Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia, 7 lipca 2015 roku

Sąd Rejonowy w Puławach I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia Sądu Rejonowego Aneta Gajewska

Protokolant: Sekretarz Sądowy Ewa Winsztal

po rozpoznaniu w dniu 25 czerwca 2015 roku w Puławach

sprawy z powództwa M. W.

przeciwko Powiatowi (...)

o zapłatę kwoty 35.119,48 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 26 marca 2009 roku do dnia zapłaty

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od powoda M. W. na rzecz pozwanego Powiatu (...) kwotę 2.400,00 zł (dwa tysiące czterysta złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów procesu.

II Ca 795/15 Dnia 31 grudnia 2015 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie II Wydział Cywilny Odwoławczy

na skutek apelacji M. W. od wyroku Sądu Rejonowego w Puławach z dnia 7 lipca 2015 roku, sygn. akt I C 1055/14

I.oddala apelację;

II.zasądza od M. W. na rzecz Powiatu (...) kwotę 1.200 zł (tysiąc dwieście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu za drugą instancję.

Sygnatura akt I C 1055/14

UZASADNIENIE

Powód M. W. wniósł w pozwie z dnia 18 listopada 2014 roku (data wpływu) o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego Powiatu (...) kwoty 35.119,48 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 26 marca 2009 roku do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu swojego żądania powód wskazał, że jako wieczysty użytkownik nieruchomości Skarbu Państwa położonej w P. przy ul. (...), dla której prowadzona jest księga wieczysta (...) nabył aktem notarialnym z dnia 26 marca 2009 roku od Skarbu Państwa reprezentowanego przez Starostę (...) własność tej nieruchomości za cenę 159.634,00 zł. W tym akcie do ceny sprzedaży sprzedający doliczył kwotę 35.119,48 zł jako podatek VAT, którą to kwotę powód przed aktem zapłacił przelewem na rzecz pozwanego. Powód wskazał, że roszczenie swoje opiera na tym, że sprzedaż przez Skarb Państwa własności nieruchomości wieczystemu użytkownikowi nie jest objęta ustawą o VAT i podatkowi VAT nie podlega. Z tego tytułu wpłacona kwota 35.119,48 zł na rzecz Powiatu (...) nie jest podatkiem VAT, jest świadczeniem nienależnym i podlega zwrotowi na rzecz powoda. Nadto powód wskazał, że pobranie nienależne kwoty 35.119,48 zł przez pozwany Powiat jest sprzeczne z ustawą o VAT i jest czynem niedozwolonym. Jest działaniem na szkodę powoda i na szkodę Skarbu Państwa, gdyż budżet nie jest zainteresowany poborem nienależnych kwot. Starosta działając w imieniu osoby prawnej Powiatu (...) jako podatnika VAT odmawia powodowi zwrotu dochodzonej kwoty, jak twierdzi, z braku uzasadnienia w obowiązujących przepisach prawa (k. 2).

Powyższe stanowisko powód reprezentował w toku całego procesu.

Pozwany powództwa nie uznał, wniósł o jego oddalenie i stanowisko takie reprezentował w toku całego procesu. W odpowiedzi na pozew z dnia 19 marca 2015 roku Powiat (...) reprezentowany przez Zarząd Powiatu podniósł brak legitymacji biernej po stronie pozwanego. Wskazał, że naprzemienne wskazywanie Starosty (...) i Powiatu (...) jako stron zawartej umowy z dnia 26 marca 2009 roku doprowadziło do wskazania (oznaczenia) jako pozwanego Powiatu (...), który stroną rzeczonej umowy nie był, a więc nie przysługuje mu w niniejszej sprarwie bierne prawo procesowe. Ubocznie wskazał, że w brew twierdzeniom powoda kwota 35.119,48 zł stanowiła kwotę naliczonego podatku VAT i jako taka została odprowadzona do budżetu Państwa, a Naczelnik Urzędu Skarbowego w P. nie zakwestionował prawidłowości wysokości naliczonego podatku (k. 35-36).

W piśmie z dnia 9 kwietnia 2015 roku (k. 43) powód podniósł, że zarzut beku legitymacji biernej po stronie pozwanego jest chybiony, bowiem powód dochodzi przedmiotowej kwoty nie z tytułu kupna sprzedaży nieruchomości, a z tytułu pobrania przez pozwanego według własnej błędnej faktury, podatku VAT.

Sąd Rejonowy w Puławach, na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego, ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 26 marca 2009 roku Skarb Państwa reprezentowany przez Starostę (...) jako wykonującego zadania z zakresu administracji rządowej sprzedał na podstawie art. 32 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami własność działki gruntu nr (...) obszaru 1,1001 ha w P. przy ul. (...) za cenę 159.634,00 zł powiększoną o 22% podatku VAT w kwocie 35.119,48 zł (łącznie za cenę 194.753,48 zł) użytkownikowi wieczystemu M. W.. Płatność ceny została rozłożona na 21 rat, przy czym pierwsza rata w wysokości 44.753,48 zł w terminie nie później niż 2 dni przed zawarciem umowy sprzedaży, zaś kwotę 150.000,00 zł, podlegającą oprocentowaniu przy zastosowaniu stopy procentowej równej stopie redyskonta weksli stosowanej przez Narodowy Bank Polski, rozłożoną na raty kwartalne od drugiej do dwudziestej pierwszej raty w nominalnych wartościach po 7.500,00 zł każda, płatne począwszy od 2010 roku w terminach odpowiednio do: 10-go stycznia, 10-go kwietnia, 10-go lipca i 10-go października każdego roku. Sprzedający potwierdził uregulowanie I raty w kwocie 44.753,48 zł (akt notarialny k. 3-6, potwierdzenie przelewu k. 46 tytuł: „pierwsza rata sprzedaży nieruchomości księga wieczysta kw (...)”).

W dniu 27 marca 2009 roku wystawiona została Faktura VAT nr (...) przez Powiat (...), Starostę (...) na kwotę brutto 194.753,48 zł brutto (w tym podatek VAT 22% w kwocie 35.119,48 zł). W fakturze nazwa towaru/usługi określona została jako „NA- (...) Nabycie na własność nieruchomości gruntowej położonej w P. ozn.dz. 2843/2 o pow. 1,1001 ha” (k. 45).

W dniu 24 kwietnia 2009 roku Powiat (...) złożył w Urzędzie Skarbowym w P. deklarację podatkową VAT-7 dla podatku od towarów i usług za miesiąc marzec 2009 roku dołączając zestawienie rejestru sprzedaży VAT 2009 za okres od 1 marca 2009 roku do 31 marca 2009 roku według daty wystawienia. Rejestr ten obejmuje „Sprzedaż (SP w 6.2.2.2) / (...): (...)/ str: 1-7, Skarb Państwa, dnia 17 kwietnia 2009 roku (k. 37-41). Na stronie szóstej wydruku wskazana jest również faktura VAT (...) z dnia 27 marca 2009 roku (k. 40v).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o następujące dowody: umowę sprzedaży i stanowienie hipoteki z dnia 26 marca 2009 roku (k. 2-6), deklaracji VAT-7 dla podatku od towarów i usług za marzec 2009 roku (k. 37-41), korespondencji pomiędzy powodem a Starostą (...), faktury VAT nr (...) z dnia 27 marca 2009 roku (k. 45), potwierdzenie przelewu (k. 46), zeznań świadka A. K. (k. 99v-100).

Sąd obdarzył wiarygodnością zeznania świadka oraz zgromadzone w toku procesu dokumenty. Żadna ze stron nie negowała prawdziwości tych dokumentów, a Sąd nie znalazł podstaw do ich zakwestionowania z urzędu. Zeznania świadka były w ocenie Sądu szczere, obiektywne, składane spontanicznie i korespondują one z innymi dowodami, którym Sąd przyznał walor wiarygodności. Zeznania te potwierdzają okoliczności faktyczne i nie są sprzeczne z pozostałym wiarygodnym materiałem dowodowym. W oparciu m.in. o te dowody Sąd ustalił stan faktyczny.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.

W ocenie Sądu po stronie pozwanej – Powiatu (...) występuje brak legitymacji procesowej.

Powiat (...) nie był stroną umowy sprzedaży z dnia 26 marca 2009 roku oraz nie wystawił faktury VAT z tytułu sprzedaży nieruchomości. Stroną w/w umowy poza powodem był Skarb Państwa reprezentowany przez Starostę (...) realizującego zadania z zakresu administracji rządowej. W umowie została pomiędzy stronami ustalona cena sprzedaży zawierająca podatek VAT. Faktura VAT z tytułu sprzedaży nieruchomości została wystawiona przez Starostę (...) działającego jako reprezentant Skarbu Państwa. Świadczy o tym dopisek przy wystawcy: Powiat (...), Starosta (...) oraz numer Faktury VAT – nr (...).

Zgodnie z art. 1 ust 2 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 roku o samorządzie powiatowym (t.j. Dz.U. z 2013 roku, poz. 595) ilekroć w ustawie jest mowa o powiecie, należy przez to rozumieć lokalną wspólnotę samorządową oraz odpowiednie terytorium. Powiat wykonuje określone ustawami zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność (art. 2 ust 1) i ma osobowość prawną (ust 2 art. 2). Zgodnie z art. 8 ust 2 ustawy organami powiatu są: rada powiatu i zarząd powiatu. Zarząd powiatu jest organem wykonawczym powiatu. W skład zarządu powiatu wchodzą starosta jako jego przewodniczący, wicestarosta i pozostali członkowie (art. 26 ustawy). Zgodnie z art. 32 ustawy zarząd powiatu wykonuje uchwały rady powiatu i zadania powiatu określone przepisami prawa. Do zadań zarządu powiatu należy w szczególności: przygotowywanie projektów uchwał rady; wykonywanie uchwał rady; opracowywanie programów rozwoju w trybie określonym w przepisach o zasadach prowadzenia polityki rozwoju; gospodarowanie mieniem powiatu; wykonywanie budżetu powiatu; zatrudnianie i zwalnianie kierowników jednostek organizacyjnych powiatu. W realizacji zadań zarząd powiatu podlega wyłącznie radzie powiatu, a organizację wewnętrzną oraz tryb pracy zarządu określa statut powiatu. Zarząd wykonuje zadania powiatu przy pomocy starostwa powiatowego oraz jednostek organizacyjnych powiatu, w tym powiatowego urzędu pracy (art. 33 ustawy).

Zgodnie z art. 11 ust 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.U. z 2014 roku, poz. 518) z zastrzeżeniem wyjątków wynikających z przepisów niniejszej ustawy oraz odrębnych ustaw, organem reprezentującym Skarb Państwa w sprawach gospodarowania nieruchomościami jest starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, a organami reprezentującymi jednostki samorządu terytorialnego są ich organy wykonawcze. Przepis art. 11 ust. 1 stosuje się do czynności prawnych lub czynności procesowych podejmowanych na rzecz lub w interesie Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego (art. 11a ustawy).

Nieruchomość gruntowa oddana w użytkowanie wieczyste może być sprzedana w zasadzie wyłącznie użytkownikowi wieczystemu (art. 32 ust 1 o gospodarce nieruchomościami). Realizując w/w uprawnienie Skarb Państwa reprezentowany przez Starostę (...) sprzedał M. W. w dniu 26 marca 2009 roku nieruchomość gruntową za cenę 194.753,48 zł łącznie podatkiem VAT.

Zgodnie z art. 106b ust 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011 roku Nr 177, poz. 1054) podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą:

1) sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem;

2) sprzedaż wysyłkową z terytorium kraju i sprzedaż wysyłkową na terytorium kraju na rzecz podmiotu innego niż wskazany w pkt 1;

3) wewnątrzwspólnotową dostawę towarów na rzecz podmiotu innego niż wskazany w pkt 1;

4) otrzymanie przez niego całości lub części zapłaty przed dokonaniem czynności, o których mowa w pkt 1 i 2, z wyjątkiem przypadku, gdy zapłata dotyczy wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów lub czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4.

Z powyższego wynika, że dokonujący dostawy towarów wystawia fakturę VAT. Zgodnie bowiem z w/w przepisem podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż. Tylko więc podmiot dokujący sprzedaży może wystawić fakturę VAT. Skarb Państwa reprezentowany przez Starostę (...) wystawił fakturę nr (...) w dniu 27 marca 2009 roku z tytułu nabycia na własność nieruchomości przez M. W..

Powiat (...) jest jednostką samorządu terytorialnego i nie jest uprawniony do podejmowania jakikolwiek decyzji odnośnie gospodarowania nieruchomościami Skarbu Państwa. Organem reprezentującym Skarb Państwa w sprawach gospodarowania nieruchomościami jest starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej. Fakt, że starosta – jako reprezentujący Skarb Państwa (będący jednocześnie przewodniczącym zarządu powiatu), przy czynnościach związanych z gospodarowaniem nieruchomościami Skarbu Państwa korzysta z pomocy Starostwa Powiatowego oraz wystawiając fakturę VAT wskazuje NIP powiatu nie oznacza, że to Powiat (...) wystawił fakturę VAT. Powiat (...) nie mógł wystawić faktury nr (...) w dniu 27 marca 2009 roku, gdyż dokonującym sprzedaży był Skarb Państwa reprezentowany przez Starostę (...).

Mając powyższe na uwadze Sąd doszedł do przekonania, że powództwo o zapłatę 35.119,48 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 26 marca 2009 roku do dnia zapłaty zostało skierowane przeciwko podmiotowi, który nie dokonywał sprzedaży nieruchomości i który nie wystawił faktury VAT z tego tytułu. Z tych względów Sąd oddalił powództwo i poza zakresem rozważań pozostawił zagadnienie związane z tym, czy sprzedaż nieruchomości przez Skarb Państwa użytkownikowi wieczystemu podlega opodatkowaniu VAT, czy też nie podlega temu opodatkowaniu.

Przechodząc do rozstrzygnięcia o kosztach procesu to podnieść należy, że zgodnie z treścią art. 98 § 1 k.p.c. strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. W niniejszej sprawie, z uwagi na oddalenie powództwa w całości na powoda został nałożony obowiązek zwrotu kosztów procesu pozwanemu zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Koszty te stanowią kwotę 2.400,00 zł tytułem zastępstwa procesowego pozwanego ustalone w oparciu o treść § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (t.j. Dz.U. z 2013 roku poz. 490).

Mając powyższe na uwadze Sąd orzekł, jak w wyroku.