Treść orzeczenia I ACa 27/19 - Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

I ACa 27/19 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Apelacyjny w Poznaniu z 2019-11-26

Sygn. akt I ACa 27/19

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 listopada 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Bogdan Wysocki

Sędziowie: Ewa Staniszewska

(del.) Piotr Majchrzak

Protokolant: protokolant Halszka Mróz

po rozpoznaniu w dniu 26 listopada 2019 r. w Poznaniu

na rozprawie

sprawy z powództwa J. K., E. K. (1), J. F., K. F. (1), D. J., W. J. (1)

przeciwko (...) Sp. z o.o. w P.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 5 listopada 2018 r. sygn. akt I C 1489/13

1. zmienia zaskarżony wyrok:

a) w punkcie I.1 w ten sposób, że oddala roszczenie powodów o zasądzenie odsetek ustawowych oraz odsetek ustawowych za opóźnienie: od kwoty 120.000 zł za okres od dnia 1 lipca 2013r. do dnia 26 września 2018r. i od kwoty 30.700 zł za okres od dnia 21 września 2018r. do dnia 26 września 2018r.;

b) w punkcie II.1 w ten sposób, że oddala roszczenie powodów o zasądzenie odsetek ustawowych oraz odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 70.000zł za okres od dnia 28 czerwca 2013r. do dnia 26 września 2018r;

c) w punkcie III.1 w ten sposób, że oddala roszczenie powodów o zasądzenie odsetek ustawowych oraz odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 67.878zł za okres od dnia 28 czerwca 2013r. do dnia 26 września 2018r;

2. w pozostałej części apelację oddala;

3. zasądza od pozwanego tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym:

a) na rzecz powodów E. K. (1) i J. K. kwotę 4.050 zł;

b) na rzecz powodów K. F. (1) i J. F. kwotę 4.050 zł;

c) na rzecz powodów D. J. i W. J. (1) kwotę 4.050 zł.

Ewa Staniszewska Bogdan Wysocki Piotr Majchrzak

UZASADNIENIE

Powodowie E. K. (1) i J. K. wnieśli o zasądzenie od pozwanego (...) Sp. z o.o. z siedzibą w P. kwoty 150.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, w tym kwoty 120.000 zł tytułem zmniejszenia wartości nieruchomości oraz kwoty 30.000 zł tytułem zwrotu nakładów niezbędnych do podniesienia poziomu akustyki w zajmowanym przez powodów budynku mieszkalnym oraz kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Powodowie K. F. (1) i J. F. wnieśli o zasądzenie od pozwanego (...) Sp. z o.o. z siedzibą w P. kwoty 100.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, w tym kwoty 70.000 zł tytułem zmniejszenia wartości nieruchomości oraz kwoty 30.000 zł tytułem zwrotu nakładów niezbędnych do podniesienia poziomu akustyki w zajmowanym przez powodów budynku mieszkalnym oraz kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Powodowie D. i W. J. (1) wnieśli o zasądzenie od pozwanego (...) Sp. z o.o. z siedzibą w P. kwoty 100.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, w tym kwoty 80.000 zł tytułem zmniejszenia wartości nieruchomości oraz kwoty 20.000 zł tytułem zwrotu nakładów niezbędnych do podniesienia poziomu akustyki w zajmowanym przez powodów budynku mieszkalnym oraz kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pozwany w odpowiedzi na pozew, wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powodów na rzecz pozwanego zwrotu kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Sprawy z powództwa E. i J. K., z powództwa K. i J. F. oraz z powództwa D. i W. F. – przeciwko (...) sp. z o.o. w P. na podstawie art. 219 kpc zostały połączone celem wspólnego rozpoznania.

W toku procesu po opracowaniu opinii przez biegłego z dziedziny budownictwa akustyki budowlanej pełnomocnik powodów zmodyfikował żądania pozwu w ten sposób, że wniósł od zasądzenie od pozwanego na rzecz:

1) J i E. K. solidarnie kwoty 106.207,10 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia doręczenia stronie pozwanej odpisu opinii biegłego, zrzekając się jednocześnie odsetek ustawowych za okres od dnia wniesienia pozwu do dnia poprzedzającego doręczenie pozwanemu opinii biegłego,

2).J i K. F. solidarnie kwoty 24.909,55 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia doręczenia stronie pozwanej odpisu opinii biegłego, zrzekając się jednocześnie odsetek ustawowych za okres od dnia wniesienia pozwu do dnia poprzedzającego doręczenie pozwanemu opinii biegłego,

3) D i W. J. solidarnie kwoty 32.590,68 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia doręczenia stronie pozwanej odpisu opinii biegłego, zrzekając się jednocześnie odsetek ustawowych za okres od dnia wniesienia pozwu do dnia poprzedzającego doręczenie pozwanemu opinii biegłego.

Sąd wyrokiem częściowym z dnia 12 października 2015 r. obejmującym roszczenia powodów z tytułu kosztów rewitalizacji akustycznej nieruchomości zasądził od pozwanego następujące kwoty;

1). na rzecz E. i J. K. (nieruchomość położona w P. przy ul. (...) kwotę 73.928,71 zł (ww. kwota uwzględnia wartość zdemontowanych okien,

2). na rzecz K. i J. F. (nieruchomość położona w P. przy ul. (...)) kwotę 19.568,30 zł (ww. kwota uwzględniała wartość elementów zdemontowanych),

3). na rzecz D. i W. J. (1) (nieruchomość położona w P. przy ul. (...) kwotę 26.469,40 zł (ww kwota uwzględniała wartość elementów zdemontowanych).

Od ww. kwot na podstawie art. 481 kc sąd zasądził odsetki ustawowe od dnia doręczenia stronie pozwanej odpisu opinii biegłego wskazującej na wysokość kosztów niezbędnych do poniesienia, aby uzyskać właściwy komfort akustyczny w zajmowanych budynkach mieszkalnych.

Pełnomocnik powodów ostatecznie ograniczył do roszczeń związanych z kosztami rewitalizacji akustycznej żądanie w zakresie odsetek ustawowych z tytułu opóźnienia w podanym wyżej zakresie, zrzekając się roszczeń z tytułu odsetek ustawowych za okres od dnia wniesienia pozwu do dnia poprzedzającego doręczenie pozwanemu odpisu opinii biegłego J. P. (art. 203 § 1 kpc) .

Na skutek apelacji wniesionej przez obie strony procesu, Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 29 czerwca 2016 r. zmienił zaskarżony wyrok w następujący sposób;

- w pkt I zasądzoną kwotę podwyższył do kwoty 106.207,10 zł, wykreślając słowo „solidarnie”, w pkt IV zasądzoną kwotę podwyższył do kwoty 24.909,55 zł, wykreślając słowo „solidarnie”, w pkt VII zasądzoną kwotę podwyższył do kwoty 32.590,68 zł, wykreślając słowo „solidarnie”, uchylił pkt II, VI i VII wyroku, oddalił apelację pozwanego, obciążył pozwanego kosztami postępowania apelacyjnego i zasądził od pozwanego na rzecz powodów J. i E. K. (1) kwotę 6114 zł, na rzecz powodów J. I K. F. (1) kwotę 2968 zł i na rzecz powodów D. i W. J. (1) kwotę 3.007 zł.

Natomiast w zakresie roszczeń związanych ze spadkiem wartości nieruchomości,- objętych orzeczeniem po opinii biegłego J. W. (1) pełnomocnik powodów sprecyzował roszczenie w następujący sposób:

1) na rzecz powodów E. i J. K. kwoty 150.700 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 29 maja 2013 r. do dnia zapłaty (z ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty), rozszerzenie roszczeń o kwotę 30.700 zł,

2) na rzecz powodów K. i J. F. kwoty 82.908 zł wraz z ustawowym odsetkami od dnia 3 czerwca 2013 r. do dnia zapłaty ( z ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty), rozszerzenie powództwa o kwotę 12.908 zł,

3) na rzecz D. i W. J. (1) kwoty 67.878 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 3 czerwca 2013r. do dnia zapłaty (z ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty ) – ograniczając roszczenie do ww. kwoty.

Pełnomocnik pozwanego podtrzymywał do zamknięcia rozprawy dotychczasowe stanowisko o oddalenie powództwa w całości, w tym również co do rozszerzonych roszczeń.

Wyrokiem łącznym końcowym z dnia 5 listopada 2018 r. Sąd Okręgowy w Poznaniu

I. 1. zasądził od pozwanego na rzecz powodów E. K. (1) i J. K. kwotę 150.700 zł tytułem spadku wartości nieruchomości wraz z: ustawowymi odsetkami od kwoty 120.000zł dnia 1 lipca 2013 r. do dnia 31 grudnia 2015 r a od dnia 1 stycznia 2016 r. z ustawowymi odsetkami za opóźnienie do dnia zapłaty; ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 30.700 zł od dnia 21 września 2018 r. do dnia zapłaty,

I. 2. w pozostałym zakresie powództwo oddalił,

I.3. kosztami procesu obciążył w całości pozwanego, przyjmując minimalną stawkę kosztów zastępstwa procesowego pełnomocnika powodów z tym, że szczegółowe rozliczenie kosztów pozostawił referendarzowi sądowemu ,

II. 1. zasądził od pozwanego na rzecz powodów K. F. (1) i J. F. kwotę 82.908 zł tytułem spadku wartości nieruchomości wraz z: ustawowymi odsetkami od kwoty 70.000 zł dnia 28 czerwca 2013 r. do dnia 31 grudnia 2015 r, a od dnia 1 stycznia 2016 r z ustawowymi odsetkami za opóźnienie do dnia zapłaty; ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 12.908 zł od dnia 1 października 2018 r. do dnia zapłaty,

II.2. w pozostałym zakresie powództwo oddalił,

II.3. kosztami procesu obciążył w całości pozwanego, przyjmując minimalną stawkę kosztów zastępstwa procesowego pełnomocnika powodów, z tym, że szczegółowe rozliczenie kosztów pozostawił referendarzowi sądowemu,

III. 1. zasądził od pozwanego na rzecz powodów D. J. i W. J. (1) kwotę 67.878 zł tytułem spadku wartości nieruchomości wraz z ustawowymi odsetkami dnia 28 czerwca 2013 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. a od dnia 1 stycznia 2016 r. z ustawowymi odsetkami za opóźnienie do dnia zapłaty,

III. 2. powództwo oddalił w zakresie żądania odsetek ustawowych od kwoty 67.878 zł za okres od dnia 3 czerwca 2013 r. do dnia 27 czerwca 2013 r.,

III. 3. w pozostałym zakresie postępowanie umorzył,

III. 4. kosztami procesu obciążył w całości pozwanego, przyjmując minimalną stawkę kosztów zastępstwa procesowego pełnomocnika powodów, z tym, że szczegółowe rozliczenie kosztów pozostawił referendarzowi sądowemu.

Podstawą rozstrzygnięcia były następujące ustalenia i wnioski.

Lotnisko P.-Ł. powstało w 1913 r. jako (...) lotnisko (...)w Ł. pod P.. Przed I Wojną Światową, a także w czasie jej trwania, na lotnisku funkcjonowała szkoła pilotów, obserwatorów i mechaników, poza tym naprawiono samoloty i składowano sprzęt lotniczy. W latach 1931 – 1938 nastąpiła rozbudowa cywilnej części lotniska, port w Ł. stał się drugim po W.-O. lotniskiem w kraju. W 1987 r. powstało Przedsiębiorstwo Państwowe (...), które przejęło zarządzanie lotniskiem w Ł..

W 1993 r. przystąpiono do budowy nowego terminalu pasażerskiego, uruchomiono pierwsze połączenie zagraniczne do D.. W 1996 r. rozpoczęto rozbudowę i modernizację terminalu (przeprojektowanie całego obiektu, zmiana funkcjonalności pomieszczeń, połączenie hal przylotów i odlotów) oraz podpisano porozumienia w sprawie utworzenia spółki (...).

11 lipca 1997 r. utworzono spółkę (...), której udziałowcami są Przedsiębiorstwo Państwowe (...), Miasto P. oraz Skarb Państwa. W 2000 r. rozpoczęto prace przy budowie terminalu pasażerskiego, przystąpiono do modernizacji i rozbudowy płyty postojowej samolotów, uruchomiono połączenia do B. i zawarto porozumienia o współpracy z F. A.. W 2001 r. oddano do użytku dwa nowoczesne terminale: (...) oraz nową płytę postojową. W 2002 r. uruchomiono połączenia do W. i F.. W 2003 roku uruchomiono połączenia do: K./B., W., M., L., oddano do użytkowania zmodernizowany terminal (...)W 2004 r. uruchomiono połączenia do B. i M.. W latach 2005 – 2007 uruchomiono kolejne połączenia do: L. L., L. S., D., L., S., B.-G., B., D., (...), L. G., E., P.-B., R.-C., K..

W 2008 r. przystąpiono do rozbudowy terminalu pasażerskiego i dostosowano infrastrukturę do obsługi ruchu w strefie S..

28 lutego 2011 r. (...) Dyrektor Ochrony Środowiska w P. wydał decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach dla przedsięwzięcia „Rozbudowa i modernizacja (...)”.

W kwietniu 2011 r. rozpoczęto rozbudowę terminalu pasażerskiego – projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. W czerwcu 2011 r. rozpoczęto rozbudowę płaszczyzn lotniskowych – projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. W maju 2012 r. odbyły się uroczyste inauguracje rozbudowanych płaszczyzn lotniskowych – nowej równoległej drogi kołowania oraz rozbudowanej płyty postojowej oraz otwarcie rozbudowanego terminalu pasażerskiego – strefa przylotów i przyszła hala odpraw.

W lipcu 2012 r. rozpoczęto kontynuację rozbudowy terminalu pasażerskiego –początek prac przy budowie nowej sortowni bagażu oraz rozbudowie strefy odlotów.

W 2000 r. z (...) skorzystało 227.847 pasażerów, przy liczbie 13.225 operacji lotniczych. W 2008 r. z (...) skorzystało już 1.274.679 pasażerów, a operacji lotniczych odnotowano w liczbie 23.609. W 2012 r. z (...) skorzystało 1.595.221 pasażerów i odbyło się 25.261 operacji lotniczych.

Lotnisko cywilne P.-Ł. jest własnością pozwanej spółki (...) Sp. z o.o. w P..

30 stycznia 2012 r. Sejmik Województwa (...) podjął uchwałę nr (...) w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska P.-Ł. w P..

Uchwała utworzyła obszar ograniczonego użytkowania dla lotniska P.-Ł. w P., którego zarządcą jest (...) Sp. z o.o.

Uchwała wyznaczyła zewnętrzną granicę obszaru ograniczonego użytkowania na podstawie: 1) izolinii równoważnego poziomu dźwięku A dla pory dnia LAeqD = 55 dB, pochodzącego od startów, lądowań i przelotów statków powietrznych; 2) izolinii równoważnego poziomu dźwięku A dla pory nocy LAeqN = 45 dB, pochodzącego od startów, lądowań i przelotów statków powietrznych; 3) izolinii równoważnego poziomu dźwięku A dla pory dnia LAeqD = 50 dB, pochodzącego od pozostałych źródeł hałasu związanych z działalnością lotniska; 4) izolinii równoważnego poziomu dźwięku A dla pory nocy LAeqN = 40 dB, pochodzącego od pozostałych źródeł hałasu związanych z działalnością lotniska.

W obszarze ograniczonego użytkowania wyodrębniono dwie strefy: 1) zewnętrzną, której obszar od zewnątrz wyznacza linia będąca granicą obszaru ograniczonego użytkowania, a od wewnątrz linia będąca obwiednią izolinii równoważnego poziomu dźwięku A dla pory dnia LAeqD = 60 dB oraz dla nocy LAeqN = 50 dB, pochodzącego od startów, lądowań i przelotów statków powietrznych oraz izolinii równoważnego poziomu dźwięku A dla pory dnia LAeqD = 55 dB oraz dla nocy LAeqN = 45 dB, pochodzącego od pozostałych źródeł hałasu związanych z działalnością lotniska; 2) wewnętrzną, której obszar od zewnątrz wyznacza linia będąca obwiednią, o której mowa w pkt 1, a od wewnątrz linia biegnąca wzdłuż granicy lotniska.

W uchwale wprowadzono wymagania techniczne dotyczące budynków położonych w strefie wewnętrznej obszaru ograniczonego użytkowania w postaci obowiązku zapewnienia właściwego klimatu akustycznego w budynkach z pomieszczeniami wymagającymi ochrony akustycznej poprzez stosowanie przegród budowlanych o odpowiedniej izolacyjności akustycznej. W uchwale wskazano, że przez odpowiednią izolacyjność akustyczną przegród budowlanych należy rozumieć izolacyjność akustyczną określoną zgodnie z Polskimi Normami w dziedzinie akustyki budowlanej z uwzględnieniem poziomu hałasu powodowanego przez starty, lądowania, przeloty statków powietrznych, operacje naziemne i inne źródła hałasu związane z funkcjonowaniem lotniska, przy zapewnieniu wymaganej wymiany powietrza w pomieszczeniu, a także wymaganej izolacyjności cieplnej. Wskazano również, że przez właściwy klimat akustyczny w budynkach rozumie się poziom dźwięku zgodny z obowiązującymi Polskimi Normami w dziedzinie akustyki budowlanej.

Powyższa uchwała weszła w życie w dniu 28 lutego 2012 r.

Powodowie J. i E. K. (1) są współwłaścicielami na prawach wspólności majątkowej małżeńskiej nieruchomości położonej w przy ul. (...), stanowiącej działkę nr (...) zabudowanej jednorodzinnym budynkiem mieszkalnym, zapisaną w księdze wieczystej KW (...).

Zgodnie z załącznikami nr (...)do uchwały nr (...) nieruchomość powodów znajduje się w strefie wewnętrznej (na granicy strefy wewnętrznej i zewnętrznej) obszaru ograniczonego użytkowania lotniska P. – Ł. w P..

W marcu 2003 r. powodowie wprowadzili się do przedmiotowego budynku, gdzie do chwili obecnej zamieszkują wraz z synem. Budynek mieszkalny był i nadal jest wykorzystywany wyłącznie na potrzeby mieszkaniowe rodziny.

Dla powyższego terenu brak jest aktualnego planu zagospodarowania przestrzennego. Z uwagi na fakt, że przedmiotowa nieruchomość zabudowana jest budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym, jej przeznaczenie zostało zdeterminowane.

Pismem z 21 marca 2013 r. powodowie J. i E. K. (1), doręczonym pozwanemu dnia 27 marca 2013 r. wezwali stronę pozwaną (...) Sp. z o.o. w P. do zapłaty kwoty 250.000 zł, w tym kwotę 150.000zł tytułem obniżenia wartości nieruchomości i kwotę100.000 zł tytułem nakładów na wygłuszenie - w terminie do dnia 3 kwietnia 2013 r pod rygorem skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego. Pozwany w piśmie z dnia 30 kwietnia 2013 r. odmówił zapłaty żądanych roszczeń.

Powodowie J. i K. F. (1) są współwłaścicielami na prawach wspólności majątkowej małżeńskiej nieruchomości położonej w przy ul. (...), stanowiącej działkę nr (...) zabudowanej jednorodzinnym budynkiem mieszkalnym, zapisaną w księdze wieczystej KW (...).

Zgodnie z załącznikami nr (...) do uchwały nr (...)nieruchomość powodów znajduje się w strefie wewnętrznej obszaru ograniczonego użytkowania lotniska P. – Ł. w P..

W roku 1996 powodowie wprowadzili się do przedmiotowego budynku, gdzie do chwili obecnej zamieszkują. Budynek mieszkalny był i nadal jest wykorzystywany wyłącznie na potrzeby mieszkaniowe rodziny.

Pismem z 21 maja 2013 r. powodowie J. i K. F. (1), wezwali stronę pozwaną (...) Sp. z o.o. w P. do zapłaty kwoty 250.000 zł, w tym kwoty 150.000 zl tytułem obniżenia wartości nieruchomości i kwoty100.000 zł tytułem nakładów na wygłuszenie - w terminie do dnia 30 maja 2013 r pod rygorem skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego. Pozwany w piśmie z dnia 27 maja 2013 r. odmówił zapłaty żądanych roszczeń.

Powodowie D. i W. J. (1) są współwłaścicielami na prawach wspólności majątkowej małżeńskiej nieruchomości położonej w przy ul. (...), stanowiącej działkę nr (...) zabudowanej jednorodzinnym budynkiem mieszkalnym, zapisaną w księdze wieczystej KW (...).

Zgodnie z załącznikami nr (...)do uchwały nr(...) nieruchomość powodów znajduje się w strefie wewnętrznej obszaru ograniczonego użytkowania lotniska P. –Ł. w P..

Na dzień wejścia w życie ww. uchwały, przedmiotowa nieruchomość zabudowana była piętrowym budynkiem mieszkalnym w zabudowie wolnostojącej o łącznej powierzchni użytkowej około 170 m², przy czym część parterowa budynku pochodzi z końca lat pięćdziesiątych, część piętrowa została dobudowana w latach osiemdziesiątych.

W budynku zamieszkują powodowie, ich troje dzieci, teściowa i szwagierka powoda.

Budynek mieszkalny był i nadal jest wykorzystywany wyłącznie na potrzeby mieszkaniowe rodziny.

Pismem z 21 marca 2013 r. powodowie D. i W. J. (1), doręczonym dnia 27 marca 2013 r. wezwali stronę pozwaną (...) Sp. z o.o. w P. do zapłaty kwoty 250.000 zł, w tym kwotę 150.000zł tytułem obniżenia wartości nieruchomości i kwotę100.000 zł tytułem nakładów na wygłuszenie - w terminie do dnia 3 kwietnia 2013 r pod rygorem skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego. Pozwany w piśmie z dnia 30 kwietnia 2013 r. odmówił zapłaty żądanych roszczeń.

Nieruchomość powodów E. i J. K. utraciła swą wartość z uwagi na jej usytuowanie w strefie wewnętrznej ograniczonego użytkowania o kwotę 150.700 zł, powodów K. F. (1) i J. F. o kwotę 82.908 zł, a powodów D. i W. J. (1) jej wartość uległa obniżeniu o kwotę 67.878 zł.

Powodowie w sprawie na podstawie przepisów art. 129 ust. 2 , art. 135ust. 1 i 2 i art. 136 ust. 3 ustawy prawo o ochronie środowiska (dalej „p.o.ś”), wywodzili – każdy po dwa żądania – odszkodowanie z tytułu zmniejszenia wartości nieruchomości oraz z tytułu zwrotu kosztów związanych z koniecznością zapewnienia właściwego klimatu akustycznego.

Odnośnie żądania zwrotu kosztów związanych z koniecznością zapewnienia właściwego klimatu akustycznego zapadł w dniu 12 października 2015 r. wyrok częściowy, który jest prawomocny, zatem niniejszy wyrok końcowy – dotyczy roszczenia z tytułu spadku wartości nieruchomości .

Dla ustalenia ww. kwestii niezbędnym stało się powołanie dowodu z opinii biegłego z dziedziny szacowania nieruchomości. Opinię w sprawie opracował biegły sądowy rzeczoznawca majątkowy -J. W. (1).

W przedmiotowej opinii biegły zastosował ustalając wartość nieruchomości (operat szacunkowy) podejście porównawcze, metodę korygowania ceny średniej. Podejście porównawcze polega na określeniu wartości nieruchomości, przy założeniu, że wartość wycenianej nieruchomości jest równa cenom, jakie uzyskano za nieruchomości podobne, które były przedmiotem obrotu rynkowego, skorygowanym ze względu na cechy różniące nieruchomości podobne do nieruchomości wycenianej, uwzględnia się również zmiany poziomu cen wskutek upływu czasu. Przy ww. metodzie wycenianą nieruchomość porównuje się ze zbiorem co najmniej kilkunastu nieruchomości podobnych o znanych cenach transakcyjnych i cechach.

Wartość określa się poprzez korektę średniej ceny z przyjętego zbioru na podstawie oceny cech nieruchomości pomiędzy nieruchomością wycenianą i nieruchomościami podobnymi.

Biegły opierał się na sprawdzonych badaniach, z których wynika jednoznacznie, że ze względu na bliskość lotniska, a także położenie w obszarze ograniczonego użytkowania, nieruchomości, które bezpośrednio sąsiadują z lotniskiem, są mniej atrakcyjne, niż nieruchomości o podobnym standardzie i lokalizacji w innych częściach aglomeracji (...). Rodzaj rynku, jego obszar i okres badania określa rzeczoznawca majątkowy, uwzględniając w szczególności przedmiot, zakres, cel i sposób wyceny oraz dostępność danych.

Wobec powyższego stawianie zarzutów biegłemu przez pełnomocnika pozwanego co do przyjęcia niewłaściwej metodologii wyceny wartości nieruchomości oraz ich spadku, skoro wybór tej metody należy do biegłego – są niczym nieuzasadnione(założenia metodyki zgodnej z wypracowanym systemem oceny spadku wartości w przypadku lotnisk przez rzeczoznawców majątkowych I zeszyt metodyczny z 2010 r. (...) Federacji Stowarzyszeń (...) w W. – opisuje metodę między innymi parametryczną, jaką biegły w opinii zastosował przy wyliczeniu spadku wartości nieruchomości). Sugerowanie biegłemu, że ewentualna szkoda powinna być wyliczona według trzech wskazanych przez pełnomocnika etapów, jest w ocenie sądu nie tyle brakiem stawiania biegłemu merytorycznych zarzutów, do których należałoby się szczegółowo merytorycznie ustosunkować, co totalną negacją opinii czynioną jedynie na użytek procesu i zmierzającą ewidentnie do jego znaczącego przedłużenia.

Nie zasługiwały na uwzględnienie zarzuty pozwanego co do prawidłowości doboru nieruchomości stanowiących podstawę do badań porównawczych oraz prawidłowość określenia parametrów nieruchomości powodów. Biegły w opinii oraz podczas rozprawy odpowiadając na te zarzuty w sposób przejrzysty i wyczerpujący odniósł się do zgłaszanych zastrzeżeń

Z Raportu o oddziaływaniu na środowisko „Rozbudowa i modernizacja (...) Spółka z o.o. im. H. W.” wynika, że pozwany zakłada stopniowy rozwój działalności lotniska, co ma miejsce od 2000 r. i planuje zwiększenie liczby operacji lotniczych aż do 2034 r. Prognozowana w ww. raporcie liczba operacji lotniczych w 2014 r. wynosiła dla pory dnia 84 a dla nocy 12, natomiast prognozy dla 2034 wynoszą odpowiednio 120 operacji w dzień i 12 w nocy.

Jak ustalono, od 2000 r. nastąpił znaczny wzrost operacji lotniczych i liczby pasażerów. W związku z tym i z uwagi na planowany wzrost natężenia ruchu lotniczego na 2034 r., nie ma możliwości aktualnie oceny skali przyszłych utrudnień i ograniczeń w związku z funkcjonowaniem lotniska. Rzeczywiste pomiary poziomu hałasu w miejscu lokalizacji nieruchomości powodów byłyby zatem obarczone ryzykiem niedoszacowania wpływu funkcjonowania lotniska i wprowadzenia obszaru ograniczonego użytkowania na wartość nieruchomości powodów. Zatem ocena wpływu ww. lotniska winna opierać się na założeniach wynikających z ww. Raportu, późniejsze powoływanie się na zmianę, czy raczej dążenie do zmiany prognoz co do natężenia ruchu lotniczego jest gołosłownym twierdzeniem zgłaszanym w ocenie sądu jedynie na użytek procesu, celem jego utrudnienia, przedłużenia. Zmiana prognoz co do natężenia ruchu lotniczego mogłaby zostać wzięta pod uwagę tylko w razie zmiany wspomnianego raportu, a taka nie nastąpiła.

W zakresie zarzucanych nieprawidłowości dotyczących wyliczenia spadku wartości nieruchomości w związku z wprowadzeniem stref, sąd oceniając metodologię badań przyjętą przez biegłego miał na uwadze trudność w uzyskaniu wzoru pozwalającego obliczyć ułamkowy (procentowy) uszczerbek w prawie własności powodów mający bezpośrednie przełożenie na spadek wartości nieruchomości. Nie oznacza to, że nie ma żadnej możliwości, aby w sposób realny ten spadek obliczyć i należałoby – jak chciałby pozwany – oczekiwać na znaczące widoczne zmiany na rynku nieruchomości.

(...) pozwanego na ewentualne zmiany sytuacji, aczkolwiek trudno określić jakie to miały czy mogłyby mieć miejsce zmiany mające wpływ na procedowanie w tej kategorii spraw, a także negowanie w zasadzie wszystkich ustaleń, wniosków wyprowadzonych przez różnych biegłych opiniujących w tych sprawach - jest celową taktyką procesową prezentowaną przez stronę pozwaną. Biegły stosując analizę regresją wieloraką, otrzymując funkcję wielu zmiennych doszedł do matematycznie wyliczalnych i racjonalnych wniosków o obniżeniu średniej ceny transakcyjnej nieruchomości w strefie zewnętrznej w stosunku do nieruchomości poza strefą na poziomie 5,43 %, oraz o obniżeniu średniej transakcyjnej nieruchomości w strefie wewnętrznej w stosunku do nieruchomości poza strefą na poziomie 10.88 %. Taki ujednolicony podział nie byłby oczywiście dostateczny bowiem nie uzależniałby spadku wartości od rzeczywistych immisji na konkretną nieruchomość. W takiej sytuacji biegły przeprowadził analizę regresji liniowej z wykorzystaniem dostępnych danych ustalając zmianę obniżenia wartości nieruchomości w stosunku do natężenia istniejącego i planowanego hałasu. Kolejno biegły, na podstawie analizy danych z punktów pomiarowych stworzył model interpolacji, dzięki któremu ustalił poziom hałasu występujący w określonym miejscu położenia nieruchomości.

Szczegółowo na zarzuty w ustalaniu tych danych biegły odniósł się podczas przesłuchania na rozprawie i nie ma potrzeby przytaczać wprost jego zeznań, skoro stanowią materiał dostępny stronom, wystarczy wskazać zatem, że biegły w ustalaniu poziomu hałasu wywoływanego przez lotnisko kierował się danymi uzyskanymi z urządzeń pomiarowych zainstalowanych przez pozwanego, odczytywanymi przez profesjonalną firmę (...),- trudno więc w takiej sytuacji byłoby stawiać biegłemu zarzuty, że opierał się na jakichś danych dotyczących poziomu hałasu, których nie dało by się zweryfikować.

Wyniki pomiarowe uzyskane z punktów pomiarowych pozwanego są oczywiście obarczone pewnymi jednostkowymi błędami, ale należy przyjąć, że globalna analiza uzyskanych wyników odzwierciedla hałas wywoływany właśnie przez statki powietrzne, nie zaś jednostkowe zwiększenie domniemanego hałasu wywołanego innymi okolicznościami, tak jak próbował to przedstawić pozwany.

Biegły wywodził, że im bliżej lotniska znajduje się nieruchomość, tym większe są spadki jej wartości, im dalej od lotniska tym spadki wartości są mniejsze - biegły różnicuje zatem spadek wartości w różnych położeniach nieruchomości. Aby ten model był uniwersalny, przyjął że poziom hałasu jest elementem pomocniczym - spadek dla strefy zewnętrznej na poziomie 5,43 % dla wewnętrznej 10,88 %, granica pomiędzy tymi strefami jest ustalona przez izolinie dla poziomu hałasu w dzień 60 dB i noc 50 dB; powyżej 50 db współczynnik wynosi 0,7 % na każdy decybel. Biegły szczegółowo wyjaśnił tę metodologię wskazując, że na skutek opisanych wyliczeń uzyskał dwie wartości: 7 % ubytku w wartości nieruchomości na granicy strefy wewnętrznej, 3,9 % dla granicy strefy zewnętrznej oraz 16 % ubytku w wartości nieruchomości na końcu pasa startowego lotniska.

Te stałe punkty są następnie stosunkiem odniesienia dla ustalenia ubytku w wartości konkretnej nieruchomości.

W dalszej kolejności odpowiadając na zarzuty pozwanego, biegły ponownie wyjaśnił, zwracając uwagę na fakt ,iż dokonując analizy statystycznej, że opierał się na badaniach przeprowadzonych dla lotniska K., ale tylko w zakresie relacji zjawiska utraty wartości a poziomem hałasu. Współczynnik korygujący ustalony dla lotniska K. był zatem jedynie jednym z elementów przeprowadzonej przez biegłego analizy, a uzyskanych tam danych biegły nie przyjął wprost, albowiem odniósł je do innej specyfiki terenu wokół lotniska Ł.. Doświadczenia związane z lotniskiem w K. miały charakter jedynie posiłkowy, natomiast doświadczenia dotyczące lotnisk zagranicznych podane zostały tylko informacyjnie. Stawianie zatem przez pozwanego zarzutów, że biegły w sposób zbyt bezpośredni odniósł wartości uzyskane dla lotniska K. oraz zastosował metodologię opartą na modelach z rynków zagranicznych,- w sprawie niniejszej jest całkowicie dowolne i w sposób oczywisty sprzeczne z uzyskanymi przez biegłego wartościami.

Chybiony okazał się także zarzut tzw. rekurencji odszkodowania. Biegły J. W. (1) odnosząc się do tego zarzutu, zwrócił uwagę na to, że zjawisko to mogłoby występować, gdyby na skutek wypłacenia odszkodowania nastąpiło całkowite zlikwidowanie szkodliwych oddziaływań hałasu lotniczego .Hałas lotniczy to takie zjawisko jak podał biegły, przed którym można się chronić poprzez lepsze wyizolowanie budynku mieszkalnego, w którym się mieszka, sypia, jednak budynki mieszkalne jednorodzinne to nieruchomości, które korzystają z zaplecza – ogrodu, małej architektury, której celem jest zapewnienie relaksu, wypoczynku i tutaj już nie ma żadnej możliwości zabezpieczenia mimo formalnego załatwienia sprawy przez pozwanego wypłatą odszkodowania z tytułu nakładów niezbędnych na zapewnień lepszego klimatu akustycznego nieruchomości. Te czynniki negatywne przecież dalej istnieją.

Nie były słuszne zarzuty pozwanego co do konieczności ustalenia wartości nieruchomości powodów według cen z dnia 28 lutego 2012 r. oraz porównania zmiany ich cen po wprowadzeniu strefy oraz brak wskazania czy tendencje w zakresie kształtowania się cen nieruchomości położonych w strefie (...) miały wpływ na ewentualne obniżenie wartości nieruchomości powodów. Badania swoje biegły odnosił do dopuszczalnego przez (...) poziomu hałasu po wprowadzeniu stref mając na względzie przewidywane zwiększenie intensywności działalności lotniska aż do 2034 r. Obniżenie wartości obejmuje zatem nie tylko wpływ obecnie wykonywanej działalności, ale także przewidywanej działalności w kolejnych kilkunastu latach, aż do zwiększenia intensywności działania w kierunku maksymalnych poziomów przewidzianych w powoływanych wcześniej regulacjach.

Oceniając wydane przez biegłego opinie oraz późniejsze zeznania w ocenie Sądu w sposób rzeczowy i profesjonalny przeprowadził wywód na okoliczności wskazane w tezie dowodowej. Wydane opinie uznano za spójne, logiczne i znajdujące odzwierciedlenie w materiale zgromadzonym w aktach sprawy. Biegły potrafił w sposób wyczerpujący i rzetelny odpowiedzieć na szereg kierowanych do niego pytań, w sposób należyty wyczerpując tezę dowodową. Odnosił się do zarzutów w sposób merytoryczny wyjaśniając wątpliwości i wskazując konkretne miejsca w opinii, które doprowadziły do postawienia późniejszych tez. W toku sprawy strony, a szczególnie pozwany mając możliwość szczegółowego skonfrontowania rozumowania biegłego z własnymi doświadczeniami lub ocenami, nie wykazał w rozumowaniu biegłego konkretnych wad, które dyskredytowałyby opracowane przez niego opinie.

Biegły jako specjalista z danej dziedziny zawodowo trudniący się opiniowaniem ubytków wartości w związku z rozszerzeniem strefy, opierając się na własnej bazie danych, doświadczeniu i wiedzy w sposób wyczerpujący wyjaśnił także podstawę dochodzenia do zawartych w opiniach wniosków. Biegły szczegółowo zapoznał się z całym materiałem dowodowym sprawy i potrafił przeprowadzić należytą i zgodną z zasadami sztuki jego wykładnię, co pozwoliło na poczynienie przez niego stosownych ustaleń.

Mając na uwadze powyższe, Sąd uznał opinię biegłego, uzupełnioną na wniosek pozwanego ustnie na rozprawie - za materiał dowodowy w pełni wiarygodny i przydatny do rozstrzygnięcia sprawy. Stąd wniosek pozwanego o powołanie dowodu z opinii innego biegłego nie mógł zostać uznany za zasadny. Nie ma podstaw do powoływania innego biegłego z tej samej dziedziny tylko dlatego, że dotychczasowy biegły w swej opinii przedstawił ustalenia i wnioski, które nie zadowalają procesowo jednej ze stron, tak jak to ma miejsce w sprawie.

Mając na uwadze powyższe sąd zasądził od pozwanego na rzecz powodów następujące kwoty:

1) E. i J. K., kwotę 150.000 zł z ustawowymi odsetkami od kwoty dnia 1 lipca 2013 r. do dnia 31 grudnia 2105 r. i ustawowymi za opóźnienie od kwoty 30.700 zł od dnia 21 września 2018 r. do dnia zapłaty, oddalając powództwo w pozostałym zakresie – tj. w zakresie żądania odsetek ustawowych za okres od dnia wniesienia pozwu do dnia poprzedzającego jego doręczenie, doręczenie odpisu pozwu nastąpiło dnia 1 lipca 2013 r., czyli dopiero wtedy pozwany mógł się zapoznać z argumentacją żądań i wyliczeniem żądanej kwoty, a co do rozszerzonej kwoty zasadnym jest naliczania odsetek za opóźnienie dopiero po doręczeniu stronie pozwanej pisma rozszerzającego powództwo (data nadania pisma o rozszerzeniu pozwu - 21 września 2018 r., licząc 6 dni na doręczenie - to 27 września 2018 r., o opóźnieniu można mówić od dnia 28 września 2018 r.),

2) K. i J. F. kwotę 82.908 zł z ustawowymi odsetkami od kwoty 70.000 zł od dnia 28 czerwca 2013 r do dnia 31 grudnia 2015 r. i ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty i od kwoty 12.908 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 października 2018 r. do dnia zapłaty, oddalając powództwo w pozostałym zakresie (tj. w zakresie żądania odsetek ustawowych za okres od dnia wniesienia pozwu do dnia poprzedzającego jego doręczenie - doręczenie odpisu pozwu nastąpiło dnia 28 czerwca 2013 r., czyli dopiero wtedy pozwany mógł się zapoznać z argumentacją żądań i wyliczeniem żądanej kwoty, a co do rozszerzonej kwoty zasadnym jest naliczanie odsetek za opóźnienie dopiero po doręczeniu stronie pozwanej pisma rozszerzającego powództwo; data nadania pisma o rozszerzeniu pozwu - 24 września 2018 r. ,licząc 6 dni na doręczenie - to 27 września 2018 r., o opóźnieniu można mówić od dnia 1 października 2018 r.)

3) D. i W. J. (1) kwotę 67.878 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 28 czerwca 2013 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. i ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r do dnia zapłaty, oddalając powództwo w zakresie żądania odsetek ustawowych od kwoty 67.878 zł za okres od dnia 3 czerwca 2013 r. do dnia 27 czerwca 2013 r., tj. w zakresie żądania odsetek ustawowych za okres od dnia wniesienia pozwu do dnia poprzedzającego jego doręczenie, doręczenie odpisu pozwu nastąpiło dnia 28 czerwca 2013 r., czyli dopiero wtedy pozwany mógł się zapoznać z argumentacją żądań i wyliczeniem żądanej kwoty, umarzając postępowanie w pozostałym zakresie (art. 203 § 1 kpc, z pierwotnie żądanej w pozwie kwoty 80.000 zł do kwoty 67.878 zł ).

Od ww. kwot na podstawie art. 481 kc sąd zasądził odsetki ustawowe od dnia doręczenia w każdej z połączonych spraw pozwanemu odpisu pozwu – co do kwot wskazanych w pozwie z tytułu spadku wartości nieruchomości, natomiast co do kwot rozszerzonych od dnia doręczenia pism o rozszerzeniu powództwa.

Z uwagi na fakt, że wyrok jest wyrokiem łącznym końcowym, zgodnie z teścia art. 108 kpc orzeczenie zawiera rozstrzygnięcie w zakresie ponoszenia przez strony kosztów całego procesu – określając ogólne zasady ponoszenia tych kosztów, mianowicie, że koszty te w całości ponosi w każdej z połączonych spraw pozwany (art. 100 kpc), przy czym szczegółowe ich rozliczenie zostało powierzone referendarzowi sądowemu (sąd przyjął minimalną stawkę kosztów zastępstwa procesowego, nie widząc podstaw do przyjęcia podwyższonej stawki z uwagi na szczególny nakład pełnomocnika powodów, pełnomocnik prezentujący stronę powodową w procesach przeciwko (...) występuje od kilku lat, wobec powyższego problem znany pełnomocnikowi pozwala na korzystanie z nabytych już doświadczeń własnych z poprzednich spraw, w tym również z pism procesowych o tożsamej ,czy zbliżonej treści ).

Apelację od wyroku złożył pozwany, zaskarżył go w części w jakiej Sąd Okręgowy uwzględnił powództwa i zasądził na rzecz:

-: E. K. (1) i J. K. kwotę 150.700 zł wraz z a) ustawowymi odsetkami od kwoty 120.000 zł od dnia 1 lipca 2013 r. do dnia 31 grudnia 2015 r., a od dnia 1 stycznia 2016 r. z ustawowymi odsetkami za opóźnienie do dnia zapłaty; b) ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 30.700 zł od dnia 21 września 2018 r. do dnia zapłaty (punkt I.1 wyroku), oraz w części orzekającej o kosztach procesu (punkt I.3 wyroku);
-: K. F. (1) i J. F. kwotę 82.908 zł wraz z a) ustawowymi odsetkami od kwoty 70.000 zł od dnia 28 czerwca 2013 r. do dnia 31 grudnia 2015 r., a od dnia 1 stycznia 2016 r. z ustawowymi odsetkami za opóźnienie do dnia zapłaty; b) ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 12.908 zł od dnia 1 października 2018 r. do dnia zapłaty (punkt II.1 wyroku), oraz w części orzekającej o kosztach procesu (punkt II.3 wyroku);
-: D. J. i W. J. (1) kwotę 67.878 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 28 czerwca 2013 r. do dnia 31 grudnia 2015 r., a od dnia 1 stycznia 2016 r. z ustawowymi odsetkami za opóźnienie do dnia zapłaty (punkt lll. 1 wyroku), oraz w części orzekającej o kosztach procesu (punkt III.4 wyroku);

Pozwany zaskarżonemu wyrokowi zarzucał:

1. naruszenie przepisów prawa materialnego tj.:

-: art. 129 ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 799 ze zm., dalej jako „p.o.ś.") poprzez jego błędną wykładnię polegającą na bezzasadnym przyjęciu, że odpowiedzialność odszkodowawcza przewidziana w tym przepisie obejmuje spadek wartości nieruchomości spowodowany emisją hałasu związanego z eksploatacją portu lotniczego, a także spadek wartości nieruchomości spowodowany zawężeniem prawa własności powstałym wskutek wejścia w życie uchwały wprowadzającej obszar ograniczonego użytkowania, które to zawężenie prawa własności nie musi polegać na ograniczeniu dotychczasowego sposobu korzystania z nieruchomości powodów w sposób określony w regulacji wprowadzającej obszar ograniczonego użytkowania ( (...)), podczas gdy prawidłowa wykładnia wskazanych przepisów prowadzi do wniosku, że odszkodowanie na podstawie art. 129 ust. 2 p.o.ś. należne jest jedynie z tytułu poniesienia szkody wynikłej z ograniczeń w dotychczasowym korzystaniu z nieruchomości przewidzianych w uchwale wprowadzającej (...);
-: art. 129 ust. 2 p.o.ś. poprzez jego błędną wykładnię i przyjęcie, że w przedmiotowej sprawie wystąpiły szkody u powodów, pomimo że w obecnym stanie rzeczy nie jest możliwe skuteczne oszacowanie wysokości tych szkód, gdyż stanowią one wyłącznie szkody ewentualne, które urealnią się dopiero na etapie ewentualnej, np. sprzedaży nieruchomości należących do powodów;
-: art. 129 ust. 2 p.o.ś. w zw. z art. 136 ust. 3 p.o.ś. poprzez ich błędną wykładnię i przyjęcie, że przepisy te określają dwie odrębne szkody w majątku powodów, podczas gdy już wprost z treści tych przepisów wynika, że są to tylko różne postaci tej samej szkody;
-: art. 129 ust. 2 p.o.ś. w zw. z art. 136 ust. 3 p.o.ś. poprzez ich błędną wykładnię i nieuwzględnienie zjawiska rekurencji, co w efekcie doprowadziło do zawyżenia sum odszkodowania należnego powodom;
-: art. 135 § 1 i § 3a p.o.ś. poprzez ich błędną wykładnię i przyjęcie, że wprowadzenie (...) prowadzi do legalizacji uprzednio rzekomo nielegalnych, czy też ponadnormatywnych oddziaływań, podczas gdy regulacja wprowadzająca (...) jest aktem planistycznym i przewiduje jedynie konkretne wymagania techniczne oraz wymagania dotyczące korzystania z nieruchomości położonych na terenie (...) w sposób zabezpieczający zdrowie ich właścicieli;
-: art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 455 k.c. oraz art. 363 § 2 k.c., poprzez ich niewłaściwe zastosowanie polegające na przyjęciu, że roszczenia powodów o zapłatę odszkodowania stały się wymagalne od dnia doręczenia pozwanemu pozwów, a następnie data doręczenia pisma o rozszerzeniu powództw, podczas gdy, skoro odszkodowania zostały obliczone według cen aktualnych, tj. cen z daty ustalania ich wysokości (orzekania), stało się one wymagalne dopiero z datą wyrokowania i najwcześniej od tej daty dłużnik (pozwany) pozostaje w opóźnieniu uzasadniającym zapłatę odsetek;

2. naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia tj.:

-: art. 227 § 1 k.p.c. w zw. z art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 278 k.p.c. poprzez przyjęcie przez Sąd I Instancji, że wystąpienie szkody dochodzonej na gruncie art. 129 ust. 2 p.o.ś. oraz rozmiar takiej szkody zostały w sprawie udowodnione przez powodów, pomimo że powyższe okoliczności nie zostały udowodnione, w szczególności nie zostały udowodnione ze względu na wadliwość przedstawionych w sprawie opinii biegłego;
-: art. 244 § 1 k.p.c. w zw. z art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie ustaleń sprzecznych z treścią dokumentu urzędowego w postaci decyzji (...) Dyrektora Ochrony Środowiska w P. z dnia 28 lutego 2011 r., WOO-II.4230.1.2011.JS. i Raportu o oddziaływaniu na środowisko „Rozbudowa i modernizacja (...) Spółka z o.o. im. H. W. oraz poprzez odmówienie mocy dowodowej wskazanym dokumentom;
-: art. 278 § 1 k.p.c. w zw. z art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przerzucenie na biegłego obowiązku dokonania części ustaleń faktycznych i dokonania wykładni prawa (w zakresie dotyczącym interpretacji postanowień art. 129 p.o.ś. i art. 136 p.o.ś.), a z drugiej strony - na bezkrytycznym oparciu się na stanowisku biegłego w tym zakresie przy wydawaniu rozstrzygnięć;
-: art. 278 § 1 k.p.c. w zw. z art. 233 § 1 k.p.c. poprzez oparcie się przy rozstrzyganiu spraw na dowodach z opinii biegłego zawierających zasadnicze błędy metodologiczne, które uniemożliwiają potraktowanie ich jako rzetelnych środków dowodowych, mających za zadanie wyjaśnienie okoliczności wymagających wiadomości specjalnych;
-: art. 217 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. w zw. z art. 278 § 1 k.p.c. w zw. z art. 286 k.p.c. poprzez nieuwzględnienie wniosku dowodowego strony pozwanej o przeprowadzenie dowodów z opinii innego biegłego z dziedziny szacowania nieruchomości, w sytuacji gdy strona pozwana w toku postępowania podnosiła szereg merytorycznych zarzutów do opinii biegłego, a wnioskowane dowody miały istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia niniejszych spraw;
-: art. 157 ust. 1 w zw. z art. 157 ust. 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 121 ze zm., dalej jako „u.g.n.") w zw. z art. 278 § 1 k.p.c. i art. 233 § 1 k.p.c. poprzez ich niezastosowanie i niepoddanie opinii biegłego z zakresu wyceny nieruchomości pod ocenę organizacji zawodowej skupiającej rzeczoznawców majątkowych, w sytuacji gdy strona pozwana w toku postępowania podnosiła szereg merytorycznych zarzutów do tych opinii;
-: art. 217 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. w zw. z art. 278 § 1 k.p.c. w zw. z art. 286 k.p.c. oraz art. 157 ust. 1 i ust. 3 u.g.n. poprzez całkowite pominięcie zastrzeżeń Pozwanego względem przedstawionych w sprawie opinii biegłego oraz pominięcie wniosków dowodowych zmierzających do wykazania wadliwości metodologicznej oraz merytorycznej przedmiotowych opinii, czym Sąd I Instancji doprowadził do faktycznego pozbawienia strony pozwanej możliwości obrony jej praw;
-: art. 328 § 2 k.p.c. poprzez sporządzenie uzasadnienia wyroku niezawierającego wyjaśnienia podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa, wobec czego niemożliwym jest poddanie wyroku pełnej kontroli instancyjnej;
-: art. 328 § 2 k.p.c. w zw. z art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 244 k.p.c. poprzez niezawarcie w uzasadnieniu wyroku przyczyn, dla których Sąd odmówił mocy dowodowej dowodom powołanym przez stronę pozwaną, w tym w szczególności decyzji (...) Dyrektora Ochrony Środowiska w P. z dnia 28 lutego 2011 roku, (...) i Raportu o oddziaływaniu na środowisko „Rozbudowa i modernizacja (...) Spółka z o.o. im. H. W., a także przyczyn, dla których sąd wyprowadził ustalenia sprzeczne z treścią wskazanych dokumentów;
-: art. 328 § 2 k.p.c. w zw. z art. 278 § 1 k.p.c. w zw. z art. 286 k.p.c. poprzez niedostateczne wyjaśnienie w uzasadnieniu wyroku przyczyn, ze względu na które Sąd nie przychylił się do wniosków strony pozwanej o powołanie innego biegłego z dziedziny szacowania wartości nieruchomości.

Wskazując na powyższe zarzuty pozwany wniósł o:

-: zmianę wyroku w zaskarżonej części poprzez oddalenie powództw w całości, jak również zasądzenie od powodów na rzecz pozwanego zwrotu kosztów procesu w I instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych;
-: zasądzenie od powodów na rzecz pozwanego zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego, w tym zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych;
-: rozpoznanie, na podstawie art. 380 k.p.c., postanowienia Sądu Okręgowego z dnia 22 października 2018 r. o oddaleniu wniosku pozwanego o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii innego biegłego z dziedziny szacowania nieruchomości i w konsekwencji na podstawie art. 382 w zw. z art. 278 § 1 k.p.c. dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii innego biegłego z dziedziny wyceny i szacowania nieruchomości

ewentualnie o przedstawienie opinii biegłego J. R. pod ocenę organizacji zawodowej skupiającej rzeczoznawców majątkowych na podstawie art. 157 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami. Z ostrożności procesowej pozwany wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd I Instancji i pozostawienie Sądowi I Instancji rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego, w tym kosztach zastępstwa procesowego.

Powodowie wnieśli o oddalenie apelacji oraz o zasądzenie od pozwanego na ich rzecz kosztów postępowania odwoławczego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jedynie w pewnej, niewielkiej, części okazała się uzasadniona.

Dotyczy to części uwzględnionych przez sąd I instancji roszczeń odsetkowych od przyznanych poszczególnym powodom świadczeń odszkodowawczych.

Co prawda, rzeczywiście sposób oznaczania wymagalności roszczeń tzw. bezterminowych, do których zalicza się niewątpliwie roszczenie odszkodowawcze, wyznacza treść przepisu art. 455 kc.

Co do zasady zatem odpowiedzialny za szkodę pozostaje w opóźnieniu ze spełnieniem świadczenia odszkodowawczego z momentem otrzymania od poszkodowanego wezwania do likwidacji szkody.

W przypadku, gdy odszkodowanie ma nastąpić w formie pieniężnej, od tej chwili wierzyciel ma prawo żądania zapłaty na swoją rzecz odsetek za opóźnienie na podstawie przepisu art. 481 kc, pod warunkiem, że w wezwaniu o zapłatę skonkretyzował także swoje roszczenie co do wysokości.

Reguła ta nie może jednak być stosowana w sposób mechaniczny, nieracjonalny i sprzeczny z poczuciem sprawiedliwości.

Przyjąć należy, że przedmiotowe wezwanie, o jakim mowa w art. 455 kc, może wywołać omawiane skutki jedynie wówczas, gdy w konkretnych okolicznościach faktycznych z jego treści można z wysokim prawdopodobieństwem przyjąć, że rzeczywiście doszło do powstania szkody, w określonej w wezwaniu wysokości, oraz że adresat wezwania ponosi za nią odpowiedzialność.

Tego rodzaju cech nie nosiły wezwania wystosowane przez powodów w skierowanych do pozwanego pismach z marca i maja 2013r..

Określono w nim w sposób całkowicie dowolny i arbitralny, że, na skutek wprowadzenia obszaru ograniczonego użytkowania, doszło do spadku wartości nieruchomości, stanowiących własność powodów, i że szkody majątkowe z tego tytułu w każdym przypadku wynoszą po 150.000 zł.

W wezwaniach tych nie powołano się na żadne obiektywne okoliczności faktyczne, które czyniłyby prawdopodobnymi takie twierdzenia.

Nie podano w szczególności jakichkolwiek danych i obliczeń, które żądanie zapłaty czyniłyby prawdopodobnym.

W podobny sposób roszczenia zostały zgłoszone w pozwach w poszczególnych sprawach, połączonych następnie do wspólnego rozpoznania.

Wymaga przy tym podkreślenia, że samo wprowadzenie obszaru ograniczonego użytkowania (oou) nie prowadzi do domniemania, że w związku z tym powstaną szkody w postaci spadku wartości wszystkich położonych na terenie obszaru nieruchomości.

Stwierdzenie tego wymaga zwykle, tak jak w realiach rozpoznawanej sprawy, przeprowadzenia, czasami długotrwałych, badań specjalistycznych, zarówno związanych z tendencjami rynkowymi, jak i z oszacowaniem ich wpływu na konkretną nieruchomość.

Wszystkie istotne dla takich ustaleń okoliczności zostały ustalone dopiero w toku postępowania sądowego, w oparciu o wydane w sprawie opinie biegłego J. W. (1).

Z kolei wyliczając aktualną wartość nieruchomości na podstawie metody porównawczej biegły W. wykorzystał dla porównań wyłącznie transakcje z lat 2016-2018. (por. operaty szacunkowe dla poszczególnych nieruchomości).

Nie ma zatem podstaw do tego, aby tak otrzymane wyniki opinii biegłego przenosić w sposób mechaniczny na datę wezwań pozwanego o zapłatę, sformułowanych w pismach z 21 marca 2013r. oraz z dnia 21 maja 2013r., bądź na datę doręczenia pozwów, i to niezależnie od ogólnego trendu cenowego na rynku nieruchomości.

Zatem jako miarodajną datę, w której można uznać pozwanego jako pozostającego w opóźnieniu, skutkującym odpowiedzialnością odsetkową na podstawie art. 481 kc, należy uznać upływ siedmiu dni od doręczenia mu opinii biegłego W., zawierającej wyliczenie szkody, a co nastąpiło w dniu 19 września 2018r. (k. 1380).

Tygodniowy termin należy bowiem przyjąć za wystarczający dla dokonania przez dłużnika rzetelnej analizy zasadności roszczenia.

Skutkuje to zmianą zaskarżonego wyroku przez oddalenie roszczenia powodów o zasądzenie na ich rzecz odsetek ustawowych oraz odsetek ustawowych z opóźnienie za okres do dnia 26 września 2018r.

Ponieważ zmiana ta dotyczy jedynie należności ubocznych, nie wpływa ona na rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów procesu.

Z tych przyczyn na podstawie art. 386 § 1 kc oraz powołanych wyżej przepisów prawa materialnego Sąd Apelacyjny orzekł jak w punkcie 1 sentencji wyroku.

W pozostałym natomiast zakresie apelacja okazała się bezzasadna.

Ustalenia faktyczne sądu I instancji nie budzą wątpliwości i dlatego Sąd Apelacyjny przyjmuje je w pełni za podstawę własnego rozstrzygnięcia.

Zostały one poczynione w oparciu o wszechstronne rozważenie całego zebranego w sprawie materiału dowodowego, którego ocena, przeprowadzona w pisemnym uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, jest pełna, zgodna z zasadami logiki i doświadczenia życiowego.

Wbrew stanowisku skarżącego sąd nie pominął żadnego z istotnych dowodów, w tym treści decyzji (...) Dyrektora Ochrony Środowiska w P. z dnia 28 lutego 2011r. o środowiskowych uwarunkowaniach dla przedsięwzięcia „Rozbudowa i modernizacja (...)”.

Przeciwnie, dokument ten sąd powołał jako podstawę ustaleń faktycznych w sprawie (str. 6 pisemnego uzasadnienia wyroku).

Inną rzeczą jest natomiast, że sąd I instancji słusznie nie wyprowadził z tej decyzji, podobnie jak z poprzedzającego ją Raportu o oddziaływaniu inwestycji na środowisko, postulowanych przez pozwanego wniosków. Przedmiotowe dokumenty bowiem mogły mieć znaczenie dla konstruowania obszaru ograniczonego użytkowania, natomiast pozostawały, z przyczyn, o których będzie jeszcze mowa dalej, bez istotnego znaczenia dla oceny, czy na skutek wprowadzenia obszaru doszło po stronie powodów do szkody w postaci spadku wartości nieruchomości.

Ustalenia faktyczne Sądu Okręgowego nie zostały przekonująco podważone w apelacji, w ramach podniesionych tam, rozbudowanych zarzutów o charakterze procesowym.

Sprowadzają się one bowiem w istocie do forsowania przez skarżącego własnej, korzystnej dla niego wersji stanu faktycznego, opartej na odmiennej ocenie mocy i wiarygodności poszczególnych elementów materiału dowodowego.

Nie jest to jednak wystarczające dla skutecznego podniesienia zarzutów naruszenia art. 233 § 1 kpc, „błędnych ustaleń faktycznych” czy też „sprzeczności ustaleń sądu z materiałem dowodowym.

Znaczna część wywodów środka zaskarżenia objętych zarzutami „procesowymi” w rzeczywistości dotyka kwestii materialnoprawnych, bowiem skupia się na kwestionowaniu istnienia związku przyczynowego między wprowadzeniem obszaru ograniczonego użytkowania (oou) a powstaniem szkody w majątku powodów w postaci spadku wartości ich nieruchomości.

Natomiast zasadnicze zarzuty tego fragmentu apelacji związane są z próbą zdyskredytowania wydanej w sprawie opinii (ściślej – trzech opinii, dalej zbiorczo określanych jako „opinia”) przez biegłego z dziedziny szacowania nieruchomości J. W. (1).

Tymczasem opinię tą słusznie sąd I instancji uznał za pełnowartościowy materiał dowodowy, mogący stanowić podstawę istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy ustaleń faktycznych.

Została one sporządzona w sposób rzetelny, zrozumiały, zgodny z zasadami sztuki oraz przepisami prawa.

Wbrew zarzutowi apelacji biegły W. w swojej opinii uwzględnił okoliczność, iż oceniana nieruchomość przed wprowadzeniem o.o.u. także sąsiadowała z lotniskiem, m.in. przyjmując do określenia spadku wartości nieruchomości współczynnik korygujący 0,95.

Bezzasadne są także inne zarzuty kierowane przeciwko omawianej opinii.

Oczywiste jest, że bardziej precyzyjne ustalenie stopnia wpływu wprowadzenia oou na ceny nieruchomości w poszczególnych sektorach obszaru będzie możliwe dopiero po wielu latach, gdy na rynku dojdzie do większej ilości transakcji.

Niemniej, nie może to stanowić przeszkody do ustalenia aktualnej wysokości szkody, polegającej na spadku wartości nieruchomości, na podstawie dostępnych metod, w tym przy pomocy zastosowanego przez biegłego modelu statystycznego regresji wielorakiej, połączonego z autorską metodą różnicowania spadków wartości w ramach każdej ze stref o.o.u.

Z tych samych względów nie ma przeszkód, aby biegły posiłkował się także danymi i opracowaniami sporządzonymi na tle badania wpływu oddziaływania innych lotnisk (w tym zagranicznych) na rynek obrotu nieruchomościami a także wynikami badań rynku oraz innymi ekspertyzami dotyczącymi badanego zagadnienia.

Nie stanowiło to, wbrew zarzutowi apelacji, naruszenia przepisów art. 278 kpc w zw. z art. 227 kpc, poprzez „przerzucenie na biegłego obowiązku dokonania części ustaleń faktycznych” i „dokonania wykładni prawa”.

Do podstawowych obowiązków biegłego należało przecież zbadanie wpływu wprowadzenia oou na ruch cen na rynku nieruchomości, co w sposób nieunikniony musiało prowadzić też do analizy czy istnieje związek przyczynowy między tymi zdarzeniami.

Ostatecznie jednak o istnieniu związku przyczynowego w rozumieniu przepisu art. 361 § 1 kc przesądził sąd, w oparciu o całokształt materiału dowodowego, w tym o zweryfikowaną prze siebie opinię biegłego.

Dodać należy, że biegły W. w sposób wyczerpujący, na rozprawie w dniu 22 października 2018r., odniósł się do zarzutów pozwanego w stosunku do wydanej opinii.

Apelujący, mimo że w dalszym ciągu kwestionuje przedmiotową opinię, nie wskazuje zarazem, które z jego zastrzeżeń oraz wątpliwości nie zostały przez biegłego dostatecznie wyjaśnione i dlaczego.

Warto przy tym zauważyć, że ostateczne konkluzje biegłego co do wskaźników spadku wartości nieruchomości powodów są bardzo zbliżone do wyników wynikających z wielu innych opinii wydawanych przez różnych biegłych na potrzeby znacznej ilości analogicznych sporów, jakie toczą się między pozwanym a właścicielami nieruchomości położonych na terenie objętym obszarem ograniczonego użytkowania.

W tej sytuacji nie było podstaw do powoływania w sprawie innego biegłego.

Potrzeba powołania innego biegłego powinna bowiem wynikać z okoliczności sprawy, a nie z samego niezadowolenia strony z dotychczas złożonej opinii (por. np. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 4 sierpnia 1999r w spr. l PKN 20/99, OSNP, z. 22 z 2000r, poz. 807 oraz z dnia 12 lutego 2003r w spr. V CKN 1622/00, LEX nr 141384).

Z analogicznych przyczyn nie było potrzeby weryfikowania omawianej opinii przez zwrócenie się w tym celu do organizacji zawodowej rzeczoznawców majątkowych.

Nie doszło także do naruszenia przez sąd I instancji wskazywanych w apelacji przepisów prawa materialnego, tzn. art. 129 ust. 2, art. 135 § 1 i 3 oraz art. 136 § 3 ustawy – Prawo ochrony środowiska.

Sąd Okręgowy, korzystając z opinii biegłego, prawidłowo ustalił, że wartość nieruchomości poszczególnych powodów po wprowadzeniu oou spadła o wskaźniki od 10,66% do 13,77% w stosunku do nieruchomości położonych poza tym obszarem.

Z kolei nie może budzić wątpliwości istnienie normalnego związku przyczynowego między tak określoną szkodą w majątku powoda a wprowadzeniem oou.

Przeciwko takiemu stwierdzeniu nie może przemawiać okoliczność, że już wcześniej nieruchomości położone były na obszarze dotkniętym hałasem.

Oczywiście, mogło to samo w sobie obniżać relatywnie wartość nieruchomości z uwagi na niekorzystne ich położenie, co zresztą, jak wyżej powiedziano, biegły W. uwzględnił w swojej opinii.

Jednak z chwilą wprowadzenia oou powstało na tym obszarze nowe ograniczenie korzystania z nieruchomości, w rozumieniu art. 129 ust. 2 poś, polegające na konieczności trwałego znoszenia przez właścicieli ponadnormatywnej emisji hałasu, które, per se, może być źródłem szkody polegającej na utracie wartości nieruchomości (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 lutego 2010r. w spr. III CZP 128/09, LEX nr 578138 oraz wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 27 czerwca 2012r w spr. IV CSK 28/12 i z dnia 21 sierpnia 2013r w spr. II CSK 578/12, OSNC, z. 4 z 2014r., poz. 47).

To właśnie świadomość takiego, w perspektywie nieograniczonego czasowo, ograniczenia należy uznać, w świetle zasad doświadczenia życiowego, a także w obliczu wyników badań rynku (w tym dotyczących wpływu na ceny nieruchomości oou wprowadzonego dla lotniska (...) P. K., przedstawionych w opinii biegłego J. W. a także reakcji innych, przywołanych przez biegłego rynków na funkcjonowanie lotnisk) za podstawową przyczynę spadku cen nieruchomości na terenie oou po jego wprowadzeniu.

Natomiast nie ma tu zasadniczego znaczenia, jak przedstawiają się w praktyce rzeczywiste poziomy (dawki) emisji hałasu, wywoływanego przez działanie lotniska, w poszczególnych okresach.

Wątpliwe byłoby bowiem przyjęcie założenia, że potencjalni nabywcy dokonują w tym zakresie jakichś szczegółowych badań czy pomiarów.

Natomiast decydujące znaczenie ma świadomość hipotetycznej konieczności zamieszkiwania na terenie, na którym zalegalizowane zostało przekraczanie norm środowiskowych natężenia hałasu, co wiąże się z ponadstandardową uciążliwością w korzystaniu ze swojej własności.

Biorąc pod uwagę powszechnie znaną aktualną charakterystykę rynku nieruchomości, który, od dłuższego czasu, jest rynkiem nabywcy a nie sprzedającego, oczywistym jest, że potencjalny kupujący zgodzi się na znoszenie tego rodzaju ograniczeń jedynie w przypadku istotnego obniżenia ceny w stosunku do nieruchomości nie mających takich obciążeń.

Apelujący przy tym bezzasadnie, powołując się na dokumenty w postaci decyzji środowiskowej oraz związanego z nią raportu o oddziaływaniu lotniska na środowisko, akcentuje ograniczenie negatywnego oddziaływania lotniska w porze nocnej (w stosunku do stanu sprzed wprowadzenia oou), bagatelizując znaczne zwiększenie planowanej intensywności lotów w porze dziennej. Tymczasem atrakcyjność posiadania domu jednorodzinnego wiąże się w znacznym stopniu z możliwością korzystania z niego, a także z działki gruntu, w ciągu dnia, a nie tylko przebywania wewnątrz budynku w porze nocnej.

Dodać należy, że prawidłowość przedstawionej wyżej argumentacji, przyjmowanej konsekwentnie w szeregu rozpoznanych już przez Sąd Apelacyjny w Poznaniu spraw z powództw przeciwko (...) sp. z o.o. w P., a związanych z roszczeniami wynikającymi z wprowadzenia oou, została potwierdzona przez Sąd Najwyższy w orzeczeniach wydanych na skutek rozpoznania skarg kasacyjnych pozwanego (por. np. wyrok z dnia 24 listopada 2016r. w spr. II CSK 113/16, Legalis nr 1544155).

W orzecznictwie przesądzono też już, jak wyżej wskazano, że źródłem szkody po stronie właścicieli nieruchomości, może być samo wprowadzenie obszaru ograniczonego użytkowania i konieczność tolerowania obniżonych standardów środowiskowych związanych z obniżeniem, w stosunku do powszechnie obowiązujących, norm ochrony przed hałasem.

Nie ma natomiast decydującego znaczenia, czy dla danego rodzaju nieruchomości w akcie prawnym o utworzeniu oou wprowadzono ograniczenia co do możliwości ich wykorzystywania.

Nie do przyjęcia jest także stanowisko skarżącego, zgodnie z którym o szkodzie majątkowej po stronie powodów, w postaci spadku wartości nieruchomości, możnaby mówić dopiero wówczas, gdyby zbywali oni nieruchomość na rzecz osób trzecich.

Od dawna przyjmuje się, że sam spadek wartości aktywu majątkowego stanowi samoistny rodzaj szkody (straty), w rozumieniu przepisu art. 361 § 2 kc i w tej postaci podlega rekompensacie na podstawie przepisu art. 129 ust. 2 in fine poś.

Prawidłowości rozstrzygnięcia sądu I instancji co do wysokości uwzględnionych roszczeń odszkodowawczych nie mogą skutecznie wzruszyć wywody środka zaskarżenia wskazujące na występowanie rzekomego zjawiska, nazywanego przez pozwanego „rekurencją odszkodowania”.

Jak się wydaje, ma to, zdaniem apelującego, polegać na tym, że przyznanie uprzednio powodom odszkodowania z tytułu konieczności poniesienia nakładów na rewitalizację akustyczną budynków mieszkalnych automatycznie wpływać miałoby na zmniejszenie ich szkody z tytułu spadku wartości nieruchomości.

Argumentacja taka nie zasługuje jednak na uwzględnienie, jako opierająca się na błędnych założeniach.

Rozmiar szkód, jakie były przedmiotem rozpoznania w sprawie, badany był bowiem według stanu każdej nieruchomości z dnia wprowadzenia oou, co dotyczyło zarówno wysokości koniecznych nakładów inwestycyjnych, jak i spadku wartości nieruchomości.

Szkody te nie są zatem ze sobą związane zjawiskiem rzekomej „rekurencji” (zob. też uzasadnienie do w/w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 21 sierpnia 2013r. w sprawie II CSK 578/12).

Sąd Apelacyjny pominął jako spóźniony dowód z dokumentu w postaci Ekspertyzy Instytutu (...) i Przedsiębiorstw z dnia 6 września 2019r.

Oczywiste jest przede wszystkim, że mógł on i powinien być powołany najpóźniej we wrześniu 2019r.

Ponieważ został zgłoszony dopiero na rozprawie apelacyjnej, jego przeprowadzenie z naturalnych względów musiałoby prowadzić do zwłoki w postępowaniu (art. 207 § 6 kpc).

Niezależnie od tego, dowód ten w ogóle trudno byłoby uznać jako nowy, w rozumieniu przepisów art. 207 § 6 kpc oraz art. 381 kpc, którego strona nie mogłaby powoływać w postępowaniu przed sądem I instancji.

Nie jest bowiem takim dowodem prywatna opinia sporządzona na zlecenie strony udzielone dopiero po wydaniu wyroku.

Takie postępowanie apelującego wydaje się być kontynuacją taktyki procesowej, zaobserwowanej w szeregu spraw z jego udziałem, polegającej na zlecaniu, w dowolnie wybranym przez siebie czasie, osobom trzecim wydania opinii co do przeprowadzonych w sprawie dowodów, aby próbować następnie na tej podstawie konstruować nowe zarzuty w stosunku do roszczeń powództwa.

Tego rodzaju zachowanie nie może jednak być aprobowane przez sądy, jako naruszające obowiązki stron w zakresie koncentracji materiału dowodowego oraz skutkujące przewlekłością postępowania.

Z tych przyczyn na podstawie art. 385 kpc oraz powołanych wyżej przepisów prawa materialnego Sąd Apelacyjny orzekł jak w punkcie 2 wyroku.

O należnych każdemu z powodów kosztach zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym orzeczono (punkt 3 wyroku) na podstawie art. 98 § 1 i 3 kpc w zw. z art. 391 kpc, przy uwzględnieniu treści przepisów § 10 ust. 1 pkt 2) w zw. z § 2 pkt. 6) Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. 2015.1804 ze zm.).

Ewa Staniszewska Bogdan Wysocki Piotr Majchrzak

Dodano: 2 lutego 2021, Opublikował(a): Danuta Wągrowska
Podmiot udostępniający informację: Sąd Apelacyjny w Poznaniu
Osoba, która wytworzyła informację: Sędzia Bogdan Wysocki, Ewa Staniszewska
Data wytworzenia informacji: 26 listopada 2019