Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 11 grudnia 2024 roku K. W. (1) wniosła o ustanowienie rozdzielności majątkowej pomiędzy K. i M. małżonkami W., którzy zawarli związek małżeński dnia 22 sierpnia 2009 roku z datą wsteczną, tj. z dniem 25 listopada 2024 roku. Nadto wnosiła o wzajemne zniesienie kosztów między stronami.

W uzasadnieniu swojego stanowiska powódka wskazała, że strony zawarły związek małżeński 22 sierpnia 2009 roku w C.. Z małżeństwa posiadają troje małoletnich dzieci. Do 25 listopada 2024 roku małżonkowie zamieszkiwali wspólnie w miejscowości (...), w zakupionym przez nich domu. Powódka zajmowała się wychowaniem dzieci i księgowością w firmie pozwanego. Natomiast pozwany od 3 września 2024 roku prowadził własną działalność gospodarczą. Z uwagi na okoliczność przemocy ze strony męża powódka dnia 25 listopada 2024 roku złożyła zawiadomienie o popełnieniu przez męża przestępstwa. Zostało wówczas wszczęte przeciwko M. W. (1) postępowanie o popełnienie przestępstwa z art. 207§1 kk. Wydano także zakaz zbliżania pozwanego do żony i dzieci oraz nakaz opuszczenia wspólnie zajmowanego domu. Pozwany dostosował się do wydanych zarządzeń. Od tego momentu małżonkowie nie podejmują wspólnych decyzji w zakresie zarządzania majątkiem, mają odrębne rachunki bankowe, nie konsultują wydatków, prowadzą oddzielne gospodarstwa domowe. W ocenie powódki obecna separacja pomiędzy małżonkami będzie miała charakter trwały. Z uwagi na powyższe, charakter postępowań a także silny konflikt pomiędzy stronami nie ma możliwości, aby małżonkowie współdziałali w zarządzie majątkiem wspólnym. Tym samym zaistniała sytuacja stanowi ważny powód zniesienia przez sąd wspólności majątkowej. /pozew z uzasadnieniem k. 2-6/.

Pozwany M. W. (1) nie uznał powództwa i wnosił o jego oddalenie oraz zasądzenie od powódki na jego rzecz kosztów procesu. Wskazał, iż małżonkowie nie mieszkają razem co wynika z nakazu opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania, który został następnie przedłużony decyzją Sądu. Tym samym do powstania separacji faktycznej między stronami doszło w wyniku orzeczenia nakazu a nie w sposób dobrowolny poprzez wyprowadzenie się pozwanego i pozostawienia rodziny. Nadmienił, iż brak przesłanek do orzeczenia rozdzielności majątkowej stron. Powódka nie pracuje w związku z tym pozwany jest zobowiązany do uiszczania płatności związanych z utrzymaniem domu. Nadto powódka mieszka we wspólnym mieszkaniu stron, jest w jego posiadaniu i zarządza ich majątkiem co stanowi więź ekonomiczną. Pomimo, iż przeciwko pozwanemu toczy się sprawa o znęcanie to sprawstwo nie zostało udowodnione. Podniósł, iż jego zachowanie w żadnym stopniu nie utrudnia współdziałania na rzecz majątku wspólnego, jak również nie podejmuje on żadnych działań zmierzających do jego uszczuplenia. Zaś sam fakt istnienia pomiędzy stronami separacji faktycznej nie przesądza o orzeczeniu rozdzielności majątkowej, gdyż zgodnie z orzecznictwem nie chodzi o każdą postać separacji lecz tylko taką, która uniemożliwia im lub znacznie utrudnia współdziałanie w zarządzie ich majątkiem wspólnym. Tym samym istnienie separacji faktycznej małżonków nie zwalnia od rozważenia czy ustanowienie rozdzielności nie pozostaje w sprzeczności z dobrem rodziny. /odpowiedź na pozew k. 29-30v/.

W dalszym toku postępowania strony podtrzymały uprzednio zajęte stanowiska w sprawie. /stanowisko procesowe k. 41/.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

M. W. (1) i K. nazwisko rodowe Ł. zawarli związek małżeński w dniu 22 sierpnia 2009 roku w C. za numerem aktu 1409022/00/AM/ (...). Z małżeństwa tego mają troje dzieci: K. W. (2) urodzonego (...) w L. oraz bliźnięta M. W. (2) i O. W. urodzonych (...) w L.. Małżonkowie dotychczas nie zawierali małżeńskich umów majątkowych, żadne z nich nie miało ogłoszonej upadłości, nie było ubezwłasnowolnione. Do tej pory nie było orzeczonej między nimi separacji, ani rozwodu. /odpis skrócony aktu małżeństwa k. 9, zeznania stron k. 41v-42/.

Małżonkowie początkowo zamieszkali w domu rodziców pozwanego w C.. W 2017 roku zakupili dom położony na nieruchomości w (...), gmina C., na zakup której zaciągnęli wspólnie kredyt hipoteczny na kwotę 90.000 zł na okres 20 lat, którego miesięczna rata wynosiła 780,00 zł. Na kredycie tym małżonkowie posiadali nadpłatę. Do spłaty pozostało jeszcze ok. 48.125 zł. M. W. (1) podejmował początkowo zatrudnienie w prywatnej firmie. Zaś od 3 września 2024 roku prowadzi własną działalność gospodarczą zajmującą się sprzedażą zniczy - (...) znicze M. W. (1). Natomiast K. W. (1) przez pewien czas pracowała jako opiekunka w autobusie szkolnym, następnie nie podejmowała żadnego zatrudnienia, zajmowała się opieką nad dziećmi, pozostając na utrzymaniu męża. Zaś od momentu prowadzenia przez męża działalności gospodarczej zajmowała się prowadzeniem w niej księgowości. Głównym źródłem utrzymania małżonków była praca M. W. (1). Opłatą rachunków za dom zajmowała się powódka. Czyniła to z własnego rachunku bankowego, na które wpływały przelewy od pozwanego. Małżonkowie posiadali polisę na życie. W skład wspólnego majątku małżonków wchodzą: dom jednorodzinny, w którym aktualnie zamieszkuje powódka wraz z dziećmi, samochody osobowe: A. (...), S. (...), B., 2 A. (...), R. (...), I., P. (...) oraz traktor. Małżonkowie posiadali wspólny rachunek bankowy, z którego opłacany był kredyt. Powódka posiadała również własny rachunek bankowy, do którego pozwany nie był upoważniony. Pozwany nadto posiadał konto firmowe, do którego żona miała dostęp. / zeznania stron k. 41v-42/.

Jednakże z czasem relacje między małżonkami uległy pogorszeniu. Od 25 listopada 2024 roku małżonkowie W. nie mieszkają już razem. Po jednej z awantur K. W. (1) zabrała dzieci i udała się do swojej siostry po czym zgłosiła całą sytuację na policję. Wówczas wobec M. W. (1) wydano zakaz zbliżania i nakaz opuszczenia na okres 14 dni wspólnie zajmowanego z żoną i dziećmi domu, do którego pozwany dostosował się i zamieszkał w C., gmina C.. Natomiast K. W. (1) powróciła wraz z dziećmi do domu w D.. W tym czasie pozwany bez uprzedniej konsultacji z żoną wypłacił ze wspólnego konta małżonków 14.000 zł a następnie wpłacił na nie kwotę 12.000 zł. Pod koniec listopada 2024 roku dokonał zakupu dwóch samochodów marki B.. / zeznania stron k. 41v-42/.

Postanowieniem z dnia 6 grudnia 2024 roku tut. Sąd w sprawie I Ns 449/24 udzielił zabezpieczenia roszczenia poprzez przedłużenie obowiązywania do czasu rozpoznania wniosku w przedmiotowej sprawie wydanego przez Posterunek Policji w C. M. W. (1) nakazu opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania położonego w (...), gmina C. oraz jego bezpośredniego otoczenia oraz zakazu kontaktowania się, zakazu zbliżania się do wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia, zakazu wstępu na teren placówek oświatowych Szkoły Podstawowej w C. i Przedszkola w W. oraz zakazu zbliżania się M. W. (1) do doznających przemocy domowej K. W. (1) i małoletnich K. W. (2), M. W. (2), O. W. na odległość 100 metrów. /postanowienie k. 14 akt I Ns 449/24 tut. Sądu/.

Od nakazu opuszczenia przez pozwanego wspólnego domu stron małżonkowie żyją oddzielnie. Nie podejmują żadnych wspólnych decyzji majątkowych, nie mają żadnych wspólnych inwestycji ani planów, jedynie kredyt, nie informują o swoich przychodach i wydatkach. W ważnych sprawach kontaktują się przez osoby trzecie. / zeznania stron k. 41v-42/.

K. W. (1) ma 37 lat. Mieszka z dziećmi we wspólnym domu małżonków w D.. Nie podejmuje stałego zatrudnienia. Nie posiada żadnego zadłużenia w instytucjach państwowych, tj. w ZUS, KRUS, US ani u osób prywatnych. Nie była karana. Jest osobą zdrową. W jej posiadaniu znajduje się jeden samochód osobowy. Na rachunku osobistym posiada kwotę 7.000 zł. /wyjaśnienia powódki k. 41v/.

M. W. (1) ma 37 lat, przedsiębiorca. Mieszka w domu swoich rodziców w C.. Prowadzi własną działalność gospodarczą zajmującą się sprzedażą zniczy - (...) znicze M. W. (1), z której osiąga wynagrodzenie w kwocie ok. 3.400-3.750 zł miesięcznie. Nadto kupuje używane samochody, które sam naprawia i sprzedaje. W jego posiadaniu znajduje się 14 sztuk samochodów oraz nieruchomość rolna będąca jego majątkiem osobistym. Nie posiada żadnego zadłużenia w instytucjach państwowych, tj. w ZUS, KRUS, US ani u osób prywatnych. Od maja 2023 roku podejmuje leczenie w (...) u lekarza M. N. z powodu zaburzeń adaptacyjnych i ma zalecone leki - E.. W tutejszym Sądzie w II Wydziale Karnym toczy się sprawa II K 301/24 z udziałem oskarżonego M. W. (1) o przestępstwo z art. 207§1 kk. Nadto w I Wydziale Cywilnym w toku jest sprawa I Ns 449/24 wszczęta z wniosku K. W. (1) o nakazanie opuszczenia miejsca zamieszkania sprawcy przemocy domowej. /wyjaśnienia pozwanego k. 42, zaświadczenie k. 46 akt I Ns 449/24 tut. Sądu, akta II K 301/24 tut. Sądu/.

Strony postępowania nadal są małżeństwem, nie toczy się pomiędzy nimi sprawa o rozwód. Do 25 listopada 2024 roku w domu stron nie zdarzały się interwencje policji. Nie było nawet jednej. /wyjaśnienia powódki k. 39v akt I Ns 449/24 tut. Sądu/.

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny w oparciu o wyżej powołane dowody. Sąd dał wiarę zeznaniom stron w zakresie ujętym w stanie faktycznym. Zeznania w tym zakresie były spójne, wiarygodne i korelowały z pozostałym materiałem dowodowym zebranym w niniejszej sprawie.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo K. W. (1) o ustanowienie rozdzielności majątkowej między nią a jej mężem nie zasługuje na uwzględnienie.

Z chwilą zawarcia małżeństwa, powstała między stronami z mocy ustawy, na podstawie art. 31§1 kro, wspólność majątkowa, nazwana przez ustawodawcę wspólnością ustawową, obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Wspólność ustawowa stanowi ustrój majątkowy preferowany przez prawodawcę, jednak nie jest on obligatoryjny. Przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego pozwalają na inne ukształtowanie tego ustroju, a mianowicie na rozszerzenie lub ograniczenie wspólności, a nawet na jej wyłączenie. Mogą tego dokonać sami małżonkowie, stosownie do art. 47§1 kro, a w braku ich zgody sąd na żądanie jednego z małżonków w trybie art. 52 kro. Zgodnie z przywołanym art. 52§1 kro, z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej.

Ustawa nie definiuje pojęcia „ważne powody”, jego rozumienie kształtuje doktryna i judykatura. Przez ważne powody, dające podstawę do ustanowienia rozdzielności majątkowej, zwykło się rozumieć wytworzenie takiej sytuacji, która w konkretnych okolicznościach faktycznych powoduje, że dalsze trwanie wspólności majątkowej między małżonkami pociąga za sobą naruszenie lub poważne zagrożenie interesu majątkowego jednego z małżonków. Ważne powody muszą mieć charakter majątkowy, choć źródłem konfliktu w sferze majątkowej, którego wyrazem jest żądanie zniesienia wspólności, mogą być rozdźwięki natury osobistej między małżonkami, co może wskazywać na związek tych powodów z rozkładem pożycia (np. z separacją). Tak rozumiane ważne powody, ze swojej natury, mają również to znaczenie, że wspólność majątkowa przestaje służyć dobru założonej przez małżonków rodziny. Przykłady ważnych powodów mogą także dotyczyć sytuacji, w których, np. jeden małżonek trwoni majątek wspólny na skutek hulaszczego trybu życia, alkoholizmu, niegospodarności, uchylania się od pomnażania i utrzymywania majątku wspólnego. Jednym z ważnych powodów w rozumieniu art. 52§1 kro jest długotrwała separacja małżonków mająca swe źródło w nieporozumieniach między nimi, która sprawia, że małżonkowie tracą zdolność wykonywania aktów zarządem majątkiem wspólnym. /wyrok SN z dnia 7 grudnia 2000 roku, II CKN 401/00, LEX/.

Punktem wyjścia dla rozumienia ważnych powodów na gruncie art. 52 § 1 k.r.io. jest założenie, że ustrój małżeńskiej ustawowej wspólności majątkowej ma na celu wzmocnienie rodziny oraz zapewnienie jej ustabilizowanej bazy materialnej i najpełniej realizuje zasadę równych praw obojga małżonków w dziedzinie stosunków majątkowych stanowiących materialną podstawę funkcjonowania rodziny (wyrok Sądu Najwyższego z 20.05.1976 r., III CRN 373/75). Ustanowienie przez sąd rozdzielności majątkowej na żądanie jednego z małżonków powinno więc nastąpić, gdy ten cel nie może być w danych okolicznościach zrealizowany i utrzymywanie ustroju wspólności prowadzi do pokrzywdzenia współmałżonka. Zaś art. 52§2 kro umożliwia ustanowienie rozdzielności z datą wcześniejszą od daty zgłoszenia żądania, jeżeli ważne powody istniały już w tej dacie.

Przyjmując powyższą wykładnię nie sposób uznać w okolicznościach ustalonych w rozpoznawanej sprawie, że zaistniały ważne powody do ustanowienia - na żądanie K. W. (1) a wbrew stanowisku pozwanego - rozdzielności majątkowej w małżeństwie stron od dnia 25 listopada 2024 roku, jak żądała tego powódka. W tym przypadku konieczne było wykazanie przez powódkę nie tylko „ważnych powodów” w powyższym znaczeniu, ale także zaistnienia „wyjątkowego wypadku”, gdyż tylko w takiej sytuacji ustawodawca przewiduje ustanowienie rozdzielności majątkowej z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa.

Nie ulega wątpliwości, że od dnia 25 listopada 2024 roku M. W. (1) nie zamieszkiwał we wspólnym domu co łącznie z zakazem zbliżania się do żony powodowało, że w tym czasie strony żyły w faktycznym rozłączeniu. Zresztą na tej okoliczności w głównej mierze opiera się roszczenie powódki o ustanowienie rozdzielności majątkowej. Jednakże należy podkreślić, iż sama separacja faktyczna nie jest wystarczająca bowiem może (ale nie musi) być ważnym powodem do ustanowienia rozdzielności majątkowej między małżonkami ale tylko wtedy, gdy uniemożliwia im współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym i zarazem stwarza zagrożenie interesów jednego lub nawet obojga małżonków . (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 maja 2003 r., II CKN 78/01). Obojętne jest także, który z małżonków jest winny separacji. Okoliczność ta może być brana pod rozwagę przy ocenie zasadności powództwa w świetle art. 5 kc. Rozkład pożycia małżonków musi być, więc trwały, a nie jedynie przejściowy, a i w takim przypadku Sąd ma obowiązek zbadania, czy ustanowienie rozdzielności nie pozostaje w sprzeczności z dobrem rodziny.

W niniejszej sprawie natomiast, w toku przewodu sądowego nie ustalono, aby strony napotykały jakiekolwiek trudności w zarządzaniu i organizacji majątkiem wspólnym i co istotne, także powódka nie podnosiła, aby pomiędzy stronami toczyły się jakiekolwiek spory dotyczące majątku wspólnego. Ustanie zaś więzi fizycznej i uczuciowej między stronami nie wpływa w żaden sposób na możliwość wykonywania zarządu ich majątkiem wspólnym. Powódka nie podnosiła, aby pozwany w jakikolwiek sposób utrudniał zarząd majątkiem. Wręcz przeciwnie, należy zauważyć, że po opuszczeniu domu przez pozwanego między stronami nie dochodziło do żadnych konfliktów dotyczących majątku wspólnego czy też zarządzania nim. Oboje nadal ponosili nakłady na majątek wspólny. K. W. (1) pozostała we wspólnym domu stron dbając o niego, korzystała z jednego ze wspólnych samochodów, ze wspólnego konta stron opłacane były raty kredytu, a opłaty za dom dokonywane były przez powódkę z konta, na które uprzednio trafiały pieniądze przekazywane na ten cel przez męża. Co więcej wskazać wymaga, iż okres separacji od listopada 2024 roku do chwili orzekania trudno uznać za długotrwały i utrwalony, tym bardziej biorąc pod uwagę deklaracje pozwanego o chęci powrotu do żony. Nie bez znaczenia pozostaje w przedmiotowej sprawie okoliczność, iż małżonkowie posiadają wspólny rachunek bankowy oraz mają wspólne zobowiązanie.

W przypadku stron separacja nie spowodowała więc istotnej zmiany i nie można przyjąć, że to z powodu życia w rozłączeniu niemożliwe było współdziałanie małżonków w zarządzie majątkiem wspólnym oraz że powstała przesłanka do ustanowienia rozdzielności majątkowej. Skoro w tym względzie nic się nie zmieniło z momentem separacji faktycznej to w tym konkretnym przypadku nie można stwierdzić przesłanki do ustanowienia rozdzielności majątkowej, tym bardziej z datą wsteczną. Nadto uwzględnienie ustawowego celu ustanowienia rozdzielności majątkowej jakim jest ochrona rodziny i interesów majątkowych małżonków, sprzeciwiało się uwzględnieniu roszczenia powódki, skoro przeprowadzone postępowanie takiego realnego zagrożenia i to działaniem pozwanego nie wykazało.

Zdaniem Sądu utrzymanie wspólności majątkowej między małżonkami W. nie tylko nie stwarza zagrożenia dla ich interesów, ale wręcz przeciwnie, ustanowienie rozdzielności pomiędzy małżonkami stworzyłoby takie zagrożenie dla interesu ich istniejącej jeszcze rodziny, jak też dla interesu indywidualnego, zwłaszcza indywidualnego interesu powódki. Wynika to z faktu, że dotychczas podstawowym składnikiem na utrzymanie majątku wspólnego stanowiły dochody pozwanego. Powódka aktualnie nie dysponuje takim dochodem, który pozwoliłby jej na ponoszenie połowy kosztów utrzymania domu i dodatkowo połowy wysokości raty kredytu, zaś niepłacenie pełnych rat kredytu mogłoby pociągnąć za sobą utratę przez małżonków domu czyli majątku wspólnego. Przykładowo, w sytuacji, gdy podstawą udzielenia małżonkom kredytu była pozytywna ocena możliwości zarobkowych jednego z małżonków, późniejsze ustanowienie rozdzielności majątkowej może w istotny sposób osłabić wypłacalność obojga małżonków. Z tego względu ustanowienie rozdzielności majątkowej może prowadzić do pokrzywdzenia wierzycieli.

Z powyższych względów zdaniem Sądu nawet okresowe życie w rozłączeniu małżonków W., samo w sobie nie stanowiło „ważnych powodów” ustanowienia pomiędzy nimi rozdzielności majątkowej, ani w żaden sposób nie destabilizowało finansów rodziny, której utrzymanie spoczywało i spoczywa w głównej mierze na pozwanym. Przy rozważaniu ustanowienia rozdzielności majątkowej Sąd musi rozważyć obojga małżonków i całej rodziny, widziane w perspektywie przyszłości.

W ocenie Sądu postępowanie dowodowe nie wykazało także innych ważnych powodów, które uzasadniałyby przymusowe ustanowienie rozdzielności majątkowej pomiędzy stronami. W szczególności powódka nie wykazała, żeby pozwany trwonił wspólny majątek, był wyjątkowo rozrzutny, czy prowadził hulaszczy tryb życia. Brak jest podstaw do stwierdzenia, żeby pozwany swoim zachowaniem zagrażał dobru rodziny i substancji majątku wspólnego stron.

Wobec powyższego, w ocenie Sądu, w niniejszej sprawie nie istniały podstawy do ustanowienia rozdzielności majątkowej, strona powodowa nie wykazała istnienia ważnych powodów uzasadniających przymusowe ustanowienie rozdzielności majątkowej, ani w chwili wniesienia pozwu ani w czasie postępowania, ani na czas wyrokowania. Z tego względu, mając na względzie całość przedstawionej argumentacji, na podstawie art. 52§1 i 2 kro a contrario Sąd orzekł, jak w wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł w punkcie II – gim sentencji wyroku na podstawie art. 98 kpc regulującego zasadę odpowiedzialności stron za wynik procesu. Pozwany wygrał proces w całości, a zatem należy mu się od strony powodowej zwrot kosztów procesu. Na koszty postępowania w przedmiotowej sprawie złożyły się: koszty zastępstwa procesowego strony powodowej w wysokości 720,00 zł obliczonego stosownie do §4 pkt. 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz 17,00 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Od kosztów procesu zasądzono odsetki za opóźnienie zgodnie z art. 98§1 ¹ kpc.

SSR Andrzej Jędra

Zarządzenie/

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

Dnia 18 lutego 2025 roku SSR A. J.