Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 marca 2025 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Wiesława Stachowiak

Protokolant: Beata Tonak

po rozpoznaniu w dniu 31 marca 2025 r. w Poznaniu na posiedzeniu niejawnym

sprawy E. A.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P.

o dodatek pielęgnacyjny i świadczenie uzupełniające

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P.

od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 30 września 2024 r. sygn. akt VII U 816/22

oddala apelację.

Wiesława Stachowiak

UZASADNIENIE

Decyzją z 11 maja 2022 roku, znak: (...), po rozpatrzeniu wniosku z 18 lutego 2022 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P. odmówił E. A. prawa do dodatku pielęgnacyjnego, ponieważ stwierdził, że ubezpieczona nie jest niezdolna do samodzielnej egzystencji.

E. A. w ustawowym trybie i terminie odwołała się od powyższej decyzji wnosząc o przyznanie jej dodatku pielęgnacyjnego. Odwołująca wskazała, że jej stan zdrowia ogranicza jej samodzielne poruszanie i szybko się pogarsza.

Decyzją z 11 maja 2022 roku, znak:(...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P., po rozpatrzeniu wniosku z 18 lutego 2022 roku, odmówił E. A. prawa do świadczenia uzupełniającego.

W uzasadnieniu wskazano, że E. A. nie jest niezdolna do samodzielnej egzystencji, tym samym ubezpieczona nie spełnia wszystkich warunków do przyznania prawa do świadczenia uzupełniającego.

Od powyższej decyzji, w trybie i terminie przewidzianym ustawą, odwołanie wywiodła E. A., wskazując na błędną ocenę okoliczności dotyczących stanu jej zdrowia.

Sprawy z odwołań od powyższych decyzji zostały połączone do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia pod sygn. akt VII 816/22.

Wyrokiem z dnia 30 września 2024r. w sprawie VII U 816/22, Sąd Okręgowy w Poznaniu:

1. zmienił zaskarżoną decyzję z 11 maja 2022 roku, znak: (...) w ten sposób, że przyznał odwołującej E. A. prawo do dodatku pielęgnacyjnego na okres od 18 lutego 2022 roku do 28 lutego 2027 roku,

2. zmienił zaskarżoną decyzję z 11 maja 2022 roku, znak: (...) w ten sposób, że przyznał odwołującej E. A. prawo do świadczenia uzupełniającego na okres od 18 lutego 2022 roku do 28 lutego 2027 roku.

Apelację od powyższego wyroku, w całości, złożył pozwany, zarzucając: naruszenie przepisu art. 477 ⁹ § 3 ¹ k.p.c. poprzez jego niezastosowanie w sprawie i prowadzenie sprawy pomimo braku wyraźnego uznania (również w uzasadnieniu wyroku), że zarzuty zawarte w odwołaniu nie są oparte wyłącznie na zarzutach dotyczących orzeczenia lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, a osoba zainteresowana nie wniosła sprzeciwu od tego orzeczenia do komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Powołując się na powyższy zarzut pozwany wniósł o zmianę wyroku w całości i odrzucenie odwołań, ewentualnie o uchylenie wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna.

Z uwagi na złożenie apelacji po zmianie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego dokonanej ustawą z 4 lipca 2019 r. (Dz.U.2019.1469) uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego zostało sporządzone w sposób określony przepisem art. 387 § 2 ¹ k.p.c. w brzmieniu nadanym tą nowelizacją. W tej sytuacji, zgodnie z art. 387 § 2 ¹ pkt 1 k.p.c., wystarczające jest wskazanie, że Sąd Apelacyjny przyjął co do zasady za własne ustalenia Sądu pierwszej instancji dokonane w sprawie.

Wbrew zarzutom apelującego Sąd Okręgowy wydał trafne rozstrzygnięcie, które znajduje uzasadnienie w całokształcie okoliczności faktycznych sprawy oraz w treści obowiązujących przepisów prawnych.

Kwestią sporną w niniejszej sprawie było to, czy odwołująca spełnia przesłanki do przyznania jej świadczenia uzupełniającego oraz dodatku pielęgnacyjnego, przy czym jedyny zarzut zawarty w apelacji pozwanego związany był z tym, że w ocenie organu rentowego Sąd Okręgowy dopuścił się naruszenia art. 477 ⁹ § 3 ¹ k.p.c. poprzez jego niezastosowanie i prowadzenie sprawy pomimo braku wyraźnego uznania, że zarzuty zawarte w odwołaniu nie są oparte wyłącznie na zarzutach dotyczących orzeczenia lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, a ubezpieczona nie wniosła sprzeciwu od tego orzeczenia do komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Sąd Apelacyjny odniesie się zatem tylko do oceny zasadności apelacji przez pryzmat zarzutu naruszenia art. 477 ⁹ §3 ¹ k.p.c., tym bardziej, że w toku postępowania przed Sądem I instancji organ rentowy ostatecznie nie zakwestionował korzystnej dla odwołującej opinii biegłych lekarzy sądowych neurologa i ortopedy, z której wynikało, że odwołująca jest całkowicie niezdolna do pracy i niezdolna do samodzielnej egzystencji w okresie od 18 lutego 2022 roku do 28 lutego 2027 roku. Jednocześnie Sąd Odwoławczy podobnie jak Sąd I instancji nie miał wątpliwości, że odwołująca spełnia przesłanki do przyznania prawa do ww. wnioskowanych świadczeń. Nadto pozwany w piśmie procesowym z 23 lipca 2024r. wnosił o wydanie orzeczenia zgodnie z wynikami postępowania dowodowego.

Przechodząc do oceny zarzutu naruszenia art. 477 ⁹ § 3 ¹ k.p.c., jako zmierzającego do stwierdzenia niedopuszczalności merytorycznego rozpoznania przedmiotowej sprawy, Sąd Apelacyjny uznał, że nie jest on uzasadniony.

Zgodnie z treścią tego przepisu Sąd odrzuci odwołanie w sprawie o świadczenie z ubezpieczeń społecznych, do którego prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji albo stwierdzenia stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, jeżeli podstawę do wydania decyzji stanowi orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, a osoba zainteresowana nie wniosła sprzeciwu od tego orzeczenia do komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i odwołanie jest oparte wyłącznic na zarzutach dotyczących tego orzeczenia. Wymaga podkreślenia, że w świetle zacytowanego przepisu zaniechanie wniesienia sprzeciwu od orzeczenia lekarza orzecznika ZUS nie jest wystarczające do stwierdzenia konieczności odrzucenia odwołania, wszak przepis ten wymaga również oparcia odwołania na zarzutach dotyczących orzeczenia lekarza orzecznika. Zastosowanie koniunkcji łącznej jednoznacznie wskazuje na konieczność kumulatywnego wystąpienia obu tych przesłanek. Zatem dla zastosowania tej normy decydujące znaczenie ma określenie przedmiotu odwołania (zob. postanowienie SN z dnia 18 listopada 2016 r. w sprawie I UZ 42/16). Jeżeli bowiem w odwołaniu poza zarzutami odnoszącymi się do orzeczenia lekarza orzecznika ZUS podniesiono także inne zarzuty, to sąd nie może odrzucić odwołania i rozpoznaje je merytorycznie, w tym również w zakresie oceny stanu zdrowia ubezpieczonego w kontekście niezdolności do pracy i ewentualnego okresu jej powstania. Oczywiście nie chodzi o sformułowanie jakiegokolwiek innego zarzutu, lecz takiego, którego uwzględnienie uzasadnia przyznanie prawa do wnioskowanego świadczenia (por. postanowienie SA w Gdańsku z dnia 13 lutego 2014 r. w sprawie III AUa 297/13).

Przenosząc powyższe rozważania na kanwę rozpoznawanej sprawy, należy stwierdzić, że wbrew zapatrywaniu apelującego, w niniejszym postępowaniu nie ziściły się wszystkie przesłanki z art. 477 ⁹ §3 ¹ k.p.c., obligujące sąd do odrzucenia odwołania.

Jakkolwiek wnioskodawczyni nie wniosła sprzeciwu od orzeczenia lekarza orzecznika ZUS, to jednak nie można uznać, aby odwołanie od zaskarżonej decyzji pozwanego organu rentowego opierało się wyłącznie na zarzutach dotyczących orzeczenia lekarza orzecznika ZUS. Należy bowiem zauważyć, że wnioskodawczyni do swojego odwołania dołączyła również kopie dokumentacji medycznej z okresów po wydaniu orzeczenia przez lekarza orzecznika ZUS. Wobec powyższego nie została spełniona druga z przesłanek wymaganych przez art. 477 ⁹ §3 ¹ k.p.c. Nie było zatem podstaw do odrzucenia odwołania w oparciu o powołany przepis.

Dodatkowo należy zauważyć, że pozwany organ rentowy w toku postępowania przed Sądem I instancji nie wnosił o odrzucenie odwołania wnioskodawczyni, a nadto wdał się w spór co do istoty sprawy. Co więcej, zarówno w odpowiedziach na odwołania, jak i w piśmie procesowym z dnia 23.07.2024 r. (k. 76), sam powołał się na orzeczenie Komisji Lekarskiej. W piśmie tym – jak wskazywano w części wstępnej nin. uzasadnienia - organ rentowy podał, że nie wnosi zastrzeżeń do opinii biegłych po uzyskaniu stanowiska Przewodniczącego Komisji Lekarskich ZUS oraz że wnosi o wydanie orzeczenia zgodnie z wynikami postępowania dowodowego. W konsekwencji należy przyjąć, że przed wydaniem zaskarżonego wyroku pozwany również nie dostrzegał przeszkody do merytorycznego rozpoznania niniejszej sprawy, zaś zmiana jego stanowiska w tym zakresie niewątpliwie stanowiła reakcję na wydanie niekorzystnego dla niego rozstrzygnięcia. Tym samym uznać należy, że zarzuty odwołującej zostały zweryfikowane przez komisję lekarską ZUS.

Nie można także pomijać, że do zaskarżonych decyzji dołączono jedynie pouczenie o możliwości wniesienia od niej odwołania i jednocześnie nie zawarto pouczenia o rygorze odrzucenia odwołania z uwagi na brak wniesienia sprzeciwu od orzeczenia lekarza orzecznika ZUS. Jakkolwiek stosowne pouczenie w tym zakresie dołączono do orzeczenia lekarza orzecznika ZUS z dnia 12.04.2022 r., to jednak brak jego powtórzenia przy zaskarżonej decyzji mógł wywołać u ubezpieczonej usprawiedliwione przekonanie co do dopuszczalności wniesienia odwołania od zaskarżonej decyzji. Godzi się przy tym zauważyć, że w przypadku ponowienia takiego pouczenia przy zaskarżonej decyzji, wnioskodawczyni miałaby szansę na zwrócenie się do organu rentowego z wnioskiem o przywrócenie terminu na wniesienie sprzeciwu, co przewiduje art. 14 ust. 2c ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Na domiar tego należy wskazać, że nawet jeśli Sąd I instancji błędnie nie zastosował normy ustanowionej w art. 477 ⁹ §3 ¹ k.p.c. i nie odrzucił odwołania, to i tak dopuszczenie się takiego uchybienia przez ten Sąd nie może szkodzić interesom ubezpieczonej, która zostałaby w ten sposób zmuszona do złożenia wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia sprzeciwu od orzeczenia lekarza orzecznika ZUS dopiero po przeprowadzeniu całego postępowania przed Sądem I instancji oraz sądem odwoławczym.

Reasumując powyższe rozważania, należy stwierdzić, że stawiany w apelacji zarzut naruszenia art. 477 ⁹ §3 ¹ k.p.c. był w całości nieuzasadniony i nie mógł wywołać zamierzonego skutku.

Wobec powyższych ustaleń, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację jako bezzasadną.

Wiesława Stachowiak