Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 marca 2025 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Marta Sawińska

Protokolant: Emilia Wielgus

po rozpoznaniu w dniu 26 marca 2025 r. w Poznaniu na posiedzeniu niejawnym

sprawy M. J.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o emeryturę

na skutek apelacji M. J.

od wyroku Sądu Okręgowego w Zielonej Górze

z dnia 27 listopada 2024 r. sygn. akt IV U 2076/24

oddala apelację.

Marta Sawińska

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 22 lipca 2024r., znak: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił ubezpieczonemu M. J. przyznania prawa do emerytury na podstawie wniosku z dnia 5 lipca 2024r. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że decyzją z dnia 18 lipca 2024r. została przyznana ubezpieczonemu emerytura z urzędu od dnia 4 czerwca 2024r., to jest od osiągnięcia wieku emerytalnego, a wniosek o emeryturę stanowiący podstawę wydania decyzji z dnia 22 lipca 2024r. został zgłoszony w dniu 5 lipca 2024r., to jest po miesiącu, w którym ubezpieczony osiągnął wiek emerytalny. W takim stanie rzeczy brak jest podstaw do przyznania emerytury w myśl art. 24 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł M. J. zaskarżając go w całości i wnosząc o zmianę decyzji poprzez przyznanie emerytury na wniosek złożony w dniu 5 lipca 2024r. W uzasadnieniu odwołania ubezpieczony podniósł, że zgłosił się do ZUS w celu złożenia wniosku o emeryturę już w dniu 5 czerwca 2024r., dzień po osiągnięciu wieku emerytalnego. W trakcie składania wniosku został jednak poinformowany przez pracownika ZUS, że przechodząc na emeryturę w lipcu, otrzyma emeryturę w wyższej wysokości. Po takim pouczeniu ubezpieczony zabrał wniosek o emeryturę i ten sam wniosek ponownie złożył w dniu 5 lipca 2024r. W takim stanie rzeczy, w przekonaniu ubezpieczonego, organ rentowy winien był przyznać ubezpieczonemu emeryturę na podstawie wniosku złożonego w dniu 5 lipca 2024r. (k.3-4).

Wyrokiem z 27 listopada 2024 r., Sąd Okręgowy w Zielonej Górze w sprawie IV U 2076/24 oddalił odwołanie.

Na mocy art. 387 § 2 ¹ pkt 1 k.p.c. Sąd Apelacyjny odstąpił od szczegółowego przedstawienia podstawy faktycznej wyroku, albowiem Sąd II instancji nie zmienił ani nie uzupełnił ustaleń faktycznych poczynionych przez Sąd I instancji i przyjął je w całości za własne.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł M. J. zaskarżając go w całości i zarzucając mu naruszenie przepisów prawa materialnego art. 24a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Wskazał nadto, że cyt. „Sąd w rozpatrzeniu mojego odwołania od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych nie uwzględnił faktu, a który to przytaczałem że podstawą złożenia wniosku do ZUS o emeryturę z dnia 05.07.2024 r, był termin ostatniego mojego badania lekarskiego, który to wyklucza mnie z osób dla których przyznaje się emeryturę z urzędu (art. 24a ust. 1 i 2 u.e.r.)., i że byłem w tym czasie rencistą (w.g pracownika ZUS).”

Wniósł o zmianę wyroku i przekazanie sprawy do Sądu I instancji celem ponownego rozpatrzenia.

W odpowiedzi na apelację organ rentowy wniósł o oddalenie apelacji.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Wniesioną przez odwołującego M. J. apelację uznać należy za bezzasadną.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, rozstrzygnięcie Sądu I instancji jest oczywiście prawidłowe. Sąd Okręgowy właściwie przeprowadził postępowanie dowodowe, dokonał trafnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego i w konsekwencji prawidłowo ustalił stan faktyczny sprawy.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie było ustalenie, czy organ rentowy zaskarżoną decyzją z dnia 22 lipca 2024r. prawidłowo odmówił ubezpieczonemu M. J. przyznania prawa do emerytury na podstawie wniosku z dnia 5 lipca 2024r.

Przypomnieć należy, że zgodnie z zasadą określoną w art. 116 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych postępowanie w sprawach świadczeń wszczyna się na podstawie wniosku zainteresowanego, chyba że ustawa stanowi inaczej.

Jeden z przypadków, gdy ustawa stanowi inaczej, określa art. 24a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Zgodnie z art. 24a ust. 1 i 2 ww. ustawy emeryturę, o której mowa w art. 24, przyznaje się z urzędu zamiast renty z tytułu niezdolności do pracy osobie, która osiągnęła wiek uprawniający do tej emerytury oraz podlegała ubezpieczeniu społecznemu albo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Emeryturę przyznaje się od dnia osiągnięcia przez rencistę wieku uprawniającego do emerytury, a w przypadku gdy wypłata renty z tytułu niezdolności do pracy była wstrzymana - od dnia, od którego podjęto jej wypłatę.

Bezsporne w sprawie jest, że ubezpieczony M. J., urodzony w dniu (...), od dnia 11 stycznia 1993r. był uprawniony do renty z tytułu niezdolności do pracy. W dniu (...) odwołujący osiągnął wiek emerytalny (65 lat).

Zarzut naruszenia art. 24a ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, nie mógł być uznany za trafny.

Sąd I instancji, a wcześniej organ rentowy, prawidłowo zastosowały te przepisy. Stosownie do art. 24a ust. 1 ustawy emerytalnej emeryturę, o której mowa w art. 24, przyznaje się z urzędu zamiast renty z tytułu niezdolności do pracy osobie, która osiągnęła wiek uprawniający do tej emerytury oraz podlegała ubezpieczeniu społecznemu albo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Przepis ten jest klarowny w swej treści i rodzi obowiązek przyznania przez ZUS automatycznie z urzędu prawa do emerytury renciście od dnia osiągnięcia wieku emerytalnego, bez konieczności złożenia wniosku przez osobę uprawnioną. Przepis ten nie daje osobie uprawnionej możliwości wyboru późniejszej daty, od jakiej emerytura zostanie przyznana - poprzez złożenie wniosku w późniejszym terminie - gdyż jest ona przyznawana z urzędu, od dnia osiągnięcia przez tę osobę powszechnego wieku emerytalnego. Oznaczało to konieczność przyznania ubezpieczonemu z urzędu prawa do emerytury od dnia 4 czerwca 2024 r., nie zaś od daty późniejszej (jak tego domagał się odwołujący), czy też ustalenie wysokości emerytury według reguł obowiązujących w lipca 2024 r.

Zauważyć należy również, że w postanowieniu z dnia 28 listopada 2018 r. sygn. II UK 540/17 w zakresie rozpoznania skargi kasacyjnej (zagadnienie prawne wymagające rozstrzygnięcia „czy osoba, której na podstawie art. 24a ustawy emerytalnej przyznano z urzędu emeryturę zamiast renty z tytułu niezdolności do pracy i to od dnia osiągnięcia przez rencistę wieku uprawniającego do emerytury, może w myśl zasady wyrażonej w art. 116 ust. 1 ustawy emerytalnej wnioskować o przyznanie jej prawa do emerytury w późniejszym terminie”), Sąd Najwyższy odmówił przyjęcia skargi do rozpoznania wskazując, że w ocenie Sądu Najwyższego wskazywana we wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania potrzeba wykładni art. 24a ustawy emerytalnej, określana jako zagadnienie prawne, nie znajduje uzasadnienia, ponieważ wykładnia tego przepisu nie nastręcza trudności. Zgodnie z art. 24a ustawy emerytalnej, w przypadku osoby pobierającej świadczenie rentowe z tytułu niezdolności do pracy świadczenie emerytalne przyznaje się z urzędu zamiast dotychczasowej renty i to z chwilą osiągnięcia przez rencistę wieku uprawniającego do emerytury. Obowiązujące przepisy przewidują tym samym automatyzm w przyznawaniu dotychczasowemu renciście świadczenia emerytalnego. Na marginesie zaznaczył, że również z uzasadnienia rządowego projektu ustawy z dnia 1 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. Nr 169, poz. 1412), która dodała do ustawy m.in. art. 24a, art. 27a i art. 101a, wynika, że celem ustawodawcy było uporządkowanie systemu ubezpieczeń społecznych, albowiem świadczeniem zapewniającym dochody osób starszych jest emerytura spożytkowująca oszczędności zgromadzone w okresie aktywności zawodowej, zaś renta jest świadczeniem z ubezpieczenia społecznego wypłacanym w sytuacji wystąpienia ryzyka niezdolności do pracy osób w wieku przedemerytalnym. Cel ten jest realizowany poprzez zobowiązanie organu rentowego do wydawania z urzędu decyzji o przyznaniu emerytury zamiast renty z tytułu niezdolności do pracy. Zastosowanie art. 24a ustawy emerytalnej wobec określonej kategorii emerytów, a więc tych, którzy uzyskali prawo do emerytury z chwilą osiągnięcia wskazanego wieku nie narusza także wzorców konstytucyjnych. Zaznaczył, że tym samym wyrok Sądu drugiej instancji odpowiadał aktualnej wykładni przepisów prawa.

Z powyższego wynika, że gdy dana osoba ukończyła powszechny wiek emerytalny, a jednocześnie wcześniej miała status rencisty organ rentowy przyznaje jej prawo do emerytury z urzędu po osiągnięciu wieku emerytalnego. Zatem oznaczało to konieczność przyznania odwołującemu z urzędu prawa do emerytury od dnia 4 czerwca 2024 r., nie zaś od daty późniejszej, jak domagał się tego odwołujący (nawet pomimo błędnego pouczenia przez pracownika ZUS w dniu 5 czerwca 2024r., że przechodząc na emeryturę w lipcu, prawdopodobnie otrzyma emeryturę w wyższej wysokości).

Reasumując w ocenie Sądu Odwoławczego argumenty przedstawione przez odwołującego w treści apelacji, nie podważyły w żaden sposób zasadności stanowiska Sądu I instancji. Uznając zarzuty apelującego za nieuzasadnione, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. wniesioną apelację oddalił.

sędzia Marta Sawińska