Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 marca 2016r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący SSO Agnieszka Troć

Protokolant st.sekr.sąd. Katarzyna Łęczycka

po rozpoznaniu w dniu 10 marca 2016 r. w Siedlcach

na rozprawie

sprawy z powództwa J. R.

przeciwko K. K.

o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności

I.  pozbawia w całości wykonalności tytuł wykonawczy w postaci aktu notarialnego z dnia 21 sierpnia 2002 r. sporządzonego przez notariusza H. S. za numerem Repertorium A (...), któremu Sąd Rejonowy w Mińsku Mazowieckim nadał klauzulę wykonalności postanowieniem z dnia 4 listopada 2002 r. w sprawie I Co 840/02;

II.  zasądza od K. K. na rzecz J. R. kwotę 9717 zł (dziewięć tysięcy siedemset siedemnaście) tytułem zwrotu kosztów procesu;

III.  nakazuje pobranie od K. K. na rzecz Skarbu Państwa (Sądu Okręgowego w Siedlcach) kwoty 8801 zł (osiem tysięcy osiemset jeden) tytułem nieuiszczonej opłaty sądowej.

Sygn. akt I C 495/15

UZASADNIENIE

J. R. pozwem z dnia 30 kwietnia 2015 roku skierowanym przeciwko K. K. wniósł o pozbawienie w całości wykonalności tytułu wykonawczego w postaci aktu notarialnego z dnia 21 sierpnia 2002 roku sporządzonego przez notariusza H. S. prowadzącą Kancelarię Notarialną w W. za numerem Repertorium A (...), któremu klauzulę wykonalności nadał Sąd Rejonowy w Mińsku Mazowieckim I Wydział Cywilny na podstawie postanowienia z dnia 4 listopada 2002 roku sygn. akt I Co 840/02 a nadto o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu. W uzasadnieniu powód wskazał, że w dniu 21 sierpnia 2002 roku sporządzony został akt notarialny, w którym uznał dług w kwocie 87 840,54 zł w stosunku do K. K., prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo (...)z siedzibą w W.. Dług wynikał z tytułu dostaw piwa zrealizowanych przez pozwanego w okresie maj – czerwiec 2002 roku do prowadzonej przez powoda firmy (...)z siedzibą w M.. Powód w akcie zobowiązał się zapłacić powyższą kwotę i co do tego obowiązku poddał się egzekucji wprost ze sporządzonego aktu. Przyjętego zobowiązania nie był jednak w stanie wykonać. Wyżej wymienionemu aktowi została nadana sądowa klauzula wykonalności a następnie w dniu 15 stycznia 2015 roku skierowany został wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego. Wnosząc o pozbawienie w całości powyższego tytułu wykonawczego wykonalności powód powołał się na przedawnienie stwierdzonych w nim roszczeń, które związane były z prowadzoną przez stronę działalnością gospodarczą, a więc uległy przedawnieniu po upływie trzech lat od dnia wymagalności, to jest w dniu 22 października 2005 roku. Przyjmując nawet dziesięcioletni okres przedawnienia, zdaniem powoda roszczenia dochodzone na podstawie tego aktu uległy przedawnieniu. Na wypadek nie podzielenia tego poglądu powód wniósł o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności w zakresie obowiązku zapłaty kwoty 99 124,74 zł wyegzekwowanej przez pozwanego od ojca powoda S. R. na podstawie nakazu zapłaty z dnia 29 marca 2004 roku, przy czym egzekucja była prowadzona przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Mińsku Mazowieckim L. S. i zakończona została w dniu 20 kwietnia 2009 roku. Nakaz zapłaty został wydany z powodu braku spłaty tego samego zobowiązania, którego dotyczy akt notarialny z dnia 21 sierpnia 2002 r. (karta 2 – 5).

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Pozwany podniósł zarzut niewłaściwości miejscowej Sądu Okręgowego w Siedlcach i wniósł o przekazanie sprawy wg właściwości do Sądu Okręgowego w Warszawie a nadto wniósł o sprawdzenie wartości przedmiotu sporu. Domagając się oddalenia powództwa pozwany wskazał, że powinno zostać ono oddalone co najmniej w części, w zakresie objętym tytułem wykonawczym ponad kwotę, do której prowadzone jest postępowanie egzekucyjne. W tej części powództwo nie jest bowiem zasadne, tak jak nie byłoby zasadne w całości, gdyby pozwany w ogóle nie wszczął egzekucji. Zdaniem pozwanego powód nie wykazał, że roszczenia wynikające z ugody zawartej przed notariuszem były związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą. Ponadto na skutek zawarcia pomiędzy stronami porozumienia w formie ugody sądowej, roszczenia z tegoż porozumienia przedawniają się z upływem lat 10. Zdaniem pozwanego roszczenia pozwanego względem powoda nie uległy przedawnieniu na skutek niejednokrotnego potwierdzania i uznawania przez powoda długu względem pozwanego w okresie od uzyskania przez pozwanego klauzuli wykonalności do wszczęcia postępowania egzekucyjnego. Pozwany wskazał, że po uzyskaniu informacji o wszczęciu postępowania egzekucyjnego powód kontaktował się telefonicznie z komornikiem twierdząc, że spłaci wszelkie należności. Zgodnie z art. 123 k.c. bieg przedawnienia przerywa się przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje i następnie biegnie na nowo (karta 52 – 55).

W piśmie procesowym z dnia 23 listopada 2015 roku powód wniósł o oddalenie wniosków pozwanego zawartych w odpowiedzi na pozew oraz podtrzymał swoją wcześniejszą argumentację (karta 64 – 67).

Postanowieniem z dnia 21 grudnia 2015 roku Sąd Okręgowy w Siedlcach nie uwzględnił wniosku pozwanego o przekazanie sprawy do Sądu Okręgowego w Warszawie i na podstawie art. 25 § 2 k.p.c. sprawdził wartość przedmiotu sporu i ustalił ją na kwotę 226 017 zł (postanowienie karta 79).

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

W dniu 21 sierpnia 2002 roku w Kancelarii Notarialnej w W. przed notariuszem H. S. została zawarta w formie aktu notarialnego ugoda i złożone oświadczenie o poddaniu się egzekucji. K. K. oświadczył, że Przedsiębiorstwo Handlowo - Usługowe (...) z siedzibą w W. przy ulicy (...) dostarczyło firmie (...) z siedzibą w M. przy ulicy (...), której właścicielem był J. R., w okresie od miesiąca maja do czerwca 2002 roku piwo butelkowane, z odbiorem pokwitowanym przez tego ostatniego na dowodach WZ, na podstawie których wystawione zostały przez dostawcę faktury na łączną kwotę 89 895,37 zł. Nadto K. K. oświadczył, że z tytułu zapłaty wskazanej kwoty uiszczona została suma 2054,83 zł i została do zapłaty kwota 87 840,54 zł. J. R. oświadczył, że uznaje dług z tytułu wskazanych wyżej dostaw objętych powołanymi fakturami w stosunku do K. K. w kwocie 87 840,54 zł. Strony oświadczyły, że w związku z tym długiem zawierają ugodę, mocą której J. R. zobowiązuje się z tytułu dostaw objętych powołanymi fakturami zapłacić kwotę 87 840,54 zł K. K. w terminie do dnia 21 października 2002 roku z odsetkami ustawowymi w przypadku uchybienia terminowi zapłaty. K. K. na powyższe wyraził zgodę. W akcie notarialnym J. R. powołując się na zawartą ugodę zobowiązał się zapłacić K. K. wyżej wskazaną kwotę w terminach oraz na warunkach określonych w ugodzie i w zakresie tego zobowiązania poddał się egzekucji z całego majątku na podstawie art. 777 § 1 pkt 4 k.p.c. Sąd Rejonowy w Mińsku Mazowieckim w sprawie I Co 840/02 postanowieniem z dnia 4 listopada 2002 roku nadał powyższemu aktowi notarialnemu klauzulę wykonalności (akt notarialny i postanowienie karta 5 akt KM 32/15 Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Warszawy-Woli w W. M. K. (1)).

J. R. nie zapłacił K. K. wyżej wskazanej kwoty (okoliczność niesporna). W dniu 29 marca 2004 roku Sąd Okręgowy w Siedlcach wydał w sprawie I Nc 22/04 nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, którym nakazał pozwanemu S. R., aby zapłacił na rzecz powoda K. K. kwotę 100 000 zł wraz z odsetkami w wysokości 16% w skali roku od dnia 22 listopada 2002 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 5215 zł tytułem kosztów procesu, w tym kwotę 3615 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego w terminie dwóch tygodni od dnia doręczenia nakazu. Powyższemu nakazowi w dniu 27 maja 2004 roku została nadana klauzula wykonalności. Na podstawie powyższego tytułu wykonawczego Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Mińsku Mazowieckim L. S. prowadził postępowanie egzekucyjne pod sygnaturą Km 425/04, w toku którego wyegzekwowano na rzecz wierzyciela kwotę 99 124,74 zł a następnie w 2009 roku postępowanie egzekucyjne zostało zakończone wobec dalszej bezskutecznej egzekucji. Objęta nakazem należności dotyczyła zadłużenia J. R. wobec K. K. określonego w ugodzie zawartej w formie aktu notarialnego z dnia 21 sierpnia 2002 roku. S. R. jest ojcem J. R.. W toku prowadzonego przeciwko niemu postępowania egzekucyjnego została przeprowadzona skuteczna licytacja należącej do niego zabudowanej nieruchomości, zaś środki uzyskane z jej sprzedaży otrzymał wierzyciel K. K.. W związku z powyższym powód był przekonany, że roszczenie pozwanego jest w całości zaspokojone (nakaz zapłaty karta 17, pismo komornika karta 18, zeznania powoda karta 90v -91).

Dnia 15 stycznia 2015 roku do Kancelarii Komornika Sądowego w Sądzie Rejonowym dla Warszawy-Woli w W. M. K. (1) wpłynął wniosek K. K. skierowany przeciwko J. R. o wszczęcie postępowania egzekucyjnego na podstawie tytułu wykonawczego w postaci aktu notarialnego Repertorium A nr (...)zaopatrzonego w klauzulę wykonalności i wyegzekwowanie na rzecz wierzyciela kwoty głównej w wysokości 87 840,54 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 21 października 2002 roku i kosztów procesu (wniosek karta 1 – 2 akt Km 32/15). Powód skontaktował się z Komornikiem telefonicznie i poinformował, że część egzekwowanej należności została zaspokojona i przekazał na tą okoliczność stosowne dokumenty dotyczące uprzednio prowadzonego postępowania egzekucyjnego, w którym jako dłużnik występował jego ojciec S. R.. W efekcie powyższego, pismem, które wpłynęło do Kancelarii Komornika w dniu 20 kwietnia 2015 roku, wierzyciel sprecyzował wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego i ograniczył egzekucję do kwoty głównej 58 706,11, odsetek w kwocie 15 288,41 zł oraz odsetek od kwoty 58 706,11 zł od dnia złożenia wniosku do dnia zapłaty (sprecyzowanie wniosku karta 40 – 41 akt Km 32/15, zeznania środka M. K. (1) karta 90 – 90v). W toku postępowania egzekucyjnego Komornik dokonał zajęcia wynagrodzenia za pracę dłużnika, z którego sukcesywnie potrącane są należności (zajęcie karta 32 akt Km 32/15).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo należało uwzględnić w całości.

Na wstępie wskazać należy, iż zgodnie z art. 843 k.p.c. powództwa przeciwegzekucyjne wytacza się przed sąd rzeczowo właściwy, w którego okręgu prowadzi się egzekucję. Jeżeli egzekucji jeszcze nie wszczęto, powództwo o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności wytacza się według przepisów o właściwości ogólnej. W pozwie powód powinien przytoczyć wszystkie zarzuty, jakie w tym czasie mógł zgłosić, pod rygorem utraty prawa korzystania z nich w dalszym postępowaniu.

Odnosząc się do zarzutu dotyczącego właściwości miejscowej Sądu należy stwierdzić, iż postepowanie egzekucyjne na podstawie objętego pozwem tytułu wykonawczego prowadzone jest z wynagrodzenia za pracę dłużnika, zamieszkałego w M. i zatrudnionego w (...)z siedzibą w miejscowości S., a więc na terenie objętym właściwością Sądu Okręgowego w Siedlcach. Wierzyciel a pozwany w sprawie, kierując wniosek o wszczęcie tego postępowania do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Warszawy-Woli w Warszawie dokonał wyboru komornika na podstawie art. 6 ust. 8 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku o komornikach sądowych i egzekucji. Nie zmienia to jednak tego, że czynności egzekucyjne prowadzone są faktycznie na terenie podlegającym właściwości tutejszego sądu, gdyż świadczy o tym siedziba pracodawcy powoda i miejsce zamieszkania powowda. Wykładnia art. 843 k.p.c. dotycząca właściwości miejscowej sądu, który jest wyłącznie właściwy do prowadzenia postępowania z powództwa o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności, nie była dotychczas jednolita. W postanowieniu z 26 stycznia 2015 r. Sąd Apelacyjny w Gdańsku stwierdził, że w rozumieniu art. 843 § 1 k.p.c. sąd, w którego okręgu prowadzi się egzekucję, to sąd, w którego okręgu ma siedzibę komornik prowadzący egzekucję (V ACz 24/15, KSAG 2015/2/173-176). Natomiast wypowiedzi w tym przedmiocie doktryny były rozbieżne. A. A. w Komentarzu do Kodeksu postepowania cywilnego stwierdził, że do rozpoznania powództwa przeciwegzekucyjnego właściwy jest sąd, w którego okręgu wszczęto egzekucję przez zajęcie składnika majątku dłużnika w zależności od rodzaju i sposobu prowadzenia egzekucji, zgodnie z przepisami postępowania egzekucyjnego określającymi właściwość organów egzekucyjnych (sądu i komornika). Co do zasady będzie to sąd ogólnej właściwości dłużnika (jego miejsca zamieszkania lub siedziby) albo sąd miejsca położenia rzeczy, do której została skierowana egzekucja. Zdaniem Sądu orzekającego w sprawie, intencję ustawodawcy w tym zakresie obrazuje zmiana art. 843 k.p.c., która wejdzie w życie z dniem 8 września 2016 r. z mocy art. 2 pkt 91 ustawy z dnia 10 lipca 2015 r. (Dz.U.2015.1311) zmieniającej między innymi kodeks postępowania cywilnego. Zgodnie z nowelizacją art. 843 k.p.c. otrzyma brzmienie: Powództwa przewidziane w niniejszym dziale wytacza się przed sąd rzeczowo właściwy, w którego okręgu prowadzi się egzekucję. Miejsce prowadzenia egzekucji określa się na podstawie przepisów niniejszego kodeksu regulujących właściwość miejscową organu egzekucyjnego także wtedy, gdy do prowadzenia egzekucji został wybrany komornik poza właściwością ogólną. Z powyższych względów Sąd nie uwzględnił wniosku pozwanego o przekazanie sprawy według właściwości miejscowej.

Wobec tego, że powództwo dotyczyło pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości, jako wartość przedmiotu sporu ustalił Sąd wysokość należności głównej i odsetkowej objętych tym tytułem, na datę wniesienia pozwu. Nie można bowiem podzielić poglądu pozwanego, że wobec ograniczenia wniosku o wszczęcie egzekucji powód może tylko w tym zakresie składać powództwo przeciwegzekucyjne. Powód stoi na stanowisku, że roszczenie objęte tytułem wykonawczym w całości, co do kwoty głównej i odsetek, nie może być egzekwowane ze względu na jego przedawnienie i może konstruować skutecznie takie żądanie wobec tytułu wykonawczego niezależnie od tego, czy wierzyciel skierował go do egzekucji. Art. 20 k.p.c stanowiący, że do wartości przedmiotu sporu nie wlicza się odsetek żądanych obok roszczenia głównego, nie ma w przedmiotowej sprawie zastosowania. Powództwo przeciwegzekucyjne nie zawiera bowiem żądania zasądzenia określonej wierzytelności z odsetkami.

Zgodnie z art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c. dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części albo ograniczenia, jeżeli po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane; gdy tytułem jest orzeczenie sądowe, dłużnik może powództwo oprzeć także na zdarzeniach, które nastąpiły po zamknięciu rozprawy, a także zarzucie spełnienia świadczenia, jeżeli zarzut ten nie był przedmiotem rozpoznania w sprawie. Powyższy przepis jest podstawą do zwalczania tytułu wykonawczego w przypadku, gdy już po powstaniu tytułu egzekucyjnego zaszły zdarzenia prowadzące do wygaśnięcia zobowiązania lub zdarzenia, wskutek których zobowiązanie nie może być egzekwowane. Rozróżnia się tu zdarzenia zależne od woli stron (np. spełnienie świadczenia, potrącenie) oraz niezależne od woli stron (m.in. przedawnienie roszczenia, niemożność świadczenia wskutek okoliczności, za które dłużnik nie odpowiada - por. np. uchwała SN z dnia 14 października 1993 r., III CZP 141/93, OSNC 1994, nr 5, poz. 102; uchwała SN z dnia 30 lipca 1974 r., III CZP 44/74, OSNC 1975, nr 5, poz. 78).

Powód w pierwszej kolejności powołał się na zarzut przedawnienia roszczenia. Zdaniem Sądu twierdzenia powoda są słuszne. Zgodnie z art. 118 k.c. jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata. Z kolei art. 120 § 1 k.c. przewiduje, że bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne, zaś art. 123 § 1 k.c. stanowi, że bieg przedawnienia przerywa się:

1) przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia;

2) przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje;

3) przez wszczęcie mediacji.

Słusznie wywodzi powód, że z treści tytułu egzekucyjnego w postaci aktu notarialnego zawierającego poddanie się egzekucji wynika, że roszczenie K. K. wobec powoda było związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą. W akcie wyraźnie wskazano, że należność uznana dotyczyła zapłaty za piwo butelkowane dostarczone przez powoda prowadzącego działalność gospodarczą. Pozwany zobowiązał się zapłacić kwotę 87 840,54 zł w terminie do dnia 21 października 2002 r. W dniu 22 października 2002 r. zobowiązanie stało się więc wymagalne i zaczął bieg termin przedawnienia. Został on jednak przerwany poprzez złożenie wniosku o nadanie aktowi notarialnemu klauzuli wykonalności i termin ten pozostawał zawieszony do dnia 4 listopada 2002 r., kiedy to Sąd Rejonowy w Mińsku Mazowieckim wydał stosowne postanowienie. Za bezpodstawne uznać należy zawarte w odpowiedzi na pozew twierdzenia, że termin przedawnienia wynosi 10 lat ze względu na to, ze strony zawarły ugodę sądową. Niewątpliwie przedmiotowy tytułu egzekucyjny nie jest ugodą zwartą przed sądem i w związku z tym nie znajdzie do niego zastosowania art. 125 § 1 k.c., który stanowi, że roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, jak również roszczenie stwierdzone ugodą zawartą przed sądem albo przed sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd, przedawnia się z upływem lat dziesięciu, chociażby termin przedawnienia roszczeń tego rodzaju był krótszy.

W związku z powyższym uznać należy, że roszczenie pozwanego wobec powoda uległo przedawnieniu po upływie trzech lat licząc od dnia 5 listopada 2002 r., a więc z dniem 6 listopada 2005 r. Dalszemu trzyletniemu przedawnieniu uległy również naliczone na tą datę odsetki ustawowe, które są świadczeniem okresowym. Natomiast dalsze odsetki od dnia 6 listopada 2005 r. nie mogły być naliczane. Skoro bowiem dłużnik miał prawo odmówić świadczenia wobec jego przedawnienia na podstawie art. 117 § 2 k.c., nie może być mowy o opóźnieniu po jego stronie, choćby termin spełnienia świadczenia już upłynął (por. SN w: uchwale z dnia 10 listopada 1995 r., III CZP 156/95, OSNCP 1996, Nr 3, poz. 31).

Pozwany w żaden sposób nie udowodnił, że nastąpiło uznanie długu przez powoda. Przyjmuje się, że uznanie roszczenia w rozumieniu art. 123 § 1 pkt 2 k.c. występuje w każdym wypadku wyraźnego oświadczenia woli lub też innego jednoznacznego zachowania się dłużnika wobec wierzyciela, z którego wynika, że dłużnik uważa roszczenie za istniejące. Niezależnie jednak od charakteru oświadczenia dłużnika o uznaniu roszczenia, oświadczenie takie musi być kierowane do wierzyciela. Złożone osobie trzeciej pozostaje bez znaczenia z punktu widzenia biegu terminu przedawnienia (wyrok SN z 7 marca 2003 r., I CKN 11/01, LEX nr 83834). Powód wyraźnie zaprzeczył temu, jakoby uznawał wobec pozwanego roszczenie, zaś zeznania świadka M. K. (1)– Komornika prowadzącego aktualnie postępowanie egzekucyjne, także nie dały podstaw do poczynienia pozytywnych ustaleń w tym przedmiocie.

Niezależnie od tego pozwany przyznał, że wyegzekwowane w toku postępowania egzekucyjnego Km 425/04 kwoty w części zaspokoiły roszczenia pozwanego wobec powoda. Okoliczność ta również jest podstawą do pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego w części. Jednakże wobec zgłoszenia zarzutu przedawnienia całego roszczenia wraz z odsetkami, należało uwzględnić powództwo w całości.

Mając na uwadze powyższe Sąd orzekł jak w wyroku.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. i art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych obciążyć pozwanego nieuiszczoną opłatą od uwzględnionego powództwa.