Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 marca 2021 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Marta Sawińska

Sędziowie: Wiesława Stachowiak

(del.) Przemysław Horak

Protokolant: Alicja Karkut

po rozpoznaniu w dniu 3 marca 2021 r. w Poznaniu na posiedzeniu niejawnym

sprawy (...) sp. z o.o. sp.k. z siedzibą w G., (...) sp. z o.o. sp.k.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.

przy udziale ubezpieczonych: M. P. (1), D. P., P. S., M. J., D. B., M. F., A. K.

o wysokość podstawy wymiaru składek

na skutek apelacji (...) sp. z o.o. sp.k. z siedzibą w G. , (...) sp. z o.o. sp.k. z siedzibą w G.

od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 15 lutego 2019 r. sygn. akt VIII U 342/18

1.  umarza postępowanie apelacyjne w zakresie apelacji od wyroku w części dotyczącej ubezpieczonego M. P. (1);

2.  oddala apelację(...) sp. z o.o. sp. k. z siedzibą w G.;

3.  oddala apelację (...) sp. z o.o. sp. k. z siedzibą w G.;

4.  zasądza od (...) sp. z o.o. sp.k. z siedzibą w G. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P. kwotę 5205 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w instancji odwoławczej;

5.  zasądza od odwołującej (...) sp. z o.o. sp.k. z siedzibą w G. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P. kwotę 2550 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w instancji odwoławczej.

Przemysław Horak

Marta Sawińska

Wiesława Stachowiak

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 20 grudnia 2017 r., nr (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P., na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 3, art. 68 ust. 1 pkt 1 lit. c, art. 4 pkt 2 lit. a, art. 8 ust. 2a w związku z art. 18 ust. 1 i 1a oraz art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2017 r., poz. 1778; dalej: ustawa o sus), art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 1510; dalej: ustawa o świadczeniach), stwierdził, że podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne M. P. (1) z tytułu umowy o pracę u płatnika składek (...) sp. z o.o. sp. k. w okresie od grudnia 2015 r. do stycznia 2016 r. (okres sporny) stanowią kwoty wskazane w decyzji.

W uzasadnieniu organ rentowy podał, że w jego ocenie wykonywane umowy zlecenia przez M. P. (1) podpisane z (...) sp. z o.o. sp. k. realizowane były na rzecz własnego pracodawcy, tj. (...) sp. z o.o. sp. k. /vide: decyzja w aktach ZUS/

Od powyższej decyzji w przepisanym trybie i terminie odwołała się (...) sp. k., wnosząc o jej zmianę poprzez przyjęcie, że umowa zlecenia, zawarta z (...) sp. z o.o. sp. k. nie stanowiła wykonywania czynności na rzecz (...) sp. k., będącego pracodawcą zleceniobiorcy, a zatem nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe i zdrowotne dla płatnika składek - pracodawcy zleceniobiorcy oraz o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Odwołująca wniosła także o zasądzenie na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych. /vide: odwołanie – k. 3-5 akt VIII U 342/18/

Decyzją z dnia 20 grudnia 2017 r., nr (...), sprostowaną postanowieniem z dnia 4 grudnia 2018 r., znak (...)- (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P., na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 3, w związku z art. 4 pkt 2 lit. a, art. 8 ust. 2a ustawy o sus w związku z art. 81 ust. 1 ustawy o świadczeniach, stwierdził, że podstawa wymiaru oraz składka na ubezpieczenie zdrowotne M. P. (1) u płatnika (...) sp. z o.o. sp. k. w okresie spornym wynosi 0 zł.

W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że M. P. (1) wykonujący czynności w ramach umowy cywilnoprawnej, mimo zawarcia umowy zlecenie z innym podmiotem wykonywał pracę na rzecz swojego pracodawcy, gdyż to płatnik składek (...) sp. z o.o. sp. k. uzyskiwał rezultaty tej pracy. Wobec tego uznać należy, że to pracodawca (w tym przypadku (...) sp. z o.o. sp. k.), którego pracownik wykonuje na jego rzecz pracę w ramach umowy cywilnoprawnej zawartej z innym podmiotem, jest płatnikiem składek za tę osobę. /vide: decyzja w aktach ZUS/

Od decyzji odwołała się (...) sp. z o.o. sp. k., która wniosła o jej zmianę poprzez przyjęcie, że umowa zlecenia nie stanowiła wykonywania czynności na rzecz (...) sp. z o.o. sp. k., będącego pracodawcą zleceniobiorcy, a zatem podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne i składka na to ubezpieczenie, u płatnika składek (...) sp. z o.o. sp. k. jest zgodna z zadeklarowana podstawą wymiaru składki i składką uiszczoną przez płatnika oraz o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Odwołująca wniosła także o zasądzenie na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych. /vide: odwołanie – k. 3-5 akt VIII U 343/18/

W odpowiedzi na oba odwołania organ rentowy wniósł o ich oddalenie oraz o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, podtrzymując dotychczasową argumentację. /vide: odpowiedź na odwołanie – k. 9-11 akt VIII U 342/18/

Zarządzeniem z dnia 22 marca 2018 r. sprawy z odwołań od obu decyzji połączono celem łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia. /vide: zarządzenie – k. 9 akt VIII U 343/18/

Dnia 20 grudnia 2017 r. organ rentowy wydał również kilkaset innych decyzji dotyczących licznych pracowników (...)sp. z o.o. sp. k. świadczących usługi na podstawie umów cywilno-prawnych zawartych z (...) sp. z o.o. sp. k. Odnośnie do każdego z ubezpieczonych pracowników – zleceniobiorców wydano po dwie takie decyzje, w identycznej sekwencji i z identycznymi uzasadnieniami jak te, które przytoczono powyżej w odniesieniu do decyzji dotyczących M. P. (1). Od wszystkich tych decyzji odwołały się spółki będące ich adresatami, tj. (...) sp. z o.o. sp. k. oraz (...) sp. z o.o. sp. k. W odpowiedziach na odwołania organ rentowy przedstawił takie same wnioski („o oddalenie”) oraz takie samo uzasadnienie, jak w odniesieniu do odwołań dotyczących M. P. (1).

Po wpłynięciu odwołań do Sądu, zarządzeniami wydanymi w dniach 19, 20, 22 i 23 marca 2018 r. sprawy z odwołań dotyczących poszczególnych ubezpieczonych połączono po dwie (tj. odwołanie złożone przez (...) sp. k. oraz złożone przez (...) sp. z o.o. sp. k.), celem łącznego prowadzenia i rozstrzygnięcia.

Wyżej zreferowane decyzje i czynności dotyczyły następujących decyzji, odnoszących się do ubezpieczonych i konkretnych okresów spornych;

(i) M. P. (1) – zreferowano na wstępie,

(ii) D. P. :

decyzje: (...) i (...);

okres sporny: od listopada 2015 r. do września 2016 r.;

sygnatura po połączeniu: VIII U 352/18,

(iii) P. S.:

decyzje: (...) i (...);

okres sporny: od listopada 2015 r. do września 2016 r.;

sygnatura po połączeniu: VIII U 469/18,

(iv) M. J. :

decyzje: (...) i (...);

okres sporny: od listopada 2015 r. do września 2016 r.;

sygnatura po połączeniu: VIII U 499/18,

(v) D. B. :

decyzje: (...) i (...);

okres sporny: od listopada 2015 r. do stycznia 2016 r.;

sygnatura po połączeniu: VIII U 535/18,

(vi) M. F. :

decyzje: (...) i (...);

okres sporny: od listopada 2015 r. do stycznia 2016 r.;

sygnatura po połączeniu: VIII U 569/18,

(vii) A. K. :

decyzje: (...) i (...);

okres sporny: od kwietnia 2016 r. do września 2016 r.;

sygnatura po połączeniu: VIII U 585/18.

Zarządzeniami z dnia 16 października 2018 r. sprawy o sygn. VIII U 352/18, VIII U 469/18, VIII U 499/18, VIII U 535/18, VIII U 569/18, VIII U 585/18 połączono ze sprawą o sygn. VIII U 342/18 celem łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia.

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu wyrokiem z dnia 15 lutego 2019 r. (sygn. akt VIII U 342/18) :

1. oddalił wszystkie odwołania,

2. zasądził od odwołującej (...) Sp. z o.o. Sp.k na rzecz pozwanego organu rentowego kwotę 6.660 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego

3. zasądził od odwołującej (...) Sp. z o.o. Sp.k na rzecz pozwanego organu rentowego kwotę 1.980 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego..

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny.

(...) sp. k. powstała na podstawie umowy spółki komandytowej zawartej dnia 6 sierpnia 2015 r. Spółka została wpisana do rejestru przedsiębiorców pod nr (...). Komandytariuszami spółki są: L. T. i R. F.. Komandytariusze uczestniczą w zyskach spółki odpowiednio w: 66% i 33%. Komplementariuszem jest (...) sp. z o.o. wpisana do rejestru przedsiębiorców pod nr (...). Wspólnikami komplementariusza są również: L. T. i R. F.. Komplementariusz uczestniczy w zyskach spółki w 1% i w całości uczestniczy w stratach spółki.

(...) sp. z o.o. sp. k. zatrudniła pierwszego pracownika od dnia 1 października 2015 r. w związku z przejęciem pracowników z (...) spółka z o.o.

(...) sp. z o.o. sp. k. prowadzi działalność gospodarczą w zakresie sprzedaży hurtowej metali i rud metali oraz obróbki mechanicznej elementów metalowych.

Komplementariusz odwołującej, to jest (...) sp. z o., prowadzi działalność określoną jako działalność firm centralnych (head offices) i holdingów, z wyłączeniem holdingów finansowych.

(...) sp. z o.o. sp. k. powstała na podstawie umowy spółki komandytowej z dnia 19 marca 2014 r. Spółka została wpisana do rejestru przedsiębiorców pod nr (...). Komandytariuszami spółki są: L. T. i R. F.. Komandytariusze uczestniczą w zyskach spółki odpowiednio w: 66% i 33%. Komplementariuszem jest (...) sp. z o.o. wpisana do rejestru przedsiębiorców pod nr (...), wspólnikami komplementariusza są również: L. T. i R. F.. Spółka (...) spółka z o.o. spółka komandytowa zatrudniła pierwszego pracownika od dnia 1 lipca 2014 r., a pierwszego zleceniobiorcę od dnia 1 października 2015 r. Komplementariusz uczestniczy w zyskach spółki w 1% i w całości uczestniczy w stratach spółki.

(...) sp. z o.o. sp. k. prowadzi działalność gospodarczą w zakresie sprzedaży hurtowej metali i rud metali oraz obróbki mechanicznej elementów metalowych. Komplementariusz (...) sp. z o.o. prowadzi tożsamą działalność.

Odwołujące spółki tworzą grupę kapitałową powiązanych ze sobą spółek, pomiędzy którymi istnieją zależności prawne i ekonomiczne. Komandytariuszami w obu odwołujących spółkach są te same osoby, posiadające w nich taką samą sumę komandytową, tj.: L. T. i R. F., będący jednocześnie wspólnikami komplementariuszy odwołujących spółek. Siedziby spółek mieszczą się pod tym samym adresem, tj. (...), gmina R.. Miejscem przechowywania dokumentacji spółek jest ten sam adres, tj. R. M. (...) w P.. Spółki działają w tej samej branży, tj. obróbka mechaniczna elementów metalowych.

Oprócz odwołujących spółek w skład grupy kapitałowej wchodzą jeszcze: (...) sp. z o.o. (KRS (...)), (...) sp. z o.o., (...) sp. z o.o. sp.k., (...) sp. z o.o., (...) sp. z o.o. w likwidacji, wszystkie powiązane kapitałowo, przedmiotowo i osobowo z odwołującymi spółkami, ze wspólną siedzibą w G..

(...) sp. z o.o. jest spółką kapitałową, której wspólnikami są między innymi: L. T. i R. F., którzy są jednocześnie członkami zarządu spółki (R. F. od listopada 2014 r.). Podstawowym przedmiotem działalności spółki jest sprzedaż hurtowa metali i rud metali i obróbka mechaniczna elementów metalowych.

(...) sp. z o.o. jest właścicielem hali produkcyjnej w G., czerpie zyski ze sprzedaży produktów ze stali. (...) sp. k. sprzedaje na rzecz (...) sp. z o.o. usługi w zakresie obsługi maszyn do obróbki stali i to ta praca jako usługa jest sprzedawana na rzecz (...) sp. z o.o. Także (...) sp. z o.o. sp. k. sprzedaje na rzecz (...) sp. z o.o. usługi w zakresie: bandowania, pakowania towarów oraz usługi marketingowe. Jedynie (...) sp. z o.o. zajmuje się sprzedażą stali i wyrobów metalowych podmiotom zewnętrznym.

Pomiędzy odwołującymi spółkami nie ma zawartej żadnej umowy o współpracy. Nie występują pomiędzy nimi bezpośrednie przepływy finansowe. Za usługi świadczone przez odwołujące spółki na rzecz (...) sp. z o.o., ta ostatnia spółka uiszcza należności w oparciu o wystawiane przez odwołujące faktury.

(...) spółka z o.o. sp. k. od dnia 1 października 2015 r. zatrudniała na podstawie umów zlecenia osoby zatrudnione na podstawie umów o pracę w (...) spółka z o.o. sp. k. Umowy zlecenia z (...) sp. z o.o. sp. k. były zawierane na tożsamy okres, jak umowy o pracę w (...) sp. z o.o. sp. k. Z chwilą rozwiązania umowy o pracę następowało również automatyczne wygaśnięcie umowy zlecenie.

Zawarcie przez ubezpieczonych umów zlecenia w (...) sp. z o.o. sp. k. pozostawało w czasowym i funkcjonalnym związku z umowami o pracę ubezpieczonych w (...) sp. k. Pracownicy (...)sp. z o.o. sp. k., którzy zawierali umowy zlecenie z (...) sp. z o.o. sp. k. mieli wykonywać prace polegające na: marketingu, sprzątaniu, pakowaniu, naprawie maszyn, które związane były z przedmiotem działalności gospodarczej prowadzonej przez spółki grupy. (...) sp. z o.o. sp. k. w listopadzie 2015 r. na podstawie umów zlecenia zatrudniała 67% pracowników (...) sp. k. W grudniu 2015 r. było to już 98%.

Osoby realizujące umowy zlecenia zawarte z (...) sp. z o.o. sp. k. będące jednocześnie zatrudnione na podstawie umów o pracę w (...) sp. k., zobowiązane były do osobistego wykonywania zleconej im pracy. Odpłatność za wykonanie prac dokonywana była w okresach comiesięcznych, a za podstawę jej wyceny przyjęto stawkę według rachunku wystawionego przez zleceniobiorcę. Umowy zlecenia były wykonywane co do zasady w siedzibie lub miejscu prowadzenia działalności zleceniodawcy, tj. na G. (...) lub P. ul. (...). Pod wskazanymi adresami działalność prowadzą oba przedsiębiorstwa.

Pracownikami (...) sp. z o.o. sp. k. byli m.in. M. P. (1), D. P., P. S., M. J., D. B., M. F. i A. K., którzy wykonywali pracę również w ramach umowy zlecenia zawartej z (...) sp. z o.o. sp. k

Zainteresowani z tytułu realizacji umów zlecenia oraz z tytułu umowy o pracę uzyskali przychody w wysokościach wskazanych w zaskarżonych decyzjach adresowanych do (...) sp.k.

M. P. (1) zawarł z (...) sp. k. umowę o pracę na czas określony od dnia 1 czerwca 2015 r. do dnia 31 maja 2018 r., na podstawie której został zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku pracownika magazynowego, za miesięcznym wynagrodzeniem 2.157 zł brutto.

Zainteresowany wykonywał prace przygotowawcze do produkcji, głownie pracował na suwnicy, którą przenosił materiały do produkcji. Do jego obowiązków należało również utrzymanie porządku na swoim stanowisku pracy. Nigdy nie zajmował się pakowaniem ani wysyłką towarów, czy wykonywaniem prac porządkowych poza swoim stanowiskiem pracy. Pracował w P. przy ul. (...). Nie pracował w nadgodzinach.

Dnia 1 października 2015 r. zainteresowany M. P. (1) zawarł z (...) sp. z o.o. sp. k. umowę zlecenia. Strony ustaliły, że w terminie od dnia 1 października 2015 r. do dnia 31 grudnia 2016 r. zleceniodawca zleca, a zleceniobiorca przyjmuje do wykonania prace polegające na pakowaniu i wysyłce towaru oraz prace porządkowe. W pkt. II umowy wskazano, że za podstawę wyceny przyjęto stawkę wg rachunku wystawionego przez zleceniobiorcę.

D. P. zawarł z (...) sp. k. umowę o pracę na czas określony od dnia 1 sierpnia 2015 r. do dnia 31 lipca 2018 r., na podstawie której został zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku pracownika magazynowego, za miesięcznym wynagrodzeniem 2.157 zł brutto.

Dnia 1 października 2015 r. zainteresowany D. P. zawarł z (...) sp. z o.o. sp. k. umowę zlecenia. Strony ustaliły, że w terminie od dnia 1 października 2015 r. do dnia 31 grudnia 2016 r. zleceniodawca zleca, a zleceniobiorca przyjmuje do wykonania prace polegające na pakowaniu i wysyłce towaru oraz prace porządkowe. W pkt. II umowy wskazano, że za podstawę wyceny przyjęto stawkę wg rachunku wystawionego przez zleceniobiorcę.

P. S. zawarł z (...) sp. k. umowę o pracę na czas określony od dnia 1 lipca 2016 r. do dnia 30 czerwca 2018 r., na podstawie której został zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku pracownika magazynowego, za miesięcznym wynagrodzeniem 2.157 zł brutto.

Dnia 1 października 2015 r. zainteresowany P. S. zawarł z (...) sp. z o.o. sp. k. umowę zlecenia. Strony ustaliły, że w terminie od dnia 1 października 2015 r. do dnia 31 grudnia 2016 r. zleceniodawca zleca, a zleceniobiorca przyjmuje do wykonania prace polegające na pakowaniu i wysyłce towaru oraz prace porządkowe. W pkt. II umowy wskazano, że za podstawę wyceny przyjęto stawkę wg rachunku wystawionego przez zleceniobiorcę.

M. J. zawarł z (...) sp. k. umowę o pracę czas określony od dnia 1 marca 2014 r. do dnia 28 lutego 2016 r., na podstawie której został zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku pracownika magazynowego, za miesięcznym wynagrodzeniem 2.157 zł brutto.

Następnie strony zawarły umowę o pracę na czas nieokreślony od dnia 29 lutego 2016 r., na podstawie której zainteresowany został zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku pracownika magazynowego za miesięcznym wynagrodzeniem w wysokości 2.157 zł brutto.

Dnia 1 października 2015 r. zainteresowany M. J. zawarł z (...) sp. z o.o. sp. k. umowę zlecenia. Strony ustaliły, że w terminie od dnia 1 października 2015 r. do dnia 31 grudnia 2016 r. zleceniodawca zleca, a zleceniobiorca przyjmuje do wykonania prace polegające na pakowaniu i wysyłce towaru oraz prace porządkowe. W pkt. II umowy wskazano, że za podstawę wyceny przyjęto stawkę wg rachunku wystawionego przez zleceniobiorcę.

D. B. zawarł z (...) sp. k. umowę o pracę na czas określony od dnia 1 czerwca 2015 r. do dnia 31 maja 2018 r., na podstawie której został zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku operatora (...), za miesięcznym wynagrodzeniem 2.157 zł brutto.

Dnia 1 października 2015 r. zainteresowany D. B. zawarł z (...) sp. z o.o. sp. k. umowę zlecenia. Strony ustaliły, że w terminie od dnia 31 marca (?) 2015 r. do dnia 31 grudnia 2016 r. zleceniodawca zleca, a zleceniobiorca przyjmuje do wykonania prace polegające na pakowaniu i wysyłce towaru oraz prace porządkowe. W pkt. II umowy wskazano, że za podstawę wyceny przyjęto stawkę wg rachunku wystawionego przez zleceniobiorcę.

M. F. zawarła z (...) sp. k. umowę o pracę na czas określony od dnia 1 marca 2015 r. do dnia 31 października 2016 r., na podstawie której została zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku asystenta działu (...), za miesięcznym wynagrodzeniem 1.750 zł brutto.

Dnia 1 października 2015 r. zainteresowana M. F. zawarła z (...) sp. z o.o. sp. k. umowę zlecenia. Strony ustaliły, że w terminie od dnia 1 października 2015 r. do 31 grudnia 2016 r. zleceniodawca zleca, a zleceniobiorca przyjmuje do wykonania prace polegające na pakowaniu i wysyłce towaru oraz prace porządkowe. W pkt. II umowy wskazano, że za podstawę wyceny przyjęto stawkę wg rachunku wystawionego przez zleceniobiorcę.

A. K. zawarła z (...) sp. k. umowę o pracę na okres próbny od dnia 23 lutego 2016 r. do dnia 14 maja 2016 r., na podstawie której została zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku asystenta magazynowego, za miesięcznym wynagrodzeniem 2.058 zł brutto.

Następnie, dnia 16 maja 2016 r. strony zawarły umowę o pracę na czas określony od dnia 15 maja 2016 r. do dnia 31 maja 2017 r., na podstawie której zainteresowana została zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku asystenta magazynowego, za miesięcznym wynagrodzeniem 2.058 zł brutto.

Dnia 1 marca 2016 r. zainteresowana A. K. zawarła z (...) sp. z o.o. sp. k. umowę zlecenia. Strony ustaliły, że w terminie od dnia 1 marca 2016 r. do dnia 31 grudnia 2016 r. zleceniodawca zleca, a zleceniobiorca przyjmuje do wykonania prace polegające na pakowaniu i wysyłce towaru oraz prace porządkowe. W pkt. II umowy wskazano, że za podstawę wyceny przyjęto stawkę wg rachunku wystawionego przez zleceniobiorcę.

(...) sp. z o.o. sp. k. opłaciła za ubezpieczonych składki na ubezpieczenia zdrowotne z tytułu wykonywania w/w umów cywilnoprawnych.

Na podstawie powyżej przedstawionego stanu faktycznego, Sąd I instancji wydał powyższy wyrok, uznając odwołania za bezzasadne.

Jako podstawę prawna rozstrzygnięcia wskazano art. 6 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 ustawy o sus, art. 8 ust. 1, art. 8 ust. 2a, art. 9 ust. 1, art. 9 ust. 1a, art. 18 ust. 1 w zw. z art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 18 ust. 1a, art. 20 ust. 1, art. 81 ust. 1 w zw. z art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. a i art. 81 ust. 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego Sąd I instancji stwierdził, że w ramach czynności wykonywanych w oparciu o umowy cywilne formalnie zawarte z (...) sp. z o.o. sp. k., ale kooperacyjnie powiązanym z (...) sp.k., osoba zainteresowane faktycznie wykonywały pracę na podstawie umowy o pracę na rzecz (...) sp.k.. Sąd I instancji zaznaczył również, że zawieranie umów zlecenia następowało równolegle z zawieraniem umów o pracę, z kolei role przedstawicieli obu spółek były nieczytelne i niejednoznaczne. Podkreślił jednocześnie, że w świetle powyższych rozważań, w jego ocenie, umowę zlecenia zawartą z zainteresowanymi uznać należy za nieważną jako zmierzającą do obejścia prawa w rozumieniu art. 58 § 1 k.c. w zw. z art. 300 k.p. Wskazał, że faktyczny zatem układ stosunków zatrudnienia powstały na kanwie niniejszego sporu wskazuje, iż praca stale była wykonywana na rzecz jednego pracodawcy, tj. (...) sp. k. a zawarte umowy zlecenia nie zostały wypełnione konkretną treścią. Ich charakter pozostał ramowy. Ad casum umowy zlecenia była zatem nie tyle pozorna, co uśpiona. Nie jest bowiem tak, że zawarta umowa zlecenia rodzi trwały stosunek obligacyjny przez sam fakt jej spisania, w sytuacji gdy nie jest realizowana; nie są realizowane ani obowiązki zleceniodawcy ani na rzecz owego zleceniodawcy obowiązki zleceniobiorcy, a praca, o której mowa w umowie zlecenia, przedmiot tej pracy jest realizowana w ramach stosunku pracy nawiązanego z innym podmiotem. Zaznaczył, że rozłożenie w takim stanie faktycznym kwestii zapłaty wynagrodzenia na dwa podmioty nie zmienia faktu, iż zawsze chodzi o jeden stosunek pracy.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy oddalił odwołania (...) sp.k. oraz (...) sp. z o.o. sp. k. oraz zasądził od odwołujących spółek na rzecz organu rentowego koszty zastępstwa procesowego.

Apelację od powyższego wyroku wywiedli (...) sp.k. i (...) sp. z o.o. sp. k. zaskarżając go w całości i zarzucając mu:

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucam:

1) naruszenie przepisów prawa materialnego, poprzez ich błędną wykładnie i niewłaściwe zastosowanie, a mianowicie:

- art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2017r. poz. 1778 ze zm.) poprzez:

a) niewłaściwą wykładnię przepisu i uznanie, że przepis ten należy interpretować w ten sposób, iż uwzględnia on również sytuacje, w których beneficjentem pracy jest podmiot powiązany kapitałowo i osobowo z pracodawcą;

b) błędną subsumpcję przepisu prawnego poprzez jego zastosowanie do sytuacji, w której zainteresowany nie świadczył pracy w ramach umowy zlecenia na rzecz swojego pracodawcy ani też pracodawca nie był beneficjentem tej pracy;

c) błędne przyjęcie, iż zainteresowani w ramach umowy zlecenia ze Spółką (...) sp. z o.o. sp. k. świadczyli faktycznie pracę na rzecz (...) sp.k. lub też że (...) sp.k. uzyskiwał rezultaty tej pracy;

d) nieuwzględnienie faktu, iż pomiędzy Spółką (...) sp. z o.o. sp.k.. a (...) sp. z o.o, sp.k. nie było żadnych powiązań umownych co do organizacji pracy czy też wynagradzania pracownika zatrudnionego na umowie o pracę jak również żadnych przepływów finansowych, które miałyby wskazywać na powyższe;

- art. 18 ust. 1 a i art. 20 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez uwzględnienie w podstawie wymiaru składek również przychodu z umów zlecenia, gdy tymczasem w przedmiotowej sprawie umowy zlecenia są odrębnymi umowami od umów o pracę, umowy te zawarte są z odrębnymi podmiotami, czynności wykonywane w ich ramach różniły się, zaś Spółka (...) sp. z o.o. sp.k. nie była ostatecznym beneficjentem usług świadczonych w ramach umów zlecenia;

- art. 81 ust. 1, 5 i 6 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych w zw. z art. 8a ust 21 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez uwzględnienie w podstawie wymiaru składek zdrowotnych również przychodu z umów zlecenia, gdy tymczasem w przedmiotowej sprawie umowy zlecenia są odrębnymi umowami od umów o pracę, umowy te zawarte są z odrębnymi podmiotami, czynności wykonywane w ich ramach różniły się, zaś Spółka (...) sp. z o.o. sp.k. nie była ostatecznym beneficjentem usług świadczonych w ramach umów zlecenia;

- art. 58 ust. 1 Kodeksu cywilnego w zw. z art. 300 Kodeksu pracy poprzez niewłaściwą wykładnię oraz zastosowanie, przejawiającą się w zbyt szerokiem interpretowaniem nieważności czynności prawnej w stosunku do przedmiotowego stanu faktycznego i uznaniu, że umowy zlecenia zmierzały do obejścia prawa, gdy tymczasem na podstawie stanu faktycznego niniejszej sprawy takie wnioski są nieuzasadnione;

- art. 328 § 2 k.p.c. poprzez niedostateczne uzasadnienie zaskarżonego wyroku, sprzeczności w samej treści uzasadnienia zaskarżonego wyroku oraz niedostateczne wyjaśnienie podstawy prawnej przejawiające się w:

- z jednej strony twierdzeniu sądu, że art. 8 ust. 2a a w przedmiotowej sprawie znajduje zastosowanie ze względu na to, iż Spółka (...) sp. z o.o. sp.k. miała czerpać korzyści z usług dot. zlecenia pracownikom (a wręcz na jego rzecz miała być wykonywana praca - miał być ostatecznym beneficjentem - jak wynika z uzasadnienia zaskarżonego wyroku), a z drugiej strony wskazuje że w zasadzie znaczenie ma to, że zyski uzyskuje cała grupa kapitałowa;

- twierdzeniu sądu z jednej strony, że w niniejszej sprawie winien mieć zastosowanie art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (który to przepis uwzględnił organ rentowny w decyzjach), a z drugiej strony stwierdzenie że w przedmiotowej sprawie jednak umowy zlecenia są nieważne, co wzajemnie się wyklucza, co uniemożliwia zrozumienie toku wywodu oraz właściwą instancyjną kontrolę orzeczenia.

- art. 328 § 2 k.p.c. poprzez mechaniczne powtórzenie (powielenie) uzasadnienia wyroku wydanego w innej sprawie dotyczącej Odwołującego (sygn. sygn. VIII U 565/18, VIII U 725/18, VIII U 641/18, VIII U 647/18, VIII U 665/18, VII! U 397/18, VIII U 651/18, VIII U 721/18, VIII U 663/18) i przedstawienie tego uzasadnienia jako własnego co uniemożliwia zrozumienie toku wywodu oraz właściwą instancyjną kontrolę orzeczenia.

2) naruszenie przepisów prawa procesowego, mający wpływ na wynik sprawy, a mianowicie:

- art. 233 § 1 k.p.c. przez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego i pominięcie okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, tj.

- uznanie za niewiarygodne wyjaśnień przedstawiciela Spółki (...) sp. z o.o. sp.k., tj. Pana L. T., który wskazywał, iż odwołujące się Spółki nie prowadzą faktycznej działalności gospodarczej w tożsamym zakresie,

- uznanie za niewiarygodne wyjaśnień przedstawiciela Spółki (...) sp. z o.o. sp.k., tj. Pana L. T., który wskazywał, że pracownicy na umowie o pracę wykonywali inne czynności niż ci związani umowami cywilnoprawnymi, tj. że zleceniobiorcy Spółki (...) sp. z o.o. sp.k. wykonywali przede wszystkim usługi o charakterze marketingowym i logistyki ale również świadczyli usługi w postaci zestawień księgowych, analizy kosztów,

- uznanie za niewiarygodne wyjaśnień przedstawiciela Spółki (...) sp. z o.o. sp.k., tj. Pana L. T., który wskazywał, że Spółka (...) sp. z o.o. sp.k. i (...) sp. z o.o. sp.k. faktycznie nie współpracowały ze sobą,

- uznanie za niewiarygodne wyjaśnień przedstawiciela Spółki (...) sp. z o.o. sp.k., tj. Pana L. T., który wskazywał, że pomiędzy Spółką (...) sp. z o.o. sp.k. i Spółką (...) sp. z o.o. sp.k. nie ma żadnych powiązań ekonomicznych, umów o współpracy, „żadnego fakturowania ani żadnych przepływów finansowych”

- uznanie za niewiarygodne wyjaśnień przedstawiciela Spółki (...) sp. z o.o. sp.k., tj. Pana L. T., który wskazywał, że usługi związane z pozyskiwaniem klienta (na umowie zlecenia) miały być wykonywane przez Internet, podróże, po godzinach pracy, na urlopach i w dowolnym czasie i że nie określano zleceniobiorcom godzin wykonania usług załadowczych i pakowania,

podczas gdy ze znajdującego się w aktach materiału dowodowego wynika, iż (...) sp.k. i (...) sp. z o.o. sp.k. są dwoma odrębnymi podmiotami i że pomimo powiązań kapitałowych i osobowych prowadzą niekiedy zbliżone, ale nie identyczne działalności gospodarcze, nie ma jednak między nimi powiązań umownych ani przepływów finansowych,

- art. 233 § 1 k.p.c. przez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego i pominięcie okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, tj.

- uznanie za niewiarygodne zeznań świadka J. S. i M. T., które wskazywały, iż osoby zatrudnione w Spółce (...) sp. z o.o. sp.k. wykonują inny zakres czynności niż zatrudnione na umowie zlecenia,

- uznanie za niewiarygodne zeznań świadka J. S. i M. T., które wskazywały, iż umowy zlecenia byty wykonywane bez nadzoru i po godzinach pracy i że nie ma jakiś wytycznych co do miejsca wykonywania usług marketingowych wynikających z umowy zlecenia podczas gdy, wbrew twierdzeniom Sądu wynikającym z uzasadnienia zaskarżonego wyroku nie przeczył temu, „cały zgromadzony w sprawie materiał dowodowy"’, gdyż przykładowo wyjaśnienia L. T., zeznania J. S. i M. T. wskazywały na inny stan faktyczny, którego Sąd I instancji w ogóle nie wziął pod uwagę.

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez pominięcie okoliczności, że osoby zatrudnione na umowie zlecenia nie miały określonych w niej czasowego zakresu godzin wykonywania zlecenia i oczywistą intencją stron było, że zlecenie nie mogło kolidować z godzinami pracy w Spółce (...) sp. z o.o. sp.k. i miało być wykonywane po godzinach wynikających z umowy o pracę,

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez pominięcie okoliczności, że wynagrodzenie z tytułu umów zlecenia nie wynikało bezpośrednio z treści tych umów, było wypłacane tylko i wyłącznie przez spółkę (...) sp. z o.o, sp.k. i było zmienne, tj. w zależności od zakresu wykonanych usług

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez pominięcie okoliczności, że w spółce (...) sp. z o.o. sp.k. były osoby zatrudnione na podstawie umowy zlecenia, które nie były jednocześnie pracownikami Spółki (...) sp. z o.o. sp.k.,

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez pominięcie okoliczności, że w ramach umowy zlecenia nikt nie nadzorował Zainteresowanych podczas świadczenia usług,

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez pominięcie okoliczności, iż w ramach umowy o pracę w (...) sp. k. pracownicy wykonywali pracę za pomocą innych narzędzi aniżeli w ramach umów zlecenia z (...) sp. z o.o. sp.k. oraz na innym terenie albowiem (...) sp. z o.o. sp. k. posiadała wydzielony teren miejsce pracy w stosunku do (...) sp. k.;

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez wysunięcie z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wniosków z niego nie wynikających przejawiających się w przyjęciu, iż w przedmiotowej sprawie był „brak czytelnego podziału prac", „sztuczny podział jednego zadania roboczego między różne więzi zatrudnienia", podczas gdy ze znajdujących się w aktach sprawy dokumentów (umowy o pracę, umowy zlecenia), jak również przesłuchań p. L. T. i zeznań świadków wynika, iż zakres prac w doniesieniu do każdej z umów był odmienny oraz że zainteresowani na podstawie odrębnych umów wykonywali faktycznie inne prace.

- art. 233 § 1 k.p.c i 328 § 2 k.p.c. poprzez pominięcie i nieodniesienie się w uzasadnieniu wyroku do treści zeznań następujących pracowników: K. B., R. C., M. C., D. C., L. C., K. C., P. F., M. F., S. G., M. H., R. K., P. K., A. L., P. M., B. M., K. P., P. V., P. S.,M. Ś., E. W. (1), K. W., E. W. (2), J. Z., J. B., M. N., M. P. (2), których to zeznania wynikają ze znajdującego się materiale dowodowym Protokołu Kontroli, a które jednoznacznie wskazują na następujące okoliczności:

- umowa zlecenia na rzecz (...) sp. z o.o. sp.k. wykonywana była po godzinach pracy;

- dysponowano odzieżą firmową w trakcie pracy na rzecz Spółki (...) sp. z o.o, sp.k.;

- w trakcie wykonywania zlecenia na rzecz Spółki (...) sp. z o.o. sp.k. zleceniobiorcy posiadali swoją odzieżą prywatną;

- niektóre z czynności wykonywanych na rzecz Spółki (...) sp. z o.o. sp.k. były wykonywane w domu a także w czasie urlopów;

- zleceniobiorcy sami decydowali o czasie wykonywania umowy zlecenia;

- nie było nadzoru nad wykonywaniem zlecenia;

- o wykonanym już zleceniu przekazywano informacje R. F. lub L. T. lub T. J.;

- w zakresie wykonywania zleceń zleceniobiorcy korzystali z prywatnego internetu, prywatnego sprzętu komputerowego i prywatnego telefonu;

- czynności z tytułu umowy o pracę były inne niż te wynikające z umowy zlecenia;

- terminy płatności wynikające z umowy zlecenia były inne niż te, które wynikały z umów o pracę;

- podpisanie umowy zlecenia wynikało ze wspólnej inicjatywy obu stron i było korzystne dla zleceniobiorcy, gdyż otwierała się możliwość dorobienia do pensji

- zleceniobiorcy mieli świadomość, że z tytułu umowy zlecenia nie będą opłacane składki na ubezpieczenie społeczne;

- zleceniobiorcom zaproponowano przystąpienie do dobrowolnych ubezpieczeń społecznych jednakże nie wyrazili na to zgody,

- art. 98 § 1 i 3 kpc w zw. z art 99 kpc w zw. z § 2 pkt. 1,2 i 3 oraz § 15 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015r w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015r. poz. 1804) poprzez ich niewłaściwe zastosowanie w związku z art. 102 kpc poprzez jego niezastosowanie oraz orzeczenie przez Sąd o kosztach procesu w wysokości stanowiącej sumę kosztów za wszelkie połączone ze sobą sprawy, gdy tymczasem nakład pracy, liczba rozpraw (zaledwie dwie) nie uzasadniały zasądzenia kosztów takich, jakie byłyby zasądzone gdyby każda ze spraw toczyła się oddzielnie i Sąd winien dopatrzeć się tym samym możliwości zastosowania art. 102 k.p.c.

Wskazując na te zarzuty apelujące spółki wniosły o:

1) przeprowadzenie dowodu z wyroku Sąd Okręgowego w Poznaniu sygn. akt: VIII U 641/17 wydanego wobec odwołujących przez innego Sędziego - na okoliczność skopiowania treści tego uzasadnienia i przyjęcia jako uzasadnienia zaskarżonego wyroku;

2) zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie odwołania Odwołującego poprzez uchylenie w całości zaskarżonych decyzji Organu Rentowego oraz zasądzenie od Organu na rzecz Odwołującego zwrotu kosztów postępowania wg norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego;

ewentualnie, w razie stwierdzenia przez Sąd, że nie zachodzi przesłanka uzasadniająca uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do rozpoznania ponownego przez Sad I Instancji,

alternatywnie na podstawie art. 386 § 4 k.p.c. o:

3) uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji, pozostawiając temu sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania za I i II instancję.

4) na zasadzie art. 390 k.p.c. o zwrócenie się do Sadu Najwyższego z następującym

pytaniem prawnym:

„1. czy sformułowanie „praca wykonywana na rzecz pracodawcy" w rozumieniu art. 8 ust. 2a ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2007 r., Nr 11 poz. 74) należy rozumieć w ten sposób, że obejmuje swoim zakresem sytuację, w której bezpośrednim beneficjentem pracy zleceniobiorcy nie jest pracodawca, a podmiot trzeci powiązany kapitałowo i osobowo z pracodawcą?"

„2. czy sformułowanie „praca wykonywana na rzecz pracodawcy" w rozumieniu art. 8 ust. 2a ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2007 r., Nr 11 poz. 74) dotyczy również sytuacji, w której pomiędzy pracodawcą a zleceniodawcą, poza tym że wchodzą w skład tej samej grupy kapitałowej, nie ma żadnego stosunku zobowiązaniowego ani przepływów finansowych?”.

Pismem z dnia 14 września 2020r. pełnomocnik skarżących cofnął obie apelacje co do zainteresowanego M. P. (1) wraz ze zrzeczeniem się roszczenia.

Organ rentowy złożył odpowiedź na apelację odwołujących spółek, w której wniósł o oddalenie apelacji odwołujących spółek oraz o zasądzenie od odwołujących spółek na rzecz organu rentowego kosztów zastępstwa procesowego za postępowanie przed sądem drugiej instancji według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Wniesione przez odwołujące spółki apelację uznać należy za bezzasadne.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd I instancji przeprowadził w niniejszej sprawie postępowanie dowodowe w sposób staranny, nieuchybiający zasadzie swobodnej oceny dowodów wyrażonej w art. 233 § 1 k.p.c. Zgromadzone w niniejszej sprawie dowody Sąd I instancji oceniał wszechstronnie, tj. wiarygodność i moc poszczególnych dowodów oceniona została w odniesieniu do całokształtu pozostałych dowodów.

Przechodząc w pierwszej kolejności do wskazania materialnoprawnej podstawy rozstrzygnięcia, przypomnieć należy, że zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. Z kolei w myśl art. 12 ust. 1 w związku z art. 13 ust. 2 ustawy, obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu podlegają osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Zleceniobiorcy podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od dnia oznaczonego w umowie jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia tej umowy. Każda osoba objęta obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi, zgodnie z treścią art. 36 ust. 1 ustawy, podlega zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych. Obowiązek zgłoszenia osób określonych w art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy należy do płatnika składek. Natomiast w myśl art. 81 ust. 1 i 6 ustawy z 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne zleceniobiorców stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe tych osób. Podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne pomniejsza się o kwoty składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe finansowanych przez ubezpieczonych niebędących płatnikami składek, potrąconych przez płatników ze środków ubezpieczonego, zgodnie z przepisami ustawy systemowej.

Z kolei w myśl art. 9 ust. 2 ustawy systemowej, osoba spełniająca warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z kilku tytułów, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 2, 4-6 i 10, jest objęta obowiązkowo ubezpieczeniami z tego tytułu, który powstał najwcześniej. Może ona jednak dobrowolnie, na swój wniosek, być objęta ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi także z pozostałych, wszystkich lub wybranych tytułów lub zmienić tytuł ubezpieczeń, z zastrzeżeniem art. 9 ust. 7. W przypadku zbiegu kilku tytułów ogólnych obowiązuje zasada pierwszeństwa w czasie, co oznacza, iż obowiązek ubezpieczenia istnieje z tego tytułu, który powstał najwcześniej, przy czym możliwa jest zmiana tytułu ubezpieczenia. Zasady ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe określone zostały w art. 18 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, który stanowi, iż podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe ubezpieczonych wymienionych w art. 6 ust. 1 pkt 1-3 i pkt 18a stanowi przychód, o którym mowa w art. 4 pkt 9 i 10. Natomiast art. 18 ust. 3 ustawy systemowej stwarza obowiązek ustalenia podstawy wymiaru składek zgodnie z art. 18 ust. 1 wobec zleceniobiorców, jeżeli w umowie zlecenia określono odpłatność za jej wykonanie kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie. Według art. 20 ust. 1 ustawy, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe i ubezpieczenie wypadkowe stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe. Wobec zleceniobiorców, którzy mają określone kwotowo wynagrodzenie, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalno-rentowe stanowi przychód (art. 18 ust. 1 ustawy). Pojęcie przychodu określone w art. 4 pkt 9 ustawy systemowej obejmuje przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych m.in. z tytułu umowy zlecenia.

Z materiału dowodowego wynika, że (...) sp. z o.o. jest właścicielem hali produkcyjnej w G., czerpie zyski ze sprzedaży produktów ze stali. Z kolei (...) sp.k. sprzedaje na rzecz (...) sp. z o.o. usługi w zakresie obsługi maszyn do obróbki stali i to ta praca jako usługa jest sprzedawana spółce (...) sp. z o.o. Także (...)sp. z o.o. sp.k. sprzedaje na rzecz (...) sp. z o.o. usługi w zakresie: bindowania, pakowania towarów oraz usługi marketingowe. Jedynie (...) sp. z o.o. zajmuje się sprzedażą stali i wyrobów metalowych podmiotom zewnętrznym. Pomiędzy odwołującymi spółkami nie ma zawartej żadnej umowy o współpracę. Nie występują pomiędzy nimi bezpośrednie przepływy finansowe. Komandytariuszami w obu odwołujących spółkach są te same osoby, posiadające w nich taką samą sumę komandytowa, tj.: L. T. i R. F., będący jednocześnie wspólnikami komplementariuszy odwołujących spółek. Siedziby spółek mieszczą się pod tym samym adresem, tj. (...), gmina R.. Miejscem przechowywania dokumentacji spółek jest ten sam adres, tj. R. M. (...) w P.. Spółki działają w tej samej branży, tj. obróbka mechaniczna elementów metalowych.

Za usługi świadczone przez odwołujące spółki na rzecz (...) sp. z o.o. należności uiszcza ta spółka w oparciu o wystawiane przez odwołujące faktury. Zawarcie przez ubezpieczonych umów zlecenia w (...) sp. z o.o. sp. k. pozostawało w czasowym i funkcjonalnym związku z umowami o pracę ubezpieczonych w (...) sp.k. (...) sp. z o.o. sp.k. w listopadzie 2015 r. na podstawie umów zlecenia zatrudniała 67% pracowników (...) sp. k. W grudniu 2015 r. było to już 98%.

(...) spółka z o.o. sp. k. od dnia 1 października 2015 r. zatrudniała na podstawie umów zlecenia osoby zatrudnione na podstawie umów o pracę w (...) spółka z o.o. sp. k. Umowy zlecenia z (...) sp. z o.o. sp. k. były zawierane na tożsamy okres, jak umowy o pracę w (...) sp. k. Z chwilą rozwiązania umowy o pracę następowało również automatyczne wygaśnięcie umowy zlecenie.

Pracownikami (...) sp. z o.o. sp. k. byli m.in. D. P., P. S., M. J., D. B., M. F. i A. K., którzy wykonywali pracę również w ramach umowy zlecenia zawartej z (...) sp. z o.o. sp. k

Zainteresowanych z odwołującą (...) sp. k. łączyła zatem umowa o pracę. W umowie zlecenia z (...) sp. z o.o. sp. k. z kolei strony ustaliły, że zleceniodawca zleca, a zleceniobiorcy przyjęli do wykonania prace w zakresie usług: pakowanie i wysyłka towaru oraz prace porządkowe, lecz tych czynności zainteresowani w rzeczywistości nie wykonywali. W umowie wskazano też, że za podstawę wyceny przyjęto stawkę według rachunku wystawionego przez zleceniobiorcę. Zainteresowani nie wystawiali zleceniodawcy rachunków za wykonanie pracy, wynagrodzenie ustalane było przez zleceniodawcę, a zainteresowani na nie godzili się.

Zainteresowani z tytułu realizacji umów zlecenia oraz z tytułu umowy o pracę uzyskali przychody w wysokościach wskazanych w zaskarżonych decyzjach adresowanych do (...) sp.k.

(...) sp. z o.o. sp. k. opłaciła za ubezpieczonych składki na ubezpieczenia zdrowotne z tytułu wykonywania w/w umów cywilnoprawnych.

W tym miejscu Sąd Apelacyjny zwraca uwagę na sprzeczność pomiędzy treścią umowy zlecenia (zakresu obowiązków zleceniobiorców) a faktyczną pracą, którą zleceniobiorcy rzeczywiście wykonywali. W ramach czynności wykonywanych w oparciu o umowy cywilne formalnie zawarte z (...) sp. z o.o. sp. k., ale kooperacyjnie powiązanym z (...) sp.k., osoby zainteresowane faktycznie wykonywały pracę na podstawie umowy o pracę na rzecz (...) sp.k..

Na marginesie Sąd Apelacyjny podkreśla, że są mu znane z urzędu zeznania innego pracownika, którego podobnie jak zainteresowanych łączyła z (...) sp. k. umowa o pracę, a z (...) sp. z o.o. sp. k. umowa zlecenia. Podczas składania zeznań w sprawie o sygn. III AUa 266/19 zleceniobiorca M. R. wskazywał na to, że tak naprawdę zawarta z (...) sp. z o.o. umowa zlecenia była nie tyle umową zlecenia co umową o nadgodziny, gdyż praca była wykonywana głównie w weekendy, na tej samej hali, na której w tygodniu pracował w ramach stosunku pracy.

Sąd Apelacyjny wskazuje, że stosownie do treści art. 58 § 1 k.c., czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy. Nieważna jest również czynność sprzeczna z zasadami współżycia społecznego - art. 58 § 2 k.c. Jeżeli nieważnością jest dotknięta tylko część czynności prawnej, czynność ta pozostaje w mocy co do pozostałych części, chyba że z okoliczności wynika, iż bez postanowień dotkniętych nieważnością czynność nie zostałaby dokonana (art. 58 § 3 k.c.). Czynność prawna jest sprzeczna z ustawą w sytuacji, gdy jej treść jest formalnie i materialnie niezgodna z bezwzględnie obowiązującym przepisem prawa. Sprzeczność z ustawą ma miejsce także wtedy, gdy wynika z właściwości lub z natury określonych przepisów, przy braku wyraźnego zakazu dokonywania czynności prawnej określonej treści oraz gdy czynność prawna pozbawiona jest przepisanej formy. Natomiast czynność prawna mająca na celu obejście ustawy polega na takim ukształtowaniu jej treści, która z punktu widzenia formalnego (pozornie) nie sprzeciwia się ustawie, ale w rzeczywistości (w znaczeniu materialnym) zmierza do zrealizowania celu, którego osiągnięcie jest przez nią zakazane. Chodzi tu zatem o wywołanie skutku sprzecznego z prawem. Obejście ustawy to zachowanie podmiotu prawa, który napotykając prawny zakaz dokonania określonej czynności prawnej "obchodzi" go w ten sposób, że dokonuje innej niezakazanej formalnie czynności, w celu osiągnięcia skutku związanego z czynnością zakazaną, a tym samym sprzecznego z prawem.

W ocenie Sądu Apelacyjnego w przedmiotowej sprawie umowy zlecenia zawarte pomiędzy zainteresowanymi a (...) sp. z o.o. sp.k. uznać należy za nieważne. Treść umowy zlecenia (a w szczególności obowiązki zleceniobiorców wskazane w umowie) zawartej pomiędzy odwołującą spółką i zainteresowanymi nie pokrywają się w żadnym stopniu z obowiązkami jakimi faktycznie wykonywali zainteresowani w ramach tej umowy.

Sąd Apelacyjny podaje, że pod pojęciem czynności prawnej mającej na celu obejście ustawy w ujęciu art. 58 § 1 k.c. rozumie się takie ukształtowanie jej treści, która z formalnego punktu widzenia nie sprzeciwia się ustawie, ale w rzeczywistości zmierza do zrealizowania celu ustawowo zakazanego. Czynność zmierzająca do obejścia prawa nie może więc jednocześnie być czynnością pozorną choćby z tego względu, że pierwsza zostaje rzeczywiście dokonana, zaś druga jest jedynie symulowana (por. wyrok SN z dnia 21.05.2010 r., I UK 43/10, Legalis). Często jednak mamy do czynienia z sytuacją, że działanie pozorne strony składa się na obejście prawa. Jak zostało ustalone w toku postępowania dowodowego w niniejszej sprawie.

Zainteresowanych z (...) sp. k. łączyła umowa o pracę. Dodatkowo zainteresowani zawarli z odwołującą (...) sp. z o.o. sp. k. umowę zlecenia. W umowie strony ustaliły, że w określonych terminach zleceniobiorcy będą wykonywać takie prace jak: pakowanie i wysyłka towaru oraz prace porządkowe, lecz zainteresowani w rzeczywistości tych prac nie wykonywali. W ocenie Sądu Apelacyjnego zawarcie umowy zlecenia pomiędzy odwołującą spółką a zainteresowanymi miało na celu w rzeczywistości umożliwienie "legalnej" wypłaty zainteresowanym wynagrodzenia wyłączonego z podstawy wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne.

Wszystko wskazuje na to, że umowy zlecenia w rzeczywistości odzwierciedlały comiesięczny, zmienny składnik wynagrodzenia z umowy o pracę, nazywany przez zleceniobiorców również jako nagrody lub też premie. Z materiału dowodowego wynika również, że praktycznie każdy pracownik (...) sp. k., miał jednocześnie zawartą umowę zlecenia z (...) sp. z o.o. sp. k. i w ramach tej umowy otrzymywał wynagrodzenie (nazywane różnie - jako premia, nagroda czy też nadgodziny). Co więcej w przypadku rozwiązaniu umowy o pracę ze spółką (...) sp. z o.o. sp. k. rozwiązaniu podlegała umowa zlecenia ze spółką (...) sp. z o.o. sp.k.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego, uzasadnienie apelacji stanowi jedynie bezzasadną polemikę z prawidłowymi ustaleniami Sądu Okręgowego.

Za bezzasadny należało uznać zarzut przekroczenia przez Sąd pierwszej instancji granicy swobodnej oceny dowodów. Utrwalony w orzecznictwie jest pogląd, że jeżeli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów (art. 233 § 1 k.p.c.) i podlega akceptacji, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne. Tylko w przypadku, gdy brak jest logiki w powiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo-skutkowych, to przeprowadzona przez sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona (wyrok Sądu Najwyższego z 27.09.2002 r., II CKN 817/00). Sąd Okręgowy należycie wyjaśnił sprawę, a przeprowadzona ocena dowodów jest prawidłowa i odpowiada powyższym kryteriom. Apelujący nie wykazuje uchybień w rozumowaniu Sądu, które podważałyby prawidłowość dokonanej oceny. Przedstawia natomiast własną ocenę dowodów oraz dokonuje własnych ustaleń.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego wbrew twierdzeniom apelujących spółek postępowanie dowodowe przeprowadzone przed Sądem I instancji wykazało, że pomiędzy spółkami (...) sp. z o.o., (...) sp. k. oraz (...) sp. z o.o. sp.k. istnieją powiązania nie tylko kapitałowe, lecz również osobowe.

Sąd Apelacyjny zaznacza, że choć zarzuty sformułowane przez odwołujące spółki w apelacji są dość obszerne, to są nietrafione, a zatem Sąd Apelacyjny nie znalazł podstaw do ich uwzględnienia, zarzuty powołane w apelacji w żadnej mierze nie wzruszyły rozstrzygnięcia wydanego przez Sąd I instancji. Sąd Apelacyjny nie dopatrzył się naruszeń ze strony Sądu I instancji, postępowanie dowodowe zostało przeprowadzone w sposób wyczerpujący, Sąd I instancji dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych oraz dokonał prawidłowej analizy zgromadzonego materiału dowodowego, co w konsekwencji przełożyło się na wydanie wyroku oddalającego odwołania.

W tej sytuacji słusznie uznał Sąd I instancji, że zaskarżone decyzje organu rentowego były prawidłowe i z związku z tym oddalił odwołania spółek (...) sp. z o.o. sp. k. z siedzibą w G. oraz (...) sp. z o.o. sp. k. z siedzibą w G..

Sąd Apelacyjny nie znalazł podstaw do wystąpienia do Sądu Najwyższego ze wskazanym przez apelujących zapytaniem na podstawie art.390 k.p.c. albowiem w rozpoznawanej sprawie nie wystąpiło zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości. Sprawa nie jest w żaden sposób skomplikowana pod względem wykładni przepisów prawa.

Mając na względzie powyższe Sąd Apelacyjny, na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację (pkt 2 i 3 wyroku).

O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. i § 2 pkt 1, 2 i 3 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych. Mając powyższe na względzie, tytułem zwrotu kosztów procesu (kosztów zastępstwa procesowego) zasądzono od odwołujących spółek na rzecz organu rentowego w pkt 4 i 5 wyroku kwoty: 5205 zł od (...) sp. k. z siedzibą w G. oraz 2550 zł od (...) Sp. z o.o. sp. k. z siedzibą w G. jako sumę wynagrodzeń w sprawach poszczególnych zainteresowanych z uwzględnieniem wartości przedmiotu sporu w każdej z połączonych spraw.

Podkreślić także należy, iż pismem z dnia 14 września 2020r. pełnomocnik skarżących cofnął obie apelacje co do zainteresowanego M. P. (1) wraz ze zrzeczeniem się roszczenia.

Zgodnie z treścią art. 469 k.p.c. Sąd uzna zawarcie ugody, cofnięcie pozwu, sprzeciwu lub środka odwoławczego oraz zrzeczenie się lub ograniczenie roszczenia za niedopuszczalne także wówczas, gdyby czynność ta naruszała słuszny interes pracownika lub ubezpieczonego.

Przepis art. 469 k.p.c. nakłada na sąd obowiązek ustalenia skutków cofnięcia środka odwoławczego (w tym apelacji) dla sytuacji prawnej pracownika lub ubezpieczonego i nakazuje uznać tę czynność za niedopuszczalną w razie, gdyby naruszała słuszny interes pracownika lub ubezpieczonego. Uznanie cofnięcia apelacji za niedopuszczalne powinno z kolei prowadzić do odmowy umorzenia postępowania apelacyjnego i rozpoznania sprawy w granicach apelacji. Niniejsza sprawa jest sprawą z zakresu ubezpieczeń społecznych, do której stosuje się przede wszystkim przepisy odrębne o postępowaniu w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych.

Użycie w art. 469 k.p.c. słowa "także" oznacza, że poza wymienioną w nim przesłanką dopuszczalności cofnięcia środa zaskarżenia, jaką jest "słuszny interes pracownika lub ubezpieczonego", są jeszcze inne, które należy uwzględniać, a których trzeba poszukiwać w innych przepisach Kodeksu postępowania cywilnego. Rozumowanie to prowadzi do art. 391 § 1 k.p.c. a jego zastosowanie - do przepisów o postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, czyli do przepisów o postępowaniu rozpoznawczym. Znajdujący się wśród nich art. 203 § 4 k.p.c. stanowi, że sąd może uznać za niedopuszczalne cofnięcie pozwu, zrzeczenie się lub ograniczenie roszczenia tylko wtedy, gdy okoliczności sprawy wskazują, że wymienione czynności są sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierzają do obejścia prawa. Wprawdzie art. 203 § 4 k.p.c. nie przewiduje takiej czynności, jak cofnięcie środka odwoławczego, lecz art. 391 § 1 k.p.c., odsyłając do innych przepisów dla siebie nieswoistych, stanowi o ich odpowiednim stosowaniu.

W ocenie Sądu Apelacyjnego w rozpoznawanej sprawie cofnięcie apelacji nie jest sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego, nie zmierza także do obejścia prawa a nadto nie narusza słusznego interesu ubezpieczonego.

W tym stanie rzeczy postępowanie apelacyjne co do zainteresowanego M. P. (1) na podstawie art. 391 § 2 k.p.c. należało umorzyć o czym Sąd Apelacyjny orzekł w pkt. 1 wyroku.

Przemysław Horak

Marta Sawińska

Wiesława Stachowiak