Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

Przewodniczący:

Sędzia SO Karol Troć

Protokolant:

st. sekr. sąd. Beata Defut-Kołodziejak

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II Ka 717/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego w Węgrowie z dnia 4 czerwca 2024 r. w sprawie II K 383/24

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1.

Z apelacji obrońcy oskarżonej J. D.

1. obraza przepisu art. 424 kpk przez sporządzenie uzasadnienia w postaci odbiegającej od dyrektyw zakreślonych w powołanym przepisie, uzasadnienia przedstawiającego wybiórczy sposób oceny materiału dowodowego, pominięcie odmiennej interpretacji istotnych dowodów, jak również doprowadzenie do przedstawienia argumentacji wyłącznie na użytek orzeczenia w treści z dnia 4 czerwca 2024 r., a pomijającego te kwestie, które pozwoliłyby na odmienną ocenę materiału dowodowego, a w konsekwencji wydanie odmiennego w swej treści orzeczenia.

- dowolna interpretacja przez Sąd I instancji wniosków płynących z zaliczonego w poczet materiału dowodowego wyjaśnień oskarżonej J. D. (w szczególności tych złożonych w dniu 16 maja 2020r. k. 787- 789) opisujących w całości mechanizm działania przestępnego osób, których ofiarą działań padła również oskarżona.

- dowolna ocena materiału dowodowego w postaci zeznań A. M. i W. W. - prawomocnie uniewinnionych przez Sąd Rejonowy w Choszcznie w sprawie II K 118/23, które to również padły ofiarą działań przestępnych, o których wyjaśnia oskarżone J. D. i które to wykonywały analogiczne czynności jak oskarżona tj. oferta, przyjęcie zaliczki, przesłanie PIN-u w systemie Blik.

2. obraza przepisu art. 410 kpk w zw. z art. 4 i art. 5 § 2 kpk przez oparcie orzeczenia skarżonego nie na całokształcie dowodów, które wystąpiły w niniejszej sprawie, a na jednostronnej ocenie i powołaniu się wyłącznie na materiał dowodowy odpowiadający koncepcji winy oskarżonej w zakresie zarzuconych mu czynów, przy równoczesnym pominięciu dowodów, które w sposób odmienny pozwoliłyby ocenić rzeczywistą rolę J. D. - tu odwołuję się do opisanych wyżej mankamentów oceny dowodów zasygnalizowanych w pkt 1 apelacji.

3. obraza przepisu art. 7 kpk przez oparcie orzeczenia skarżonego nie na całokształcie dowodów, które wystąpiły w niniejszej sprawie, a na wybiórczej ocenie i powołaniu się wyłącznie na materiał dowodowy odpowiadający koncepcji winy oskarżonego w zakresie zarzuconych mu czynów,
przy równoczesnym pominięciu dowodów, które w sposób odmienny pozwoliłyby ocenić poszczególne role uczestników.

4. zarzut błędu mającego wpływ na treść orzeczenia w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku
(art. 438 pkt 3 kpk), a wyrażający się w dowolnym uznaniu,
że istnieją podstawy do przyjęcia, że działanie oskarżonej
J. D. wypełniło dyspozycję ciągu przestępstw kwalifikowanych przypisanych jej czynów kwalifikowanych z art. 18 § 3 kk w zw. z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 12 § 1 kk,
w sytuacji kiedy tak przewód sądowy, w szczególności pełne wyjaśnienia oskarżonej J. D. nasunęły szereg wątpliwości upoważniających do stwierdzenia, że sprawa dojrzała do merytorycznego rozstrzygnięcia, a w konsekwencji że ustalenia faktyczne mogą być uznane za pełne i jednoznaczne, zaś przede wszystkim, że wynikają ze zgromadzonego i ujawnionego materiału dowodowego, a nie są wyłącznie realizacją założenia przyjętego „a priori” przez Sąd Rejonowy w Węgrowie co do istnienia po stronie oskarżonej zamiaru bezpośredniego, kierunkowego mającego na celu popełnienie zarzuconych jej czynów.

Z apelacji oskarżonej J. D.

1) naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia, a to:

a) art. 413 § 2 pkt 1 Kodeksu postępowania karnego poprzez niedokładne określenie w zaskarżonym wyroku skazującym wszystkich czynów przypisanych oskarżonej w pkt od I do LX tego wyroku, a to poprzez niewskazanie skonkretyzowanej osoby (osób), indywidualnie oznaczonej (ych), względem działań której (ych) podejmowane były przez oskarżoną czynności określone w dyspozycji art. 18 § 3 i art. 286 § 1 w zw. z art. 64 § 1 Kodeksu karnego, a wskazanie jedynie na „sprawcę”,

b) art. 7 i art. 410 Kodeksu postępowania karnego poprzez naruszenie zasady swobodnej oceny dowodów, polegającej na wybiórczej, niewyczerpującej, mylnej i powierzchownej ocenie zgromadzonego materiału dowodowego i w konsekwencji nieprawidłowym ustaleniu zamiaru oskarżonej w odniesieniu do wszystkich czynów przypisanych jej w pkt. od I do LX zaskarżonego wyroku oraz bezpodstawne uznanie, że oskarżona J. D. działała z zamiarem ewentualnym ułatwienia nieustalonej osobie (nieustalonym osobom) dokonania szeregu oszustw, polegających na wprowadzaniu w błąd, co do zamiaru wywiązania się z zawartych umów sprzedaży mebli, zaoferowanych na portalu społecznościowym “F.” przez sklep internetowy „(...)", podczas gdy z okoliczności sprawy, a w szczególności z zakresu świadomości i wiedzy oskarżonej, a także w świetle jej wyjaśnień, nie wynika, iż podejmując określone w zaskarżonym wyroku czynności, działała ona umyślnie, godząc się na popełnienie czynów zabronionych przez tę nieustaloną osobę (te nieustalone osoby),

c) art. 7 i art. 410 Kodeksu postępowania karnego poprzez naruszenie zasady swobodnej oceny dowodów, polegającej na dowolnej ocenie zebranego w sprawie materiału dowodowego przez nienależyte rozważenie wszelkich okoliczności mających znaczenie dla rozstrzygnięcia, a w szczególności wyjaśnień oskarżonej J. D. i zeznań świadków: świadka D. G., świadka K. Ś., świadka A. M., prawomocnie uniewinnionej wyrokiem Sądu Rejonowego w Choszcznie, II Wydział Karny, z dnia 6 lipca 2023 r., sygn. akt: II K 118/23, w której oraz zeznań świadka W. S. - prawomocnie uniewinnionej: tym samym wyrokiem Sądu Rejonowego w Choszcznie oraz wyrokiem Sądu Rejonowego w Biłgoraju, II Wydział Karny, sygn. akt: II K 425/20 i wobec której Sąd Rejonowy w Tarnowskich Górach, II Wydział Karny, postanowieniem z dnia 2 lutego 2021 r., sygn. akt: II K 487/20, prawomocnie umorzył postępowanie karne, a Prokuratura Rejonowa w Białej Podlaskiej prawomocnym postanowieniem z dnia 31 grudnia 2020 r., sygn. akt: PR.2.Ds.37.2020, umorzyła prowadzone przeciwko niej dochodzenie, którzy to świadkowie, identycznie jak oskarżona J. D., zostały nieświadomie wykorzystane, jako element przestępczej działalności, uniemożliwiający ujawnienie faktycznych sprawców, poprzez podanie im nieprawdziwych danych, w związku z ich zatrudnieniem w sklepie internetowym i które to wykonywały analogiczne czynności jak oskarżona, która nie była jedyną osobą, którą faktyczni, choć nieustaleni, sprawcy posłużyli się w przestępczym procederze,

d) art. 5 § 2 w zw. z art. 7 w zw. z art. 410 w zw. z art. 424 § 1 Kodeksu postępowania karnego poprzez rozstrzygnięcie na niekorzyść oskarżonego nie dających się usunąć wątpliwości w sprawie;

2) błędy w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego orzeczenia, a polegające na przyjęciu w odniesieniu do wszystkich czynów przypisanych oskarżonej w pkt od I do LX zaskarżonego wyroku, iż oskarżona J. D. dopuściła się, w ramach zarzucanych jej czynów, realizacji znamion przypisanych jej przestępstw z art. 18 § 3 w zw. z art. 286 § 1 i w zw. z art. 64 § 1 Kodeksu karnego, podczas gdy prawidłowa ocena materiału dowodowego nie pozwala na przyjęcie, iż oskarżona zrealizowała znamiona tych przestępstw w każdym z sześćdziesięciu zarzucanych jej czynów, a w szczególności materiał dowodowy zgromadzony w sprawie przeczy istnieniu po stronie oskarżonej zarówno umyślnego zamiaru bezpośredniego, jak i zamiaru ewentualnego, popełnienia tych przestępstw, gdyż oskarżona J. D. nie wiedziała i nie miała świadomości, że nieustalona osoba (nieustalone osoby) wprowadziła(y) w błąd pokrzywdzonych kupujących, co do zamiaru wywiązania się z zawartych z nimi umów sprzedaży mebli, zaoferowanych na portalu społecznościowym “F.” przez sklep internetowy „(...)".

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Na wstępie należy wskazać, że w części, w której zarzuty apelacji oskarżonej i
jej obrońcy pokrywały się, Sąd Okręgowy odniesie się do nich łącznie, natomiast w pozostałym zakresie odrębnie. Zabieg taki ma na celu zwiększenie czytelności niniejszych wywodów.

O ile podniesiono w obu apelacjach szereg zarzutów opartych na podstawie
art. 438 pkt 2 kpk pod adresem orzeczenia pierwszoinstancyjnego, to w istocie sprowadzały się one do zakwestionowania oceny wyjaśnień oskarżonej, dokonanej przez Sąd Rejonowy. Zarzuty te stały się źródłem przyjęcia przez skarżących zastrzeżeń co do ustalonego w sprawie stanu faktycznego, a w efekcie przypisania popełnienia przez oskarżoną ciągu sześćdziesięciu przestępstw pomocnictwa do oszustwa.

Kontrola instancyjna zaskarżonego orzeczenia wykazała, że Sąd Rejonowy przeprowadził staranne postępowanie dowodowe, a w jego ramach pełny materiał dowodowy poddał trafnej z punktu widzenia dyrektyw z art. 7 kpk ocenie. W rezultacie Sąd meriti wydał w zakresie ustaleń faktycznych i procesu subsumcji zachowania
J. D. właściwe orzeczenie, które przekonująco uzasadnił w pisemnych
motywach zaskarżonego wyroku, odpowiadających wymogom z art. 424 § 1 kpk. Zarzuty apelujących zmierzające do wykazania, że zaskarżony wyrok został
wydany wyłącznie w oparciu o dowody przemawiające na niekorzyść oskarżonej,
w szczególności zeznania A. M., W. S.,
D. G. oraz K. Ś., stanowi nieudolną próbę zdyskredytowania wartości dowodów, w tym też takich, jak chociażby wydruków korespondencji z komunikatora M. między oskarżoną a nieustaloną osobą, podającą się za E. G., przedstawicielkę 3xis sp. z o.o., dokumentacji potwierdzającej składanie zamówień przez pokrzywdzonych oraz dokumentacji bankowej stwierdzającej poniesione przez nich koszty, m.in. historii rachunków, potwierdzeń przelewów itp., przemawiających za przypisaniem J. D. winy co do zarzucanych jej aktem oskarżenia czynów. Skarżący nie wykazali poprzez argumentację zawartą w środkach odwoławczych, aby ocena spójnych, logicznych, a także rzeczowych zeznań w/w osób, na podstawie których Sąd Rejonowy czynił ustalenia faktyczne, była dowolna. Należy przypomnieć, że sposób oceny każdego dowodu osobowego wyznacza jego treść, którą konfrontuje się z całością zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego. Tak też uczynił Sąd I instancji, oceniając zeznania w/w świadków, także w odniesieniu do wyjaśnień oskarżonej i odwrotnie analizował depozycje oskarżonej, bacząc na treść relacji w/w świadków, na co wyraźnie wskazują następujące fragmenty pisemnego uzasadnienia: „Sąd nie miał wątpliwości, że okoliczności wskazywane przez tych świadków były zbliżone do tych, które podnosiła oskarżona w swoich wyjaśnieniach” (k. 3161v), „W tym kontekście w ocenie Sądu nie mają większego znaczenia podnoszone przez oskarżoną kwestie, że w takiej sytuacji jak ona znalazło się wiele osób i osoby te nie zostały ukarane” (k. 3165v). Dobitnie organ procesowy wskazał również, z jakich względów to właśnie depozycje w/w świadków w całości, a wyjaśnienia oskarżonej jedynie w części zasługują na uwzględnienie. Argumenty, których użył przekonują, czego nie można powiedzieć o polemicznych kontrargumentach skarżących. Sąd I instancji w świetle właściwości osobistych oskarżonej (posiadającej wyższe wykształcenie ekonomiczne), dotychczasowego sposobu jej życia (uprzednio karanej za przestępstwa oszustwa), a także podjętych przez nią zachowań w ramach przypisanych jej czynów, opisanych szerszej w pisemnym uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia (k. 3164v-3165) słusznie uznał za niewiarygodną tę część relacji J. D., w której podnosiła brak świadomości o uczestniczeniu w nielegalnym procederze, polegającym na przelewaniu na jej konto pieniędzy z nielegalnych źródeł, a następnie przekazywaniu ich przez nią nieznanej osobie. Ocena ta nie mogła bowiem pomijać tych okoliczności, gdyż wówczas właśnie cechowałaby się dowolnością, będąc sprzeczną m.in. z zasadami prawidłowego rozumowania oraz doświadczenia życiowego. Z tych też względów przedstawiona na łamach wniesionych środków zaskarżenia, cechująca się takimi przymiotami ocena wyjaśnień J. D., nie mogła zostać zaaprobowana. Tylko bowiem przy uwzględnieniu tych wszystkich aspektów Sąd Rejonowy mógł właściwie ocenić wyjaśnienia oskarżonej. Tożsamy mechanizm działania, nawet jeżeli rzeczywiście miał miejsce w przypadku osób trzecich, m.in. A. M., D. G. itd., wcale nie świadczy o tożsamej z nimi świadomości oskarżonej co do przestępczego procederu – i jej wiarygodności w tym zakresie. Nie można przyjmować a priori takiego wniosku w odniesieniu do każdej z tych osób, tym bardziej, że nie były one ze sobą w żaden sposób powiązane, nie znały się ani także nie ustalono bezsprzecznie, aby sprawcą głównym w każdym przypadku była ta sama osoba. Zachowania tych kobiet były różne, a zatem i świadomość co do tego, czy uczestniczą w nielegalnym procederze, kształtować się mogła u nich odmiennie. Sąd przywołał w pisemnym uzasadnieniu w tym zakresie słuszną argumentację, zasadnie porównując zachowanie K. Ś. oraz oskarżonej. Należy wskazać, że o ile K. Ś. weryfikowała dane firmy w Internecie, a gdy zaczęła nabierać podejrzeń co do przyjętego sposobu działania, zażądała usunięcia jej danych, finalnie zaś złożyła zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa, tak oskarżona nie znając nawet nazwy spółki nie podjęła takich kroków. Nadto kontaktując się z osobą podającą się za E. G. jedynie poprzez komunikator internetowy, założyła w dniu 22 stycznia 2020 r. na potrzeby współpracy z nią konto w (...) Bank S.A., zaproponowała także korzystanie z konta w (...), a z konta w S. Bank, mając świadomość, że zgromadzone od 20 stycznia 2020 r. do 30 stycznia 2020 r. środki pieniężne nie są jej własnością, dokonała zapłaty w dniu 23 stycznia 2020 r. kaucji za najem mieszkania. W tym kontekście szczególne znaczenie przy ocenie jej wiarygodności miało posiadane przez nią wykształcenie ekonomiczne, w tym uprzednia karalność za przestępstwa podobne. Teza, do której zasadności próbują przekonać skarżący, jakoby osoba z wyższym wykształceniem ekonomicznym nie zdawała sobie sprawy z tego, że proceder polegający na udostępnieniu własnego konta na które miały wpływać pieniądze od klientów, a następnie zbiorczym ich przekazywaniu dalej określonej osobie, z którą kontaktuje się jedynie poprzez komunikator internetowy M., ma charakter przestępczy, stoi w oczywistej sprzeczności z zasadami logiki i doświadczenia życiowego i nie może być zaakceptowana. Prowadzenie działalności gospodarczej bezspornie wiąże się z koniecznością posiadania konta bankowego, które służy do rozliczeń. Trudno stwierdzić, że oskarżona, mając wykształcenie ekonomiczne, nie posiadała takiej wiedzy. Zważyć należy również na to, że w dniu 25 września 2019 r. opuściła zakład karny w związku z udzielonym jej warunkowym przedterminowym zwolnieniem od kary pozbawienia wolności za liczne oszustwa. Wiedziała zatem doskonale, na czym polegać może istota przestępstwa oszustwa. W okolicznościach przedmiotowej sprawy nie budzi zatem wątpliwości, że J. D. udostępniła innej osobie numer swojego rachunku bankowego, a takie działanie ułatwiło sprawcy dokonanie oszustwa poprzez umożliwienie wpłaty na ten rachunek przez pokrzywdzonych ustalonych kwot, wyłudzonych przez sprawcę głównego, przy czym zdawała sobie sprawę, że jej konto posłuży i faktycznie posłużyło sprawcy oszustwa do popełnienia takiego czynu, co czyniło zarzut obrazy art. 5 § 2 kpk oraz następczy dokonania błędnych ustaleń faktycznych nietrafionymi.

Za chybiony uznać należało zarzut naruszenia dyspozycji art. 413 § 2 pkt 1 kpk poprzez niewskazanie przez Sąd w opisie przypisanego oskarżonej czynu danych sprawcy głównego. Wskazany przepis obliguje Sąd do zawarcia w wyroku skazującym opisu czynu, który posiada elementy należące do jego istoty, a więc dotyczące podmiotu czynu, rodzaju atakowanego dobra, czasu, miejsca i sposobu popełnienia czynu oraz jego skutków, zwłaszcza rodzaju i wysokości szkody. W szczególności opis czynu powinien zawierać wszystkie znamiona przypisanego typu przestępstwa. W związku z powyższym, Sąd Okręgowy nie dopatrzył się wskazanych przez skarżącego uchybień w tym zakresie, albowiem opis czynu spełnia określone przepisami wymogi formalne. Przyjęcie w opisie czynu, iż oskarżona dopuściła się czynu, działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, bez wyraźnego oznaczenia osoby z imienia i nazwiska, komu pomagała, wcale nie oznacza, że Sąd meriti dopuszcza się naruszenia przepisu prawa procesowego, gdyż tego rodzaju opis czynu całkowicie odpowiada użytemu w art. 413 § 2 pkt 1 pojęcie dokładnego określenia przypisanego oskarżonemu czynu. Uzupełnienie opisu czynu o sformułowanie, że oskarżona pomogła konkretnej, a nie hipotetycznej, fikcyjnej, choć nieustalonej z imienia i nazwiska osobie, będącej sprawcą bezpośrednim, nie uczyniłoby wyroku zupełniejszym ani bardziej prawidłowym.

Nie można zgodzić się z tezą apelacji oskarżonej, iż nie można jej przypisać sprawstwa w zakresie pomocnictwa do przestępstwa, dopóki brak podstaw do ustalenia, że oskarżona zdawała sobie sprawę lub choćby przypuszczała, że udostępniając swoje konto innej osobie ułatwiała jej popełnienie konkretnego, ujętego w odpowiednim przepisie ustawy czynu zabronionego. Kwestią oczywiście dyskusyjną jest świadomość konkretnej osoby, czy konkretny czyn jest w ogóle zabroniony, bo może tak wolno – w tym przypadku świadomość znamion występku z art. 300 § 2 kk czy 299 kk, ale oskarżona w swych wyjaśnieniach wprost wskazała, że przekazała dane dostępowe i kartę do swego rachunku bankowego innej osobie, która deklarowała, że firma chce uniknąć zajęcia komorniczego, a jest to niewątpliwie ukrywanie składników swego majątku w celu udaremnienia wykonania orzeczenia sądu lub uszczuplenia zaspokojenia swojego wierzyciela. W sprawie niniejszej nota bene wpłacenie środków z przestępstwa na cudzy rachunek i ich wypłacenie również ma na celu uniemożliwienie ich odzyskania lub wyegzekwowania w ramach obowiązku naprawienia szkody, a sprawca szkody przestępstwa, którego szkoda jest skutkiem, może być następnie sprawcą kolejnego przestępstwa dotyczącego pieniędzy pochodzących z czynu pierwotnego, jak np. z art. 299 §1 kk czy art. 300 § 2 kk. Tym niemniej stwierdzić należy, że mimo wskazanego orzecznictwa, wymagającego dla możliwości przyjęcia pomocnictwa do przestępstwa świadomości pomocnika co do konkretnego kształtu czynu, do którego pomocy udziela, nie można zgodzić się z poglądem, że jeśli pomocnik z sposób oczywisty wie, że sprawca wykonawczy zamierza wykorzystać jego pomoc do popełnienia przestępstwa, choć nie do końca wie jakiego, to nie ponosi żadnej odpowiedzialności. W sprawie niniejszej, gdyby oskarżona nawet usłyszała od nieustalonego „pracodawcy”, że ten będzie je wykorzystywał w każdy możliwy przestępczy sposób, by pozyskać na szkodę maksymalnej liczby osób maksymalną kwotę pieniędzy, że popełni każde możliwe przestępstwo z użyciem tego konta, ale nie powie jakie, taki udostępniający swoje konto pozostawałby bezkarny, a jego działanie należałoby uznać za w pełni legalne, ewentualnie sprzeczne jedynie z umową z bankiem. Pogląd taki niweczyłby wszystkie wysiłki ustawodawcy, wymagającego od banków szczegółowej weryfikacji klientów, zakładających rachunki bankowe, by móc zapobiegać i zwalczać przypadki prania brudnych pieniędzy, finansowanie terroryzmu itd., skoro każdy przestępca mógłby legalnie nabyć konto założone „na słupa” lub używać konta osoby, która nie chce wiedzieć, do jakich przestępstw będzie wykorzystywane, a któremu w takiej sytuacji nie można byłoby zabronić tego prawnie. W ocenie Sądu oskarżonej można było przypisać pomocnictwo do objętego zarzutem przestępstwa, bowiem świadomość charakterystyki czynu zabronionego nie dotyczy kompletu znamion konkretnego przestępstwa, ale świadomość charakteru czynu, tu – przestępstwa z wykorzystaniem rachunku bankowego, a więc każdego czynu zabronionego, do którego popełnienia służyć może nie ujawniający tożsamości sprawcy rachunek bankowy. Pełna świadomość faktycznej treści czynu nie jest wymagana i w innych przypadkach – sprawca kradzieży kieszonkowej może liczyć na drobną kwotę, mieszczącą się w granicach wykroczenia, ale jeśli w skradzionym portfelu będzie 1000 zł, odpowie za przestępstwo, nawet jeśli był święcie przekonany, że gotówki w portfelu będzie mniej, bo zajrzał pokrzywdzonemu przez ramię w sklepie i widział tylko 200 zł. Gdyby ktoś poprosił inną osobę o użyczenie noża, bo chce zrobić w pewnym miejscu z pewnymi osobami porządek, a gołymi rękami nie da rady, ten, który mu ten nóż przekazał, nie będzie wolny od odpowiedzialności tylko dlatego, że nie dopytał (albo sprawca nie chciał mui powiedzieć), czy z użyciem tego noża kogoś zabije, trwale okaleczy, nieznacznie zrani czy tylko nastraszy, a może dokona z użyciem tego noża wymuszenia rozbójniczego lub zmusi kogoś do określonego zachowania. W ocenie Sądu Okręgowego, jeśli taka osoba wie, że proszący zamierza z użyciem owego noża popełnić jakieś, nienazwane po imieniu, przestępstwo, to ewidentnie powinien odpowiedzieć za pomocnictwo do faktycznie popełnionego przy użyciu noża przestępstwa (choć może wyłączając niemożliwe do przewidzenia, atypowe czyny, będące ekscesem sprawcy).

Konkludując, w sytuacji, gdy oskarżona ewidentnie wiedziała, że jej konto będzie służyć innej osobie w celu popełnienia z jego wykorzystaniem przestępstwa, popełniła czyn zabroniony, polegający na udzieleniu pomocnictwa do przestępstwa (które faktycznie zostało popełnione).

Odnosząc się do samej istoty rażącej niewspółmierności kary wskazać należy, że to pojęcie oznacza znaczną, wręcz drastyczną dysproporcję między karą wymierzoną, a karą sprawiedliwą, zasłużoną. Nie każda więc różnica w zakresie oceny wymiaru kary uzasadnia zarzut rażącej niewspółmierności kary, przewidziany w art. 438 pkt 4 k.p.k., ale tylko taka, która ma charakter zasadniczy, jest niewspółmierna w stopniu nie dającym się zaakceptować. Chodzi tu o tak istotne różnice ocen, że dotychczas wymierzoną karą można byłoby nazwać także w potocznym znaczeniu tego słowa - rażąco niewspółmierną (surową lub łagodną). Przesłanka rażącej niewspółmierności kary jest spełniona tylko wtedy, gdy na podstawie wskazanych okoliczności sprawy, które powinny mieć decydujące znaczenie dla wymiaru kary, można przyjąć, że zachodzi wyraźna różnica między karą wymierzoną, a karą, która powinna zostać wymierzona w wyniku prawidłowego zastosowania dyrektyw wymiaru kary przewidzianych w art. 53 k.k. oraz zasad ukształtowanych przez orzecznictwo (por. wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 12 kwietnia 2024 r. II AKa 61/24).

Biorąc pod uwagę kumulatywną kwalifikację przypisanych oskarżonej czynów, składających się na ciąg przestępstw, słusznie Sąd Rejonowy wymierzył jej karę 2 lat pozbawienia wolności, przyjmując za jej podstawę art. 19 § 1 kk w zw. z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 91 § 1 kk, uwzględniając przy tym art. 4 § 1 kk, ponieważ w chwili popełnienia czynów obowiązywała inna treść ustawy, aniżeli w chwili orzekania, a której przepisy były dla niej korzystniejsze. Mając na względzie już tylko samo ustawowe zagrożenie karą za popełnienie jednego przestępstwa z art. 286 § 1 kk – od 6 miesięcy do 8 lat pozbawienia wolności, a należy pamiętać, że zgodnie z treścią art. 19 § 1 kk Sąd wymierza karę za podżeganie lub pomocnictwo w granicach zagrożenia przewidzianego za sprawstwo, dodatkowo Sąd po myśli art. 91 kk mógł górną granicę kary nadzwyczajnie obostrzyć o połowę, nie sposób obiektywnie poczytywać kary orzeczonej za pomocnictwo do sześćdziesięciu oszustw za karę surową, a tym bardziej rażąco. Zdaniem Sądu Okręgowego, Sąd meriti właściwie zważył wszystkie okoliczności mające wpływ na wymiar kary, trafnie oceniając stopień społecznej szkodliwości czynów (łączna wysokość szkody wynosząca 20.000 zł), jak również stopień zawinienia oskarżonej. Oskarżona jako osoba posiadającą wykształcenie wyższe ekonomiczne oraz uprzednio karana za czyny podobne, działająca w warunkach recydywy, była świadoma, że jej konto posłuży i faktycznie posłużyło sprawcy oszustwa do ułatwienia popełnienia takich czynów. Niewątpliwie jej czyny zostały podyktowane chęcią uzyskania szybkiego zysku. Oferowano jej bowiem za udostępnienie rachunku bankowego, a następnie przekazanie zgromadzonych na nim środków pieniężnych, wpłaconych przez pokrzywdzonych, kwotę 3900 zł netto miesięcznie. W tych realiach niniejszej sprawy nie można, a propos uwzględnionej przez Sąd I instancji okoliczności, że nie osiągnęła z przestępstw korzyści majątkowej (k. 3167) przeceniać. Twierdzenia zaś o tym, że motywacją do podjęcia przez oskarżoną inkryminowanych działań była chęć znalezienia pracy za wszelką cenę, nie znajduje odzwierciedlenia w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym, a więc zasadnie okoliczność ta nie została uwzględniona przy określaniu oskarżonej wymiaru kary jako łagodząca jej odpowiedzialność karną. Zdaniem Sądu Okręgowego, orzeczona wobec oskarżonej kara 2 lat pozbawienia wolności jest karą adekwatną do okoliczności sprawy, wymierzoną zgodnie z dyrektywami wskazanymi w art. 53 kk, spełniającą swoje funkcje, zwłaszcza prewencji indywidualnej i generalnej. Takiego skutku nie odniosłaby postulowana kara pozbawienia wolności, złagodzona do poziomu pozwalającego na ubieganie się o jej wykonywanie w warunkach dozoru elektronicznego, zgodnie z art. 43 l a kkw. Nie podziałałaby ona bowiem na oskarżoną powstrzymująco od popełnienia kolejnych przestępstw, jak również nie odniosłaby postawionego przez nią zadania w zakresie prewencji ogólnej co do poszanowania prawa i kształtowania pozytywnych postaw w społeczeństwie.

Wniosek

Z apelacji obrońcy oskarżonej J. D.

o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonej J. D. od dokonania zarzucanych jej czynów,

ewentualnie

o wydatne złagodzenie wobec oskarżonej J. D. kary 2 lat pozbawienia wolności do kary w wysokości pozwalającej na ubieganie się o wykonywanie tej kary w warunkach dozoru elektronicznego.

Z apelacji oskarżonej J. D.

o zmianę zaskarżonego wyroku w całości poprzez uniewinnienie mnie od wszystkich czynów przypisanych oskarżonej zaskarżonej wyrokiem,

ewentualnie

o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w Węgrowie do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wobec niezasadności argumentów podniesionych przez obu skarżących, w/w wnioski apelacyjne nie zasługiwały na uwzględnienie, co szczegółowo zostało rozważone we wcześniejszej części uzasadnienia.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

cały wyrok Sądu Rejonowego w Węgrowie z dnia 4 czerwca 2024 r. w sprawie
II K 383/24

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Wskazano w rubryce 3.1. Jednocześnie Sąd Okręgowy nie dopatrzył się uchybień podlegających uwzględnieniu z urzędu.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II.

Obie apelacje, zarówno oskarżonej, jak i jej obrońcy okazały się całkowicie bezzasadne, zatem wobec braku stwierdzenia przesłanek z art. 624 § 1 kpk, zgodnie z art. 636 § 1 kpk oskarżona ponosi koszty sądowe postępowania odwoławczego w całości.

Z tych względów na podstawie art. 8 w zw. z art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia
23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 123 z późn. zm.) i § 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia
18 czerwca 2003 r. w sprawie wysokości i sposobu obliczania wydatków Skarbu Państwa w postępowaniu karnym (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 663 z późn. zm.) zasądzono od oskarżonej na rzecz Skarbu Państwa 320 zł kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

7.  PODPIS

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

oskarżona

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

cały wyrok

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

obrońca

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

cały wyrok

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana