans na osiągnięcie sukcesu zawodowego, ponieważ utracił sprawność fizyczną lub pogorszeniu uległ jego wygląd, a cechy te były istotne dla rozwoju jego kariery (A. Olejniczak, Komentarz do kodeksu cywilnego art. 444 k.c., Lex). W niniejszej sprawie powódka takich okoliczności nie wykazała.

Razem więc wszystkie żądana renta, uwzględniająca koszty z tytułu zwiększonych potrzeb zamyka się kwotą 525 zł miesięcznie, co obejmuje: koszty psychoterapii (320 zł), koszty leczenia (65 zł), koszty dojazdów do lekarzy (140 zł). Zdaniem Sądu żądana kwota renty winna być zasądzona co najwyżej od października 2014 roku – gdyż za okres do września 2014 roku powódka zażądała pokrycia tych kosztów w ramach odszkodowania z art. 444 § 1 k.c..

D i E. Z art. 444 § 1 k.c. wynika, że w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu. Obowiązek kompensaty kosztów obejmuje wszelkie koszty wywołane uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia, a więc wszystkie niezbędne i celowe wydatki, w szczególności będą to koszty leczenia, koszty dojazdów do lekarzy.

Powódka z tytułu zwrotu kosztów leczenia żądała kwoty 1.992,71 zł, która to obejmowała zwrot kosztów wizyt lekarskich (terapii psychiatrycznej), leków i badań. Jednocześnie przedłożyła rachunki i faktury dokumentujące koszty zakupu leków, badań i wizyt u psychologa na łączną kwotę 2.232,71 zł. Zdaniem Sądu, żądane kwoty są niewątpliwie uzasadnione, pozostają w związku ze zdarzeniem z dnia 10 grudnia 2012 roku (o czym Sąd wskazał uzasadniając roszczenie z tytułu renty w części dotyczącej zwiększonych potrzeb), a fakt ich poniesienia został przez powódkę wykazany (przedłożono faktury, rachunki, pokwitowania).

Wobec powyższego – mając na uwadze art. 321 § 1 k.p.c. - za zasadne Sąd uznał roszczenie powódki o zwrot kosztów leczenia w kwocie 1.992,71 zł.

Poniesione koszty dojazdu do lekarzy powódka określiła na kwotę 3.759,43 zł, wskazując, że w okresie od 3 września 2013 roku do 22 września 2014 roku przejechała łącznie 4498 km. Konieczność poniesienia kosztów dojazdu na wizyty lekarskie czy do apteki nie budzi wątpliwości co do zasady, jednakże ilość wskazanych przez powódkę kilometrów oraz koszt związany z tymi dojazdami musiał zostać skorygowany. Sąd nie uwzględnił następujących ilości kilometrów oraz związanych z tym kosztów: wyjazd do apteki w dniach 25 września 2013 roku i 10 marca 2014 roku (razem 28 km) – skoro powódka była już w tym dniu w K., gdzie mogła wykupić leki ewentualnie wykupić leki w drodze do domu, wyjazdu do K. w dniach 22 stycznia, 30 stycznia, 20 lutego 2014 roku (razem 141 km) - skoro z zestawienia powódki wynika, że w tych dniach była już w K. i za dojazdy te również wniosła o zwrot kosztów. Powódka wyliczyła koszty dojazdu w oparciu o stawki obowiązujące przy posługiwaniu się samochodem prywatnym w celach służbowych, tj. 0,8353 zł za km, natomiast pozwany zasadność poniesienia tych kosztów zakwestionował. W ocenie Sądu – jak już wskazano - przyjęta przez stronę powodową metoda obliczenia kosztów dojazdu budzi zastrzeżenia. Powódka także, mimo twierdzeń o korzystaniu z odpłatnych przejazdów do lekarzy i aptek, nie przedstawiła żadnych dowodów ani wniosków dowodowych w celu wykazania wysokości tych wydatków. Z tej przyczyny Sąd i w tym wypadku jako zasadne uznał obliczenie miesięcznych kosztów dojazdu poprzez uwzględnienie średnich kosztów zużycia paliwa (ok. 8 l/100 km) oraz ceny jednego litra benzyny (ok. 5 zł) i ilości kilometrów (według obliczeń 4.323 km) – co dało kwotę 1.730 zł. Zdaniem Sądu tak wyliczone koszty są kosztami racjonalnymi i odzwierciedlają faktycznie, rzeczywiście poniesione przez powódkę koszty.

Wobec powyższego Sąd zasadził od pozwanego (...) S.A. w W. na rzecz powódki A. K. kwotę 53.722,71 zł wraz z ustawowymi odsetkami:

- od kwoty 28. 515,51 zł od dnia 2 maja 2014 roku do dnia zapłaty (od momentu upływu 14 dni od doręczenia pozwu pozwanemu),

- od kwoty 25. 207,20 zł od dnia 25 października 2014 roku do dnia zapłaty (od momentu upływu 14 dni od dnia wysłania pozwanemu odpisu pisma wskazującego na rozszerzenie powództwa) (punkt 1 wyroku).

Zasądzona kwota obejmuje zadośćuczynienie w kwocie 50.000 zł i kwotę 3.722,71 zł tytułem odszkodowania – zwrot kosztów leczenia i dojazdów.

Orzekając o odsetkach, Sąd miał na uwadze art. 481 § 1 k.c. i art. 14 ust. 1 ustawy

z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli. Powódka nie przedstawiła żadnego pisma wzywającego pozwanego do zapłaty dochodzonych kwot przed wszczęciem postępowania, także analiza akt szkody na takie nie wskazuje – stąd Sąd zasądził odsetki od żądanych w pozwie kwot (część zadośćuczynienia i odszkodowania) od upływu 14 dni od dnia doręczenia pozwanemu odpisu pozwu. Z kolei odsetki od pozostałej kwoty 25.000 zł tytułem zadośćuczynienia oraz 207,20 zł tytułem odszkodowania zostały zasądzone od dnia 24 października 2014 roku tj. od momentu upływu 14 dni od dnia wysłania pozwanemu odpisu pisma zawierającego rozszerzenie powództwa.

Nadto Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 525 zł tytułem renty płatną do 10-go każdego miesiąca, poczynając od 1 października 2014 roku z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki w płatności którejkolwiek z rat (punkt 2 wyroku).

Natomiast roszczenie powódki przewyższające zasądzone kwoty zadośćuczynienia, odszkodowania i renty Sąd oddalił jako bezzasadne (punkt 3 wyroku).

O nieuiszczonych kosztach sądowych Sąd orzekł na podstawie art. 113 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, nakazując pobrać na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w (...): od powódki A. K. z zasądzonego jej roszczenia kwotę 2.900,73 zł i od pozwanego kwotę 3.691,83 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych, stosownie do wyniku procesu (powódka wygrała w 56%, a pozwany w 44%) (punkt 4 wyroku). Na koszty te składają się koszty opłaty sądowej od pozwu oraz wydatki w części wypłaconej ze Skarbu Państwa.

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powódce Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. i art. 29 § 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 roku Prawo o adwokaturze w zw. z § 6 pkt 6 w zw. z § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2013 roku, poz. 461), zasądzając – stosownie do wyniku procesu (vide np. OSNC 1992/2/12) 0- od pozwanego na rzecz powódki kwotę 2.479,68 zł (56 % z kwoty 4.428 zł), a w pozostałej części (44%) koszty te przyznał od Skarbu Państwa (punkt 5 i 6 wyroku).

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c., uwzględniając wynik procesu i rozmiar ostateczny (sumę) kosztów procesu poniesioną przez każdą ze stron.(punkt 5 wyroku).

SSO Jan Bartniak