Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 stycznia 2016r.

Sąd Okręgowy w Lublinie XI Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Elżbieta Daniluk

Sędziowie SO Magdalena Kurczewska – Śmiech (spr.)

SO Elżbieta Kowalska

p.o. Protokolanta Wojciech Czajkowski

przy udziale Prokuratora Doroty Kalinowskiej - Kłos

po rozpoznaniu dnia 21 stycznia 2016r.

sprawy M. G. (1) urodzonego (...) w P. s. M.

i S. z d. Kula

Ł. C. (1) urodzonego (...) w P. s. J. i L.

z d. Szewczyk

oskarżonych o czyn z art. 158 § 1 k.k. i innych

na skutek apelacji wniesionych przez oskarżonego M. G. (1) oraz obrońcę oskarżonego Ł. C. (1)

od wyroku Sądu Rejonowego w Puławach

z dnia 7 kwietnia 2015r. sygn. akt II K 1249/13

I. utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

II. zasądza od Skarbu Państwa tytułem wynagrodzenia za obronę wykonaną z urzędu w postępowaniu odwoławczym na rzecz adw. S. S. – Kancelaria Adwokacka w P. obrońcy oskarżonego M. G. (1) oraz adw. G. S. – Kancelaria Adwokacka w P. obrońcy oskarżonego Ł. C. (1) po 516 (pięćset szesnaście) złotych 60 groszy

III. zwalnia oskarżonych od kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, wchodzącymi w ich skład wydatkami obciąża Skarb Państwa

Elżbieta Kowalska Elżbieta Daniluk Magdalena Kurczewska-Śmiech

Sygn. akt XI Ka 790/15

UZASADNIENIE

Ł. C. (1) i M. G. (1) zostali oskarżeni o to, że:

I.  w dniu 25 sierpnia 2013 roku w P., województwa (...), działając wspólnie i w porozumieniu z inną osobą dokonał pobicia R. D. w ten sposób, że szarpiąc go za ramiona i uderzając pięściami po twarzy spowodował jego upadek na podłoże, a następnie uderzał go pięściami po twarzy, powodując obrażenia ciała w postaci rany w obrębie łuku brwiowego lewego, podbiegnięć krwawych oraz obrzęku na powiekach obu oczu, policzkach, nosie, wardze górnej, wylewu krwawego pod spojówką gałki ocznej lewej i jej powieki, otarcia naskórka na lewym kolanie, które to obrażenia spowodowały rozstrój zdrowia i naruszenie czynności narządów ciała na okres poniżej dni siedmiu, ale naraziły go na wystąpienie skutków pourazowych w obrębie kości twarzoczaszki, uzębienia, nosa, określonych w art. 157 § 1 k.k.,

to jest o czyn z art. 158 § 1 k.k.,

a nadto M. G. (1) oskarżony o to, że:

II.  w dniu 25 sierpnia 2013 roku w P., województwa (...), dokonał uszkodzenia ciała M. K. (1) w ten sposób, że uderzając ją pięścią w twarz oraz tył głowy spowodował jej upadek na podłoże, w wyniku czego pokrzywdzona doznała obrażeń ciała w postaci podbiegnięcia krwawego na powiekach oka prawego, na skórze owłosionej głowy w okolicy ciemieniowo – potylicznej oraz otarcia naskórka na grzbiecie stopy lewej, które to obrażenia spowodowały rozstrój zdrowia i naruszenie czynności narządów ciała na okres poniżej dni siedmiu,

to jest o czyn z art. 157 § 2 k.k.

Wyrokiem z dnia 7 kwietnia 2015r.Sąd Rejonowy ustalił, że:

I.  oskarżonego M. G. (1):

a.  w ramach czynu zarzucanego w punkcie I aktu oskarżenia uznał za winnego tego, że w dniu 25 sierpnia 2013 roku w P., województwa (...), szarpiąc R. D. za ramiona i uderzając go pięściami po twarzy spowodował jego upadek na podłoże, a następnie uderzając pięściami po twarzy spowodował u R. D. obrażenia ciała w postaci rany w obrębie łuku brwiowego lewego, podbiegnięć krwawych oraz obrzęku na powiekach obu oczu, policzkach, nosie, wardze górnej, wylewu krwawego pod spojówką gałki ocznej lewej i jej powieki, otarć naskórka na lewym kolanie, które to obrażenia spowodowały rozstrój zdrowia i naruszenie czynności narządów ciała na okres poniżej dni siedmiu, to jest czynu wyczerpującego dyspozycję art. 157 § 2 k.k.;

b.  uznał za winnego czynu zarzucanego w punkcie II aktu oskarżenia, wyczerpującego dyspozycję art. 157 § 2 k.k.

i uznając, że czyny te stanowią ciąg przestępstw, o którym mowa w art. 91 § 1 k.k. na podstawie art. 157 § 2 k.k. w zw. z art. 91 § 1 k.k. skazał go na karę 8 (ośmiu) miesięcy pozbawienia wolności;

II.  na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k. oraz art. 70 § 1 pkt 1 k.k. wykonanie tak orzeczonej kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił oskarżonemu M. G. (1) na okres próby wynoszący 2 (dwa) lata;

III.  na podstawie art. 71 § 1 k.k. orzekł wobec oskarżonego M. G. (1) grzywnę w rozmiarze 80 (osiemdziesięciu) stawek dziennych ustalając w oparciu o art. 33 § 3 k.k. wysokość jednej stawki dziennej na 10 (dziesięć) złotych;

IV.  na podstawie art. 46 § 2 k.k. orzekł od oskarżonego M. G. (1) na rzecz pokrzywdzonych R. D. i M. K. (1) nawiązkę w kwocie 1500 (tysiąc pięćset) złotych na rzecz R. D. i 1000 (tysiąc) złotych na rzecz M. K. (1);

V.  odnośnie oskarżonego Ł. C. (1) ustalając, że w ramach czynu opisanego w punkcie I części wstępnej wyroku w dniu 25 sierpnia 2013 roku w P., województwa (...), naruszył nietykalność cielesna R. D. w ten sposób, że gdy R. D. leżał na ziemi usiadł na nim i przytrzymując go za ramiona uniemożliwiał mu podniesienie się z ziemi, to jest dopuścił się czynu wyczerpującego dyspozycję art. 217 § 1 k.k. na podstawie art. 66 § 1 i 2 k.k. postępowanie karne wobec Ł. C. (1) warunkowo umorzył na okres próby wynoszący rok;

VI.  na podstawie art. 67 § 3 k.k. orzekł od oskarżonego Ł. C. (1) na rzecz pokrzywdzonego R. D. nawiązkę w kwocie 300 (trzysta) złotych;

VII.  zasądził solidarnie od oskarżonych M. G. (1) i Ł. C. (1) na rzecz oskarżyciela posiłkowego R. D. kwotę 1200 (tysiąc dwieście) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu;

VIII.  zasądził od oskarżonego M. G. (1) na rzecz oskarżycielki posiłkowej M. K. (1) kwotę 1200 (tysiąc dwieście) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu;

IX.  zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adwokatów S. S. i G. S. kwoty po (...) (tysiąc sześćdziesiąt dwa) złote 72 (siedemdziesiąt dwa) grosze tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokatów ustanowionych z urzędu;

X.  zwolnił oskarżonych M. G. (1) i Ł. C. (1) od ponoszenia kosztów sądowych ustalając, iż wchodzące w ich skład wydatki ponosi Skarb Państwa.

Z wyrokiem tym nie zgodzili się oskarżony M. G. (1) oraz obrońca oskarżonego Ł. C. (1) zaskarżając wyrok w części dotyczącej Ł. C. (1) na jego korzyść. Zarzuciła :

- błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę niniejszego wyroku, który miał istotny wpływ na treść zaskarżonego wyroku, polegający na błędnym przyjęciu przez Sąd I instancji, iż czyn oskarżonego wypełnił znamiona przestępstwa z art. 217 § 1 k.k., podczas gdy zebrany w sprawie materiał dowodowy nie daje możliwości przypisania oskarżonemu sprawstwa, wręcz przeciwnie, działanie oskarżonego było działaniem w obronie koniecznej, czy też obarczone błędnym przekonaniem, iż nie popełnia on przestępstwa, gdyż oskarżony sądził, iż działa w warunkach obrony koniecznej, które to naruszenie miało istotny wpływ na treść zaskarżonego wyroku.

Ewentualnie z ostrożności procesowej na podstawie art. 427 § 1 i 2 k.p.k. i art. 438 pkt 1 k.p.k. naruszenie prawa materialnego a mianowicie art. 217 § 2 k.k. poprzez jego niezastosowanie, gdy z okoliczności sprawy wynika, iż pokrzywdzony zachowywał się agresywnie, a reakcja oskarżonego była spowodowana zachowaniem pokrzywdzonego.

Wniosła o:

- zmianę zaskarżonego wyroku w punkcie V, VI, VII i umorzenie postępowania na podstawie art. 17 § 1 pkt 4 k.p.k.;

- ewentualnie o uchylenie opisanego orzeczenia w punkcie V, VI, VII i umorzenie postępowania na podstawie art. 17 § 1 pkt 4 k.p.k.;

- ewentualnie o uchylenie opisanego orzeczenia w punkcie V, VI, VII i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Oskarżony M. G. (1) zaskarżył wyrok w całości. Zarzucił:

1. obrazę przepisów prawa postępowania karnego, mającą wpływ na treść zaskarżonego wyroku, a mianowicie: art. 4 k.p.k., art. 5 k.p.k., art. 7 k.p.k., art. 92 k.p.k., art. 167 k.p.k., art. 345 § 1 i 2 k.p.k., art. 410 k.p.k. i art. 424 § 1 ust. 1 i 2 k.p.k. wobec nienależytego rozważenia całokształtu materiału dowodowego sprawy i rozstrzygnięcie nie dających się usunąć istotnych wątpliwości co do winy oskarżonego M. G. (1) na jego niekorzyść, traktując zebrane dowody w sposób wybiórczy, fragmentaryczny, a więc w sposób dowolny a nie swobodny;

2. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, jako wynik powyższych uchybień, polegający na bezzasadnym uznaniu, że oskarżony M. G. (1) dopuścił się zarzucanego mu przestępstwa.

Wniósł o:

1. zmianę zaskarżonego wyroku przez uniewinnienie oskarżonego M. G. (1) z dokonania zarzucanego mu czynu;

2. lub o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Puławach;

3. lub o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Prokuraturze Rejonowej w celu przeprowadzenia postępowania przygotowawczego na zasadach ogólnych.

Sąd Okręgowy zważył co następuje: apelacja jest niezasadna a wnioski w niej zawarte nie zasługują na uwzględnienie

W toku kontroli odwoławczej Sąd Okręgowy uznał, że Sąd Rejonowy w Puławach orzekając w niniejszej sprawie procedował prawidłowo, respektując wszystkie reguły rzetelnego procesu, które doprowadziły do wydania prawidłowego wyroku. W toku postępowania zostały wyjaśnione – zgodnie z nakazem płynącym z dyspozycji przepisu art. 366 § 1 kpk – wszystkie istotne dla sprawy okoliczności. Ustalenia faktyczne Sąd Rejonowy poczynił w oparciu o całokształt zgromadzonego w sprawie i ujawnionego na rozprawie materiału dowodowego (art. 410 kpk), który ocenił z poszanowaniem reguł wynikających z art. 7 kpk, co sprawiło, że zaskarżone rozstrzygnięcie zapadło w oparciu o prawidłowe ustalenia faktyczne dotyczące zachowania się oskarżonego.

Przypisanie Ł. C. (1) sprawstwa w postaci przyjętej przez Sąd Rejonowy a polegającej na tym, że naruszył on nietykalność cielesną R. D. w ten sposób, że gdy pokrzywdzony leżał na ziemi usiadł na nim i przytrzymując go za ramiona uniemożliwiał mu podniesienie się z ziemi, czym wyczerpał dyspozycję art. 217 § 1 kk są prawidłowe. Zostały oparte przecież także na wyjaśnieniach oskarżonego, który faktu tego nie kwestionował a wręcz odwrotnie przyznawał go, co koreluje z twierdzeniami pokrzywdzonego oraz A. K., M. K. oraz M. K.. Ocena dowodów dokonana przez Sąd Rejonowy w tym zakresie nie budzi wątpliwości.

Wbrew twierdzeniom obrońcy oskarżonego, nie ma żadnych podstaw do przyjęcia, iż oskarżony Ł. C. (1) działał w ramach art. 25 kk tj. obrony koniecznej. Wniosek taki wynika wprost z analizy jego twierdzeń złożonych w postępowaniu przygotowawczym kiedy wskazał, że po starciu z M. G. pokrzywdzony upadł na ziemię. Wyjaśnił dalej, że M. G. odszedł od pokrzywdzonego i kiedy ten leżał na ziemi M. go już nie bił. Wówczas dopiero usiadł na pokrzywdzonym i złapał go za ręce.

Zatem wg twierdzeń samego oskarżonego jego zachowanie nastąpiło po zakończeniu starcia pomiędzy pokrzywdzonym a współoskarżonym i miało niejako charakter profilaktyczny, co nie może być traktowane jako działanie w obronie koniecznej. Nie istniał już wówczas jakikolwiek zamach na zdrowie lub inne dobro prawem chronione uczestników zajścia, które zostało zakończone w momencie kiedy R. D. leżał na ziemi a M. G. (1) zaprzestał bicia go i odszedł z miejsca zdarzenia. Ł. C. nie starał się zatem zapobiec jako osoba postronna bójce, co usiłuje wykazać skarżąca, albowiem taka już nie miała miejsca, a jego motywacja, na którą wskazuje została uwzględniona przy ocenie stopnia szkodliwości społecznej jego działania i skutkowała prawidłowym rozstrzygnięciem o warunkowym umorzeniu postępowania karnego wobec niego.

Prawidłowo Sąd Rejonowy nie znalazł podstaw do zastosowania wobec oskarżonego art. 217 § 2 kk uznając, że nie ma żadnych przesłanek do przyjęcia, iż działanie Ł. C. (1) spowodowane było wyzywającym zachowaniem się pokrzywdzonego. Konstatacja ta, wbrew twierdzeniom obrońcy jest prawidłowa. Trudno uznać aby zachowanie się pokrzywdzonego, który został pobity przez M. G. i leżał na ziemi, co poprzedzało zachowanie się Ł. C. (1), było zachowaniem wyzywającym. W ocenie Sądu Okręgowego ocena Sądu I instancji w tym zakresie jest prawidłowa. Na marginesie należy zauważyć, że przepis art. 217 § 2 kk daje sądowi możliwość odstąpienia od wymierzenia kary a nie umorzenia postępowania z tego powodu, że sprawca nie podlega karze, czego domagała się skarżąca.

Sąd Rejonowy w Puławach dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych w sprawie a argumentacja podniesiona przez obrońcę ma charakter stricte polemiczny, zatem nie może być uwzględniona.

Nie budzi zastrzeżeń Sądu Okręgowego warunkowe umorzenie postępowania karnego będące efektem przyjęcia właściwej kwalifikacji prawnej czynu. W sposób nie budzący zastrzeżeń Sąd Rejonowy ukształtował wysokość nawiązki na rzecz pokrzywdzonego, mając na uwadze sytuację materialną Ł. C..

Mając powyższe na uwadze i nie stwierdzając uchybień z art. 439 kpk i 440 kpk Sąd Okręgowy utrzymał zaskarżony wyrok w mocy.

O kosztach obrony z urzędu wykonanej w stosunku do oskarżonego Ł. C. w postępowaniu odwoławczym orzeczono na podstawie ustawy z dnia 16 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze w zw. z par. 14 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

Na podstawie art. 624 par. 1 kpk w zw. z art. 634 kpk Sąd Okręgowy zwolnił oskarżonego od kosztów sądowych związanych z postępowaniem przed Sądem II instancji, określając jednocześnie, że wchodzące w ich skład wydatki ponosi Skarb Państwa. U podstaw rozstrzygnięcia legło to, że oskarżony uzyskuje minimalne dochody z tytułu zatrudnienia, jest zaś studentem opłacającym samodzielnie naukę, co skutkuje uznaniem, że uiszczenie kosztów sądowych byłoby dla niego zbyt uciążliwe z uwagi na sytuację majątkową i wysokość dochodów.

Elżbieta Daniluk Magdalena Kurczewska-Śmiech Elżbieta Kowalska