Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 lipca 2016r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący	SSO Elżbieta Wojtczuk
Protokolant	st. sekr. sądowy Dorota Malewicka

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 lipca 2016r. w S.

odwołania R. N.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

z dnia 17 grudnia 2015 r. Nr (...)

odwołania B. N.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

z dnia 17 grudnia 2015 r. Nr (...)

odwołania Ł. N.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

z dnia 17 grudnia 2015 r. Nr (...)

w sprawie R. N., B. N. i Ł. N.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o należności z tytułu składek

oddala odwołania.

Sygn. akt IV U 123/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 17 grudnia 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. działając na podstawie art. 83 ust. 1 oraz art. 32 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t. j. Dz. U. z 2015 r., poz. 121 ze zm.) stwierdził, że R. N. jako (...) spółki jawnej (...) jest dłużnikiem ZUS z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne za okres od czerwca 2005 r. do sierpnia 2005 r. Kwota zadłużenia wynosi 463,83 zł, odsetki za zwłokę od tej kwoty wynoszą 550 zł, co łącznie stanowi kwotę 1013,83 zł. Organ rentowy podał, iż w dniu 20 września 2011 r. zwrócił się do Dyrektora (...) Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia o zajęcie stanowiska co do objęcia R. N. ubezpieczeniem zdrowotnym. Dyrektor MOW NFZ w decyzji z dnia 12 grudnia 2011 r. ustalił, że R. N. podlegał obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą od 16 maja 2000 r. do 23 lipca 2002 r., zaś od 24 lipca 2002 r. do 30 sierpnia 2005 r. jako (...) Spółka Jawna z siedzibą w S.. Decyzja ta stała się ostateczna z dniem 24 grudnia 2011 r. Zdaniem ZUS, należności z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne za okres od czerwca do sierpnia 2005 r. nie przedawniły się, gdyż stosownie do treści art. 24 ust. 5e ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w zw. z art. 93 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164 poz. 1027 ze zm.), bieg terminu przedawnienia uległ zawieszeniu w okresie od dnia wszczęcia postępowania, tj. od 20 września 2011 r. do dnia, w który decyzja Dyrektora MOW NFZ stała się ostateczna, tj. 24 grudnia 2011 r.

Decyzją z dnia 17 grudnia 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. działając na podstawie art. 83 ust. 1 oraz art. 32 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t. j. Dz. U. z 2015 r., poz. 121 ze zm.) stwierdził, że Ł. N. jako (...) spółki jawnej (...) jest dłużnikiem ZUS z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne za okres od czerwca 2005 r. do sierpnia 2005 r. Kwota zadłużenia wynosi 463,83 zł, odsetki za zwłokę od tej kwoty wynoszą 550 zł, co łącznie stanowi kwotę 1013,83 zł. Organ rentowy podał, iż w dniu 16 września 2011 r. zwrócił się do Dyrektora (...) Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia o zajęcie stanowiska co do objęcia Ł. N. ubezpieczeniem zdrowotnym. Dyrektor MOW NFZ w decyzji z dnia 12 grudnia 2011 r. ustalił, że Ł. N. podlegała obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą od 16 maja 2000 r. do 23 lipca 2002 r., zaś od 24 lipca 2002 r. do 30 sierpnia 2005 r. jako (...) Spółka Jawna z siedzibą w S.. Decyzja ta stała się ostateczna z dniem 24 grudnia 2011 r. Zdaniem ZUS, należności z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne za okres od czerwca do sierpnia 2005 r. nie przedawniły się, gdyż stosownie do treści art. 24 ust. 5e ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w zw. z art. 93 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164 poz. 1027 ze zm.), bieg terminu przedawnienia uległ zawieszeniu w okresie od dnia wszczęcia postępowania, tj. od 16 września 2011 r. do dnia, w który decyzja Dyrektora MOW NFZ stała się ostateczna, tj. 24 grudnia 2011 r.

Decyzją z dnia 17 grudnia 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. działając na podstawie art. 83 ust. 1 oraz art. 32 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t. j. Dz. U. z 2015 r., poz. 121 ze zm.) stwierdził, że B. N. jako (...) spółki jawnej (...) jest dłużnikiem ZUS z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne za okres od czerwca 2005 r. do sierpnia 2005 r. Kwota zadłużenia wynosi 463,83 zł, odsetki za zwłokę od tej kwoty wynoszą 550 zł, co łącznie stanowi kwotę 1013,83 zł. Organ rentowy podał, iż w dniu 20 września 2011 r. zwrócił się do Dyrektora (...) Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia o zajęcie stanowiska co do objęcia B. N. ubezpieczeniem zdrowotnym. Dyrektor MOW NFZ w decyzji z dnia 12 grudnia 2011 r. ustalił, że B. N. podlegała obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą od 16 maja 2000 r. do 23 lipca 2002 r., zaś od 24 lipca 2002 r. do 30 sierpnia 2005 r. jako (...) Spółka Jawna z siedzibą w S.. Decyzja ta stała się ostateczna z dniem 24 grudnia 2011 r. Zdaniem ZUS, należności z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne za okres od czerwca do sierpnia 2005 r. nie przedawniły się, gdyż stosownie do treści art. 24 ust. 5e ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w zw. z art. 93 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164 poz. 1027 ze zm.), bieg terminu przedawnienia uległ zawieszeniu w okresie od dnia wszczęcia postępowania, tj. od 16 września 2011 r. do dnia, w który decyzja Dyrektora MOW NFZ stała się ostateczna, tj. 24 grudnia 2011 r.

Od decyzji tych odwołania złożyli R. N., Ł. N. oraz B. N., którzy domagali się ich zmiany poprzez stwierdzenie, że nie są dłużnikiem ZUS z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne. W ocenie ubezpieczonych, wspólnik spółki jawnej powinien być traktowany w zakresie ubezpieczenia zdrowotnego jak osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą. Z tego też względu, objęcie ubezpieczeniem zdrowotnym powinno nastąpić w okresie wykonywania działalności gospodarczej. W dniu zaś 10 grudnia 2004 r. podjęto uchwałę o (...) Spółka Jawna z siedzibą w S. z dniem 31 grudnia 2004 r. R., Ł. oraz B. N. złożyli ponadto w dniu 11 stycznia 2005 r. wnioski o wyrejestrowanie ich z ubezpieczenia zdrowotnego z dniem 1 stycznia 2005 r. Ubezpieczeni kwestionowali również zasadność zawieszenia terminu przedawnienia należności z tytułu składek za sporny okres. Ich zdaniem, wydanie rozstrzygnięcia w sprawie wymagało ustaleń w kwestii wymierzania i pobierania składek na ubezpieczenie zdrowotne, które to znajdują się w kompetencji ZUS. Odpowiednie decyzje Dyrektora MOW NFZ nie stanowiły zatem prejudykatu uzasadniającego zawieszenie postępowań przed organem rentowym (odwołania: k. 2-5 akt sprawy IV U 123/16, k. 2-5 akt sprawy IV U 124/16, k. 2-5 akt sprawy IV U 125/16).

W odpowiedziach na odwołania ZUS wniósł o ich oddalenie i zasądzenie od ubezpieczonych na jego rzecz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniach organ rentowy stwierdził, że kwestię podlegania R., Ł. oraz B. N. ubezpieczeniu zdrowotnemu rozstrzygnął w drodze odpowiednich decyzji Dyrektor MOW NFZ w W., do czego był uprawniony na podstawie art. 109 ust. 1 i 4 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Ubezpieczeni nie wnieśli odwołań od tych decyzji wobec czego stały się one ostateczne. Rozstrzygnięcia te wiążą ZUS. Tym samym objęcie odwołujących ubezpieczeniem zdrowotnym zostało przesądzone i nie może uleć zmianie na gruncie niniejszych postępowań. Z kolei organ rentowy posiada jedynie kompetencje do określania wysokości zadłużenia z tytułu należności za składki na ubezpieczenie zdrowotne. ZUS powtórnie wskazał, iż sporne zadłużenia ubezpieczonych nie uległy przedawnieniu, gdyż termin przedawnienia został zawieszony do czasu rozstrzygnięcia zagadnień wstępnego, co stanowiły konieczna dla rozpoznania tych spraw decyzje Dyrektora MOW NFZ w W. (odpowiedzi na odwołania k. 6-8 akt sprawy IV U 123/16, k. 7-9 akt sprawy IV U 124/16, k. 7-9 akt sprawy IV U 125/16).

Postanowieniami z dnia 6 lipca 2016 r. Sąd Okręgowy w Siedlcach połączył do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy IV U 124/16 i IV U 125/16 ze sprawą IV U 123/16 (postanowienia k. 29 i k. 47 akt sprawy IV U 123/16).

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

W dniu 16 września 2011 r. (...) Oddział w S. zwrócił się do Dyrektora (...) Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia w W. o zajęcie stanowiska w przedmiocie podlegania przez Ł. N. ubezpieczeniu zdrowotnemu w związku prowadzeniem przez wymienioną pozarolniczej działalności gospodarczej oraz pozostawania wspólnikiem w spółce jawnej. Organ rentowy w dniu 20 września 2011 r. wystąpił do Dyrektora (...) Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia w W. z analogicznymi pismami dotyczącymi R. i B. N.. W dniu 12 grudnia 2011 r. Dyrektor MOW NFZ w W. wydał trzy decyzje, w których stwierdził, iż R. N., Ł. N. oraz B. N. podlegali obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu jako osoby fizyczne prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą od 16 maja 2000 r. do 23 lipca 2002 r., a od 24 lipca 2002 r. do 30 sierpnia 2005 r. jako wspólnicy spółki jawnej - Przedsiębiorstwo Handlowe - (...) Spółka Jawna z siedzibą w S.. Decyzje te zostały doręczone R. i B. N. w dniu 16 grudnia 2011 r., zaś Ł. N. w dniu 19 grudnia 2011 r. Wyżej wymienione osoby nie wniosły w zakreślonym terminie odwołań do Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia, wobec czego decyzje te stały się ostateczne odpowiednio w dniach 24 grudnia 2011 r. (decyzje dot. R. i B. N.) oraz w dniu 27 grudnia 2011 r. (decyzja dot. Ł. N.).

Pismami z dnia 7 października 2015 r. (...) Oddział w S. zawiadomił R. N., Ł. N. oraz B. N. o wszczęciu z urzędu postępowań w sprawie określenia wysokości należności z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne.

W dniu 17 grudnia 2015 r. organ rentowy wydał trzy zaskarżone decyzje, w których ustalił, iż zadłużenie każdego z ubezpieczonych, tj. R. N., Ł. N. i B. N. z tytułu należności za składki za ubezpieczenie zdrowotne w okresie od czerwca 2005r. do sierpnia 2005 r. wynosi kolejno 463,83 zł jako należność główna oraz 550 zł tytułem odsetek za zwłokę na dzień 17 grudnia 2015 r., co łącznie wobec każdego z wymienionych stanowi kwotę 1013,83 zł (bezsporne-akta ZUS).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołania R. N., Ł. N. oraz B. N. są niezasadne i podlegają oddaleniu.

Jak stanowi art. 93 ust. 2 wyżej wymienionej ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, należności z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne ulegają przedawnieniu na zasadach określonych w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych. Z kolei ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych w brzmieniu obowiązującym do 01.01.2012 r. w art. 24 ust. 4 regulowała, że należności z tytułu składek ulegają przedawnieniu po upływie 10 lat, licząc od dnia, w którym stały się wymagalne. W ust. 5e tego artykułu wskazano, że bieg terminu przedawnienia zawiesza się, jeżeli wydanie decyzji jest uzależnione od rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd. Zawieszenie biegu terminu przedawnienia trwa do dnia, w którym decyzja innego organu stała się ostateczna lub orzeczenie sądu uprawomocniło się, nie dłużej jednak niż przez 2 lata. Zgodnie zaś z art. 24 ust. 4 w/w ustawy o treści obowiązującej od 01.01.2012 r. termin przedawnienia należności z tytułu składek wynosi 5 lat, z tym że zgodnie z art. 27 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 16 września 2011 r. o redukcji niektórych obowiązków obywateli i przedsiębiorców (Dz.U. 2011, nr 232, poz. 1378) do przedawnienia należności z tytułu składek, którego bieg rozpoczął się przed dniem 1 stycznia 2012 r., stosuje się przepisy w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, z tym że bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia 1 stycznia 2012r. Jeżeli przedawnienie rozpoczęte przed dniem 1 stycznia 2012 r. nastąpiłoby zgodnie z przepisami dotychczasowymi wcześniej, przedawnienie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu.

Stosownie do treści art. 87 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 210 poz. 2135), opłata i rozliczenie składki na ubezpieczenie zdrowotne za każdy miesiąc kalendarzowy powinna nastąpić w trybie i na zasadach oraz w terminie przewidzianym dla składek na ubezpieczenie społeczne, a jeżeli do tych osób i jednostek nie stosuje się przepisów o ubezpieczeniu społecznym – w terminie do 15. dnia następnego miesiąca.

Na wstępie zaznaczyć należy, iż kompetencja do określania, czy dana osoba podlega obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego, została przyznana, co wynika wyraźnie z treści art. 109 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, dyrektorowi oddziału wojewódzkiego (...). Zgodnie z ustępem 5 tego artykułu, odwołanie od decyzji wydanej w przywołanych sprawach wnosi się do Prezesa Funduszu w terminie 7 dni od dnia jej otrzymania. W niniejszych sprawach decyzje takie zostały wydane przez właściwy organ, tj. Dyrektora MOW NFZ w W., w dniu 12 grudnia 2011 r. Bezspornym jest, iż R. N., Ł. N. oraz B. N. nie wnieśli odwołań od tych decyzji, wobec czego stały się one ostateczne. W konsekwencji, decyzje te w zakresie objęcia wyżej wymienionych obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego w okresie od 16 maja 2000 r. do 23 lipca 2002 r. oraz od 24 lipca 2002 r. do 30 sierpnia 2005 r. wiążą w niniejszym postępowaniu zarówno ZUS, jak i Sąd. Dlatego też podejmowane przez odwołujących próby przekonania, że w okresie od 1 stycznia 2015 r. do sierpnia 2005 r. nie podlegały ubezpieczeniu zdrowotnemu, z uwagi na złożenie przez nich w dniu 11 stycznia 2005 r. stosownych wniosków o wyrejestrowanie, nie mogą odnieść zamierzonego rezultatu. Powyższe okoliczności ubezpieczeni mogli podnosić przed Dyrektorem (...) Oddziału Wojewódzkiego (...) w W., a następnie w przypadku wniesienia odwołania przed Prezesem NFZ. Natomiast z uzasadnień decyzji Dyrektora MOW NFZ w W. wynika, że ubezpieczeni w odpowiedzi na zawiadomienie o wszczęciu postępowania złożyli dokumenty dotyczące rozpoczęcia i zakończenia przez nich prowadzenia działalności gospodarczych, w tym m.in. postanowienie Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy w (...) z dnia 30 sierpnia 2005 r. dotyczące wykreślenia Przedsiębiorstwa Handlowego – (...) Spółka jawna z Krajowego Rejestru Handlowego i wskazywali natomiast, że powyższa działalność została faktycznie zakończona wcześniej (uzasadnienie decyzji z dn. 12.12.2011 r. k. 2-4 akt organu rentowego). Organ rentowy zgodnie z art. 109 ust. 2 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych w zw. z art. 83 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych dysponując ostatecznymi decyzjami dotyczącymi podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu przez ubezpieczonych w okresach wskazanych w decyzjach z dnia 12 grudnia 2011 r. ustalił i wymierzył wysokość składek na powyższe ubezpieczenie.

W związku z podniesionym przez ubezpieczonych zarzutem przedawnienia należności z tytułu składek dla wydania rozstrzygnięcia koniecznym było zbadanie, czy należność z tytułu składek na ubezpieczenia zdrowotne w okresie od czerwca do sierpnia 2005 r. nie uległa przedawnieniu. Nie budzi wątpliwości, iż w niniejszej sprawie zastosowanie znajdzie dziesięcioletni termin przedawnienia należności z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne, stosownie do obowiązującego do 01.01.2012 r. art. 24 ust. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Nie budzi też wątpliwości, iż należność za pierwszy ze wskazanych miesięcy, tj. czerwiec 2005 r., stała się wymagalna w dniu 15 lipca 2005 r. i ulegałaby przedawnieniu z dniem 16 lipca 2015 r., należność za lipiec 2005 r. uległaby przedawnieniu z dniem 16 sierpnia 2015 r., a należność za sierpień 2005 r. z dniem 16 września 2015 r., gdyby nie doszło do zawieszenia terminu przedawnienia. Aby ustalić, czy na dzień wszczęcia przez ZUS niniejszych postępowań, tj. 7 października 2015 r. dziesięcioletni termin przedawnienia nie upłynął, niezbędne jest pochylenie się nad zagadnieniem zawieszenia biegu tego terminu, a zatem prawidłowości zastosowania przez ZUS art. 24 ust. 5e ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Przepis ten wyraża zasadę, zgodnie z którą, jeśli wydanie decyzji jest uzależnione od rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd, to termin przedawnienia ulega zawieszeniu. Jak już wcześniej zostało wspomniane, jedynym uprawnionym organem do wydawania decyzji w przedmiocie objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym jest dyrektor oddziału wojewódzkiego (...). Z tego też względu wydanie przez ten organ decyzji z dnia 12 grudnia 2011 r. było niezbędne do rozstrzygnięcia niniejszej sprawy przez ZUS. Innymi słowy, ustalenie wysokości zadłużenia R. N., Ł. N. oraz B. N. względem organu rentowego z tytułu należności wynikających ze składek za ubezpieczenie zdrowotne, zależało od uprzedniego rozstrzygnięcia przez Dyrektora MOW NFZ o objęciu tych osób ubezpieczeniem zdrowotnym w spornym okresie. W konsekwencji, dziesięcioletni termin przedawnienia wyżej wymienionych roszczeń uległ zawieszeniu na okres 3 miesięcy i 4 dni co do R. N. i B. N. (tyle wynosi okres od 20 września 2011 r. do 24 grudnia 2011 r.) oraz 3 miesięcy 11 dni co do Ł. N. (okres od 16 września 2011 r. do 27 grudnia 2011 r.). Powyższe spowodowało, iż należności z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne objęte zaskarżonymi decyzjami w stosunku do R. N. i B. N. co do składki za czerwiec 2005 r. przedawniłyby się z dniem 20 października 2015 r., za lipiec 2005 r. z dniem 20 listopada 2015 r., za sierpień 2005 r. z dniem 20 grudnia 2015 r., natomiast wobec Ł. N. odpowiednio z dniem 27 października 2015 r., z dniem 27 listopada 2015 r. i z dniem 27 grudnia 2015 r. A zatem, na dzień wszczęcia postępowania przez organ rentowy w sprawie określenia wysokości należności z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne tj. 7 października 2015 r. składki na ubezpieczenie zdrowotne za okres od czerwca do sierpnia 2005 r. nie uległy przedawnieniu. Wszczęcie postępowania w przedmiocie ustalenia należności z tytułu składek zgodnie z art. 24 ust. 5b ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych powoduje zawieszenie biegu terminu przedawnienia.

Reasumując Sąd Okręgowy uznał, że zaskarżone decyzje są prawidłowe i na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 kpc orzekł jak w wyroku.