Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 12 grudnia 2019 roku

Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia Sądu Rejonowego Iwona Adamiak - Orłowska
Protokolant:	A. B.

po rozpoznaniu w dniu 28 listopada 2019 roku w Lublinie na rozprawie

sprawy z wniosku M. M. (1)

z udziałem G. W. (1)

o stwierdzenie nabycia spadku

postanawia:

I.  stwierdzić, że spadek po G. W. (2) córce H. i Z., której zwłoki znaleziono dnia 25 lutego 2019 roku w L., ostatnio stale zamieszkałej w L., na podstawie testamentu notarialnego z dnia 27 września 2013 roku otwartego i ogłoszonego w Sądzie Rejonowym Lublin – Zachód w Lublinie w dniu 12 września 2019 roku, nabyła M. M. (1) córka B. A. i G. L. w całości;

II.  stwierdzić, że wnioskodawczyni i uczestnik ponoszą koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie.

Sygn. akt I Ns 781/19

UZASADNIENIE

Pismem z dnia 4 września 2019 roku M. M. (1) wniosła o otwarcie i ogłoszenie testamentu oraz stwierdzenie nabycia spadku po G. W. (2), zmarłej dnia 25 lutego 2019 roku w L., ostatnio zamieszkałej w L..

W uzasadnieniu wniosku wskazała, iż G. W. (2) pozostawiła testament, sporządzony w Kancelarii Notarialnej Notariusza J. M. w L., Repertorium A 6860/2013 z dnia 27 września 2013 roku, w którym do całego spadku powołała swoją córkę M. M. (2) z domu W. odwołując jednocześnie w całości testament sporządzony dnia 13 marca 2007 roku za Rep A 920/2007 przez notariusza w L. A. D. (wniosek z dnia 4 września 2019 roku k. 4).

Testament notarialny z dnia 13 marca 2007 roku, wyłączono do odrębnego rozpoznania i zarejestrowano w sprawie II Ns 763/19 w Sądzie Rejonowym Lublin – Zachód w Lublinie, gdzie otwarto i ogłoszono go w dniu 9 października 2019 roku.

1Testament notarialny z dnia 27 września 2013 roku, wyłączono do odrębnego rozpoznania i zarejestrowano w sprawie II Ns 587/19 w Sądzie Rejonowym Lublin – Zachód w Lublinie, gdzie otwarto i ogłoszono go w dniu 12 września 2019 roku.

Na rozprawie w dniu 28 listopada 2019 roku pełnomocnik wnioskodawczyni popierał wniosek o stwierdzenie nabycia spadku z testamentu z dnia 26 września 2013 roku. Pełnomocnik uczestnika G. W. (1) uznając wniosek co do zasady, oświadczył, że ostateczne stanowisko co do tego czy kwestionuje testament wyrazi po złożeniu zapewnienia spadkowego przez wnioskodawczynię oraz że będzie dochodził roszczeń z tytułu zachowku (stanowiska pełnomocnika wnioskodawczyni, pełnomocnika uczestnika G. W. (1) k.39).

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

G. W. (2) zmarła w dniu 25 lutego 2019 roku w L. i tam ostatnio stale zamieszkiwała. W chwili śmierci nie pozostawała w związku małżeńskim. Z pierwszego małżeństwa miała troje dzieci: M. M. (1), G. W. (1) i M. W.. Z drugiego małżeństwa zakończonego rozwodem nie było dzieci. Syn spadkodawczyni M. W. zmarł 8 marca 1973 roku w L. jako noworodek.

/dowód: odpis skrócony aktu zgonu G. W. (2) k. 11, odpis skrócony aktu małżeństwa M. M. (2) i W. M. k. 10, odpis skrócony aktu urodzenia M. M. (2) k. 12, odpis skrócony aktu urodzenia G. W. (1) k. 13, zapewnienie spadkowe złożone przez wnioskodawczynię M. M. (1) k. 39v, skrócony akt zgonu M. W. k. 42/

Innych dzieci zmarła nie miała, w tym przedmałżeńskich, pozamałżeńskich ani przysposobionych.

Nikt spadku po zmarłej nie odrzucił, nie zrzekł się dziedziczenia, nie został uznany za niegodnego dziedziczenia.

/zapewnienie spadkowe złożone przez wnioskodawczynię M. M. (1) k. 39v/

Spadkodawczyni sporządziła dwa testamenty: pierwszy z dnia 13 marca 2007 roku za Rep A 920/2007 sporządzony przez notariusza w L. A. D. oraz drugi sporządzony w Kancelarii Notarialnej Notariusza J. M. w L., Repertorium A 6860/2013 z dnia 27 września 2013 roku. W testamencie notarialnym z dnia 27 września 2013 r. G. W. (2) w całości odwołała pierwszy testament i do całego spadku powołała córkę- M. M. (1). Nadto w § 3 wskazała, że wydziedzicza swojego syna G. W. (1) z tego powodu, że uporczywie wbrew jej woli postępował uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego i nie dopełniał względem niej obowiązków rodzinnych.

/dowód: testament notarialny z dnia 27 września 2013 roku k. 14, testament notarialny z dnia 13 marca 2007 r. k. 27/

Powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił na podstawie wskazanych wyżej dowodów, a mianowicie dowodów z dokumentów oraz zapewnienia spadkowego złożonego przez wnioskodawczynię.

Odnośnie zgromadzonych w toku postępowania dowodów z dokumentów wskazać należy, iż żadna ze stron niniejszego postępowania nie kwestionowała ich autentyczności, również Sąd nie znalazł ku temu żadnych powodów, toteż stanowiły one pełnowartościowy materiał dowodowy w oparciu, o który mogły zostać poczynione ustalenia faktyczne w niniejszej sprawie.

W toku postępowania nikt nie twierdził, aby G. W. (2) przejawiała jakiekolwiek objawy mogące świadczyć o zaburzeniach w jej świadomości czy też niekorzystnym wpływie leków, które przyjmowała w związku z cukrzycą, na stan jej świadomości.

Krąg osób należących do spadkobierców spadkodawczyni Sąd ustalił na podstawie zapewnienia spadkowego wnioskodawczyni M. M. (1), uznając je w tym zakresie w całości za wiarygodne. Podniesione okoliczności znalazły bowiem pełne potwierdzenie w znajdujących się w aktach sprawy odpisach aktów stanu cywilnego. Zgodnie z art. 3 ustawy z dnia 28 listopada 2014 roku – Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz.U. z 2018 r. poz. 2224) akty stanu cywilnego stanowią wyłączny dowód zdarzeń w nich stwierdzonych, a więc urodzeń, wskutek których powstały wskazane wyżej więzy pokrewieństwa, a także zgonów. Zgodnie z powołanym przepisem prawnym niezgodność tych dokumentów (urzędowych) z prawdą może być udowodniona jedynie w postępowaniu sądowym, przy czym żaden z zainteresowanych w niniejszej sprawie nie kwestionował ich autentyczności lub rzetelności.

Zapewnienie spadkowe Sąd przyjął również za dowód, iż brak jest innych niż wyżej wymienione osób uprawnionych do dziedziczenia .

Zapewnienie to zostało złożone przez córkę spadkodawczyni, a z zasad doświadczenia życiowego wynika, że najbliżsi krewni są najlepiej zorientowani o powiązaniach rodzinnych, skutkujących powołaniem do spadku na zasadzie pokrewieństwa.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Niniejsze postępowanie zostało zainicjowane przez M. M. (1), która jako mająca interes prawny w stwierdzeniu nabycia spadku po swojej matce była w oparciu o art. 1025 k.c. osobą uprawnioną do złożenia wniosku. Uczestnikami przedmiotowego postępowania były wszystkie osoby, które w myśl art. 669 k.p.c. mogły wchodzić w rachubę jako spadkobiercy ustawowi lub testamentowi.

Powołanie do spadku, jak stanowi przepis art. 926 § 1 k.c., wynika z ustawy albo z testamentu, przy czym dziedziczenie ustawowe co do całości spadku następuje wtedy, gdy spadkodawca nie powołał spadkobiercy albo gdy żadna z osób, które powołał do spadku, nie chce lub nie może być spadkobiercą (art. 926 § 2 k.c.).

Z uwagi na przyjęcie spadku z testamentu przez wnioskodawczynię, spór w niniejszej sprawie skupiał się jedynie wokół problemu, który z testamentów pozostawionych przez G. W. (2) jest ważny. Z całą zaś pewnością na gruncie niniejszej sprawy wobec pozostawienia przez spadkodawcę testamentów nie mogło być natomiast mowy o stwierdzeniu nabycia spadku na podstawie ustawy.

W polskim prawie spadkowym obowiązuje zasada, że testament jest ważny tylko wtedy, gdy został sporządzony w formie przewidzianej przez prawo. Uchybienia w zakresie formy testamentu z zasady pociągają za sobą skutek w postaci nieważności rozrządzenia na wypadek śmierci dokonanego przez osobę fizyczną. Formy testamentu w Kodeksie cywilnym można podzielić na dwie grupy: testamenty zwykłe i testamenty szczególne. Wśród testamentów zwykłych kodeks wyróżnia testament holograficzny (własnoręczny), testament allograficzny i testament notarialny.

Stosownie do treści art. 949 § 1 k.c., spadkodawca może sporządzić testament w ten sposób, że napisze go w całości pismem ręcznym, podpisze i opatrzy datą.

Po myśli art. 950 k.c., testament może być także sporządzony w formie aktu notarialnego.

Forma testamentu daje spadkodawcy wysoki stopień bezpieczeństwa, wyrażającego się w zgodności treści testamentu z jego rzeczywistą wolą. Testament notarialny uważany jest za testament najpewniejszy z uwagi na to, że bardzo trudno jest obalić treść sporządzonego w tej formie testamentu. Udział notariusza chroni ponadto przed sporządzeniem testamentu w sposób sprzeczny z ustawą, a także przed nieprecyzyjnym sformułowaniem ostatniej woli. Udział notariusza może również zapobiec niepożądanym wpływom osób trzecich na samego testatora oraz stwarza największe zabezpieczenie wobec ewentualnych ataków osób zainteresowanych w obaleniu testamentu (por. uzasadnienie orz. SN z 15 kwietnia 1946 r., C II 1246/45, OSN 1947, nr III, poz. 67).

Do każdego – bez wyjątku - testamentu odnoszą się zaś pewne ogólne reguły dotyczące zagadnienia jego odwołania.

Stosownie do treści art. 946 k.c., odwołanie testamentu może nastąpić bądź w ten sposób, że spadkodawca sporządzi nowy testament, bądź też w ten sposób, że w zamiarze odwołania testament zniszczy lub pozbawi go cech, od których zależy jego ważność, bądź wreszcie w ten sposób, że dokona w testamencie zmian, z których wynika wola odwołania jego postanowień. Odwołalność stanowi jedną z podstawowych cech testamentu. Stanowi także istotny przejaw swobody testowania. Odwołanie testamentu może zostać dokonane w różny sposób. Odwołanie testamentu może nastąpić, jak wynika z art. 946 k.c., w drodze sporządzenia nowego testamentu. Odwołanie testamentu w sposób dorozumiany następuje wtedy, gdy spadkodawca sporządza nowy testament, nie zaznaczając w nim, że odwołuje poprzedni, a postanowienia nowego testamentu nie dadzą się pogodzić z treścią poprzednio sporządzonego, co miało niewątpliwie miejsce w niniejszej sprawie.

W wypadku istnienia kilku testamentów o różnej treści istotne jest ustalenie, w jakiej kolejności zostały one sporządzone. Decydujące znaczenie ma data umieszczona na testamencie.

Wyraźne lub dorozumiane odwołanie wcześniejszego testamentu w całości lub w części nastąpi jedynie wówczas, gdy późniejszy testament jest ważny (tak orz. SN z 22 stycznia 1974 r., III CRN 326/73, OSNCP 1974/11 poz. 199). Nieważność późniejszego testamentu z jakichkolwiek przyczyn oznacza, że nie wywrze on żadnych skutków prawnych, a zatem także nie odwoła testamentu wcześniejszego.

G. W. (2) w dniu 13 marca 2007 roku sporządziła testament notarialny, w którym do całego spadku powołała swoją córkę M. M. (1) jednocześnie zobowiązując ją do wykonania zapisu polegającego na przeniesieniu na rzecz zapisobiercy G. W. (1) udziału wynoszącego ¼ w lokalu mieszkalnym oznaczonym nr (...), położonym przy ul. (...) w L. i związanych z nim prawach. Następnie w dniu 27 września 2013 roku sporządziła kolejny testament notarialny, w którym odwołała poprzedni testament i wyraziła wolę, aby spadek po niej w całości dziedziczyła M. M. (1) zaś G. W. (1) wydziedziczyła, gdyż nie dopełnia on względem niej obowiązków rodzinnych.

W ocenie Sądu ważność notarialnego z dnia 27 września 2013 roku nie budzi wątpliwości. Tym samym G. W. (2), w sposób niebudzący wątpliwości odwołał swój poprzedni testament sporządzony przed notariuszem w dniu 13 marca 2007 roku powołując do spadku swoją córkę M. M. (1) jednocześnie zobowiązując ją do wykonania zapisu polegającego na przeniesieniu na rzecz zapisobiercy G. W. (1) udziału wynoszącego ¼ w lokalu mieszkalnym oznaczonym nr (...), położonym przy ul. (...) w L. i związanych z nim prawach.

W pierwszej kolejności zauważyć należy, iż testament z dnia 27 września 2013 roku został sporządzony zgodnie z wymogami wskazanymi w art. 92 i art. 94 ustawy z dnia 14 lutego 1991 roku – Prawo o notariacie (Dz.U. z 2019 r. poz. 540).

Po drugie zauważyć należy, iż G. W. (2) nie leczyła się psychiatrycznie, nie przyjmowała leków psychiatrycznych a zatem testament z dnia 27 września 2013 roku sporządziła będąc w pełni świadomą.

Tym samym nie ma żadnych podstaw do uznania, iż testament sporządzony przez G. W. (2) w dniu 27 września 2013 roku jest nieważny.

Z uwagi na powyższe, mając na względzie treść powołanych wyżej przepisów Sąd stwierdził, że spadek po G. W. (2), córce H. i Z. zmarłej 25 lutego 2019 roku, której zwłoki znaleziono w L., ostatnio stale zamieszkałej w L. na podstawie testamentu notarialnego z dnia 27 września 2013 roku otwartego i ogłoszonego w Sądzie Rejonowym Lublin-Zachód w Lublinie w dniu 12 września 2019 roku nabyła córka M. M. (1), córka B. A. i G. L. w całości.

Orzeczenie o kosztach w punkcie II uzasadnia natomiast treść art. 520 §1 k.p.c. zgodnie z którym każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie.

Mając na uwadze powyższe, w oparciu o powołane przepisu Sąd orzekł, jak w postanowieniu.