Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 22 marca 2023r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu w II Wydziale Karnym w składzie:

Przewodniczący: sędzia Maciej Świergosz

Protokolant: prot. sekr. Sylwester Leńczuk

przy udziale Prokuratora Prok. Reg. w Poznaniu - M. O.

po rozpoznaniu w sprawie ściganego :

M. G. ( (...) )

na skutek zażalenia obrońcy ściganego na postanowienie

Sądu Okręgowego w K. z dnia (...) ( (...) )

w przedmiocie tymczasowego aresztowania i przekazania osoby ściganej na podstawie Europejskiego Nakazu Aresztowania

na podstawie art.437 § 1 i 2 kpk

p o s t a n a w i a :

1.  uchylić zaskarżone postanowienie w pkt 1 i w tym zakresie sprawę przekazać Sądowi Okręgowemu w K. do ponownego rozpoznania,

2.  zmienić zaskarżone postanowienie w pkt 2 w ten sposób,
że uchylić tymczasowe aresztowanie i w miejsce tego środka zastosować wobec ściganego środek zapobiegawczy w postaci dozoru policji, zobowiązując ww. do stawiennictwa w jednostce policji właściwej wg miejsca zamieszkania jeden raz w tygodniu.

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia (...) Sąd Okręgowy w K. uwzględnił wniosek prokuratora i na podstawie art.607k § 1 i 3 kpk, art.607l 1 kpk, art.607t § 1 kpk przekazał M. G.
z terytorium R. do R. (1) na mocy Europejskiego Nakazu Aresztowania ( dalej (...) ) wydanego (...)przez Sąd Rejonowy w W. ( (...) ), w celu przeprowadzenia wobec niego postępowania karnego, z zastrzeżeniem, że w razie skazania ww. zostanie odesłany na terytorium R., chyba, ze wyrazi zgodę na odbywanie kary na terenie R. (...). Jednocześnie na podstawie art.249 § 1 kpk i art.258 § 2 kpk zastosował wobec ww. tymczasowe aresztowanie na okres 60 dni, tj. do (...) ( vide: k.48-50 ).

Na postanowienie to zażalenie złożyła obrońca ściganego adw. K. S. , która zaskarżyła je w całości na korzyść ściganego ( vide: k.98-104 ). Skarżąca zarzuciła sądowi I instancji naruszenie przepisów postępowania w postaci art.607p § 1 pkt 5 oraz art.607k § 3 kpk Reasumując obrońca wniosła uchylenie zaskarżonego orzeczenia w całości, ewentualnie o zmianę w pkt 2 poprzez zastosowanie w miejsce tymczasowego aresztowania środków zapobiegawczych o charakterze wolnościowym.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zażalenie obrońcy okazało się w znacznym zakresie zasadne. Zawarta w nim argumentacja doprowadziła do uchylenia zaskarżonego postanowienia w pkt 1 i jego zmiany w pkt 2.

Na wstępie Sąd Apelacyjny odniesie się do kwestii dopuszczalności przekazania ściganego z terytorium R. do R. (1) na mocy Europejskiego Nakazu Aresztowania. Oczywistym jest, że jedynym pryzmatem oceny dopuszczalności przekazania osoby ściganej na podstawie europejskiego nakazu aresztowania są przepisy art.607p kpk i art.607r kpk i tylko powołując się na przesłanki wymienione w tych przepisach wolno sądowi polskiemu odmówić wykonania nakazu. Badanie europejskiego nakazu aresztowania przez pryzmat przesłanek jego wydania jest możliwe jedynie
w bardzo wąskim zakresie i tylko w płaszczyźnie spełnienia przezeń warunków formalnych. Nawet jednak taka formalna kontrola nie może przebiegać w oparciu o przepis art.607c kpk, lecz w oparciu o odpowiednie uregulowania prawa państwa wydającego nakaz, będące wynikiem implementacji do krajowego porządku prawnego tego państwa. Stanowisko takie jest utrwalone w orzecznictwie ( vide: np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 8.12.2008r., V KK 332/08 ). Skarżąca orzeczenie w tej kwestii obrońca zwracała uwagę na naruszenie przez sąd I instancji przepisu art.607p § 1 pkt 5 kpk. Oznacza to, że winna wykazać, że wystąpiła faktycznie przesłanka z tegoż przepisu. Sąd odwoławczy w pełni podziela przy tym pogląd wyrażony w uzasadnieniu postanowienia Sądu Apelacyjnego
w K. z dnia (...) ( II AKz 77/17 ), że uznanie, że wykonanie (...) naruszałoby wolności i prawa człowieka i obywatela, musi być oparte na konkretnych faktach i okolicznościach, nie może być wynikiem abstrakcyjnych rozważań, ale musi uwzględniać konkretną sytuację procesową. Nie może ono być jedynie efektem spekulacji czy braku zaufania do organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości innego państwa członkowskiego U.. Na gruncie art.607p § 1 pkt 5 kpk nie jest więc wystarczające samo prawdopodobieństwo naruszenia wolności i praw, lecz ustawodawca wymaga solennego stwierdzenia, a przynajmniej prawdopodobieństwa graniczącego z pewnością, że do takiego naruszenia dojdzie. Należy przy tym pamiętać, że w postępowaniu o przekazanie osoby ściganej na podstawie europejskiego nakazu aresztowania, która jest obywatelem polskim, sąd nie jest - co do zasady - zobowiązany do dowodowej weryfikacji okoliczności faktycznych związanych z jej sprawstwem, badania kwestii winy, społecznej szkodliwości czy bezprawności zarzucanego jej czynu. Kompetencje sądu ograniczone są jedynie do sprawdzenia, czy zachowanie zarzucane polskiemu obywatelowi, ściganemu w innym państwie U. znajduje - w sensie abstrakcyjnym - odpowiednik
w polskim prawie karnym ( vide: analogicznie Sąd Najwyższy
w postanowieniu z dnia 12.05.2021r., II KK 415/20 ). Wynika to z zasady zaufania w stosunkach między państwami członkowskimi U., do której odwołał się sąd I instancji w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia. Rację ma przy tym Sąd Apelacyjny w K. ( vide: postanowienie z dnia 28.12.2017r., II AKz 549/17 ) twierdząc, że wykładnia cyt. przepisu musi być ścisła. Dopiero stwierdzenie, iż na skutek przekazania dojdzie do naruszenia praw podstawowych, obala domniemanie wynikające
z zasady wzajemnego zaufania. Należy przy tym pamiętać, że zasada zaufania nie ma charakteru bezwzględnego i nienaruszalnego. Sąd odwoławczy w tym zakresie w pełni popiera pogląd wyrażony w orzecznictwie ( vide: np. postanowienie Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 4.02.2014r. II AKz 50/14 ), że weryfikacja podstaw (...), w kontekście bezwzględnej przesłanki
z art.607p § 1 pkt 5 kpk, powinna obejmować sprawdzenie czy nie ujawniły się okoliczności, których nie znał sąd państwa wydania europejskiego nakazu aresztowania, a których waga jest na tyle znacząca dla odpowiedzialności karnej ściganego, że sprzeciwiają się one wykonaniu (...). Chodzi przede wszystkim o przypadki, gdy w świetle materiału dowodowego uzyskanego już po wydaniu i przekazaniu (...) jest oczywiste, że do popełnienia przestępstwa przez osobę ściganą nie doszło ( vide: S. S. w Komentarz aktualizowany do art. 607k Kodeksu postępowania karnego, Lex 2014 ). Prawidłowość takiego rozumowania została potwierdzona przez Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 5.10.2010r. SK 26/08 ( vide: OTK-A 2010, nr 8, poz. 73 ). Trybunał uznał bowiem, że należy dopuścić możliwość odmowy wykonania (...) w sytuacji, gdy dla sądu orzekającego
w przedmiocie jego wykonania oczywiste jest, że osoba ścigana nie dopuściła się czynu, w związku z którym (...) został wydany oraz w razie, gdy opis czynu, którego dotyczy (...), jest nieprecyzyjny w stopniu uniemożliwiającym ustalenie czy zachodzą przesłanki obligatoryjnej lub fakultatywnej odmowy wykonania (...). Uwzględnienie tych okoliczności jest - w ocenie Trybunału - możliwe w ramach przesłanki odmowy określonej w art.607p § 1 pkt 5 kpk, ujętej na płaszczyźnie konstytucyjnej w art.55 ust. 4 Konstytucji RP. Sytuacja, o której mowa powyżej zaistniała w realiach niniejszej sprawy.
W ramach czynu opisanego w (...) odnotowano bowiem, że ścigany miał
w dniu (...) wynająć istotny dla sprawy boks magazynowy
w A. w H. ( vide: k.29 ). Twierdzenie to ścigany negował od momentu zatrzymania ale dopiero na etapie postępowania odwoławczego przedłożył materiał, który miał dowodzić, że tego dnia przebywał w P.,
a mianowicie w M. ( godz. 15:24 - vide: k.112 ), a więc ponad 1.200 km od miejsca wskazanego w zarzucie. Brak przy tym informacji,
że okoliczności te znane były organowi wydającemu (...) a zwłaszcza,
że zostały one zweryfikowane ( np. do co prawdziwości daty widniejącej na fotografii ) przez organa ścigania R. (...). Możliwości takich z pewnością nie mają zarówno sąd I jak i II instancji na terenie R., albowiem nie dysponują wglądem w zgromadzony materiał dowodowy. W tej sytuacji należało uchylić zaskarżone postanowienie w pkt 1 i w sprawę w tym zakresie przekazać sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. Winien on skorzystać z możliwości jakie dał mu ustawodawca w art.607z § 1 kpk. Przepis ten stanowi bowiem, że jeżeli informacje przekazane przez państwo wydania nakazu europejskiego nie są wystarczające do podjęcia decyzji w przedmiocie przekazania osoby ściganej, sąd wzywa organ sądowy, który wydał nakaz europejski, do ich uzupełnienia we wskazanym terminie.
W doktrynie podkreśla się, że informacje, o których mowa w art.607z § 1 kpk, mogą przykładowo dotyczyć okoliczności istotnych dla stwierdzenia podstaw odmowy wykonania (...) określonych w art.607p kpk i art.607r kpk. W orzecznictwie wyrażono również pogląd, że żądanie informacji na podstawie komentowanego przepisu może dotyczyć każdego z elementów (...), a więc również jego podstawy prawnej ( vide: postanowienie Sądu Apelacyjnego w Szczecinie w sprawie II AKz 123/06 ). Skoro natomiast sąd orzekający w przedmiocie wykonania (...) jedynie wyjątkowo może badać fakt istnienia uzasadnionego podejrzenia popełnienia przestępstwa przez osobę ściganą, to również tylko wyjątkowo wezwanie w trybie art.607z kpk może dotyczyć dostarczenia przez organ sądowy, który wydał (...), materiałów dowodowych potwierdzających istnienie tego podejrzenia ( vide: M. W.-Wiaderek, Dopuszczalność..., s. 139-140 ). W tej sytuacji należy zatem rozważyć wystąpienie do władz niemiecki o podanie czy ww. materiał dowodowy był im znany a jeżeli tak to czy ( i jak ) został zweryfikowany.

Wobec uchylenia pkt 1 zaskarżonego postanowienia zaszła także konieczność modyfikacji rozstrzygnięcia o środku zapobiegawczym, zawartym w pkt 2. Sąd Okręgowy ma rację podnosząc, że sam fakt wydania (...) oznacza, iż nie ma potrzeby weryfikowania dowodowej podstawy postanowienia o aresztowaniu. Istota europejskiego nakazu aresztowania opiera się bowiem na wysokim stopniu zaufania między państwami członkowskimi, które wykonują go w oparciu o wzajemne uznawanie decyzji organów wymiaru sprawiedliwości, w tym także decyzji o aresztowaniu.
W tych warunkach samo wydanie prawnie dopuszczalnego nakazu aresztowania uznaje się za wystarczające uprawdopodobnienie zarzutu popełnienia przestępstwa w rozumieniu art.249 § 1 kpk. Nie może to oznaczać oczywiście automatyzmu w stosowaniu wobec ściganego izolacyjnego środka zapobiegawczego, ale podejmując decyzję w przedmiocie charakteru tego środka należy mieć na uwadze nadrzędny cel, jakim jest wydany nakaz, będący w istocie wnioskiem o przekazanie osoby ściganej, która już jest nieobecna na terytorium danego kraju, a czasem także obywatelem innego państwa. Prawdopodobieństwo, o którym mowa w cyt. przepisie także podlega stopniowaniu i gradacji. Stosowanie najsurowszego środka zapobiegawczego jakim jest tymczasowe aresztowanie wymaga by było ono zbliżone niemal do pewności. Jak już wykazano powyżej w realiach niniejszej sprawy tak nie jest. Istniejące aktualnie prawdopodobieństwo jest na takim poziomie, że obliguje do rozważenia zastosowania wobec ściganego wolnościowych środków. Orzekając w tym zakresie Sąd Apelacyjny miał na względzie, że w art.607k § 3 kpk – stanowiący samodzielną podstawę stosowania środków zapobiegawczych w procedurze (...) traktuje tymczasowe aresztowanie jako środek fakultatywny a nie obligatoryjny. Mając na uwadze okoliczności sprawy sąd odwoławczy uznał, że dla zabezpieczenia prawidłowego toku niniejszego postępowania wystarczający będzie dozór policji. Decydując o zastosowaniu tego środka zapobiegawczego Sąd Apelacyjny uwzględnił – w myśl art.258 § 4 kpk – rodzaj i charakter obaw wskazanych przyjętych za podstawę stosowania ww. środka oraz nasilenie ich zagrożenia dla prawidłowego przebiegu postępowania
w aktualnym jego stadium. Ścigany winien przy tym pamiętać, że uchylanie się od obowiązków jakie ten środek niesie może skutkować koniecznością ponownego zastosowania środka surowszego.

W tym stanie rzeczy, mając powyższe na uwadze, Sąd Apelacyjny na podstawie art.437 § 1 i 2 kpk orzekł jak na wstępie.

M. Ś.

Pouczenie:

Niniejsze postanowienie jest prawomocne i nie podlega zaskarżeniu.