Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IIAKa 57/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w P. III Wydział Karny z (...) w sprawie o sygn. akt (...)

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

Pełnomocnik zarzucił:

Obrazę przepisów postępowania, mającą wpływ na treść orzeczenia t.j.:

1.  art. 7 k.p.k. poprzez dokonanie przez Sąd I instancji dowolnej, a nie swobodnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego w zakresie przesłanek uzasadniających ustalenie zadośćuczynienia i w konsekwencji uznanie, że zasądzona tytułem zadośćuczynienia kwota 20.000 zł jest odpowiednia, albowiem uwzględnia poziom i warunki życia wnioskodawczyni oraz stanowi ekwiwalent cierpień psychicznych, który zrekompensuje doznane przez wnioskodawczynię na skutek tymczasowego aresztowania cierpienia, w sytuacji gdy całokształt okoliczności sprawy, w tym okoliczności zatrzymania, okres izolacji, pozbawienie prawa do życia w rodzinie oraz prawa do kontaktu z drugim człowiekiem, długotrwała rozłąka z rodziną, wpływ izolacji na relacje wnioskodawczyni z bliskimi oraz w środowisku zawodowym, a także wpływ tymczasowego aresztowania na psychikę wnioskodawczyni, przemawiają za zasądzeniem kwoty zadośćuczynienia w wyższej wysokości;

2.  art. 7 k.p.k. poprzez przyjęcie przez Sąd Okręgowy w P., że wnioskodawczyni nie wykazała żadnej szkody materialnej pozostającej w bezpośrednim związku przyczynowym z tymczasowym aresztowaniem, w sytuacji gdy wnioskodawczyni udowodniła, że zastosowane wobec niej tymczasowe aresztowanie pozbawiło jej dochodów w wysokości 113.600 zł.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

W niniejszej sprawie bezspornym było, że zdarzenie sprawcze w postaci niewątpliwie niesłusznego zatrzymania i aresztowania miało miejsce, co wynika z faktu uniewinnienia wnioskodawczyni w sprawie w której tymczasowe aresztowanie było zastosowane. Skarb Państwa ponosi tu więc odpowiedzialność na zasadzie ryzyka. Sąd I instancji prawidłowo uznał roszczenie o zadośćuczynienie co do zasady. Nie ma więc potrzeby rozważań tych powielać. Spór dotyczy tylko wysokości zasądzonego przez Sąd I instancji na rzecz wnioskodawczyni zadośćuczynienia i braku zasądzenia odszkodowania.

Zgodnie z zasadą rozkładu ciężaru dowodu osoba domagająca się odszkodowania (zadośćuczynienia) powinna wykazać wszystkie przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej a mianowicie: zdarzenie sprawcze – niewątpliwie niesłuszne tymczasowe aresztowanie (bezsporne w niniejszej sprawie), szkodę co do zasady i wysokości oraz adekwatny związek przyczynowy pomiędzy zdarzeniem a szkodą.

W ocenie Sądu odwoławczego jeżeli chodzi o zadośćuczynienie, wbrew zarzutom skarżącego, Sąd I instancji poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne w oparciu o właściwie dokonaną ocenę dowodów, nie naruszając przy tym przepisu art.7k.p.k. ani przepisu art.445k.c., przy czym przepis art.445§1i2k.c. to raczej przepis prawa materialnego, a nie procesowego. Sąd I instancji przedstawił prawidłowe kryteria jakimi należy się kierować przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia należnego z tytułu niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania. Apelujący zdaje się tych kryteriów nie kwestionować. Istota sporu na etapie postepowania apelacyjnego sprowadza się do tego, że zdaniem skarżącego w ramach tych kryteriów nie uwzględniono w należytym zakresie okoliczności bezpośrednio dotyczących wnioskodawczyni. Mając świadomość, że chodzi tu o kwestię całkowicie ocenną Sąd odwoławczy nie podzielił stanowiska wyrażonego w apelacji.

Wbrew zarzutom skarżącego Sąd I instancji uwzględnił wszystkie okoliczności związane z psychicznymi przeżyciami związanymi z niesłusznym stosowaniem tymczasowego aresztowania wobec wnioskodawczyni. Sąd I instancji nie pominął właściwości osobistych wnioskodawczyni, jej sytuacji rodzinnej oraz dobrej opinii jaką cieszyła się wśród rodziny, znajomych, sąsiadów. Sąd uwzględnił też stres jaki wnioskodawczyni przeżywała w związku z osadzeniem w areszcie, rozłąką i brakiem kontaktu z rodziną. Wprawdzie Sąd ten nie uwypuklił faktu, że wnioskodawczyni nigdy wcześniej nie była zatrzymana ani tymczasowo aresztowana, że była osoba niekaraną, jednak wskazał, że posiadała dobrą reputację i była pozytywnie postrzeganym i szanowanym człowiekiem. Sąd I instancji miał na uwadze, jak wynika z poczynionych ustaleń faktycznych, okoliczności dotyczące zatrzymania wnioskodawczyni takie jak: wyprowadzenie w kajdankach, w obecności małoletniej córki, nagłośnienie zatrzymania wnioskodawczyni w telewizji. Miał też na uwadze fakt przebywania wnioskodawczyni przez dwa tygodnie po zwolnieniu z aresztu na zwolnieniu lekarskim. W ocenie Sądu apelacyjnego wszystkie te okoliczności znajdują odzwierciedlenie w kwocie przyznanego zadośćuczynienia, przy uwzględnieniu niedługiego szesnastodniowego pozbawienia wolności wnioskodawczyni.

Wbrew zarzutom skarżącego Sąd I instancji prawidłowo ustalił też, że nie można przyjąć, iż pogorszenie stanu zdrowia psychicznego wnioskodawczyni na które wskazał pełnomocnik w apelacji, związane było bezpośrednio już z samym aresztowaniem wnioskodawczyni. Tymczasowe aresztowanie było niewątpliwie związane ze stresem, jednak skoro wnioskodawczyni leczenie psychiatryczne podjęła dopiero w (...) a leczenie kardiologiczne w (...) to związane to było raczej z długotrwałym postępowaniem karnym, długotrwałym pozostawaniem w stanie oskarżenia, a nie z tymczasowym aresztowaniem, które w (...) trwało 16 dni. Dlatego brak jest związku przyczynowego pomiędzy pogorszeniem się stanu zdrowia wnioskodawczyni, a jej tymczasowym aresztowaniem.

Zasądzona kwota zadośćuczynienia nie jest w ocenie Sądu odwoławczego zaniżona, a jest adekwatna do rozmiaru doznanej przez wnioskodawczynię krzywdy. Uwzględnia w sposób należyty również czas bezprawnego pozbawienia wolności. Kwestionowane zadośćuczynienie mieści się w granicach sędziowskiego uznania i oceniane obiektywne, na ile jest to możliwe, nie może być uznane za niesprawiedliwe. Stanowi wystarczającą rekompensatę doznanej krzywdy. Odwoływanie się przy tym przez skarżącego do innych spraw w których zasądzono wyższe zadośćuczynienia za krótszy okres pozbawienia wolności nie znajduje uzasadnienia, gdyż każdy przypadek wymaga indywidualnego podejścia.

Zgodnie z treścią art.445§1k.c. zadośćuczynienie winno być „odpowiednie”. Z istoty tego unormowania i natury krzywdy, suma przyznana tytułem zadośćuczynienia musi, siłą rzeczy być przybliżonym ekwiwalentem doznanych cierpień psychicznych i fizycznych.

Pojęcie „sumy odpowiedniej” użyte w art.445§1k.c. w istocie ma charakter niedookreślony, niemniej jednak w judykaturze wskazano kryteria, którymi należy się kierować przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia. Zadośćuczynienie ma mieć przede wszystkim charakter kompensacyjny, wobec czego jego wysokość nie może stanowić zapłaty symbolicznej, lecz musi przedstawiać jakąś ekonomicznie odczuwalną wartość. Jednocześnie wysokość ta nie może być nadmierną w stosunku do doznanej krzywdy, ale musi być „odpowiednia” w tym znaczeniu, że powinna być – przy uwzględnieniu krzywdy poszkodowanego – utrzymana w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa (por. wyrok SN z 22.04.85r. (...) 94/85 [LEX nr 8713]).

Pozbawienie wolności dla każdego człowieka jest bardzo ciężką dolegliwością. Trudno jest zmierzyć czy rozważyć rozmiar tej dolegliwości. Nie istnieją żadne wymierne wskaźniki tej krzywdy. Niewątpliwie brak jest obiektywnego przelicznika doznanej przez niesłusznie tymczasowo aresztowanego krzywdy na kwotę wyrażoną w pieniądzach, co może powodować zawsze rozbieżność ocen w kwestii słusznego jej ustalenia. Niemniej jednak zasądzona przez Sąd I instancji na rzecz wnioskodawczyni kwota tytułem zadośćuczynienia jawi się właśnie jako odpowiednia.

W tym stanie rzeczy w ocenie Sądu odwoławczego zasądzenie na rzecz wnioskodawczyni dalszej wnioskowanej kwoty 140.000zł z tytułu zadośćuczynienia byłoby nadmiernym, nieuzasadnionym wzbogaceniem się wnioskodawczyni.

Jeżeli chodzi o odszkodowanie, to zgodnie z art.361§1i2k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi tylko normalne następstwa działania lub zaniechania z którego szkoda wynikła. Wnioskodawczyni nie wykazała związku przyczynowego w zakresie żądanego odszkodowania za szkodę majątkową.

Sąd odwoławczy podzielił ustalenia Sądu I instancji, że przeniesienie wnioskodawczyni na inne, mniej płatne stanowisko, co nastąpiło nie od razu po tymczasowym aresztowaniu, ale dopiero od 1.07.2004r., mimo iż rzeczywiście miało miejsce i wiązało się z obniżeniem wynagrodzenia o kwotę 800zł miesięcznie brutto, to nie pozostawało w związku przyczynowym z tymczasowym aresztowaniem. Było związane wprawdzie z toczącym się postępowaniem karnym wobec wnioskodawczyni, ale nie było wynikiem jej tymczasowego aresztowania. Po opuszczeniu aresztu wnioskodawczyni została przeniesiona wprawdzie na inne miejsce służbowe, ale nie wiązało się to jeszcze z obniżeniem wynagrodzenia. W związku z tym nie można mówić o szkodzie `materialnej pozostającej w bezpośrednim związku z tymczasowym aresztowaniem.

Dlatego w ocenie Sądu odwoławczego, wbrew zarzutom skarżącego, Sąd I instancji poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne w oparciu o właściwie dokonana ocenę dowodów, nie naruszając przy tym przepisu art.7k.p.k., również co do możliwości zasądzenia odszkodowania.

Trudności jakie spotykały wnioskodawczynię na późniejszym etapie, nie miały już bezpośredniego związku z samym faktem tymczasowego aresztowania, a wynikały raczej z toczącego się postępowania karnego i jego przedmiotu.

Wniosek

Pełnomocnik wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez podwyższenie kwoty zadośćuczynienia do 160.000zł oraz przyznanie odszkodowania w kwocie 113.600zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z uwagi na to, że Sąd odwoławczy nie podzielił zarzutów dotyczących błędnego ustalenia kwoty należnego zadośćuczynienia, nie uwzględnił wniosku apelacyjnego o jej podwyższenie.

Sąd odwoławczy nie znalazł tez powodów do przyznania wnioskodawczyni odszkodowania, nie podzielając zarzutów podnoszonych w tym zakresie przez skarżącego.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.11.

Przedmiot utrzymania w mocy

0.1Oddalenie wniosku o przyznanie zadośćuczynienia ponad zasądzoną kwotę 20.000zł.

0.2Oddalenie żądania o odszkodowanie.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Z uwagi na to, że Sąd odwoławczy ze wskazanych wyżej powodów nie podzielił zarzutów dotyczących błędnego ustalenia kwoty należnego zadośćuczynienia, utrzymał w mocy oddalenie żądania wniosku ponad zasądzoną kwotę.

Nie znajdując też powodów, z przyczyn omówionych wyżej, do zasądzenia odszkodowania, Sąd odwoławczy utrzymał w mocy oddalenie żądania w tym przedmiocie.

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II.

Zgodnie z art.554§4k.p.k. postępowanie jest wolne od kosztów sadowych, stąd kosztami tymi za postępowanie odwoławcze obciążono Skarb Państwa.

7.  PODPIS

A. W. M. Ś. M. K.