Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 grudnia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach Wydział I Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący SSO Małgorzata Chomiuk

Protokolant st. sekr. sąd. Iwona Bierkat

po rozpoznaniu w dniu 19 grudnia 2014 r. w Siedlcach sprawy

z powództwa K. S., A. S.

przeciwko (...) S.A. V. (...) z siedzibą w W.

o zadośćuczynienie

I.  zasądza od (...) S.A. V. (...) z siedzibą w W. na rzecz A. S. kwotę 62.000 (sześćdziesiąt dwa tysiące) złotych z odsetkami ustawowymi od dnia 17.12.2013 r. do dnia zapłaty;

II.  zasądza od (...) S.A. V. (...) z siedzibą w W. na rzecz K. S. kwotę 26.000 (dwadzieścia sześć tysięcy) złotych z odsetkami ustawowymi od dnia 27.04.2014 r. do dnia zapłaty;

III.  umarza postępowanie z powództwa A. S. w zakresie kwoty 28.000 (dwadzieścia osiem tysięcy) złotych;

IV.  umarza postępowanie z powództwa K. S. w zakresie kwoty 14.000 ( czternaście tysięcy) złotych;

V.  zasądza od (...) S.A. V. (...) z siedzibą w W. na rzecz A. S. kwotę 5.617 (pięć tysięcy sześćset siedemnaście) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu;

VI.  zasądza od (...) S.A. V. (...) z siedzibą w W. na rzecz K. S. kwotę 4.417 (cztery tysiące czterysta siedemnaście) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu;

VII.  nakazuje pobrać na rzecz Skarbu Państwa od (...) S.A. V. (...) z siedzibą w W. kwotę 3.208,80 (trzy tysiące dwieście osiem 80/100) złotych tytułem nieuiszczonych kosztów procesu.

I C 127/14

UZASADNIENIE

A. S. wniosła o zasądzenie od (...) S.A. V. (...) z siedzibą w W. kwoty 40.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 17.12.2013 r do dnia zapłaty. Nadto wniosła o zasądzenie na jej rzecz od pozwanego zwrotu kosztów postępowania, a w tym kosztów zastępstwa procesowego.

K. S. wniósł o zasądzenie od (...) S.A. V. (...) z siedzibą w W. kwoty 40.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia następującego po upływie trzydziestu dni od daty doręczenia ubezpieczycielowi pozwu do dnia zapłaty. Nadto wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego zwrotu kosztów postępowania, a w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu swego żądania powodowie wskazali, iż w dniu 08.03.2008 r zdarzył się wypadek drogowy, w wyniku którego śmierć poniosła P. S. (1) – córka powódki i siostra powoda. W chwili śmierci pokrzywdzona miała niespełna 17 lat. Winnym spowodowania wypadku był G. S.. Pojazd, którym poruszał się sprawca wypadku posiadał ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej w pozwanym towarzystwie ubezpieczeniowym. Pozwany co do zasady przyjął swoją odpowiedzialność za skutki wypadku. Decyzją z 2010 r. przyznał powódce kwotę 15.000 zł tytułem odszkodowania za pogorszenie sytuacji życiowej w wyniku śmierci córki. Pismem z dnia 16.12.2013 r. pozwany odmówił powódce przyznania zadośćuczynienia nie uznając podstawy prawnej żądania. Dlatego też od dnia 17.12.2013 r pozwany pozostaje w zwłoce. Natomiast roszczenie K. S. zostało zgłoszone po raz pierwszy niniejszym pozwem. Z uwagi na datę zdarzenia powodowie jako podstawę prawną swoich żądań wskazali treść art. 24 k.c. w zw. z art. 448 k.c. Powodowie wskazali, iż na skutek zawinionego działania sprawcy wypadku doszło do naruszenia ich dóbr osobistych w postaci więzi rodzinnych. Powodowe wskazali także, iż dopiero obecnie żądają zadośćuczynienia, gdyż dopiero po ustabilizowaniu orzecznictwa sądowego w tym zakresie powzięli wiadomość, iż przysługują im takie roszczenia. Ponadto krzywda związana z utratą córki i siostry, mimo upływu kilku lat wciąż trwa. W uzasadnieniu pozwu wskazano, iż więzi uczuciowe i emocjonalne w rodzinie powodów były bardzo silne. P. S.była osobą niezwykle otwartą, pomocną, wrażliwą, lubianą przez całe otoczenie. Była bardzo pomocna swoim rodzicom i bratu. Wprowadzała w domu spokojną atmosferę, każde napięcie pomiędzy domownikami potrafiła bardzo szybko rozładować. Rodzina powodów spędzała ze sobą cały wolny czas. Byli ze sobą bardzo zżyci, łączyła ich wyjątkowa więź uczuciowa i emocjonalna. Powódka nie jest w stanie opisać tego co czuła w chwili powzięcia wiadomości o śmierci córki. To był najgorszy dzień w jej życiu. Do dnia dzisiejszego nie potrafi pogodzić się ze stratą dziecka. W pokoju, który zajmowała P. pozostały praktycznie wszystkie jej rzeczy. Każda uroczystość, wszystkie święta potęgują ogromną tęsknotę za córką. Po śmierci córki powódka przez ponad trzy lata wchodziła do pokoju zmarłej, gdzie płakała, a nawet z tęsknoty za dzieckiem krzyczała. Po śmierci córki mąż i syn zaczęli zastanawiać się nad ewentualnością powiększenia rodziny. Jednakże dla powódki oznaczało to próbę zastąpienia zmarłego dziecka, dlatego wyraziła stanowczy sprzeciw. Od dnia wypadku powódka kilka razy w tygodniu odwiedza grób córki. Powódka wskazała, iż do pracy powróciła po około trzech tygodniach. Czuła, że praca zawodowa może jej pomóc. Pierwszy dzień po powrocie do pracy był dla niej bardzo trudny. Kiedy weszła do sali pełnej uczniów (młodzież w wieku zbliżonym do jej córki) nie wytrzymała i opuściła salę. Ponadto powódka była nauczycielem sprawcy wypadku. Bardzo długo nie mogła mu wybaczyć, a po śmierci córki nadal pozostał jej uczniem. Pomiędzy K. S. a zmarłą P. S. (2) istniała bardzo silna wieź emocjonalna. P. była przyrodnią siostrą powoda. Ojciec P. zmarł tragicznie jeszcze przed jej narodzinami. Powódka A. S. zawarła związek małżeński z W. S. 03.02.1996 r i z tego związku pochodzi powód K. S.. P. miała pięć lat, gdy urodził się jej brat. Była dla powoda starszą siostrą, do której zwracał się o pomoc. Śmierć siostry była dla powoda prawdziwym wstrząsem. Kiedy rodzice powoda powiedzieli mu, że doszło do wypadku, K. upadł na kolana i zaczął głośno modlić się o jej życie. Nie ma dnia, aby powód nie tęsknił za siostrą. Do dnia dzisiejszego nie pogodził się z jej śmiercią. Bardzo ciężko jest mu rozmawiać o siostrze i tęsknocie za nią. Nie chce okazywać tych uczuć przed najbliższymi, aby nie sprawiać im dodatkowej przykrości. W uzasadnieniu pozwu wskazano ,iż ból i krzywda powodów nigdy się nie zakończyły, smutek i żal towarzyszą im nadal. Powodowie wciąż cierpią, a krzywda ich jest ogromna. Powodowie wskazali, iż wysokość dochodzonych przez nich kwot zadośćuczynienia za naruszenie ich dóbr osobistych w postaci więzi rodzinnej i uczuciowej została określona z uwzględnieniem wszystkich okoliczności sprawy, a więc m.in. daty zdarzenia i daty dochodzenia roszczeń, okoliczności wypadku, relacji rodzinnych za życia zmarłej, sposobu przeżywania śmierci najbliższego członka rodziny bezpośrednio po wypadku jak i w chwili złożenia pozwu oraz rozmiaru cierpień, bólu i tęsknoty jaka wiązała się ze stratą.

Pozwany (...)z siedzibą w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powodów na rzecz pozwanego zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu swego stanowiska pozwane towarzystwo ubezpieczeń wskazało, iż dotychczas wypłaciło powodom w toku postępowania likwidacyjnego następujące kwoty: 15.000 zł tytułem stosownego odszkodowania z tytułu znacznego pogorszenia sytuacji życiowej powódki po śmierci osoby bliskiej, 6.724,20 zł tytułem zwrotu kosztów poniesionych przez stronę powodową, 40.000 zł tytułem zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych powódki A. S. wypłacone na mocy decyzji z dnia 1.04.2014 r, 20.000 zł tytułem zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych powoda K. S. wypłacone na mocy decyzji z dnia 1.04.2014r. Jednocześnie pozwany wskazał, iż przyjął 30% przyczynienie się P. S. (1) do powstania szkody z uwagi na niezapięcie pasów bezpieczeństwa w chwili zdarzenia. Wobec czego wszystkie przyznane na rzecz powodów kwoty zostały stosunkowo obniżone do ustalonego przyczynienia. Pozwany wskazał, iż wobec tego ,że żądanie powodów zostało zaspokojone poprzez wypłacenie określonych kwot tytułem zadośćuczynienia powództwo jest oczywiście bezzasadne. Zdaniem pozwanego przyznanie zadośćuczynienia na rzecz powodów w kwotach wyższych niż wypłacone były rażąco wygórowane, a co za tym idzie niezasadne. Strona powodowa poza tym nie wykazała zaistnienia przesłanek uzasadniających uwzględnienie ich roszczeń w kwotach wyższych niż dotychczas przyznane przez pozwanego. Pozwany wskazał, iż zmarła nie była jedynym dzieckiem powódki, ma ona jeszcze syna, z którym łączy ją silna więź. Zatem powódka nadal otoczona jest opieką i wsparciem osób bliskich, dzięki którym pomimo śmierci córki w przyszłości będzie mogła realizować swe potrzeby wynikające z ról społecznych, które powódka pełniła i planowała pełnić wobec zmarłej córki tj. roli matki i w przyszłości babci. Natomiast K. S. w chwili śmierci siostry był małym dzieckiem, które z pewnością bardzo przeżyło to tragiczne wydarzenie jakim była śmierć siostry. Jednak dziecku łatwiej jest przystosować się do zmiany okoliczności życiowych niż osobie dorosłej. Powód wychowuje się w pełnej i szczęśliwej rodzinie, która zapewniła mu troskę i opiekę. Prawdopodobnie powód przyzwyczaił się do takiego stanu rzeczy i na co dzień nie odczuwa nieobecności siostry. Jednocześnie pozwany przywołał orzecznictwo sądowe wskazujące na tezę, iż żądania powodów z tytułu zadośćuczynienia ponad wypłacone dotychczas kwoty są rażąco wygórowane. Zdaniem pozwanego wypłacone przez niego kwoty są adekwatne do krzywdy doznanej przez powodów na skutek śmierci P. S. (1). Poza tym pozwany podniósł ,iż odsetki od żądanych kwot powinny być zasądzone najwcześniej od dnia wydania wyroku , a nie od dat wskazanych w pozwie.

Pismem z dnia 29.08.2014 r A. S. cofnęła swoje powództwo w zakresie kwoty 28.000 zł, a jednocześnie rozszerzyła dotychczasowe żądanie wnosząc o zasądzenie na jej rzecz od pozwanego towarzystwa ubezpieczeniowego kwoty 62.000 zł tytułem zadośćuczynienia, podtrzymując swoje powództwo w pozostałym zakresie.

Pismem z dnia 29.08.2014 r K. S. cofnął swoje powództwo w zakresie kwoty 14.000 zł, wnosząc o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego towarzystwa ubezpieczeniowego kwoty 26.000 zł tytułem zadośćuczynienia, podtrzymując swoje powództwo w pozostałym zakresie.

Pozwane towarzystwo ubezpieczeniowe wyraziło zgodę na cofnięcie powództwa w zakresie wskazanym przez A. S. i K. S., wnosząc jednocześnie o oddalenie powództwa wszystkich powodów w pozostałym zakresie, podtrzymując argumentację zawartą w odpowiedzi na pozew.

Sąd ustalił, co następuje:

W nocy z 8/9 marca 2008 r w miejscowości R. miał miejsce wypadek drogowy, w wyniku którego P. S. (1) doznała ciężkich obrażeń ciała skutkujących jej śmiercią. Sprawcą tego wypadku był G. S., który został uznany za winnego tego, że umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym w ten sposób, że kierując samochodem osobowym marki O. (...) z nadmierną prędkością nie dostosował taktyki i techniki jazdy do panujących warunków drogowych, w wyniku czego na łuku drogi zjechał z jezdni i uderzył w przydrożne. (wyrok Sądu Rejonowego w Siedlcach z dnia 29 października 2008 r w sprawie IIK 242/08 k. 100 - 101)

Pojazd, którym poruszał się sprawca wypadku posiadał ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej w pozwanym zakładzie ubezpieczeniowym. (okoliczność bezsporna)

W dacie swojej śmierci P. S. (1) miała niespełna 17 lat, mieszkała razem ze swoją matką A. S., jej mężem, przyrodnim bratem K. S.. Ojciec P. S. (1) zginął tragicznie przed jej urodzeniem. W dniu 3 lutego 1996 r A. S. wyszła za mąż za W. S., z tego związku urodził się K. S.. Więzi emocjonalne i uczuciowe w rodzinie powodów były bardzo silne. Relacje córki z matką były szczególnie bliskie, nie tylko rodzicielskie, ale także przyjacielskie. Cała rodzina była ze sobą bardzo zżyta, łączyła ich wyjątkowa więź uczuciowa i emocjonalna. Bliskie serdeczne relacje łączyły powoda ze starszą siostrą, która często opiekowała się nim. Powodowie po śmierci P. S. (1) przeżyli prawdziwy wstrząs psychiczny. K. S. zamknął się w sobie, nie chciał rozmawiać o tym co się stało. Powódka A. S. zupełnie się zmieniła, jest smutna, nie może pogodzić się ze śmiercią córki. Pokój P. pozostawiła do dziś niezmieniony, wszytko jest tak jak przed śmiercią córki. Powódka do dziś czasami dotyka, ubiera rzeczy córki, aby poczuć jej obecność. Powódka nie akceptuje zmian w tym pokoju, które chce wprowadzać jej mąż. Powódka po śmierci P. nie godziła się na powiększenie rodziny, co proponował jej mąż i czego oczekiwał syn, który nagle stał się jedynakiem. Powódka po kilku tygodniach od śmierci córki wróciła do pracy. Były to dla niej trudne chwile, gdyż pracowała jako nauczyciel z młodzieżą w wieku zbliżonym do jej zmarłej córki ,a poza tym uczyła sprawcę wypadku. W pewnym momencie po śmierci P. S. (1) powodowie zaczęli zbierać monety wybite w roku jej urodzenia. Żadne z nich nie potrafiło logicznie wytłumaczyć takiego zachowania. Do chwili obecnej powódka nie pogodziła się ze śmiercią córki. Szczególnie dla niej trudne chwile to święta, uroczystości rodzinne. Powodowie do dziś, mimo upływu kilku lat od śmierci P. starają się być jak najczęściej na cmentarzu na grobie P.. Odbywa się to kilka razy w tygodniu. (odpisy aktów stanu cywilnego k. 10 - 12, zeznania świadków złożone podczas rozprawy w dniu 19.05.2014 r: M. L., W. S., wyjaśnienia powódki A. S. złożone podczas rozprawy w dniu 19.05.2014 r oraz w dniu 19 grudnia 2014 r, wyjaśnienia K. S. złożone podczas rozprawy w dniu 19.12.2014 r. )

A. S. nadal odczuwa w sferze emocjonalnej i psychicznej skutki śmierci córki. Nie doszło u niej do pełnej reorganizacji życia, która jest ostatnim etapem procesu żałoby. Powódka nadal odczuwa emocje charakterystyczne dla etapów żałoby poprzedzającej fazę reorganizacji – adaptacji do nowej sytuacji życiowej. Trudności w przebiegu żałoby A. S. są wskazaniem do psychoterapii. (opinia biegłego psychologa k. 111 – 117)

K. S. w sposób prawidłowy przebył proces żałoby po śmierci siostry. Obecnie powód zaadoptował się do nowej sytuacji życiowej i nie odczuwa w sferze emocjonalnej i psychicznej skutków śmierci siostry. (opinia biegłego psychologa k. 118 – 122)

Decyzją z dnia 01.09.2010 r pozwany ubezpieczyciel przyznał A. S. kwotę 15.000 zł jako stosowne odszkodowanie z tytułu znacznego pogorszenia sytuacji życiowej po śmierci osoby bliskiej. Z kwoty tej zostało potrącone 30% przyczynienie się poszkodowanej do skutków wypadku w postaci braku zapiętych pasów bezpieczeństwa. Powódce wypłacono kwotę 10.500 zł. (decyzja k. 15 – 17, k. 49 - 51)

Decyzja z dnia 29.03.2011 r na rzecz powódki zostało przyznane odszkodowanie z tytułu poniesionych kosztów związanych ze śmiercią P. S. (1) w kwocie 6.724,20 zł, po uwzględnieniu 30% przyczynienia się poszkodowanej. ( k. 52)

Pismem z dnia 31.10.2013 r powódka A. S. zgłosiła pozwanemu żądanie zapłaty zadośćuczynienia w kwocie 100.000 zł z tytułu krzywdy poniesionej na skutek śmierci jej córki. (pismo k. 13 – 14)

Pismem z dnia 13.12.2013r. pozwany odmówił powódce przyznania zadośćuczynienia nie uznając podstawy prawnej żądania. (pismo k.18 – 18v)

Po wniesieniu powództwa w tej sprawie decyzją z dnia 01.04.2014 r pozwany ubezpieczyciel przyznał na rzecz powodów : A. S. kwotę 40.000 zł, na rzecz K. S. kwotę 20.000 zł tytułem zadośćuczynienia. Po uwzględnieniu przyczynienia poszkodowanej do skutków wypadku określonego przez ubezpieczyciela na 30% powodom zostały wypłacone kwoty: A. S. kwota 28.000 zł, K. S. kwota 14.000 zł. (decyzja k. 48)

Sąd zważył, co następuje:

Powodowie A. S. wniosła o zasądzenie na jej rzecz zadośćuczynienia za krzywdę w postaci naruszenia dóbr osobistych spowodowanych śmiercią córki P. S. (1). Powód K. S. wniósł o zasądzenie na jego rzecz zadośćuczynienia za krzywdę w postaci naruszenia jego dóbr osobistych spowodowanych śmiercią siostry P. S. (1).

Z uwagi na fakt, iż działanie sprawcy wypadku powodujące śmierć P. S. (1) miało miejsce w marcu 2008 r. powodowie nie mogą dochodzić zadośćuczynienia na podstawie art. 446 § 4 k.c. Przepis ten bowiem wszedł w życie w dniu 3 sierpnia 2008 r., z chwilą wejścia w życie ustawy z dnia 30 maja 2008 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2008 r. Nr 116 poz. 731). Ustawa ta, nie zawiera żadnych szczególnych unormowań intertemporalnych dotyczących przytoczonego przepisu. Tym samym nie można uznać, aby istniały podstawy prawne do stosowania treści tego przepisu z mocą wsteczną. Zgodnie z treścią wyroku Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 10 listopada 2010 r. (II CSK 248/2010, LexPolonica nr 2497390, OSNC 2011/B poz. 44) najbliższym członkom rodziny zmarłego nie przysługuje roszczenie o zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę na podstawie art. 446 § 4 k.c., gdy śmierć nastąpiła na skutek deliktu przed dniem 3 sierpnia 2008 r.

Za zasadne zatem uznać należy stanowisko powodów ,iż podstawę ich roszczenia stanowić może art. 24 k.c. w zw. z art. 448 k.c. Katalog dóbr osobistych, określonych w art. 23 k.c., ma charakter otwarty. Przepis ten wymienia dobra osobiste człowieka pozostające pod ochroną prawa cywilnego w sposób przykładowy, uwzględniając te dobra, które w praktyce mogą być najczęściej przedmiotem naruszeń. Przedmiot ochrony oparty na podstawie art. 23 i 24 k.c. jest jednak znacznie szerszy. Należy uznać, że ochronie podlegają wszelkie dobra osobiste rozumiane jako wartości niematerialne związane z istnieniem i funkcjonowaniem podmiotów prawa cywilnego, które w życiu społecznym uznaje się za doniosłe i zasługujące z tego względu na ochronę. Rodzina jako związek najbliższych osób, które łączy szczególna więź, podlega ochronie prawa. Dotyczy to odpowiednio ochrony prawa do życia rodzinnego obejmującego istnienie różnego rodzaju więzi rodzinnych. Więź rodzinna odgrywa doniosłą rolę, zapewniając członkom rodziny m.in. poczucie stabilności, wzajemne wsparcie obejmujące sferę materialną i niematerialną oraz gwarantuje wzajemną pomoc w wychowaniu dzieci i zapewnieniu im możliwości kształcenia. Należy zatem przyjąć, że prawo do życia rodzinnego i utrzymania tego rodzaju więzi stanowi dobro osobiste członków rodziny i podlega ochronie na podstawie art. 23 i 24 k.c. Spowodowanie śmierci osoby bliskiej może zatem stanowić naruszenie dóbr osobistych członków jej rodziny i uzasadniać przyznanie im zadośćuczynienia na podstawie art. 448 k.c. (uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 14 stycznia 2010 r. IV CSK 307/2009 LexPolonica nr 2371235, OSNC 2010/C poz. 91, OSP 2011/2 poz. 15). Również w uchwale z dnia 22 października 2010 r. III CZP 76/2010 (OSNC 2011/B poz. 42) Sąd Najwyższy, analizując skutki dodania § 4 do art. 446 k.c. uznał, że wzmacnia on pozycję najbliższego członka rodziny, jednak nie wyklucza stosowania także art. 448 k.c., przy czym na podstawie art. 448 k.c. zadośćuczynienie pieniężne przysługuje najbliższemu członkowi rodziny za doznaną krzywdę także wtedy, gdy śmierć nastąpiła na skutek deliktu przed dniem 3 sierpnia 2008 r.

Przesłanką odpowiedzialności przewidzianej w art. 448 k.c. jest bezprawne i zawinione działanie sprawcy naruszenia dobra osobistego. (wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 12 grudnia 2002 r. V CKN 1581/2000 Lex Polonica nr 361049) Przyjęcie takiego stanowiska oznacza, że podstawą zasądzenia odpowiedniej sumy zadośćuczynienia będzie każde zawinione działanie sprawcy, a więc zarówno w wypadku winy umyślnej, jak i winy nieumyślnej. W przedmiotowej sprawie sprawca wypadku został prawomocnie uznany za winnego tego ,że w sposób umyślny naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym, czego skutkiem była śmierć córki i siostry powodów.

W ocenie Sądu wszystkie te okoliczności uzasadniają żądanie powodów. Z przeprowadzonego postępowania dowodowego w sprawie jednoznacznie wynika, iż rodzina powodów była rodziną, w której więzy emocjonalne były bardzo silne. Matkę z córką łączyły bliskie relacje uczuciowe nie tylko rodzicielskie, ale także przyjacielskie. P. S. (1) zajmowała bardzo istotne miejsce w życiu powódki. Matka i córka wzajemnie się wspierały, chętnie spędzały wspólnie czas. P. S. (1) wzbudzała w powódce pozytywne emocje i poczucie dumy ze względu na pozytywne usposobienie, uczynność i dojrzałość. Również w życiu K. S. jego siostra zajmowała istotne miejsce. Rodzeństwo łączyła głęboka więź emocjonalna, typowa dla prawidłowej relacji pomiędzy bratem a siostrą. P. S. (1) ze względu na różnicę wieku uczestniczyła w opiece nad swoim bratem. Poza tym stanowiła ona dla powoda wsparcie, była dla niego wzorem do naśladowania. Nagła śmierć P. S. (1) była nieoczekiwanym stresującym zdarzeniem, z którym każde z powodów musiało się zmierzyć. Powódka A. S. po śmierci córki długo odczuwała głęboką rozpacz. Bardzo często wspominała córkę, odczuwała smutek, żal, intensywną tęsknotę za córką. Miała trudności z właściwym wykonywaniem swoich obowiązków zawodowych, zaczęła faworyzować dziewczęta w pracy dydaktycznej. Często przebywała w pokoju swojej córki, gdzie płakała, a nawet krzyczała z rozpaczy. Stopniowo powódka zaczęła adoptować się do nowej sytuacji życiowej. Nadal była zaabsorbowana wspomnieniami związanymi z osobą zmarłej córki, ale emocje, które one wywoływały nie były na tyle intensywne, żeby zaburzać w istotnym stopniu funkcjonowanie powódki. Mimo to A. S. do dziś odczuwa skutki śmierci swojej córki w sferze psychicznej i emocjonalnej. Wspomnienia dotyczące P. nadal wywołują u niej negatywne emocje. Do dziś powódka nie pozwoliła na istotne zmiany w pokoju córki. Są tam nadal jej rzeczy pozostawione tak jak w dniu wypadku. Proponowane zmiany w pokoju córki przez męża powódki spotykają się ze zdobywanym jej sprzeciwem i budzą u niej negatywne emocje. Poza tym powódka nie zgodziła się na ewentualne powiększenie rodziny i urodzenie kolejnego dziecka, o co zabiegał po śmierci P. mąż powódki i czego oczekiwał syn K. S.. U A. S. po śmierci córki nie doszło do pełnej reorganizacji życia, która jest końcowym etapem żałoby. Trudności powódki z reorganizacją egzystencji po śmierci dziecka i emocjonalnym pogodzeniem się z jego odejściem stanowią wskazanie do psychoterapii. Po śmierci swojej siostry K. S. odczuwał smutek, tęsknotę za siostrą. Często płakał, wspominał siostrę, intensywnie odczuwał jej brak. Żałoba u powoda przebiegła w sposób typowy dla osób znajdujących się w sytuacji życiowej analogicznej do okoliczności przedmiotowej sprawy, wszystkie jej stadia zostały zakończone. Doszło obecnie do pełnej reorganizacji życia powoda, zaadoptował się on do nowej sytuacji. Ponieważ P. S. (1) była przez powoda postrzegana pozytywnie K. S. stara się obecnie kształtować w sobie cechy, które posiadała jego siostra. Obecnie dla powoda ważnym problemem jest fakt ,iż został jedynakiem. Nie ma żadnego rodzeństwa, na wsparcie którego mógłby w potrzebie liczyć. Powyższe ustalenia dotyczące obojga powodów wynikają jednoznacznie ze sporządzonych dla potrzeb tej sprawy opinii psychologicznych oraz zeznań wysłuchanych w sprawie świadków. Dowody te są zdaniem Sądu w pełni wiarygodne. Wzajemnie się potwierdzają i uzupełniają. Strona pozwana poza tym nie przedstawiła żadnych dowodów przeciwnych w tym zakresie.

Powyższe okoliczności zdaniem Sądu uzasadniają przyznanie powodom zadośćuczynienia za krzywdę w postaci śmierci P. S. (1).

W tym miejscu wskazać należy, iż nie ma żadnych mierników, które pozwoliłyby ocenić wartość cierpienia matki po stracie dziecka i cierpienia rodzeństwa po utracie jednego z nich. Zwłaszcza w sytuacji kiedy ta śmierć jest nagła, nieprzewidziana, spowodowana wyłącznie działaniem osoby drugiej. Krzywda i cierpienie osób najbliższych jest ogromne i nie można go przeliczyć na żadną wartość pieniężną. Życie ludzkie jest bezcenne. Tym samym zadośćuczynienie za krzywdę w postaci pozbawienia życia osoby najbliższej dla powodów nie może być niskie, bo doprowadziłoby do deprecjacji wartości życia ludzkiego. Zadośćuczynienie ma bowiem przede wszystkim charakter kompensacyjny i tym samym jego wysokość musi przedstawiać jakąś ekonomicznie odczuwalną wartość. W wyroku z dnia 3 czerwca 2011 Sąd Najwyższy stwierdził, iż skromny poziom życia danego środowiska czy danej rodziny nie może mieć znaczenia podczas ustalania wysokości zadośćuczynienia za cierpienie spowodowane śmiercią bliskiej osoby. (Wyrok Sądu Najwyższego, III CSK 279/2010, LexPolonica nr 2615917). Tym samym uznać należy ,iż wysokość należnego zadośćuczynienia nie może mieć związku z sytuacją materialną strony powodowej.

Uwzględniając powyższe okoliczności Sąd uznał, iż adekwatną kwotą do rozmiarów odniesionej przez A. S. krzywdy spowodowanej zerwaniem więzi emocjonalnych pomiędzy nią a zmarłą córką będzie kwota 90.000 zł. Kwota ta uwzględnia wszystkie okoliczności istotne dla niniejszej sprawy takie jak upływ czasu od chwili śmierci córki powódki oraz rozmiar cierpień powódki po stracie córki. Dla Sądu istotnym była także okoliczność podnoszona w opinii biegłej psycholog, a dotycząca konieczności podjęcia psychoterapii przez powódkę, po to , aby proces żałoby rozpoczęty w marcu 2008 r po śmierci córki został wreszcie zakończony. Żałoba, która nie zakończyła się po przeszło sześciu latach od śmieci dziecka, świadczy o bardzo dużym rozmiarze odniesionej przez powódkę z tego powodu krzywdy psychicznej. Jednocześnie Sąd uznał, iż adekwatną kwotą do rozmiarów odniesionej przez K. S. krzywdy spowodowanej zerwaniem więzi emocjonalnych pomiędzy nim a zmarłą P. S. (1) będzie kwota 40.000 zł. Kwota ta uwzględnia wszystkie okoliczności istotne dla niniejszej sprawy takie jak upływ czasu od chwili śmierci siostry powoda oraz rozmiar cierpień powoda po stracie siostry. Oceniając rozmiar tych cierpień oraz konsekwencje zaistniałej krzywdy Sąd miał na uwadze również istotną dla powoda okoliczność związaną z brakiem jakiegokolwiek rodzeństwa i brakiem wsparcia w tym zakresie.

Ponieważ w toku procesu pozwany wypłacił na rzecz powódki A. S. kwotę 28.000 zł tytułem zadośćuczynienia, Sąd uwzględnił tę kwotę i potrącił ją z przyjętej sumy zadośćuczynienia w wysokości 90.000 zł. Tym samym do zapłaty pozostała na rzecz powódki kwota 62.000 zł, uwzględniona w wyroku. Na rzecz powoda pozwany w toku procesu wypłacił kwotę 14.000 zł tytułem zadośćuczynienia, tym samym Sąd uwzględnił tę kwotę i potracił ją z przyjętej sumy zadośćuczynienia w wysokości 40.000 zł. W ten sposób do zapłaty na rzecz powoda pozostała kwota 26.000 zł, uwzględniona w wyroku.

Odsetki ustawowe od uwzględnionych kwot w przypadku K. S. Sąd zasądził od dnia następującego po upływie 30 dni od daty doręczenia pozwu stronie pozwanej. W przypadku A. S. Sąd uwzględnił wniosek powódki, aby bieg tych odsetek rozpoczął się od dnia następującego po wydanej przez pozwanego odmownej decyzji w przedmiocie żądania powódki dotyczącego zadośćuczynienia. W toku likwidacji szkody pozwany miał możliwość samodzielnie ocenić rozmiar poniesionej przez powódkę krzywdy i wydać odpowiednią decyzję. Przedmiotowe postępowanie nie wniosło żadnych nowych okoliczności w tym zakresie.

Z ustaleń poczynionych w postępowaniu karnym wynika, iż P. S. (1) przyczyniła się do rozmiaru powstałej szkody poprzez brak zapiętych pasów bezpieczeństwa w chwili wypadku. Okoliczność ta nie była kwestionowana przez strony. Zdaniem Sądu okoliczności wypadku ustalone w toku sprawy karnej, a wynikające bezpośrednio z treści wyroku karnego, umyślność popełnionego przez sprawcę wypadku przestępstwa uzasadniają ustalenie stopnia przyczynienia poszkodowanej do skutków wypadku w mniejszym zakresie niż wnioskował o to pozwany. Zdaniem Sądu za zasadne należałoby przyjąć przyczynienie rzędu 10%, maksymalnie 15%. Ustalenie wyższego stopnia przyczynienia się poszkodowanej do rozmiaru szkody w nadmiernym stopniu obciążałoby ją skutkami wypadku spowodowanymi w sposób umyślny przez inną osobę. Poza tym żądane przez powodów kwoty obejmowały w swojej wysokości także przyczynienie się P. S. (1) do rozmiaru szkody. Okoliczności tej sprawy opisane wyżej, wysokość żądanego przez powodów zadośćuczynienia, nie uzasadniają zmniejszenia ustalonych kwot zadośćuczynienia o procentowy stopień przyczynienia się poszkodowanej. Wysokość przyjętych przez Sąd kwot obejmuje bowiem także tę okoliczność, iż P. S. (1) nie miała zapiętych pasów bezpieczeństwa w chwili wypadku. Ustalone kwoty zadośćuczynienia należnego powodom nie są w żadnym razie wygórowane w stosunku do rozmiarów odniesionej przez powodów krzywdy i w ocenie Sądu nie powinny być dodatkowo pomniejszane o procentowy stopień przyczynienia się poszkodowanej.

Ponieważ powodowie cofnęli częściowo swoje powództwa w zakresie wypłaconych w toku procesu kwot, a pozwany wyraził na to zgodę, Sąd umorzył w tym zakresie postępowanie w sprawie.

Mając na uwadze powyższe Sąd orzekł jak w wyroku. Z uwagi na uwzględnienie roszczeń powodów w całości Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powodów zwrot poniesionych kosztów sądowych w postaci uiszczonych opłat sądowych od pozwu oraz kosztów zastępstwa procesowego. Ponieważ żądania powodów zostały przez pozwanego zaspokojone częściowo w toku niniejszej sprawy, co w konsekwencji spowodowało cofnięcie powództwa w tym zakresie przez każdego z powodów, brak jest podstaw do uwzględnienie żądania pozwanego w zakresie zwrotu kosztów procesu w części dotyczącej cofniętych powództw. Jednocześnie Sąd obciążył pozwanego obowiązkiem zapłaty na rzecz Skarbu Państwa nieuiszczonymi kosztami sądowymi w tej sprawie w postaci nieuiszczonych opłat od pozwu oraz kosztów opinii biegłego psychologa.