Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 14 stycznia 2025 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Wiesława Stachowiak

Protokolant: Beata Tonak

po rozpoznaniu w dniu 14 stycznia 2025 r. na posiedzeniu niejawnym

sprawy z odwołania R. (...)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.

przy udziale P. K.

o wysokość podstawy wymiaru składek

na skutek zażalenia Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.

na postanowienie Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 17 czerwca 2024 r. sygn. akt VIII U 961/24

postanawia:

1.  uchylić zaskarżone postanowienie;

2.  odstąpić od zasądzenia od R. na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu zażaleniowym.

Wiesława Stachowiak

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 17 czerwca 2024r., sygn. akt VIII U 961/24, Sąd Okręgowy w Poznaniu stwierdził swą niewłaściwość i sprawę przekazał Sądowi Okręgowemu w Gdańsku VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych jako właściwemu miejscowo i rzeczowo.

W uzasadnieniu Sąd Okręgowy wskazał, że zgodnie z treścią art. 461 § 2 k.p.c. w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych właściwy jest sąd, w którego obszarze właściwości ma miejsce zamieszkania albo siedzibę strona odwołująca się.

Sąd Okręgowy przytoczył art. 9 ust. 1 pkt 8 ustawy z 6 marca 2018 r. o R. (...) (Dz.U. z 2023r., poz. 1668), zgodnie z którym R. (...) może zwrócić się o wszczęcie postępowania administracyjnego, wnosić skargi i skargi kasacyjne do sądu administracyjnego, a także uczestniczyć w tych postępowaniach - na prawach przysługujących prokuratorowi. Nadto Sąd Okręgowy przytoczył art. 182 k.p.a. i art. 188 k.p.a. wskazując, że prokuratorowi, który bierze udział w postępowaniu w przypadkach określonych w art. 182-184, służą prawa strony. To oznacza, że decyzja załatwiająca sprawę będzie mu doręczona do wiadomości w celu umożliwienia korzystania z uprawnień procesowych. Mając prawa strony, prokurator nie jest związany z żadną ze stron, dokonuje on w pełni samodzielnie wszystkich czynności procesowych, realizując własne zadania urzędowe związane ze strzeżeniem praworządności.

Uwzględniając powyższe Sąd Okręgowy działanie rzecznika, zainicjonowane wniesieniem odwołania, uznał za działanie samego rzecznika i stwierdził, że R. (...) jest odwołującym.

Zażalenie na powyższe postanowienie złożył organ rentowy, zarzucając naruszenie art. 461 § 2 k.p.c. w zw. z art. 200 § 1 ^{( 4)} k.p.c. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, iż R. (...) jest stroną odwołującą się od decyzji organu rentowego i właściwość miejscową sądu należy ustalać wedle siedziby R., podczas gdy R. (...) nigdy nie był stroną skarżonej decyzji, nie jest stroną w rozumieniu art. 477 ^{( 11)} § 1 k.p.c., a mógł się odwołać od decyzji wyłącznie na prawach przysługujących prokuratorowi.

Pozwany wnosił o uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości i zasądzenie od odwołującego na rzecz organu rentowego kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu zażaleniowym.

W odpowiedzi R. (...) wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i odstąpienie od zasądzania od Rzecznika na rzecz organu rentowego kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu zażaleniowym.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zażalenie skutkuje uchyleniem zaskarżonego postanowienia.

Na wstępie wskazać należy, że zgodnie z treścią art. 461 § 2 k.p.c. w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych właściwy jest sąd, w którego obszarze właściwości ma miejsce zamieszkania albo siedzibę strona odwołująca się od decyzji wydanej przez organ rentowy lub orzeczenia wydanego przez wojewódzki zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności lub decyzji wydanej przez ten zespół, jak również występująca z żądaniem w pozostałych sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych wymienionych w art. 476 § 3 k.p.c. Jeżeli na tej podstawie nie można ustalić sądu właściwego, właściwy jest sąd, w którego obszarze właściwości ma siedzibę organ rentowy, a w sprawie, w której występuje wymieniony w art. 476 § 3 k.p.c. organ inny niż rentowy - ten organ.

Kwestią wymagającą oceny – mając na uwadze rozstrzygniecie Sądu Okręgowego oraz treść zarzutów zawartych w zażaleniu – było ustalenie, czy R. (...) jest odwołującym, co uzasadniałoby przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w Gdańsku VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych jako właściwemu miejscowo i rzeczowo.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego rację ma pozwany, że R. (...) nie można utożsamiać z odwołującym, a tym samym rozstrzygnięcie Sądu Okręgowego jest błędne.

W przepisie art. 461 § 2 k.p.c. mowa jest o „stronie odwołującej się od decyzji wydanej przez organ rentowy”, a zgodnie z art. 477 ^{( 11)} § 1 k.p.c. stronami są: ubezpieczony, osoba odwołująca się od orzeczenia wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności lub decyzji wydanej przez ten zespół, inna osoba, której praw i obowiązków dotyczy zaskarżona decyzja, organ rentowy, wojewódzki zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności i zainteresowany. R. (...) nie należy do żadnej z wyżej wymienionych kategorii, natomiast bierze udział w niniejszym postępowaniu na podstawie art. 9 ust. 1 pkt 6a ustawy z 6 marca 2018 r. o Rzeczniku Małych i Średnich Przedsiębiorców, zgodnie z którym w zakresie ochrony praw przedsiębiorców Rzecznik może brać udział w postępowaniu w sprawach cywilnych z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, o których mowa w części pierwszej w księdze pierwszej w tytule VII w dziale III ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2021 r. poz. 1805, z późn. zm.), jeżeli stroną jest przedsiębiorca, który wyraził zgodę na piśmie na udział Rzecznika, oraz jeżeli Rzecznik brał udział w postępowaniu administracyjnym poprzedzającym to postępowanie sądowe - na prawach przysługujących prokuratorowi.

Z kolei w myśl art. 188 k.p.a. prokuratorowi, który bierze udział w postępowaniu w przypadkach określonych w art. 182-184, służą prawa strony.

Na podstawie art. 60 § 1 k.p.c. prokurator może wstąpić do postępowania w każdym jego stadium. Prokurator nie jest związany z żadną ze stron. Może on składać oświadczenia i zgłaszać wnioski, jakie uzna za celowe, oraz przytaczać fakty i dowody na ich potwierdzenie. Od chwili, kiedy prokurator zgłosił udział w postępowaniu, należy mu doręczać pisma procesowe, zawiadomienia o terminach i posiedzeniach oraz orzeczenia sądowe.

Jednakże prokurator który wstąpił do procesu, nie staje się stroną i nie jest związany z żadną ze stron. Prokurator, który wstępuje do procesu, nie staje się także pełnomocnikiem procesowym stron. Prokurator nie jest reprezentantem strony nawet wówczas, gdy wytacza powództwo „na korzyść” Skarbu Państwa; nawet wówczas działa on bowiem nie w interesie Skarbu Państwa, lecz w interesie publicznym. Zgłaszane przez niego twierdzenia i wnioski dowodowe mogą zatem „wspierać” jedną ze stron, jak i obie strony postępowania, a nawet dotyczyć okoliczności dla obu stron niekorzystnych. Prokurator nie działa bowiem w interesie żadnej ze stron, lecz reprezentuje interes publiczny. Prokurator jest przy tym uprawniony do podnoszenia wszelkich zarzutów adekwatnych w danym postępowaniu, w tym zarzutów prawnomaterialnych.

Z powyższego wynika zatem, że R. bierze udział w postepowaniu na prawach przysługujących prokuratorowi, co nie jest tożsame z tym, że R.jest stroną w rozumieniu art. 477 ^{( 11)} § 1 k.p.c. Skoro zatem R. (...) nie jest stroną w rozumieniu tego przepisu, to nie jest również „stroną odwołującą się” w rozumieniu art. 461 § 2 k.p.c. W konsekwencji nie było podstaw do przekazania sprawy Sądowi Okręgowemu w Gdańsku VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych jako właściwemu miejscowo i rzeczowo.

W tej sytuacji Sąd Apelacyjny stwierdził, że nie było podstaw do przekazania sprawy, a w konsekwencji zaskarżone postanowienie podlegało uchyleniu, o czym orzeczono na podstawie art. 386 § 4 k.p.c. w zw. z art. 397 § 3 k.p.c. Na podstawie art. 102 k.p.c. Sąd Apelacyjny odstąpił od zasądzenia od R.na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu zażaleniowym, mając na uwadze charakter postępowania oraz fakt, że R. nie jest stroną niniejszego postępowania.

Wiesława Stachowiak