Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 listopada 2018 r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący : SSO Jacek Witkowski (spr.)

Sędziowie : SO Katarzyna Antoniak

SO Jerzy Zalasiński

Protokolant : sekr. sądowy Monika Świątek

po rozpoznaniu w dniu 8 listopada 2018 r. w Siedlcach

na rozprawie

sprawy z wniosku A. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o wysokość podstawy zasiłku opiekuńczego

na skutek apelacji organu rentowego

od wyroku Sądu Rejonowego w Siedlcach IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 19 lutego 2018r. sygn. akt IV U 373/17

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału
w S. na rzecz A. M. kwotę 120,00
(sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za drugą instancję.

K. A. J. W. J. Z.

IVUa 25/18

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia z 19 października 2017 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. ustalił ubezpieczonej A. M. podstawę wymiaru zasiłku opiekuńczego za okres od 13 czerwca 2017 r. do 18 czerwca 2017 r. na kwotę 2.207,13 zł.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że ubezpieczona opiekę nad dzieckiem miała orzeczoną przed upływem pełnego miesiąca kalendarzowego ubezpieczenia chorobowego. Z tytułu prowadzonej działalności pozarolniczej podlegała bowiem od 7 września 2015 r. do 23 maja 2016 r. obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym i dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu, od 24 maja 2016 r. do 22 maja 2017 r. była zgłoszona do ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego, od 23 maja 2017 r. do 6 czerwca 2017 r. podlegała obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, od 7 czerwca 2017 r. podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym i dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu. Zdaniem organu rentowego zastosowanie znajdzie więc art. 43 w zw. z art. 48 ust. 2 ustawy zasiłkowej, co oznacza, że podstawę wymiaru zasiłku opiekuńczego ubezpieczonej za sporny w sprawie okres stanowić będzie najniższa podstawa wymiaru składek za czerwiec 2017 r. po pomniejszeniu o kwotę odpowiadającą 13,71%, czyli 2.207,13 zł (2.557,80 zł – 350,67 zł).

W odwołaniu od powyższej decyzji ubezpieczona wniosła o jej zmianę i ustalenie podstawy wymiaru zasiłku opiekuńczego w wysokości 9.897,50 zł, tj. takiej jak w okresie wcześniej pobieranego przez nią zasiłku macierzyńskiego od 24 maja 2016 r. do 22 maja 2017 r. Wskazała, że po zakończeniu pobierania tego zasiłku, w dniu 7 czerwca 2017 r. dokonała ponownego zgłoszenia do ubezpieczenia chorobowego z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. Organ rentowy na nowo przeliczył jej podstawę wymiaru zasiłku opiekuńczego za okres od 13 czerwca 2017 r. do 18 czerwca 2017 r. pomimo, że pomiędzy okresami zasiłkowymi nie minęły 3 miesiące kalendarzowe. Chociaż powinien, to nie zastosował art. 43 ustawy zasiłkowej, tylko błędnie jej art. 49 ust. 1 pkt 1 i art. 48 ust. 2, co spowodowało ustalenie podstawy wymiaru zasiłku opiekuńczego w zaniżonej wysokości. Skarżąca powołała się przy tym na orzecznictwo Sądu Najwyższego i sądów powszechnych.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumentację z uzasadnienia zaskarżonej decyzji. Wskazał, że nie podziela wykładni właściwych przepisów prezentowanej przez Sąd Najwyższy w przywołanych przez ubezpieczoną w odwołaniu orzeczeniach.

Sąd Rejonowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 19 lutego 2018 r. zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że jako podstawę wymiaru zasiłku opiekuńczego za okres od 13 czerwca 2017 r. do 18 czerwca 2018 r. przyjął kwotę 9.897,50 zł oraz zasądził od pozwanego ZUS na rzecz ubezpieczonej kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

W rozważaniach Sąd Rejonowy stwierdził, że stan faktyczny sprawy jest bezsporny. Sad ten ustalił, iż A. M. w okresie od 7 września 2015 r. do 23 maja 2016 r. z tytułu prowadzonej działalności pozarolniczej podlegała obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym oraz dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu. Następnie w okresie od 24 maja 2016 r. do 22 maja 2017 r. pobierała zasiłek macierzyński, którego podstawa wymiaru wynosiła 9.897,50 zł i w tym czasie była zgłoszona z tego tytułu do ubezpieczenia zdrowotnego. Od 23 maja 2017 r. do 6 czerwca 2017 r. podlegała ponownie obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzonej działalności pozarolniczej i od 7 czerwca 2017 r. podlega nadal takim ubezpieczeniom, a także dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu. W okresie od 13 czerwca 2017 r. do 18 czerwca 2017 r. korzystała zaś z opieki nad dzieckiem.

Odnosząc powyższy stan faktyczny do regulacji prawnych zawartych w ustawie o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, Sąd Rejonowy przywołał treść art. 48 ust. 1 oraz art. 43 ustawy zasiłkowej. Zgodnie z przepisem w/w art. 43, podstawy wymiaru zasiłku nie ustala się na nowo, jeżeli między okresami pobierania zasiłków zarówno tego samego rodzaju, jak i innego rodzaju nie było przerwy albo przerwa była krótsza niż 3 miesiące kalendarzowe. W myśl art. 47 tej ustawy przepisy art. 36-42 i art. 45 stosuje się odpowiednio przy ustalaniu podstawy wymiaru świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku wyrównawczego, zasiłku macierzyńskiego, zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego i zasiłku opiekuńczego, a do świadczenia rehabilitacyjnego także art. 46.

W dalszej części rozważań Sąd Rejonowy przyjął, że nietrafne jest stanowisko organu rentowego, że w okolicznościach rozpoznawanej sprawy zachodziła konieczność ponownego ustalenia podstawy wymiaru zasiłku opiekuńczego.

Sąd pierwszej instancji, powołał się na uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 2016 r. W uzasadnieniu tym Sąd Najwyższy wskazał, że z chwilą nabycia prawa do zasiłku macierzyńskiego dobrowolne ubezpieczenie chorobowe osoby prowadzącej pozarolniczą działalność ustaje i nie istnieje możliwość przystąpienia do tego ubezpieczenia ani z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego, ani z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności, ponieważ takiego uprawnienia nie przewiduje art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 963 ze zm.). Przystąpienie do ubezpieczenia chorobowego staje się możliwe po wyczerpaniu zasiłku macierzyńskiego, w związku z przekształceniem się dobrowolnego ubezpieczenia emerytalnego i rentowego z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności w ubezpieczenie obowiązkowe. W ten sposób wynikająca wprost z przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych obligatoryjna przerwa w ubezpieczeniu chorobowym osoby prowadzącej pozarolniczą działalność, która nabyła prawo do zasiłku macierzyńskiego, jest równa co najmniej okresowi pobierania tego zasiłku i ulega dalszemu wydłużeniu po wprowadzeniu urlopów rodzicielskich (sygn. akt II UK 478/15, Lex nr 2198198).

Stanowisko Sądu Najwyższego, Sąd pierwszej instancji odniósł do realiów niniejszej sprawy wskazując, że ubezpieczona złożyła wniosek o objęcie jej dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym w dniu 7 czerwca 2017 r., tj. w okresie krótszym niż 3 miesiące od zakończenia pobierania zasiłku macierzyńskiego. Posiłkując się treścią art. 48 ust. 2 oraz art. 43 ustawy zasiłkowej Sad Rejonowy stwierdził, że dla celów ustalenia wysokości zasiłku opiekuńczego powinna być stosowana dotychczasowa podstawa wymiaru zasiłku macierzyńskiego, a nie ustalona na nowo, jak przyjął to organ rentowy. W końcowej części swoich wywodów Sąd Rejonowy wskazał, że organ rentowy zastosował nieprawidłowe przepisy, które ponadto niewłaściwie zinterpretował.

W oparciu o powołane przepisy i art. 477 ¹⁴ § 2 kpc, Sąd Rejonowy orzekł jak w sentencji orzeczenia, o kosztach procesu rozstrzygając w oparciu o art. 98 § 1 i 3 kpc, zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony oraz § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 r., poz. 1804 ze zm.).

Apelację od powyższego wyroku złożył pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.. Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

I.  naruszenie przepisów postępowania mających istotny wpływ na rozstrzygniecie, tj. art. 233 § 1 kpc, poprzez wyprowadzenie z zebranego w sprawie materiału dowodowego wniosków z niego niewynikających przez przyjęcie, że w przedmiotowej sprawie zachodzą przesłanki do odstąpienia od ustalenia podstawy wymiaru zasiłku opiekuńczego;

II.  naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 48 ust. 2 w zw. z art. 48a ust. 1, art. 50 oraz art. 43 cyc. ustawy, poprzez ich błędną wykładnię i przyjęcie, że w czasie trwania okresu zasiłkowego, wysokość zasiłku do którego prawo powstało w czasie ubezpieczenia, nie może podlegać weryfikacji z powodu krótkotrwałego ustania tytułu ubezpieczenia w trakcie jego i nieprzerwanego pobierania, podczas gdy wykładnia językowa tych przepisów pozwala przyjąć, że przerwanie ubezpieczenia chorobowego skutkuje ustaleniem na nowo podstawy wymiaru zasiłku nawet jeżeli nie wystąpiła przerwa w pobieraniu zasiłków krótsza niż 3 miesiące.

W konkluzji, apelujący wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania .

W odpowiedzi na apelację, pełnomocnik ubezpieczonej wnosił o jej oddalenie i zasądzenie od organu rentowego kosztów zastępstwa procesowego według norm przypisanych. W uzasadnieniu, przedstawił obszerne wywody oraz tezy orzeczeń sądowych, dotyczących podobnego stanu faktycznego i prawnego.

W ocenie Sadu Okręgowego apelacja strony pozwanej jest niezasadna i jako taka podlegała oddaleniu.

Sąd Okręgowy, w całości podzielił ustalenia faktyczne i prawne zawarte w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Podkreślić należy, iż zarzut zawarty w apelacji odnośnie art. 233 § 1 kpc jest całkowicie bezzasadny. Stan faktyczny sprawy był bowiem bezsporny. Spór sprowadzał się jedynie do interpretacji przepisów prawa. Do stanowiska Sądu Rejonowego należy dodać, iż nie tylko orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 2016 r. znajduje zastosowanie w przedmiotowej ocenie prawnej, ale również kolejny wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 lutego 2018 r. wydany w sprawie UK 698/16, który potwierdza wcześniejszą linię orzecznictwa w tej materii. Teza zawarta w pkt II tego wyroku wskazuje, że Sąd Najwyższy uznał, że osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą, która była zgłoszona do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego i pobierająca zasiłek macierzyński nie musi zgłaszać się do tego ubezpieczenia po zakończeniu okresu zasiłkowego. Ponadto, Sąd Najwyższy stwierdził m. in., iż zasiłek macierzyńskie nie jest przyczyną faktyczną ani prawną ustania tytułu ubezpieczenia, bo nie musi oznaczać zaprzestania działalności gospodarczej w rozumieniu art. 13 pkt 4 ustawy systemowej. W końcowej części uzasadnienia orzeczenia z 13 lutego 2018 r., Sąd Najwyższy podtrzymał swoje poprzednie stanowisko, tj. wyrażone w wyroku z dnia 17 grudnia 2016 r. wskazujące, że art. 43 ma zastosowanie, gdy przerwa w pobieraniu zasiłków nie przekracza 3 miesięcy.

Sąd Okręgowy podziela pogląd wyrażony w uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z 7 grudnia 2016 r. W tej sytuacji przyjąć należało, że ocena prawna wyrażona w uzasadnianiu Sądu Rejonowego zasługuje na aprobatę.

Z tego też względu, apelacja organu rentowego podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 kpc. Jednocześnie, Sad Okręgowy na podstawia art. 48 § 1 kpc w zw. z §10 ust. 1 pkt 1 cyt. wyżej rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości zasadził od pozwanego ZUS na rzecz ubezpieczonej kwotę 120 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za drugą instancję.

K. A. J. Z. J. W.