Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 maja 2024 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Roman Walewski

Protokolant: Krystyna Kałużna

po rozpoznaniu w dniu 8 maja 2024 r. w Poznaniu na posiedzeniu niejawnym

sprawy A. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P.

o jednorazowe dodatkowe świadczenie postojowe

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P.

od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 26 listopada 2021 r. sygn. akt VIII U 1035/21

oddala apelację.

Roman Walewski

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 26 stycznia 2021 r., znak (...) (...)Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P., na podstawie art. 15zs ² ust. 7 i art. 15zv ustawy
z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (t.j. Dz. U. z 2020 r., poz. 1842, ze zm.; dalej: ustawa covidowa) w związku z art. 83 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2021 r., poz. 423; dalej: ustawa o sus), odmówił A. S. prawa do jednorazowego dodatkowego świadczenia postojowego.

W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że dodatkowe świadczenie postojowe przysługuje osobie prowadzącej na dzień 30 września 2020 r. pozarolniczą działalność gospodarczą, oznaczoną według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) 2007 jako rodzaj przeważającej działalności, kodem 47.71.Z, 47.72.Z, 47.81.Z, 47.82.Z, 47.89.Z, 49.39.Z, 56.10.A, 56.10.B, 56.21.Z, 56.29.Z, 56.30.Z, 59.11.Z, 59.12.Z, 59.13.Z, 59.14.Z, 59.20.Z, 74.20.Z, 77.21.Z, 79.90.A, 79.90.C, 82.30.Z, 85.51.Z, 85.52.Z, 85.53.Z, 85.59.A, 85.59.B, 86.10.Z (w pewnym zakresie), 86.90.A, 86.90.D, 90.01.Z, 90.02.Z, 90.04.Z, 91.02.Z, 93.11.Z, 93.13.Z, 93.19.Z, 93.21.Z, 96.01.Z, 96.04.Z, która skorzystała ze świadczenia postojowego w trybie art. 15zs lub art. 15zua, przysługuje prawo do jednorazowego dodatkowego świadczenia postojowego, jeżeli przychód z tej działalności uzyskany w październiku albo listopadzie 2020 r. był niższy co najmniej o 40% w stosunku do przychodu uzyskanego odpowiednio w październiku albo listopadzie 2019 r.

Organ rentowy podniósł, że zgodnie z informacją zawartą w (...) wynika, że na dzień
30 września 2020 r. przeważającym rodzajem działalności jest działalność oznaczona kodem (...), który nie uprawnia do wypłaty świadczenia postojowego i nie jest zgodny z kodem przeważającej działalności z wniosku. Wobec powyższego, organ rentowy stwierdził, że wnioskodawczyni nie przysługuje prawo do jednorazowego dodatkowego świadczenia postojowego.

Odwołanie od tej decyzji złożyła A. S., wnosząc o jej zmianę. W uzasadnieniu wskazała, że od początku prowadzi działalność gospodarczą, której przedmiotem jest sprzedaż odzieży i bielizny na targowiskach. Natomiast podczas niezależnych od odwołującej zmian
w Urzędzie Statystycznym, automatycznie przypisano do działalności numer (...). Odwołująca zorientowała się, że tak się stało dopiero po otrzymaniu zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w P. wyrokiem z dnia 26 listopada 2021 r. (sygn. akt VIII U 1035/21) zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał odwołującej prawo do jednorazowego dodatkowego świadczenia postojowego.

Podstawą rozstrzygnięcia wyroku sądu I instancji były następujące ustalenia i rozważania.

Odwołująca od dnia 1 lipca 2006 r. rozpoczęła wykonywanie działalności gospodarczej pod nazwą Firma Handlowo-Usługowa (...). W ramach prowadzonej działalności zajmuje się sprzedażą detaliczną odzieży na starganie, na (...). Odwołująca prowadzi działalność gospodarczą samodzielnie; nigdy nie zatrudniała i nie zatrudnia pracowników.

W rejestrze REGON działalności prowadzonej przez odwołującą został przypisany kod przeważającej działalności (...) (2004) (...) – sprzedaż detaliczna odzieży.

W związku z wejściem w życie nowej Polskiej Klasyfikacji Działalności, z datą 31 grudnia 2009 r. kod (...) (2004) (...) został zastąpiony kodem (...) (2007) (...) – sprzedaż detaliczna odzieży prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach.

Dnia 21 stycznia 2010 r. na wniosek odwołującej (...) złożonym w Urzędzie Miasta P. został wpisany w rejestrze REGON kod (...) (2009) przeważającej działalności (...) – sprzedaż hurtowa odzieży i obuwia. We wniosku odwołująca wskazała ogółem 18 kodów prowadzonej, a działalność oznaczona kodem (...) została wyróżniona jako przeważająca w ten tylko sposób, że odwołująca wymieniła ten kod jako pierwszy spośród wymienionych ogółem
18 kodów. Wymienienie tego kodu na pierwszym miejscu było logiczne ponieważ odwołująca wymieniała kody działalności rosnąco, tj: (...), (...), (...), (...), (...)…

Od dnia 1 stycznia 2012 r. wpisy w rejestrze REGON następują na podstawie danych i informacji przekazywanych drogą elektroniczną z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. W wyniku tego przeniesienia wpis działalności prowadzonej przez odwołującą, został przeniesiony z kodem przeważającej działalności (...) (2007) (...) – sprzedaż hurtowa niewyspecjalizowana. Powodem zmiany kodu (...) było również to, że kod (...) obowiązywał do dnia 6 marca 2013 r., tj. do daty otrzymania pierwszego zestawu danych wygenerowanego z (...) w związku z wnioskiem nr (...).

Natomiast dnia 4 stycznia 2021 r., na podstawie wniosku (...), do Głównego Urzędu Statystycznego wpłynęły dane stanowiące podstawę zmiany przeważającej działalności na określoną kodem (...) (2007) (...) – sprzedaż detaliczna wyrobów tekstylnych, odzieży i obuwia prowadzona na straganach i targowiskach.

Na podstawie tak ustalonego stanu faktycznego, Sąd Okręgowy wydał powyższy wyrok uznając odwołanie za uzasadnione.

Jako podstawę prawną rozstrzygnięcia Sąd Okręgowy wskazał art. 15zs ² ust. 1, 2 i 8 o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem (...) (...) innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. poz. 1842 z późn. zm.; dalej: ustawa covidowa).

Jak dalej zaznaczył „brzmienie przepisów ustawy covidowej nie oznacza, że organ może bezkrytycznie przyjmować dane statystyczne zawarte w (...), co do uwidocznionego w ewidencji rodzaju przeważającej działalności gospodarczej prowadzonej przez płatnika na dzień 30 września 2020 r. Istotne jest bowiem ustalenie, jaką przeważającą działalność gospodarczą (według (...)) przedsiębiorca faktycznie prowadził w tym dniu, a nie jaki rodzaj przeważającej działalności figurował w ewidencji (...). W sytuacji rozbieżności pomiędzy wpisem w (...), a faktycznie wykonywaną działalnością, pierwszeństwo należy przyznać rzeczywiście wykonywanej działalności.

Organ nie może przyjąć założenia, że przedsiębiorca, który na dzień 30 września 2020 r. posiadał przeważający kod (...) prowadzonej działalności, inny niż określony przepisami ustawy o COVID-19, faktycznie taką działalność wykonuje, a co za tym idzie jest wykluczony ze skorzystania z pomocy publicznej jaką otrzymają inni przedsiębiorcy znajdujący się w podobnej sytuacji i prowadzący taką samą działalność gospodarczą, jaką faktycznie prowadzi przedsiębiorca, ale – co należy dodatkowo podkreślić – posiadający w stosownym rejestrze wpis oznaczenia (...) przeważającej działalności gospodarczej zgodny z rzeczywistym stanem rzeczy.” (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w B. z dnia 28 kwietnia 2021 r., I SA/Bk 140/21).

Jak wskazał sąd I instancji organ rentowy argumentował, że wnioskodawczyni nie przysługuje prawo do spornego świadczenia, albowiem według zapisów w rejestrze REGON przeważającym rodzajem działalności na dzień 30 września 2020 r. była działalność oznaczona kodem (...) (sprzedaż hurtowa niewyspecjalizowana). Organ rentowy nie kwestionował pozostałych przesłanek nabycia prawa do świadczenia.

Natomiast odwołująca podnosiła, że od dnia zarejestrowania przed 15 laty, przedmiotem prowadzonej przez nią działalności jest sprzedaż detaliczna odzieży na targowisku na (...) w P.. Odwołująca nie dokonywała zmiany przedmiotu działalności.

W ocenie sądu I instancji odwołująca wykazała, że na dzień 30 września 2020 r. przeważającym przedmiotem działalności była działalność oznaczona kodem (...) (sprzedaż detaliczna wyrobów tekstylnych, odzieży i obuwia prowadzona na straganach i targowiskach). Potwierdza to nie tylko pismo Urzędu Statystycznego, ale także wiarygodny dowód z przesłuchania odwołującej. Natomiast organ rentowy nie wykazał okoliczności przeciwnych, argumentując wyłącznie w oparciu o zapis z rejestru REGON, że na dzień 30 września 2020 r. odwołująca prowadziła działalność oznaczoną kodem (...) – sprzedaż hurtowa niewyspecjalizowana.

Zdaniem Sądu Okręgowego z interpretacją przepisów prezentowaną przez organ rentowy nie można się zgodzić.

Celem wprowadzenia wyżej cytowanych, relewantnych prawnie przepisów ustawy covidowej było przeciwdziałanie negatywnym następstwom nakładania daleko idących ograniczeń w prowadzeniu działalności gospodarczej, w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SarsCov2. Pomoc finansowa miała obejmować rodzaje działalności najbardziej poszkodowane wskutek wprowadzania szczególnych zasad bezpieczeństwa czy obostrzeń sanitarnych. Ustawa covidowa wchodzi w skład tzw. pakietu ustaw „Tarczy Antykryzysowej”, która ma stanowić wsparcie dla polskiej gospodarki w dobie epidemii koronawirusa.

Celem wprowadzenia art. 15zs ¹ ustawy covidowej (a następnie art. 15zs ² ustawy covidowej) jest umożliwienie uzyskania pomocy publicznej przez osoby najbardziej dotknięte epidemią i niestabilnością gospodarczą, czyli m.in. osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą. Wprowadzenie przepisów ustawy covidowej było skorelowane z zamykaniem kolejnych branż gospodarki (tzw. „lockdown”) najpierw z powodu bezpośredniego, ale początkowo trudnego do oceny zagrożenia epidemiologicznego (rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 13 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego; Dz. U. z 2020 r., poz. 433), a później z powodu stanu epidemii (rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii; Dz. U. z 2020 r., poz. 491).

Przepisy te mają niejako „ratować” osoby wymienione w ustawie covidowej przed bankructwem, co z jednej strony ma chronić ich zabezpieczenie socjalne, a z drugiej strony ochraniać gospodarkę przed zapaścią (wyrok Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 2 września 2020 r., IV U 1195/20).

W ocenie Sądu Okręgowego, art. 15zs ^{( 2 )}ust. 8 ustawy covidowej ma charakter jedynie pomocniczy, umożliwiający organowi rentowemu rozpatrywanie wniosków. Polska Kwalifikacja Działalności, została wprowadzona rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 24 grudnia 2007 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) (Dz. U. z 2007 r., nr 251, poz. 1885 ze zm.). Rozporządzenie to zostało wydane w związku z art. 40 ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej (tj. Dz. U. z 2021 r., poz. 955 ze zm.), zgodnie z którym Prezes Głównego Urzędu Statystycznego, w porozumieniu z właściwymi naczelnymi organami administracji państwowej, opracowuje podstawowe do określenia przebiegu i opisu procesów gospodarczych i społecznych standardowe klasyfikacje i nomenklatury, wzajemne relacje między nimi oraz ich interpretacje. Standardowe klasyfikacje i nomenklatury wprowadza się na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów. Ustalone w ten sposób klasyfikacje i nomenklatury stosuje się statystyce, ewidencji i dokumentacji oraz rachunkowości, a także w urzędowych rejestrach i systemach informacyjnych administracji publicznej. Natomiast zapis o kodzie PKD w żadnym wypadku nie przesądza o faktycznym rodzaju wykonywanej działalności.

W istocie na przedsiębiorcy spoczywa obowiązek aktualizacji wpisu w ustawowym terminie, nie sposób jednak wywodzić z tego sankcji w postaci odmowy przyznania pomocy publicznej związanej z zaistniałą epidemią. Nie bez znaczenia pozostaje także okoliczność, że odwołująca od 2010 r. nie dokonywała zmiany w zakresie numeru PKD przeważającej działalności.

Nieprawidłowe określenie numeru PKD nastąpiło w momencie przenoszenia Ewidencji do (...) w grudniu 2011 r. Na tej podstawie nastąpiła automatyczna zmiana kodu PKD przeważającej działalności w rejestrze REGON w lutym 2013 r., z kodu (...) na kod (...).

Domniemanie prawne, że dane zawarte w rejestrze są prawdziwe wiąże sąd, ale może być obalone, gdyż żaden przepis prawa tego nie wyłącza (art. 234 k.p.c.). Dopuszcza się zatem przedstawienie dowodów, które wskazują, że dane zawarte w rejestrze nie są zgodne z rzeczywistością (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 26 kwietnia 2018 r., V SA/Wa 2180/17).

W ocenie Sądu Okręgowego, odwołująca wykazała przedłożonymi dokumentami oraz dowodem ze swego przesłuchania, że dane zawarte w rejestrze na dzień 30 września 2020 r. były nieprawdziwe, zaś przeważająca działalność prowadzona przez odwołującą zawiera się w obecnym kodzie (...), co sprawia, że spełnione były ustawowe przesłanki nabycia prawa do dodatkowego świadczenia postojowego. Odmienna interpretacja doprowadziłaby do wykluczenia podmiotów, którym faktycznie przysługuje prawo do pomocy w związku z zaistniałą sytuacją epidemiczną. Sam wpis w ewidencji nie przesądza o tym, że nie jest dopuszczalne badanie przedmiotu faktycznej działalności.

Sąd Okręgowy wskazał na wewnętrzną niespójność zapisów 15zs ² ustawy covidowej – konkretnie ust. 2 i 3 z jednej strony i ust. 8 z drugiej. Otóż przedsiębiorca ubiegający się o świadczenie obowiązany jest złożyć, pod rygorem odpowiedzialności karnej, prawdziwe oświadczenie o rodzaju rzeczywiście przeważającej działalności gospodarczej – brak tutaj odniesienia do zapisów „rejestrowych”.

Z kolei organ rentowy ma oceniać rodzaj przeważającej działalności wyłącznie na podstawie zapisów w REGON na dzień 30 września 2020 r. Zatem dwa podmioty – adresaci art. 15zs ² ustawy covidowej mają wypowiadać się na tę samą okoliczność według odmiennych kryteriów (wytycznych) – przedsiębiorca na podstawie faktów (musi zadeklarować działalność zgodną z rzeczywiście prowadzoną), a organ rentowy na podstawie zapisów rejestrowych. Już na pierwszy rzut oka widoczna jest niespójność i nieracjonalność tej regulacji. Skutkuje to koniecznością odwołania się do innych reguł wykładni, wśród których podstawową jest zawsze dyrektywa racjonalnego ustawodawcy.

Z pewnością intencją ustawodawcy było zapewnienie pomocy przedsiębiorcom, którzy ucierpieli wskutek lockdown’u i konieczności zawieszenia działalności swoich przedsiębiorstw. Dlatego decydujące dla prawa do świadczenia powinno być to, jaką działalność przedsiębiorca istotnie, rzeczywiście prowadził na dzień 30 września 2020 r., a nie to, jaki kod działalności miał ujawniony „rejestrowo”.

Mając na względzie wskazane okoliczności sąd I instancji, na podstawie powołanych przepisów prawa materialnego i art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał odwołującej A. S. prawo do jednorazowego dodatkowego świadczenia postojowego.

Apelację od tego wyroku , zaskarżając go w całości wniósł pozwany organ rentowy, który zarzucił naruszenie przepisów prawa materialnego – art. 15 zs ^{( 2)} ust. 1 i 8 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych poprzez błędną wykładnię i w konsekwencji uznanie, że A. S. jest uprawniona do jednorazowego dodatkowego świadczenia postojowego, gdyż faktycznie prowadziła działalność gospodarczą uprawniającą do tego świadczenia kod (...) (...)mimo, że figurujące oznaczenia prowadzonej działalności gospodarczej według Polskiej Klasyfikacji Działalności ( (...)) 2007 w rejestrze REGON w brzmieniu na dzień 30 września 2020 r. nie uprawniało do tego świadczenia(...)

Wskazując na te zarzuty skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 26 listopada 2020 roku w całości i oddalenie odwołania.

Odwołująca nie złożyła odpowiedzi na apelację.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja okazała się bezzasadna i jako taka podlegała oddaleniu.

W ocenie Sądu Apelacyjnego Sąd Okręgowy dokonał prawidłowych ustaleń i wydał trafne, odpowiadające prawu rozstrzygnięcie. W szczególności, w ocenie Sądu Apelacyjnego, sąd I instancji przeprowadził wystarczające postępowanie dowodowe, a zebrany w sprawie materiał poddał właściwej ocenie, zachowując granice swobodnej oceny dowodów przewidzianej przez art. 233 § 1 k.p.c. Na tej podstawie Sąd Okręgowy poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne, które tutejszy sąd w pełni podziela i przyjmuje za własne.

W przedmiotowej sprawie wyjaśnienia wymaga w szczególności rozumienie normy zawartej w art. 15 zs ² ust. 1 ustawy z dnia 2 marca 2020r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U.2020.1842.zezm.) ustanawiającej wymóg legitymowania się przeważającym określonym w ustawie kodem PKD na dzień 30 września 2020 r..

Sąd Apelacyjny przyjmuje, że wykładnia językowa analizowanego przepisu jest niewystarczająca do dokonania prawidłowej oceny spełnienia warunku w zakresie oznaczenia prowadzonej działalności według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) 2007, a tym samym i oceny wystąpienia w tej sprawie spornej pomiędzy stronami przesłanki do przyznania odwołującej ponownego świadczenia postojowego.

Sąd Apelacyjny podziela przy tym pogląd prezentowany w orzecznictwie głównie sądów administracyjnych (zob. wyrok WSA w Olsztynie z 26 maja 2021, I SA/Ol 259/21; por. wyrok WSA w Szczecinie z 10 czerwca 2021, I SA/Sz 290/21; dostępne w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych), że zawarte w ustawie COVID-19 sformułowanie prowadzona działalność oznaczona według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) 2007, jako rodzaj przeważającej działalności odnosi się do faktycznie prowadzonej przez płatnika działalności gospodarczej. Inne rozumienie tego pojęcia mogłoby spowodować, że przedmiotową pomoc w postaci ponownego świadczenia postojowego otrzymałby przedsiębiorca, który posiada w CEIDG kod wymagany ww. przepisem mimo, że faktycznie nie prowadzi takiej działalności gospodarczej, zatem pomoc publiczną otrzymałaby osoba nieuprawniona, lecz spełniająca formalnie przesłanki do jej uzyskania.

Nie budzi przy tym wątpliwości Sądu Apelacyjnego, że rejestr podmiotów REGON prowadzony jest dla potrzeb statystyki publicznej, której celem jest zapewnienie rzetelnego, obiektywnego i systematycznego informowania społeczeństwa, organów państwa i administracji publicznej oraz podmiotów gospodarki narodowej o sytuacji ekonomicznej, demograficznej, społecznej oraz środowiska naturalnego (art. 3 ustawy z 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej - Dz.U. z 2020 r. poz. 443).

Podanie do rejestru danych niezgodnych z rzeczywistością albo ich niezaktualizowanie, nie pociąga za sobą zakazu prowadzenia działalności innej ,niż objętej kodami PKD wpisanymi w rejestrze podmiotów REGON.

Rejestr ma charakter formalny i bazuje na oświadczeniach wiedzy podmiotów obowiązanych do przekazywania danych, które nie podlegają merytorycznej weryfikacji. Nie tworzy stanu prawnego, także w obszarze działalności gospodarczej.

Jak natomiast wyjaśnił Sąd Najwyższy, m.in. w wyrokach z 7 stycznia 2013 r. II UK 142/12 i 23 listopada 2016 II UK 402/15, oświadczenia wiedzy mają charakter faktów, dlatego mogą być kwestionowane, ponieważ stan nimi stwierdzony jako fakt podlega ocenie w kategoriach prawdy lub fałszu. W świetle powyższego należy uznać, że pomoc, o jakiej mowa we wskazanym wyżej przepisie , nie powinna trafiać do podmiotów, które nie prowadzą działalności określonych w tych przepisach jako przeważająca.

Nie można jej przyznawać z pominięciem podmiotów, które pomimo braku zgłoszenia organowi statystyki publicznej jako przeważającego rodzaju działalności tej wymaganej, rzeczywiście taki rodzaj działalności w analizowanym czasie prowadziły.

Takie formalne ograniczenie wynikające z wpisu w rejestrze (...) nie spełniłoby konstytucyjnego wymogu proporcjonalności odnośnie celu, jaki zamierzano osiągnąć omawianą regulacją ulgową. Poprzestanie na formalnej treści wpisu w tym rejestrze (według stanu na
30 września 2020) wykluczałoby przyznanie pomocy tym, do których została skierowana.

W przekonaniu Sądu Apelacyjnego jednoznacznym zamiarem ustawodawcy, we wprowadzeniu ww. regulacji prawnych, było przyznanie pomocy publicznej finansowej dla osób prowadzących działalność gospodarczą, w tym w szczególności dla osób działających w branżach najbardziej poszkodowanych na skutek epidemii. Jedną z takich branż jest ta oznaczona kodem (...) (sprzedaż detaliczna wyrobów tekstylnych, odzieży i obuwia prowadzona na straganach i targowiskach).

Wprowadzane przez ustawodawcę ograniczenia w prowadzeniu działalności gospodarczej, bez względu na formę, w jakiej to następowało, także w związku z przeciwdziałaniem COVID-19, powinny wiązać się z rozwiązaniami mającymi udzielać wymiernego i realnego wsparcia tym, którzy określonymi ograniczeniami są/byli bezpośrednio obejmowani, a przez to doznali faktycznego, a nie tylko formalnego, ograniczenia konstytucyjnego prawa swobody prowadzenia działalności gospodarczej (art. 22 Konstytucji RP) i możliwości zarobkowania.

Określenie formy wsparcia należy do ustawodawcy, a udzielenie ulgi w realizacji fiskalnych obowiązków publicznoprawnych jest jedną z nich. Takie wsparcie przedsiębiorców stanowi realizację zasady sprawiedliwości społecznej, zwłaszcza że ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie rozwiązania prawnego, odnośnie którego nikt nie miał możliwości wcześniejszego przygotowania się na spełnienie jego warunków, choćby poprzez aktualizację danych.

Dlatego też, w ocenie Sądu Apelacyjnego, wnioskujący podmiot gospodarczy może ustawowe przesłanki wykazać wszelkimi środkami dowodowymi, w tym podważając formalne znaczenie klasyfikacji przeważającej działalności gospodarczej uwidocznionej w rejestrze. W takim ujęciu organ rentowy niewłaściwie ustalił stan faktyczny sprawy i bezpodstawnie przyjął, że przeważającym kodem (...) działalności odwołującej na dzień 30.09.2020r. był kod (...) (...) (sprzedaż hurtowa niewyspecjalizowana) a nie kod (...), podczas gdy wyniki postępowania dowodowego przed Sądem Okręgowym jednoznacznie potwierdziły, że w spornym okresie przeważającym przedmiotem prowadzonej przez ubezpieczoną działalności była sprzedaż detaliczna wyrobów tekstylnych, odzieży i obuwia prowadzona na straganach i targowiskach - (...).

W tym miejscu należy także wskazać, że dane pozyskiwane przez ZUS w trybie określonym w ustawie mają charakter urzędowy w rozumieniu art. 76 § 1 k.p.a. (art. 43 ustawy z 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej) i są dla organu wiążące, lecz przepisy ustawy COVID-19, czy aktów wykonawczych, nie wyłączyły stosowania art. 76 § 3 k.p.a., co nie zostało przez organ dostrzeżone.

Oznacza to, że przedsiębiorca prowadzący rzeczywistą działalność gospodarczą, odpowiadającą treści kodów (...) wymienionych w przedmiotowej ustawie może przeprowadzić dowód przeciwko treści dokumentu urzędowego. Obalenie domniemania podlegać będzie na wykazaniu, że rzeczywisty stan faktyczny jest inny, niż wynikający z danych pozyskanych przez organ z rejestru podmiotów REGON (por. wyrok WSA w Rzeszowie z 17 czerwca 2021 r. I SA/Rz 334/21).

Ocena, czy działalność gospodarcza określonego rodzaju jest rzeczywiście wykonywana i w jakich rozmiarach, należy do sfery ustaleń faktycznych. Nie zależy od wpisu do rejestru, choć wpis taki potraktowany został przez ustawodawcę jako domniemanie prawne, mające na celu uproszczenie postępowania ulgowego, a w sprawie odwołujący skutecznie prawnie obalili to domniemanie.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego, trafnie sąd I instancji zauważa przede wszystkim, że
w cytowanej regulacji nacisk położono nie na to, aby na wskazany na określony dzień w rejestrze był określony kod, lecz na dany dzień (tu 30.09.2020r.) musi być prowadzona określona działalność. Więc to rodzaj rzeczywiście prowadzonej działalności decyduje o prawie do świadczenia, a nie wyłącznie zapis w rejestrze.

Interpretacja, jakiej chce skarżący prowadziłaby do absurdalnych wniosków, że niezależnie od rzeczywistego rodzaju wiodącej działalności, decydujący byłby zapis w rejestrze, który ma jedynie pomocniczy, statystyczny charakter. Taka interpretacja jest nie do przyjęcia.

Reasumując, w wyniku kontroli instancyjnej orzeczenia Sąd Apelacyjny uznał, że zaskarżony wyrok odpowiada prawu, a apelacja pozwanego, jako bezzasadna, na podstawie art. 385 k.p.c. podlega oddaleniu.

Roman Walewski