Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 grudnia 2024 roku

Sąd Rejonowy w Radomiu I Wydział Cywilny w następującym składzie

Przewodniczący Sędzia Grzegorz Wąsik

Protokolant Patrycja Jelonkiewicz

po rozpoznaniu w dniu 13 grudnia 2024 roku w Radomiu na rozprawie sprawy

z powództwa: T. W.

przeciwko: (...) Spółka Akcyjna z (...) w W.

o zapłatę

I.

zasądza od pozwanego (...) Spółka Akcyjna z (...) w W. na rzecz powoda T. W. kwotę 18.898,71 zł (osiemnaście tysięcy osiemset dziewięćdziesiąt osiem złotych złotych 71/100) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od następujących kwot:

- 3.618,71 zł (trzy tysiące sześćset osiemnaście złotych 71/100) od dnia 22 lutego 2021 roku do dnia zapłaty,

- 13.780 zł (trzynaście tysięcy siedemset osiemdziesiąt złotych) od dnia 23 lipca 2021 roku do dnia zapłaty,

- 1.500 zł (jeden tysiąc pięćset złotych) od dnia 6 lipca 2021 roku do dnia zapłaty

II.

oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III.

zasądza od pozwanego (...) Spółka Akcyjna z (...) w W. na rzecz powoda T. W. kwotę 5.422 zł (pięć tysięcy czterysta dwadzieścia dwa złote) tytułem zwrotu kosztów procesu, wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty;

IV.

nakazuje pobrać od pozwanego (...) Spółka Akcyjna z (...) w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Radomiu kwotę 985,84 zł (dziewięćset osiemdziesiąt pieć złotych 84/100), tytułem uiszczonych wydatków poniesionych tymczasowo w sprawie przez Skarb Państwa.

Sędzia Grzegorz Wąsik

Sygn. akt I C 1324/21

UZASADNIENIE

Powód T. W., reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika w osobie adwokata (pełnomocnictwo – k. 7), pozwem z dnia 21 grudnia 2021 roku (data prezentaty) wniósł o zasądzenie od (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. kwot:

- 4.818,71 zł tytułem odszkodowania wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 22 lutego 2021 roku do dnia zapłaty,

- 13.780 zł tytułem zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 23 lipca 2021 roku do dnia zapłaty,

- 1.500 zł tytułem zwrotu kosztów obsługi szkody wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 6 lipca 2021 roku do dnia zapłaty

oraz o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z odsetkami.

W uzasadnieniu powód wskazał, że w dniu 22 stycznia 2021 roku doszło do szkody komunikacyjnej, w wyniku której uszkodzeniu uległ pojazd marki V. (...) o nr rej. (...) będący własnością powoda. Fakt zaistnienia szkody został zgłoszony do pozwanego Towarzystwa (...), w którym sprawca posiadał ubezpieczenie OC. Po dokonaniu oględzin pojazdu, ubezpieczyciel wyliczył koszt naprawy pojazdu na kwotę 22.081,29 zł ustalonej w oparciu o kosztorys naprawy. Podał, że pozwana nie zaakceptowała prywatnej kalkulacji naprawy sporządzonej na zlecenie powoda oraz nie wyraziła zgody na naprawę pojazdu i w konsekwencji rozliczyła przedmiotową szkodę jako szkodę całkowitą. Pozwana wyliczyła wartość pojazdu w stanie nieuszkodzonym na kwotę 36.300 zł oraz przedstawiła powodowi ofertę zakupu pozostałości pojazdu na aukcji internetowej za najwyższą oferowaną kwotę 16.000 zł. Powód kwotę należnego odszkodowania wyliczył – 4.818,71 zł jako różnicę pomiędzy wartością pojazdu przed szkodą 26.900 zł (tj. wartość pojazdu w kwocie 42.900 zł pomniejszoną o wartość pozostałości w kwocie 16.000 zł zgodnie z ofertą) pomniejszoną o kwotę 22.081,29 zł, wypłaconą przez pozwaną. Powód wskazał, że najął pojazd zastępczy niezbędny do realizacji czynności dnia codziennego. Poszkodowany przesłał umowę najmu pojazdu zastępczego na kwotę 13.780 zł za okres 106 dni przy stawce 130 zł brutto. Powód korzystał z usług profesjonalistów świadczących pomoc w zakresie obsługi szkody komunikacyjnej, w przeprowadzeniu oględzin, weryfikacji dokumentów i przedstawił pozwanej fakturę z tej obsługi na kwotę 1.500 zł, pozwana odmówiła jej wypłaty (pozew – k. 3-6).

Pozwana w dniu 13 czerwca 2022 roku (data nadania pocztowego) złożyła odpowiedź na pozew, w której wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z odsetkami.

Pozwana przyznała swoją odpowiedzialność co do zasady za skutki zdarzenia z dnia 22 stycznia 2021 roku, istnienie szkody całkowitej oraz wypłaty odszkodowania w kwocie 22.081,29 zł. Pozwana zakwestionowała żądanie pozwu i wniosła o jego oddalenie. Wskazała, że w sprawie sporna pozostaje wartość przedmiotowego pojazdu w stanie jak przed szkodą oraz po szkodzie. Pozwana zakwestionowała roszczenie o zwrot kosztów obsługi szkody, które nie są normalnym następstwem zdarzenia, za które pozwana ponosi odpowiedzialność. Odnośnie pojazdu zastępczego, pozwana nie uznała odpowiedzialności w zakresie kosztów najmu pojazdu zastępczego, wskazując, że powód był w okresie najmu posiadaczem dwóch innych pojazdów. Z ostrożności procesowej, zakwestionowała zarówno czas i wysokość dobowej stawki najmu. Dodatkowo podniosła, iż ewentualne naliczanie odsetek powinno nastąpić od chwili wyrokowania (odpowiedź na pozew – k. 50-54).

Sąd Rejonowy ustalił, co następuje:

W dniu 22 stycznia 2021 roku w R. doszło do zdarzenia komunikacyjnego, w wyniku którego uszkodzeniu uległ samochód osobowy marki V. (...) o numerze rejestracyjnym (...), stanowiący własność T. W.. Powyższy pojazd po zdarzeniu nie był jezdny. Sprawcą zdarzenia był kierujący pojazdem ubezpieczony w zakresie odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego w (...) spółce akcyjnej z siedzibą w W. (okoliczności bezsporne).

W dniu 8 lutego 2021 roku T. W. zawarł z R. W. umowę najmu pojazdu zastępczego marki B. o nr rej. (...) na okres od dnia 8 lutego 2021 roku do dnia 26 maja 2021 roku przy stawce dobowej 130 zł. Najem pojazdu zastępczego trwał 106 dni. Koszt najmu pojazdu zastępczego wyniósł 13.780 zł, która to kwota według pokwitowania została uiszczona w dniu 4 czerwca 2021 roku (umowa najmu pojazdu zastępczego – k. 37-37v; harmonogram czasowy wynajmu pojazdu – k. 38-39).

Na T. W. były zarejestrowane dwa pojazdy: marki V. (...) uszkodzony podczas zdarzenia z dnia 22 stycznia 2021 roku, marki B. (...) o nr rej. (...), który użytkował okazjonalnie i nie nadawał się do jazdy zimą (zeznania świadka R. R. – k. 76-77; zeznania powoda T. W. – k. 126; wydruk z Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego w aktach szkody na płycie CD – k. 57).

W dniu 23 lutego 2021 roku T. W. udzielił pełnomocnictwa K. R. prowadzącej działalność gospodarczą pod firmą (...) do prowadzenia wszelkich spraw związanych z likwidacją szkody. Pełnomocnictwo dotyczyło otrzymywania wszelkich dokumentów dotyczących likwidacji szkody, zlecenia i przeprowadzenia dodatkowych oględzin, ustalenia wysokości zaliczek i odszkodowania, bez wypłaty odszkodowania, podpisywania i składania odwołań w związku ze szkodą w pojeździe marki V. o nr rej. (...) (pełnomocnictwo – k. 20; upoważnienie – k. 20v).

Tytułem odszkodowania za szkodę w pojeździe marki V. o nr rej. (...), ubezpieczyciel przyznał i wypłacił poszkodowanemu kwotę 22.081,29 zł (decyzja z dnia 22 stycznia 2021 roku – k. 18-18v, ustalenie wysokości szkody – k.19-19v; pismo z dnia 18 lutego 2021 roku – k. 18-19v; akta szkody na płycie CD – k. 57).

T. W. zlecił wykonanie prywatnej ekspertyzy dotyczącej określenia wartości pojazdu przed szkodą oraz różnicy wartości pojazdu przed i po szkodzie, jak również kosztów naprawy pojazdu. Na podstawie tejże opinii poszkodowany ustalił, że wartość rynkowa brutto uszkodzonego pojazdu w stanie przed szkodą określona na dzień 22 stycznia 2021 roku wynosiła 42.900 zł. Koszty naprawy pojazdu bez VAT powinny wynieść 30.602,04 zł, natomiast koszty z uwzględnieniem podatku VAT wynosiły 37.640,51 zł (kalkulacja naprawy – k. 27-30; wycena pojazdu z dnia 3 marca 2021 roku – k. 31-32).

W dniu 5 lipca 2021 roku (...) Odszkodowań K. R. wystawiła T. W. fakturę nr (...) na kwotę 1.500 zł brutto za obsługę szkody komunikacyjnej dotyczącej pojazdu marki V. (...) o nr rej. (...) – za przeprowadzenie oględzin, sporządzenie kosztorysu naprawy, weryfikację dokumentów (faktura – k. 40).

Pismem z dnia 20 lipca 2021 roku pełnomocnik T. W. wezwał zakład ubezpieczeń do zapłaty kwot:

- 4.818,71 zł tytułem odszkodowania,

- 13.780 zł tytułem zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego,

- 1.500 zł tytułem zwrotu kosztów obsługi szkody w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania (wezwanie do zapłaty – k. 41-41v).

W piśmie z dnia 24 sierpnia 2021 roku zakład ubezpieczeń podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko w zakresie odmowy wypłaty dalszej kwoty tytułem odszkodowania (pismo z dnia 24 sierpnia 2021 roku – k. 42-42v; akta szkody na płycie CD – k. 57).

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie całokształtu materiału dowodowego zgromadzonego w aktach niniejszej sprawy oraz dokumentów załączonych do akt szkody. Sąd uwzględnił załączone do akt sprawy dokumenty, gdyż ich prawdziwość i wiarygodność w świetle wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego nie nasuwa żadnych wątpliwości i nie była kwestionowana przez żadną ze stron.

Biegły z zakresu mechaniki samochodowej i ruchu drogowego R. D. wskazał, że koszt naprawy pojazdu marki V. (...), uszkodzonego w zdarzeniu drogowym z dnia 22 stycznia 2021 roku przy użyciu części oryginalnych pochodzących z sieci producenta i przy uwzględnieniu stawek za roboczogodzinę stosowanych przez warsztaty, które posiadają wyposażenie zbliżone lub takie same jak sieci (...) wynosi 57.842,41 zł brutto. Biegły wskazał, że wartość pojazdu na dzień powstania szkody wynosiła 41.500 zł brutto. Ponieważ koszt naprawy przekraczał wartość pojazdu, to wartość samochodu w stanie uszkodzonym wyliczono metodą dyferencyjną. Podał, że wartość pojazdu uszkodzonego wynosi 14.700 zł, zaś różnica wartości pojazdu przed i po szkodzie – 26.800 zł. Średnia stawka za roboczogodzinę mechaniczna i blacharsko-lakierniczą wynosiła 110,50 zł netto. Wskazał, że do wyliczenia kosztów naprawy zaokrąglono stawkę do 110 zł netto. Zaznaczył, że minimalna stawka za roboczogodzinę mechaniczną wynosiła 95 zł netto, natomiast za blacharsko-lakierniczą – 95 zł netto, zaś maksymalna stawka za roboczogodzinę mechaniczną wynosiła 130 zł netto, natomiast za blacharsko-lakierniczą – 130 zł netto. Wyjaśnił, że naprawa może podnieść wartość pojazdu w przypadku kiedy wymieniana cześć przed szkodą była niepełnowartościowa, tj. posiadała widoczne ogniska korozji, uszkodzenia bez związku z przedmiotową szkodą, nieprawidłową naprawę niezgodną z technologią producenta. Biegły podkreślił, że zastosowanie części oryginalnych do naprawy uszkodzonego samochodu nie podniesie wartości rynkowej przedmiotowego pojazdu. Natomiast, użycie w przedmiotowej sprawie części alternatywnych nie przywróci pojazdu do stanu sprzed szkody (opinia biegłego z zakresu mechaniki samochodowej i ruchu drogowego R. D. – k.90-110; kalkulacja naprawy – k.111-122).

Na skutek zarzutów pozwanej do powyższej opinii, Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego T. C., który oszacował wartość rynkową pojazdu marki V. (...) o nr rej. (...) na kwotę 41.700 zł. Koszt naprawy pojazdu w dobrym warsztacie naprawczym ustalony na 42.665,95 zł netto oraz 52.479,12 zł brutto jest znacznie wyższy od wartości rynkowej pojazdu w stanie nieuszkodzonym. Podkreślił, że naprawa pojazdu jest ekonomicznie nieuzasadniona. Wartość rynkowa pojazdu w stanie nieuszkodzonym została oszacowana wielokryterialnie na 16.000 zł. Podał, że oszacowany czas likwidacji szkody w pojeździe wynikający z działań i ustaleń ubezpieczyciela to około 125 dni roboczych (opinia biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej i ruchu drogowego T. C. – k. 154-163; kalkulacja naprawy – k. 164-178; ustalenie wartości pojazdu – k. 179-185).

Sąd podzielił wnioski zawarte w opinii biegłego sądowego z zakresu mechaniki samochodowej i ruchu drogowego T. C.. Została bowiem sporządzona rzetelnie i dokładnie. Opinia sporządzona w niniejszej sprawie jest – w ocenie Sądu – wnikliwa, wyczerpująca, logiczna i spójna, a wnioski w niej zawarte prawidłowo uzasadnione, zatem Sąd nie widzi jakichkolwiek podstaw do podważenia wyprowadzonych przez biegłego konkluzji. Sąd wobec powyższego uznał opinię biegłego za fachową, rzetelną i obiektywną, mogącą stanowić podstawę dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. Nie zachodzą przy tym żadne powody osłabiające zaufanie do wiedzy, kompetencji, doświadczenia czy bezstronności sporządzającego ją biegłego.

Zeznania świadka R. R. i powoda T. W. stanowiły podstawę ustaleń na temat zakresu uszkodzeń w pojeździe, stanu technicznego pojazdu przed zdarzeniem, przebiegu procesu likwidacji szkody. Sąd uznał te zeznania za wiarygodne albowiem były jasne, stanowcze, logiczne i spontaniczne.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią art. 822 §1 kc – przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Zgodnie z §2 tego artykułu umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody, o których mowa w §1, będące następstwem przewidzianego w umowie zdarzenia, które miało miejsce w okresie ubezpieczenia.

Problematyka umów odpowiedzialności cywilnej uregulowana została również w przepisach szczególnych, tj. obowiązującej od dnia 1 stycznia 2004 roku ustawie z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. Nr 124, poz. 1152 z późn. zm.). Określając zakres odpowiedzialności gwarancyjnej ubezpieczyciela należy mieć na uwadze art. 34 ust. 1, art. 36 i 38 tej ustawy. Zgodnie z art. 34 ust. 1 tej ustawy – z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia. Zgodnie z art. 36 tej ustawy – odszkodowanie ustala się w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, najwyżej jednak do ustalonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej. Oznacza to, że o rodzaju i wysokości świadczeń należnych od zakładu ubezpieczeń decydują przepisy kodeksu cywilnego, zatem wysokość odszkodowania powinna być ustalona według reguł określonych w art. 363 k.c.

Zgodnie z art. 436 § 2 k.c. - w razie zderzenia się mechanicznych środków komunikacji poruszanych za pomocą sił przyrody ich posiadacze mogą wzajemnie żądać naprawienia poniesionych szkód tylko na zasadach ogólnych. Pozwany jako ubezpieczyciel sprawcy szkody jest zobowiązany do naprawienia szkody. Natomiast zgodnie z treścią art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych - poszkodowany w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczeń bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń. Zgodnie z art. 361 § 1 k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono (art. 361 § 2 k.c.).

W niniejszej sprawie ubezpieczyciel nie zakwestionował swojej odpowiedzialności za szkody powstałe wskutek przedmiotowego zdarzenia. Powód wytaczając powództwo w niniejszej sprawie nie zgodził się z wyceną dokonaną przez zakład ubezpieczeń odnośnie wartości pojazdu przed szkodą i po szkodzie. W rozpoznawanej sprawie wystąpiła szkoda całkowita, co było bezsporne pomiędzy stronami, co oznacza, że koszt naprawy samochodu był nadmierny i przewyższał wartość pojazd sprzed wypadku. W związku z tym pozwana zobowiązana była do wypłacenia odszkodowania w wysokości różnicy wartości pojazdu sprzed szkody i wartości jego wraku. W pierwszej kolejności zatem, dla ustalenia wielkości szkody, Sąd był zobowiązany prawidłowo określić wartość uszkodzonego pojazdu przed wystąpieniem zdarzenia szkodowego. Zakład ubezpieczeń ustalił w postępowaniu likwidacyjnym wartość pojazdu przed szkodą na kwotę 36.300 zł, co kwestionowała strona powodowa. Ostatecznie Sąd ustalił wartość pojazdu przed szkodą w oparciu o opinię biegłego sądowego T. C. na kwotę 41.700 zł. Natomiast w zakresie wartości pojazdu po szkodzie zakład ubezpieczeń przyjął wartość 16.000 zł wynikającą z oferty, jaka została zaoferowana na giełdzie internetowej, której administratorem był podmiot (...) sp. z o.o. Powód zgodził się z tą wartością.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności, Sąd w oparciu o opinię biegłego ustalił wartość pojazdu przed szkodą na kwotę 41.700 zł brutto, a wartość pozostałości na kwotę 16.000 zł. Zatem należne odszkodowanie dla powoda wynosiło 25.700 zł. Zakład ubezpieczeń w postępowaniu likwidacyjnym wypłacił poszkodowanemu kwotę 22.081,29 zł, zatem zasadnym było żądanie dalszej kwoty 3.618,71 zł (25.700 zł - 22.081,29 zł).

W uchwale 7 Sędziów Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 roku wydanej w sprawie III CZP 5/11 wskazano, że odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego niesłużącego do prowadzenia działalności gospodarczej obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego; nie jest ona uzależniona od niemożności korzystania przez poszkodowanego z komunikacji zbiorowej (Legalis nr 381501). W uzasadnieniu Sąd Najwyższy wskazał, że użyteczne mogą być wskazania judykatury na tle najmu pojazdu zastępczego dla kontynuowania działalności gospodarczej, w odniesieniu do okresu refundacji, pomniejszenia odszkodowania o nieponiesione koszty eksploatacji uszkodzonego pojazdu oraz wymagań stawianych pojazdowi zastępczemu (wyroki Sądu Najwyższego z dnia 8 września 2004 r., IV CK 672/03, z dnia 2 lipca 2004 r., II CK 412/03, z dnia 5 listopada 2004 r., II CK 494/03, i z dnia 26 listopada 2002 r., V CKN 1397/00). Utrata możliwości korzystania z rzeczy wskutek jej zniszczenia stanowi szkodę majątkową i normalnym następstwem w rozumieniu art. 361 § 1 k.c. jest niemożność korzystania z samochodu przez poszkodowanego w sytuacji jego uszkodzenia. Jeżeli więc poszkodowany poniósł w związku z tym koszty, które były konieczne, na wynajem pojazdu zastępczego, to mieszczą się one w granicach skutków szkodowych podlegających wyrównaniu (tak uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 8 września 2004 roku, IV CK 672/03, LEX nr 146324). Pozbawienie poszkodowanego możliwości korzystania z pojazdu mechanicznego w następstwie czynu zabronionego spowodowało po jego stronie uprawnienie do wynajęcia pojazdu zastępczego.

W realiach niniejszej sprawy, nie ulega wątpliwości w ocenie Sądu, że w majątku powoda powstała szkoda majątkowa, na którą składał się koszt najmu pojazdu zastępczego, co było okolicznością bezsporną. Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych - w razie zaistnienia zdarzenia objętego ubezpieczeniem obowiązkowym osoba uczestnicząca w nim obowiązana jest m.in. do zapobieżenia, w miarę możliwości zwiększaniu szkody. Mimo, że co do zasady zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego za okres niemożności korzystania z własnego pojazdu w związku z kolizją mieści się w ramach adekwatnego związku przyczynowego, to nie można przyjmować żadnego automatyzmu, a każda sprawa podlega indywidualnej ocenie. W przypadku szkody całkowitej, a taka wystąpiła w niniejszej sprawie, przyjąć należy, że czasem refundowanego najmu jest okres od dnia wynajęcia pojazdu zastępczego w związku ze zniszczeniem posiadanego przez powoda pojazdu do dnia, w którym powód mógł faktycznie i obiektywnie odtworzyć możliwość korzystania ze zniszczonej rzeczy poprzez zakup innego pojazdu o podobnej wartości rynkowej. Okres ten może się kończyć wcześniej niż dzień wypłaty odszkodowania, może kończyć się w dniu wypłaty, może również wykraczać poza dzień wypłaty odszkodowania za szkodę całkowitą. Zasada indywidualizacji odpowiedzialności za szkodę nakazuje każdorazowo ustalać i badać chwilę, w której możliwe było odtworzenia przez poszkodowanego możliwości korzystania z rzeczy poprzez zakup innego pojazdu. Każdorazowo należy badać mierniki staranności poszkodowanego oraz jego obiektywne możliwości finansowe i osobiste mając również na uwadze zasadę minimalizacji szkody.

W świetle powyższego zgodnie z art. 6 k.c., to powód miał obowiązek wykazać, że okres najmu wynoszący 106 dni pozostawał w adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem, a zatem przedstawić argumentację, dlaczego w danym przypadku najem pojazdu trwał przez oznaczony czas i w jakim zakresie determinowany był okresem, w którym podejmował działania w sprawie zakupu innego pojazdu w miejsce uszkodzonego. W rozpoznawanej sprawie powód najmował pojazd zastępczy od dnia 8 lutego 2021 roku do dnia 26 maja 2021 roku.

Wskazać należy na uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 22 listopada 2013 roku wydaną w sprawie III CZP 76/13, w której Sąd uznał, że odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego w okresie niezbędnym do nabycia innego pojazdu mechanicznego, jeżeli odszkodowanie ustalone zostało w wysokości odpowiadającej różnicy pomiędzy wartością pojazdu mechanicznego sprzed zdarzenia powodującego szkodę, a wartością pojazdu w stanie uszkodzonym, którego naprawa okazała się niemożliwa lub nieopłacalna (tzw. szkoda całkowita). W uzasadnieniu Sąd Najwyższy wskazał, że rozmiar tak ustalanego obowiązku odszkodowawczego obejmuje szkodę polegającą na różnicy w wartości pojazdu sprzed i po zdarzeniu szkodzącym tj. z uwzględnieniem wartości pozostałości pojazdu po tym zdarzeniu, jak również inne koszty poniesione przez poszkodowanego pozostające w adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem szkodzącym, w tym koszty najmu pojazdu zastępczego w okresie niezbędnym do nabycia nowego pojazdu. W świetle zasad doświadczenia życiowego, nabycie nowego pojazdu wymaga podjęcia określonych czynności organizacyjnych w pewnym przedziale czasu przy uwzględnieniu obowiązku poszkodowanego podejmowania czynności zmierzających do zapobieżenia zwiększaniu rozmiaru szkody. Ustalenie czasu niezbędnego na nabycie nowego pojazdu ma charakter obiektywny i jest zależne od posiadania przez poszkodowanego środków pieniężnych - w tym pochodzących z wypłaty odszkodowania poszkodowanemu obejmującego różnicę wartości pojazdu sprzed i po zdarzeniu szkodzącym - na zakup nowego pojazdu. Na ustalenie czasu niezbędnego na nabycie pojazdu istotne znaczenie ma data zawiadomienia poszkodowanego o sposobie likwidacji szkody poprzez zapłatę różnicy pomiędzy wartością pojazdu sprzed i po zdarzeniu szkodzącym. Z tych względów nie zrywa adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy zdarzeniem a kosztami poniesionymi na najem pojazdu zastępczego przy tzw. szkodzie całkowitej wypłata odszkodowania przez ubezpieczyciela obejmującego różnicę w wartości uszkodzonego pojazdu sprzed i po wypadku, jeżeli nastąpiła ona zanim nastąpił upływ czasu niezbędnego do nabycia przez poszkodowanego nowego pojazdu. Przemawia za tym także argument, że następstwem zdarzenia szkodzącego polegającego na uszkodzeniu lub utracie pojazdu w stopniu faktycznie wyłączającym możliwość jego naprawy jest utrata możliwości korzystania z rzeczy szczególnego rodzaju, która na obecnym etapie rozwoju cywilizacyjnego jest nie tylko podstawowym narzędziem służącym do wykonywania działalności zawodowej albo gospodarczej, ale także służy w życiu codziennym do zaspokajania elementarnych potrzeb życiowych i społecznych. W konsekwencji, refundacji przez odpowiedzialnego w ramach odpowiedzialności odszkodowawczej, w granicach określonych art. 361 § 1 k.c., a zatem także ubezpieczyciela na podstawie art. 36 ust. 1 u.o.u.o., powinny podlegać także wydatki poniesione przez poszkodowanego posiadacza pojazdu w okresie, w którym faktycznie nie mógł on korzystać z własnego pojazdu, gdyż są to wydatki celowe i ekonomicznie uzasadnione, o jakich mowa w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 r., III CZP 5/11.

Jak wynikało z uznanych w tym zakresie za wiarygodne zeznań powoda T. W., w gospodarstwie domowym poszkodowanego był jeszcze jeden samochód, jednakże był to pojazd zabytkowy, nienadający się do jazdy w okresie zimowym. Podkreślić w tym miejscu należy, że w ocenie Sądu sama w sobie okoliczność posiadania przez poszkodowanego innych pojazdów, nie wyklucza wystąpienia po jego stronie szkody w postaci braku możliwości korzystania z uszkodzonego pojazdu. W niniejszej sprawie uznać zaś na podstawie całokształtu materiału dowodowego należało, że w gospodarstwie domowym poszkodowanego mimo formalnie posiadania innego pojazdu, nie było innego pojazdu, który mógłby posłużyć mu w celu uzupełnienia braku po uszkodzeniu pojazdu marki V. (...). Należy też przy tym także pamiętać, że możliwość wynajęcia pojazdu zastępczego ma umożliwić poszkodowanemu zachowanie takiego standardu życia codziennego, jak gdyby wypadek nie miał miejsca. Warto również zauważyć, iż obecnie korzystanie z własnego pojazdu stało się standardem cywilizacyjnym, a także własne auto zaspokaja potrzeby życiowe w sposób o wiele bardziej funkcjonalny i wszechstronny. Skoro więc utrata możliwości korzystania z pojazdu ma w zasadzie charakter szkody majątkowej, to w przypadku uznania, że poszkodowanemu był potrzebny pojazd zastępczy, uznać należy, że odszkodowanie za wynajem pojazdu należy się od ubezpieczyciela.

Biorąc pod uwagę powyższe, Sąd uznał, że należny jest powodowi zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego od dnia 8 lutego 2021 roku do dnia 26 maja 2021 roku (106 dni) po stawce 130 zł brutto, tj. faktycznie poniesionej przez powoda. Zasadą jest, że poszkodowany wskutek kolizji drogowej jest uprawniony do żądania rekompensaty za szkodę w postaci kosztów najmu pojazdu zastępczego w wysokości odpowiadającej wysokości kosztów wynajmu pojazdu zastępczego o klasie odpowiadającej klasie pojazdu uszkodzonego, lecz nigdy o klasie wyższej. Odszkodowanie wypłacone przez ubezpieczyciela sprawcy zdarzenia tytułem kosztów najmu ma na celu wyłącznie wyrównanie realnego (rzeczywiście poniesionego) uszczerbku poniesionego w wyniku zdarzenia. Wskazać należy, że na rynku nie istnieją średnie ceny najmu pojazdu. Strony nie zawierają umowy po cenach średnich. Na rynku występują ceny najwyższe i najniższe, a także ceny pośrednie między nimi. Nie można odnosić treści zawartej przez strony umowy najmu ani do cen najniższych, ani średnich. W sytuacji, gdy nie jest kwestionowany fakt prowadzenia przez wynajmującego działalności w zakresie najmu pojazdów zastępczych, to stosowane przez niego stawki mieszczą się w stawkach rynkowych, ponieważ są jednymi z tych, które występują na rynku. Skoro powód przedstawił umowę najmu zawierającą stawkę za wynajem pojazdu zastępczego, a autentyczność tego dokumentu nie była kwestionowana przez zakład ubezpieczeń, to ubezpieczyciel sprawcy szkody ma obowiązek kwotę wydatkowaną na najem pojazdu zastępczego zwrócić w wysokości wynikającej z umowy. Ubezpieczyciel, negując wysokość zastosowanej stawki z uwagi na jej nierynkowość lub rażące wygórowanie powinien wykazać powyższe okoliczności. Tymczasem pozwana ograniczyła się jedynie do własnych twierdzeń w tym zakresie.

W sprawie niniejszej Sąd zapoznał się z opinią biegłego w zakresie posiadanych przez niego informacji specjalnych i ustalił, że uzasadniony okres najmu pojazdu zastępczego wynosił 125 dni z uwzględnieniem dobowej stawki najmu w kwocie 130 zł. Powód żądał wypłaty odszkodowania za 106 dni najmu pojazdu zastępczego. Sąd uznał, że żądanie w tym zakresie jest uzasadnione.

Powód żądał zasądzenia kwoty 1.500 zł tytułem zwrotu kosztów poniesionych na etapie likwidacji szkody w związku z działaniem jego pełnomocnika Strefy Odszkodowań na podstawie faktury nr (...) – obsługa szkody komunikacyjnej, przeprowadzenie oględzin, sporządzenie kosztorysu naprawy, weryfikacja dokumentów (faktura – k. 40). Pełnomocnik pozwanej zakwestionował to żądanie wskazując, że nie ma podstawy prawnej do zasądzenia tej kwoty.

W niniejszej sprawie w postępowaniu likwidacyjnym poszkodowanego reprezentowała (...) Odszkodowań – K. R. prowadząca w tym zakresie działalność gospodarczą, której pracownicy zgłosili szkodę i reprezentowali poszkodowanego w całym postępowaniu likwidacyjnym, ponadto sporządzili kosztorysy naprawy i wartości pojazdu marki V. nie zgadzając się z kalkulacjami sporządzonymi przez podmiot likwidujący szkodę. Pełnomocnictwo udzielone w dniu 23 lutego 2021 roku obejmowało prowadzenia wszelkich spraw związanych z likwidacją szkody. Pełnomocnictwo dotyczyło otrzymywania wszelkich dokumentów dotyczących likwidacji szkody, zlecenia i przeprowadzenia dodatkowych oględzin, ustalenia wysokości zaliczek i odszkodowania, bez wypłaty odszkodowania, podpisywania i składania odwołań. Pełnomocnictwo znajduje w aktach (k. 20). Jeśli chodzi o kwestię zwrotu powyższych kosztów, zasadność tego żądania należy ocenić w oparciu o treść art. 361 § 1 kc, zgodnie z którym zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. Przepis ten stanowi wyraz zasady refundacji wyłącznie tych wydatków, które pozostają w związku przyczynowym ze szkodą.

W uchwale z 13 marca 2012 roku Sąd Najwyższy przyjął, że uzasadnione i konieczne koszty pomocy świadczonej przez osobę mającą niezbędne kwalifikacje zawodowe, poniesione przez poszkodowanego w postępowaniu przesądowym prowadzonym przez ubezpieczyciela, mogą, w okolicznościach konkretnej sprawy stanowić szkodę, mimo, że zasadniczy ciężar postępowania w przedmiocie likwidacji szkody spoczywa na ubezpieczycielu (III CZP 75/11, OSNC 2012/7-8/81). W niniejszej sprawie powód skorzystał z pomocy profesjonalisty w zakresie likwidacji szkód. Należy podkreślić, że skorzystanie z tej usługi przez powoda było niezbędne celem ustalenia wysokości żądania pozwu w sytuacji, gdy pozwana zaniżyła należne odszkodowanie. Opinia biegłego sądowego potwierdziła stanowisko powoda, że dotychczas przyznane przez ubezpieczyciela odszkodowanie było zaniżone. Taka sytuacja pozwala uznać, że poniesione koszty na obsługę szkody były obiektywnie uzasadnione i konieczne.

Mając na uwadze powyższe okoliczności, w punkcie I. (pierwszym) wyroku na podstawie art. 822 kc, art. 361 § 2 kc i art. 363 § 1 kc, Sąd zasądził na rzecz powoda od pozwanej kwotę 18.898,71 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwot: 3.618,71 zł od dnia 22 lutego 2021 roku do dnia zapłaty, 13.780 zł od dnia 23 lipca 2021 roku do dnia zapłaty, 1.500 zł od dnia 6 lipca 2021 roku do dnia zapłaty. W pozostałej części powództwo podlegało oddaleniu (punkt II. wyroku).

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 i 2 kc.

Orzekając o odsetkach Sąd zważył, że orzeczenie zasądzające odszkodowanie ma charakter rozstrzygnięcia deklaratoryjnego, zaś zobowiązanie do zapłaty odszkodowania jest zobowiązaniem z natury rzeczy bezterminowym, dlatego też przekształcenie go
w zobowiązanie terminowe następuje stosownie do treści art. 455 kc (niezwłocznie) -
w wyniku wezwania wierzyciela (pokrzywdzonego) skierowanego wobec dłużnika (podmiotu zobowiązanego do naprawienia szkody) do spełnienia świadczenia. Reguła ta, w zakresie terminu spełnienia świadczenia, doznaje modyfikacji w przypadku, gdy podmiotem zobowiązanym do naprawienia szkody jest zakład ubezpieczeń. Wówczas termin do spełnienia świadczenia wyznacza regulacja art. 817 kc albo art. 14 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych. W art. 14 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych ustawodawca zobligował ubezpieczyciela do spełnienia świadczenia w terminie 30 dni od daty otrzymania przez niego zawiadomienia o szkodzie. Na wypadek, gdyby we wskazanym wyżej terminie nie było możliwe ustalanie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń lub wysokości odszkodowania, datę wypłaty świadczenia wyznacza termin 14 – dniowy, liczony od momentu, gdy przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe.

Sąd zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie od uwzględnionej przez Sąd kwoty 3.618,71 zł od dnia 22 lutego 2021 roku do dnia zapłaty, tj. dzień po upływie 30-dniowego terminu do zapłaty odszkodowania przez ubezpieczyciela oraz od kwoty 13.780 zł – od dnia 23 lipca 2021 roku do dnia zapłaty tytułem najmu pojazdu zastępczego. Z kolei termin do wypłaty odszkodowania z tytułu obsługi szkody komunikacyjnej upłynął z dniem 6 lipca 2021 roku.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu w punkcie III. (trzecim) wyroku Sąd oparł na treści art. 100 kpc oraz art. 108 kpc. Zgodnie z art. 100 kpc, w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Sąd może jednak włożyć na jedna ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania albo gdy określenie należnej mu sumy zależało od wzajemnego obrachunku lub oceny sądu. W związku z tym, iż strona powodowa wygrała niniejszy proces w 94,02%, Sąd uznał powoda za wygranego niniejszy proces w całości. Na koszty procesu poniesione przez stronę powodową składają się: opłata od pozwu – 1.005 zł, opłata skarbowa od udzielonego pełnomocnictwa pełnomocnikowi profesjonalnemu – 17 zł, wykorzystana zaliczka na opinię biegłego – 800 zł oraz wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 3.600 zł, ustalone w oparciu o §2 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie – tj. łącznie 5.422 złotych. Sąd dodatkowo na podstawie art. 98 § 1 ¹ k.p.c. orzekł o odsetkach ustawowych za opóźnienie od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu.

W punkcie IV. (czwartym) wyroku, na podstawie art. 83 ust. 2 w zw. z art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, Sąd nakazał ściągnąć od (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 985,84 zł na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Radomiu tytułem zwrotu wydatków pokrytych tymczasowo przez Skarb Państwa. Kwota ta stanowi wynagrodzenie biegłych w części nieznajdującej pokrycia w wpłaconej na ten cel zaliczce (k.124, 143, 187).

Sędzia Grzegorz Wąsik

ZARZĄDZENIE

(…).

7.01.2025r Sędzia Grzegorz Wąsik