Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

Przewodniczący:

SSO Agata Kowalska

Protokolant:

st. sekr. sąd. Beata Defut-Kołodziejak

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II Ka 418/25

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Mińsku Mazowieckim z dnia 10 marca 2025 roku o sygn. akt II K 117/24

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód (numer karty)

I.

P. P.

Na dzień 20 sierpnia 2025 roku godz. 12:36:45 jedynym członkiem zarządu (...) sp. z o.o., będącym jednocześnie prezesem zarządu był J. P.. Oskarżony P. P. nie jest obecnie członkiem zarządu spółki.

Wydruk komputerowy aktualnych i pełnych informacji o spółce (...) sp. z o.o. wpisanej do Krajowego Rejestru Sądowego (k. 467-474)

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

Wydruk komputerowy aktualnych i pełnych informacji o spółce (...) sp. z o.o. wpisanej do Krajowego Rejestru Sądowego

Pobrany samodzielnie wydruk komputerowy aktualnych i pełnych informacji o spółce (...) sp. z o.o. wpisanej do Krajowego Rejestru Sądowego, na podstawie art. 4 ust. 4aa w zw. z art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 roku o Krajowym Rejestrze Sądowym ma moc zrównaną z mocą dokumentu urzędowego, co wobec sporządzania go przez uprawniony podmiot oraz przy zachowaniu nakreślonej procedury, nie budziło wątpliwości Sądu. Treść dokumentu stanowi dowód tego, że oskarżony P. P. na dzień 20 sierpnia 2025 roku godz. 12:36:45 nie był członkiem zarządu (...) sp. z o.o.

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

I. 

naruszenia prawa materialnego tj. art. 46 § 1 k.k. poprzez nie orzeczenie, pomimo skazania oskarżonego, obowiązku naprawienia szkody w całości poprzez zasądzenie na rzecz pokrzywdzonego kwoty 62.846,18 zł, podczas gdy pokrzywdzony złożył taki wniosek, a zatem orzeczenie przez Sąd obowiązku naprawienia szkody zgodnie z tym przepisem był obligatoryjne.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut podniesiony w apelacji pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego jest zasadny w tej części, w której dotyczy braku rozstrzygnięcia o środku kompensacyjnym w postaci obowiązku naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem, jednakże nie w takiej wysokości, o orzeczenie której wnosił skarżący.

Jak wynika z akt sprawy, Sąd I instancji zaniechał orzeczenia środka kompensacyjnego, pomimo złożenia przez pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego w dniu 22 stycznia 2025 roku wniosku o naprawienie szkody, jak też popierania go na rozprawie w dniu 3 marca 2025 roku. W treści uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia Sąd meriti lakonicznie wskazał, że orzeczenie obowiązku naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem nie było możliwe wobec dyspozycji art. 414 § 1 k.p.k. Przywołana norma prawna, jakkolwiek uznać należy, iż została wskazana przez Sąd I instancji omyłkowo, w zastępstwie regulacji dotyczącej klauzuli antykumulacyjnej, określonej w art. 415 § 1 k.p.k., w ocenie Sądu odwoławczego, nie znajdowała zastosowania w niniejszej sprawie.

W związku z powyższym stwierdzić należy, że o ile zasadny był podniesiony przez skarżącego zarzut nie orzeczenia obowiązku naprawienia szkody na podstawie art. 46 § 1 kk, to nie doszło w tej sprawie do naruszenia prawa materialnego, lecz przepisów postępowania, a mianowicie art. 415 § 1 k.p.k, która miała wpływ na treść wydanego wyroku. Klauzula antykomulacyjna, ma na celu przeciwdziałanie funkcjonowaniu w obrocie prawnym więcej niż jednego tytułu egzekucyjnego dotyczącego tego samego roszczenia wynikającego z różnych orzeczeń. Dla jej zastosowania wymagane jest stwierdzenie zarówno tożsamości przedmiotowej, jak też podmiotowej roszczenia, do którego się odnosi. W przedmiotowej sprawie został wydany nakaz zapłaty przez Sąd Rejonowy w Siedlcach w dniu 29 kwietnia 2021 roku w sprawie o sygn. akt V GNc 780/21 przeciwko (...) sp. z o.o. Tożsamość przedmiotowa obu roszczeń nie budzi wątpliwości, wydany nakaz zapłaty dotyczy bowiem tej samej szkody. Nie ma natomiast, zdaniem Sądu Okręgowego tożsamości podmiotowej, która uzasadniałaby zastosowanie w tej sprawie instytucji z art. 415 § 1 k.p.k, którą należy potraktować zawężająco, mając na względzie prawnie chroniony interes pokrzywdzonego przestępstwem. Toteż wydanie nakazu zapłaty wobec spółki kapitałowej, której wspólnikiem zarządu w chwili powstania zobowiązania był oskarżony, co do roszczenia objętego również oceną prawnokarną, nie może prowadzić do bezkrytycznego przyjęcia, że niemożliwym byłoby orzeczenie w wyroku skazującym obowiązku naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem. Na taką oceną pozwala brak tożsamości podmiotu, wobec którego został wydany nakaz zapłaty i wyrok karny. W pierwszym przypadku zobowiązanym do zapłaty z tytułu nakazu zapłaty jest spółka kapitałowa, mająca pełną osobowość prawną, zaś w drugim przypadku wywiązanie się z uregulowania należności wynikających z orzeczonego w wyroku karnym środka kompensacyjnego spoczywa na oskarżonym. Poszerzenie rozważań o kwestie subsydiarnej odpowiedzialności członka zarządu spółki, będącego oskarżonym, o której mowa w art. 299 k.s.h., również nie może stanowić warunku niweczącego orzeczenie w wyroku skazującym obowiązku naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem. Odpowiedzialność członka zarządu za zobowiązania spółki powstaje dopiero w przypadku uznania bezskuteczności egzekucji prowadzonej z tytułu wykonawczego wobec spółki, a więc stwierdzenia przez organ egzekucyjny niemożliwości regulacji zobowiązania z majątku spółki. Toteż okoliczność odpowiedzialności subsydiarnej oskarżonego za zobowiązania spółki nie może być oceniania apriorycznie na moment wydania wyroku karnego, jako hipotetyczna możliwość poniesienia takiej odpowiedzialności, skutkująca brakiem możliwości orzeczenia w wyroku skazującym obowiązku naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem;.

Reasumując powyższe rozważania uznać należało, że nakaz zapłaty wydany przez Sąd Rejonowy w Siedlcach z dnia 29 kwietnia 2021 roku w sprawie o sygn. akt V GNc 780/21 przeciwko (...) sp. z o.o. nie stanowił przeszkody w orzeczeniu obowiązku naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem przez Sąd I instancji wobec oskarżonego P. P., będącego w chwili powstania szkody członkiem zarządu w/w spółki, zwłaszcza, że rozstrzygnięcie w tym przedmiocie, jak słusznie podniósł skarżący, było obowiązkowe wobec złożenia przedmiotowego wniosku przez pokrzywdzonego. Kwestią uboczną, która jakkolwiek wzmacnia zasadność orzeczenia wobec oskarżonego obowiązku naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem jest brak stwierdzenia bezskuteczności egzekucji względem (...) sp. z o.o. prowadzonej na podstawie wykonawczego objętego w/w nakazem zapłaty. Nadto okoliczność utraty członkostwa w zarządzie w/w spółki przez oskarżonego, jak wynika z dołączonego do akt sprawy na etapie postępowania odwoławczego wydruku komputerowego aktualnych i pełnych informacji o spółce (...) sp. z o.o. wpisanej do Krajowego Rejestru Sądowego, ma wpływ na ograniczenie jego odpowiedzialności akcesoryjnej, o której mowa w art. 299 § 1 k.s.h. Tym samym orzeczenie wobec oskarżonego P. P. obowiązku naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem jawi się jako w pełni uzasadnione, mając na względzie przypisanie mu odpowiedzialności karnej za zarzucane przestępstwo, jak też wobec regulacji z art. 46 § 1 k.k.

Powyższe rozważania, w szczególności związane z wykładnią art. 415 § 1 k.p.k. w zakresie kwestii dotyczących klauzuli antykomulacyjnej nie są odosobnione na tle orzecznictwa sądów powszechnych. Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 29 marca 2019 roku w sprawie II AKa 568/18 wskazał, że w sytuacji kiedy doszło do zmiany składu zarządu spółki i wykluczenia zeń oskarżonego, nie może być mowy o tożsamości podmiotowej roszczenia rozpatrywanego przez pryzmat art. 299 § 1 k.s.h., a więc możliwości wystąpienia ze skutecznym powództwem przeciwko członkowi zarządu, kiedy egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna. Kolejno, Sąd Apelacyjny w Lublinie z dnia 12 czerwca 2018 roku II w sprawie AKa 132/18 uzasadnił zawężającą wykładnię regulacji prawnej zawartej w art. 415 § 1 k.p.k. wskazując, że hipotetyczna możliwość dochodzenia roszczenia na innej podstawie nie może skutkować zaniechaniem orzeczenia środka kompensacyjnego, kosztem braku realizacji celów procesu w zakresie prawnej ochrony interesów pokrzywdzonego.

Uznając zasadność orzeczenia środka kompensacyjnego w postaci obowiązku naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem, Sąd odwoławczy, odmiennie do zapatrywań skarżącego, ukształtował kwotę tego obowiązku w wysokości 38 608,90 złotych. Na powyższą decyzje miały wpływ ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd I instancji, który na podstawie materiału dowodnego uznał, że oskarżony P. P. w wykonaniu z góry powziętego zamiaru doprowadził przedsiębiorstwo (...), A. K., M. K., (...) spółka jawna do niekorzystnego rozporządzenia mieniem na łączną kwotę 38 608,90 złotych, wprowadzając pokrzywdzonego w błąd, co do zamiaru i możliwości wywiązywania się z zapłaty za zakupione towary. Toteż Sąd II instancji ustalając zakres kwotowy środka kompensacyjnego nie mógł dowolnie ustalić jego wysokości, wykraczając poza rozmiary rzeczywiście powstałej szkody, wyrządzonej przez czyn, którego dopuścił się oskarżony. Pojęcie szkody na gruncie prawa karnego należy definiować zgodnie z cywilistycznym jej rozumieniem, tj. jako uszczerbek majątkowy (materialny), którego rekompensatę mającą charakter wyrównawczy stanowić będzie odszkodowanie. Szkodą, odmiennie niż chce tego skarżący, nie będą skapitalizowane odsetki wynikające z wydanego przez Sąd Rejonowy w Siedlcach nakazu zapłaty, bowiem mają one charakter wtórny wobec uszczerbku majątkowego powstałego dla pokrzywdzonego w wyniku popełnionego przestępstwa. Tym samym podniesiony zarzut skarżącego w zakresie wysokości odszkodowania należało uznać za chybiony, wobec żądania orzeczenia go w wysokości przekraczającej rzeczywiście poniesioną przez pokrzywdzonego szkodę.

Końcowo wskazać należało, że Sąd II Instancji w rozstrzygnięciu refomatoryjnym orzekł o odsetkach ustawowych za opóźnienie, ustalając obowiązek ich zapłaty od daty uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty. Pomimo, że instytucja art. 46 § 1 k.k. ma charakter kompensacyjny, to jednak nie wynika z tego automatycznie, że sąd orzekając obowiązek naprawienia szkody zobligowany jest do zasądzenia odsetek od dnia wyrządzenia szkody. Tym samym, Sąd II instancji, kierując się zapewnieniem prawnej ochrony interesów pokrzywdzonego, ustalił bieg początkowego terminu odsetek ustawowych od dnia uprawomocnienia się wyroku, od tej chwili bowiem oskarżony jest obowiązany wykonać orzeczony obowiązek naprawienia szkody. Podobnie w tej kwestii wypowiedział się Sąd Apelacyjny w Warszawie z dnia 22 lutego 2023 r. w sprawie II AKa 252/21.

Mając powyższe na uwadze, zarzut apelacji oskarżyciela posiłkowego w zakresie, w jakim odnosił się on do orzeczenia środka kompensacyjnego w postaci obowiązku naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem, okazał się w pełni usprawiedliwiony, co determinowało zmianę zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie na podstawie art. 46 § 1 kk wobec oskarżonego P. P. obowiązku naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonego – (...) sp. z o.o. w D. 38608,90 (trzydzieści osiem tysięcy sześćset osiem 90/100) zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od daty uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Wniosek

o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez nałożenie przez Sąd na oskarżonego na podstawie art. 46 § 1 k.k. obowiązku naprawienia szkody w całości poprzez zasądzenie na rzecz pokrzywdzonego kwoty 62.846,18 zł, ewentualnie o uchylenie zapadłego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sadowi I instancji.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wobec zasadności zarzutu podniesionego przez pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego, wniosek apelacyjny zawarty powyżej zasługiwał na uwzględnienie w tej części, w której dotyczył orzeczenia wobec oskarżonego obowiązku naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem. W zakresie odnoszącym się do wysokości odszkodowania, Sąd II instancji, odmiennie niż chciał tego skarżący, zasądził od oskarżonego na rzecz pokrzywdzonego kwotę odpowiadającą wysokości ustalonej szkody wyrządzonej przestępstwem.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Wyrok Sądu Rejonowego w Mińsku Mazowieckim z dnia 10 marca 2025 roku o sygn. akt II K 117/24 w części niewskazanej w pkt. 5.2.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Wyrok w tej części jako słuszny i odpowiadający prawu należało utrzymać w mocy.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok Sądu Rejonowego w Mińsku Mazowieckim z dnia 10 marca 2025 roku o sygn. akt II K 117/24 w ten sposób, że na podstawie art. 46 § 1 kk orzekł wobec oskarżonego P. P. obwiązek naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonego – (...) sp. z o.o. w D. 38608,90 (trzydzieści osiem tysięcy sześćset osiem 90/100) zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od daty uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Zwięźle o powodach zmiany

Powody zmiany zostały przedstawione w rubryce 3.1., zatem dążąc do zachowania czytelności niniejszych wywodów, niecelowym byłoby ich ponowne przytaczanie w tym miejscu. Jednocześnie Sąd Okręgowy nie dopatrzył się uchybień, które podlegałyby uwzględnieniu z urzędu.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

P unkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III.

Sąd na podstawie art. 626 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k. w zw. z art. 616 § 1 pkt 2 k.p.k. zasądził od oskarżonego P. P. na rzecz oskarżyciela posiłkowego (...) sp. z o.o. kwotę 840 złotych tytułem poniesionych kosztów procesu związanych z udziałem pełnomocnika w postępowaniu odwoławczym. Wysokość w/w należności została ukształtowana w oparciu o dyspozycje § 11 ust. 2 pkt 4 w zw. z ust. 7 rozporządzeni Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie. Mając na względzie, że uzasadnione wydatki strony, w tym z tytułu ustanowienia w sprawie pełnomocnika nie są kosztami sądowymi, Sąd nie miał kompetencji do rozważania w tym wypadku możliwości zwolnienia oskarżonego od obowiązku ich ponoszenia.

IV.

Na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. Sąd zwolnił oskarżonego od kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, uznając, że ich uiszczenie byłoby dla niego zbyt uciążliwe.

7.  PODPIS

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

pierwszy

Podmiot wnoszący apelację

pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

w całości

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana