Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

Sygn. akt I C 161/12

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 października 2013 r.

Sąd Okręgowy w Lublinie I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SO Zofia Homa

Protokolant: Joanna Malena

po rozpoznaniu w dniu 15 października 2013r. w Lublinie

na rozprawie

sprawy z powództwa: Y. A.

przeciwko: Skarbowi Państwa reprezentowanemu przez Komendanta Miejskiego Policji w L., Prokuraturę Rejonową P. w W., Komendę Stołeczną Policji w W.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego Skarbu Państwa reprezentowanego przez Komendanta Miejskiego Policji w L., Prokuraturę Rejonową P. w W., Komendę Stołeczną Policji w W. na rzecz powódki Y. A. kwotę 50 000 ( pięćdziesiąt tysięcy) złotych tytułem zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 17 kwietnia 2012 roku do dnia zapłaty;

II.  w pozostałym zakresie powództwo oddala;

III.  nieuiszczone koszty sądowe od których powódka była zwolniona przejmuje na rachunek Skarbu Państwa.

Sygn. akt I C 161/12

I.UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 2 marca 2012 roku, powódka Y. A. wniosła
o zasądzenie od pozwanego Skarbu Państwa reprezentowanego przez Komendanta Miejskiego Policji w L., Prokuraturę Rejonową P. w W. oraz Komendę Stołeczną Policji solidarnie na rzecz powódki kwoty 205.000,00zł z ustawowymi odsetkami od dnia doręczenia odpisu pozwu do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę oraz naruszenie dóbr osobistych. Ponadto powódka wniosła o zasadzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, iż mąż powódki M. D.zmarł w niejasnych okolicznościach w W.dokąd udał się w dniu
28 września 2007 roku w poszukiwaniu pracy. Zwłoki zmarłego zostały znalezione w dniu 29 września 2007 roku. Z uwagi na miejsce ujawnienia zwłok czynności dochodzeniowo-śledcze prowadził Komisariat Kolejowy Policji
w W.pod nadzorem Prokuratury Rejonowej W. P.. Zaznaczono, iż powódka zgłosiła zaginięcie męża w Komisariacie (...)Policji
w L.w ciągu 3 dni od jego wyjścia z domu. Mimo licznych próśb i ponagleń powódki czynności poszukiwawcze Komisariatu (...)Policji w L.zostały podjęte dopiero w dniu 8 października 2007 roku. Podkreślono, iż nie występowały żadne przeszkody, które uzasadniałyby Policji podjęcie czynności poszukiwawczych wobec osoby zaginionego męża powódki ze zwłoką bądź odmowę ich podjęcia. Ponadto, na prośbę powódki poszukiwań podjęły się także jej rodzina i znajomy, którzy przy splocie przypadkowych zdarzeń odnaleźli ciało męża powódki w Zakładzie Medycyny Sądowej w W.. Jednakże o znalezieniu ciała męża powódka nie została poinformowana zarówno przez funkcjonariuszy Komisariatu (...)policji w L., Prokuraturę Rejonową P.w W.jak też funkcjonariuszy Komisariatu (...)Policji w W.mimo, że w chwili odnalezienia miał on przy sobie paszport i przepustkę z Ośrodka dla Cudzoziemców, w której była wpisana powódka jako jego żona. Ponadto wskazano, iż Prokuratura nie powiadomiła powódki o śmierci męża, powódka nie została poproszona o zgodę na przeprowadzenie sekcji zwłok męża ani też nie powiadomiono powódki
o wynikach sekcji zwłok męża. Wskazano, iż dopiero w dniu 15 kwietnia 2009 roku, a więc po upływie okresu dwóch lat, zarządzeniem Prokuratora Prokuratury Rejonowej Praga-Północ w W.powódka została uznana za stronę postępowania karnego. W dniu 1 października 2007 roku
z Komisariatu Policji (...)w W.wysłane zostało pismo wraz
z kserokopią paszportu do Ambasady (...)o ustalenie
i zawiadomienie rodziny zmarłego, a następnie podjęcie decyzji co do miejsca pochowania zwłok. Powódka wskazała, iż zarzuca funkcjonariuszom działania
i zaniechania niezgodne z prawem poprzez ujawnienie danych objętych tajemnicą, nieprzestrzeganie i niestosowanie procedur poszukiwania zaginionego, nie podjęcie współpracy z powódką, zaniechanie podjęcia poszukiwania osoby zaginionego męża powódki, nie zawiadomienie powódki
o zgodnie jej męża, ponadto powódka nie została poproszona o zgodę na przeprowadzenie sekcji zwłok męża, ani tez nie została powiadomiona
o wynikach sekcji. W ten sposób naruszone zostały dobra osobiste powódki
w postaci godności, a także prawa strony postępowania do rzetelnego procesu, prawo uchodźcy do bezpieczeństwa osobistego na terytorium państwa schronienia. Wskazano, iż powódka w związku z zachowaniem pozwanych doznała ciężkiego rozstroju zdrowia psychicznego, które oddziaływuje na jej zdrowie fizyczne między innymi w postaci stanów lękowych oraz depresji
( pozew wraz z uzasadnieniem k. 2-7 ).

W odpowiedzi na pozew ( k. 39-50 ) pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powódki na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kosztów zastępstwa procesowego. Jednocześnie pozwany zgłosił zarzut przedawnienia roszczenia powódki
w całości.

W uzasadnieniu strona pozwana wskazała, iż zdarzenia, z którymi powódka wiąże powstanie krzywdy czyli rzekome nieprawidłowości
w postępowaniu jednostek organizacyjnych pozwanego związanych
z poszukiwaniem i późniejszym odnalezieniem ciała męża powódki miały miejsce w 2007 roku zatem w całości zdarzenia te miały miejsce trzy lata przed wystąpieniem przez powódkę z niniejszym pozwem. Odnosząc się merytorycznie do żądania pozwu podniesiono, iż powódka nie przedstawiła jakichkolwiek dowodów na zaistnienie naruszenia jej dóbr osobistych. Działaniom pozwanego nie można przypisać znamion bezprawności. Wskazano, iż w dniu 8 października 2007 roku powódka powiadomiła Komisariat (...)Policji w L.o tym, że jej mąż D. M.wyszedł z Ośrodka dla Uchodźców w L.przy ul. (...)w dniu 28 września 2007 roku
o godzinie 12.45 i do chwili zgłoszenia nie powrócił. Powódka podała rysopis oraz ubiór męża. Wskazano, iż treści pisma Komendanta Komisariatu (...)Policji w L.wynika, że funkcjonariusze tej jednostki nie mieli wiadomości
o zaginięciu D. M.przed oficjalnym przyjęciem zgłoszenia. Niezwłocznie po przyjęciu zawiadomienia o zaginięciu osoby został sporządzony telefonogram do Wydziału Informatyki Komendy Wojewódzkiej Policji w L.o tym zgłoszeniu oraz zarejestrowano je w bazie danych. Tego samego dnia dokonano sprawdzeń w izbach przyjęć szpitali na terenie miasta L.dotyczących ewentualnego przyjęcia zaginionego do tych placówek. Przeprowadzono również sprawdzenia pomieszczeń dla osób zatrzymanych Komendy Miejskiej Policji w L.oraz w bazie danych Krajowego Systemu Informacji Policji z wynikiem negatywnym. Zaznaczono, że w dniu 29 września 2007 roku ( kiedy jeszcze nie zgłoszono zaginięcia męża powódki ) na terenie dworca kolejowego W. W. przy zwłokach D. M.ujawniony został paszport stąd też ze względu na ustaloną tożsamość, nie został przez Komisariat Kolejowy Policji w W.zarejestrowany w bazie poszukiwanych. Z tego powodu sprawdzenie
w Krajowym Systemie Informacji Policji, w dniu zgłoszenia zaginięcia, przyniosło rezultat negatywny. W związku z tym, że zaginiony posiadał przy sobie, według zgłoszenia o zaginięciu, telefon komórkowy, zwrócono się do Wydziału Techniki Operacyjnej Komendy Wojewódzkiej Policji w L.
z prośbą o ustalenie czy z telefonu tego wykonywane były połączenia oraz
o ewentualnie ustalenie z jakiego miejsca. Następnego dnia funkcjonariusz prowadzący poszukiwania udał się do miejsca pobytu zaginionego, tj. Ośrodka dla Uchodźców w L.przy ul. (...), gdzie przeprowadził rozpytania na temat osoby męża powódki. Wskazano, iż w dniu 16 października 2007 roku do Komisariatu (...)Policji w L.zgłosiła się rodzina zaginionego, która powiadomiła, że nie nawiązał on dotychczas żadnego kontaktu. W dniu 23 października 2007 roku prowadzący czynności poszukiwawcze, udał się ponownie na ul. (...)w L.do Ośrodka dla Uchodźców, gdzie w rozmowie z kierowniczką tej placówki ustalił,
że zwłoki poszukiwanego D. M.zostały odnalezione w dniu
29 września 2007 roku na terenie dworca W. W., a rodzina zmarłego dowiedziała się o tym fakcie i udała się do W.celem załatwiania formalności związanych z jego pogrzebem. Powyższą informację funkcjonariusz zweryfikował w rozmowie z policjantem Komisariatu (...)w W., a następnie w rozmowie z pracownikiem firmy pogrzebowej, a potwierdził ostatecznie w rozmowie z prokuratorem Prokuratury Rejonowej W. P., która nadzorowała postępowanie przygotowawcze prowadzone w kierunku nieumyślnego spowodowania śmierci. Mając dostateczną pewność, że to zwłoki poszukiwanego zostały odnalezione,
a jego rodzina, w tym żona, wie o tym i jest w trakcie załatwiania formalności pogrzebowych, funkcjonariusz wykonał czynności związane z odwołaniem zaginięcia osoby. W ocenie strony pozwanej, analiza powyższych czynności przeprowadzonych w sprawie zgłoszenia zaginięcia D. M., nie daje podstaw do przyjęcia, iż doszło do jakichkolwiek naruszeń proceduralnych ( odpowiedź na pozew k. 39-50 ).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 29 września 2007 roku, o godzinie 17.25 Komisariat Kolejowy Policji w W.został powiadomiony, że w jednej z toalet na terenie dworca PKP W. W.znaleziono ciało mężczyzny. Na miejsce zdarzenia wysłano patrol Policji, grupę operacyjno-dochodzeniową wraz
z technikiem kryminalistyki. Wezwany na miejsce lekarz Pogotowia Ratunkowego stwierdził zgon mężczyzny i wystawił kartę informacyjną na dane: ,,M. D.L 34’’, z zapisem: ,,zgon przed przybyciem Zespołu, okoliczności zgonu niejasne’’. Następnie poinformowano o zaistniałym zdarzeniu Prokuraturę Rejonową W.- P.i pod nadzorem przybyłego na miejsce Prokuratora przeprowadzono oględziny miejsca zdarzenia i zwłok oraz sporządzono protokół przesłuchania świadka – pracownicy toalety publicznej na dworcu PKP W. W.. Po wykonaniu czynności, ciało M. D.przekazano do Zakładu Medycyny Sądowej przy ul. (...)w W. ( notatka urzędowa k. 1 dołączonych akt 2Ds 693/07/I, protokół oględzin k. 2-4 dołączonych akt 2Ds 693/07/I, protokół oględzin k. 5-6 dołączonych akt 2Ds 693/07/I, karta informacyjna k. 7 dołączonych akt 2Ds 693/07/I, protokół przesłuchania świadka k. 10-11 dołączonych akt 2Ds 693/07/I ).

Przy zmarłym znaleziono między innymi dowód tożsamości wydany
w dniu 16 lipca 2003 roku przez (...)– T.Miejski Urząd Spraw Wewnętrznych Obwodu T., seria (...), nr (...) ( notatka urzędowa k. 1v dołączonych akt 2Ds 693/07/I, dowód osobisty k. 8 dołączonych akt 2Ds 693/07/I) oraz zaświadczenie wydane przez Placówkę Straży Granicznej w T.informujące, że paszport 62-(...)wystawiony
w dniu 10 maja 2006 roku na nazwisko D. M., urodzony (...)w J., został odebrany w dniu 10 października 2006 roku
i przesłany został do Prezesa Urzędu do Spraw Repatriacji i Cudzoziemców
w W. ( zaświadczenie k. 22 dołączonych akt 2Ds 693/07/I ).

O przedmiotowym zdarzeniu powiadomiono Oficera Dyżurnego Komendy Stołecznej Policji oraz w dniu 29 września i ponownie w dniu 1 października 2007 roku powiadomiono faxem Ambasadę (...)
w W.z prośbą o ustalenie i powiadomienie rodziny zmarłego, a następnie podjęcia decyzji co do miejsca pochowania zwłok ( pismo k. 9 i k. 16 dołączonych akt 2Ds 693/07/I ).

W dniu 1 października 2007 roku w przedmiotowej sprawie zostało wszczęte śledztwo przez Prokuraturę Rejonową W.– P.
w W.w sprawie sygn. akt 2Ds-693/07/I w sprawie nieumyślnego spowodowania śmierci Ob. R. M. D. ( postanowienie
o wszczęciu śledztwa k. 12 k. dołączonych akt 2Ds 693/07/I ). Zarządzeniem
z dnia 1 października 2007 roku Prokuratura Rejonowa W.– P.w W.powierzyła prowadzenie śledztwa w przedmiotowej sprawie Komisariatowi Kolejowemu Policji w W. ( zarządzenie k. 13 dołączonych akt 2Ds 693/07/I ). Postanowieniem Prokuratury Rejonowej W. P.w W.z dnia 1 października 2007 roku powołano biegłego lekarza z zakresu medycyny sądowej z Zakładu Medycyny Sądowej Akademii Medycznej w W.przy ul. (...)celem dokonania zewnętrznych i wewnętrznych oględzin zwłok M. D.
( postanowienie k. 14-15 dołączonych akt 2Ds 693/07/I ). W dniu 3 października 2007 roku zostały przeprowadzone oględziny i otwarcie zwłok M. D., podczas których nie stwierdzono obecności obrażeń świadczących
o tym aby do jego śmierci przyczyniła się doznany uraz mechaniczny. Sekcyjnie stwierdzono cechy ostrej niewydolności krążeniowo – oddechowej oraz różnoczasowe ślady po wkłuciach igieł lekarskich ( protokół k. 24 i k. 55-59 dołączonych akt 2Ds 693/07/I ). Ujawnione przy zwłokach M. D.dwa zawiniątka folii aluminiowej z zawartością proszku koloru brunatnego oraz kapsel metalowy z zawartością proszku koloru brunatnego – wykazały obecność heroiny, zaliczanej do środków odurzających grupy I-N ( protokół k. 42 dołączonych akt 2Ds 693/07/I, wykaz k. 43 dołączonych akt 2Ds 693/07/I, postanowienie k. 50 dołączonych akt 2Ds 693/07/I ).

W toku dalszych czynności mających na celu ustalenie okoliczności śmierci M. D. jak również ustalenia krewnych pokrzywdzonego, dopiero w dniu 19 października 2009 roku przesłuchano szwagrów M. D., tj. A. A. oraz A. B., którzy ponadto uczestniczyli w czynności okazania zwłok M. D. w Zakładzie Medycyny Sądowej w W. ( protokoły przesłuchań k. 28-31 dołączonych akt 2Ds 693/07/I ).

W trakcie trwania powyższego postępowania, w dniu w dniu
8 października 2007 roku powódka zgłosiła się do Komisariatu (...)Policji
w L.i powiadomiła o tym, że jej mąż D. M.wyszedł
z Ośrodka dla Uchodźców w L.przy ul. (...)w dniu 28 września 2007 roku o godzinie 12.45 i do chwili zgłoszenia nie powrócił. Powódka podała rysopis oraz ubiór męża. Niezwłocznie po przyjęciu zawiadomienia o zaginięciu osoby został sporządzony telefonogram do Wydziału Informatyki Komendy Wojewódzkiej Policji w L.o tym zgłoszeniu oraz zarejestrowano je w bazie danych. Tego samego dnia dokonano sprawdzeń w izbach przyjęć szpitali na terenie miasta L.dotyczących ewentualnego przyjęcia zaginionego do tych placówek. Przeprowadzono również sprawdzenia pomieszczeń dla osób zatrzymanych Komendy Miejskiej Policji w L.oraz w bazie danych Krajowego Systemu Informacji Policji z wynikiem negatywnym (zawiadomienie o zaginięciu k. 51-54, telegram k. 55-56, telegram k. 59 i k. 60 ).

W związku z tym, że zaginiony posiadał przy sobie, według zgłoszenia o zaginięciu, telefon komórkowy, zwrócono się do Wydziału Techniki Operacyjnej Komendy Wojewódzkiej Policji w L.
z prośbą o ustalenie czy z telefonu tego wykonywane były połączenia oraz
o ewentualnie ustalenie z jakiego miejsca. Następnego dnia funkcjonariusz prowadzący poszukiwania udał się do miejsca pobytu zaginionego, tj. Ośrodka dla Uchodźców w L.przy ul. (...), gdzie przeprowadził rozpytania na temat osoby męża powódki (notatka służbowa k. 57, pismo k. 58 ).

W dniu 16 października 2007 roku do Komisariatu (...) Policji w L.zgłosiła się rodzina zaginionego, która powiadomiła, że nie nawiązał on dotychczas żadnego kontaktu. Poszukiwań zaginionego podjęły się także rodzina powódki i znajomy, którzy odnaleźli ciało męża powódki w Zakładzie Medycyny Sądowej w W.. O znalezieniu ciała męża powódka nie została poinformowana przez funkcjonariuszy Komisariatu (...) policji w L., Prokuraturę Rejonową P.w W.jak też funkcjonariuszy Komisariatu (...)Policji w W. ( notatka służbowa k. 61, pismo k. 64, odwołanie zaginięcia osoby k. 65 ).

W tym czasie powódka nie miała żadnych wieści o losie swojego męża. Powódka od roku znajdowała się w obcym kraju o obcej kulturze, słabo władała językiem polskim. Niepowiadomienie powódki od razu o śmierci męża i niepewność co do jego losu spowodowały niej wystąpienie ostrej reakcji na stres, stanowiącej formę zaburzeń adaptacyjnych – stanowiących rozstrój zdrowia. Zaburzenia w tej postaci trwały do czasu uzyskania przez nią informacji o losie męża .

W dniu 22 października 2007 roku powódka upoważniła firmę (...) z siedzibą w W., zajmującą się usługami pogrzebowymi do załatwienia wszelkich formalności związanych z przetransportowania ciała męża M. D. z Polski do I. ( upoważnienie k. 46 dołączonych akt 2Ds 693/07/I ).

W dniu 23 października 2007 roku prowadzący czynności poszukiwawcze, udał się ponownie na ul. (...)w L.do Ośrodka dla Uchodźców, gdzie w rozmowie z kierowniczką tej placówki ustalił,
że zwłoki poszukiwanego D. M.zostały odnalezione w dniu
29 września 2007 roku na terenie dworca W. W., a rodzina zmarłego dowiedziała się o tym fakcie i udała się do W.celem załatwiania formalności związanych z jego pogrzebem. Powyższą informację funkcjonariusz zweryfikował w rozmowie z policjantem Komisariatu (...)w W., a następnie w rozmowie z pracownikiem firmy pogrzebowej, a potwierdził ostatecznie w rozmowie z prokuratorem Prokuratury Rejonowej W. P., która nadzorowała postępowanie przygotowawcze prowadzone w kierunku nieumyślnego spowodowania śmierci. Uzyskując potwierdzenie, że to zwłoki poszukiwanego zostały odnalezione,
a jego rodzina, w tym żona, wie o tym i jest w trakcie załatwiania formalności pogrzebowych, funkcjonariusz wykonał czynności związane z odwołaniem zaginięcia osoby ( notatka służbowa k. 61, pismo k. 64, odwołanie zaginięcia osoby k. 65 ).

Postanowieniem z dnia 14 grudnia 2007 roku Prokuratura Rejonowa W. P.w W.umorzyła śledztwo w sprawie ujawnienia nieumyślnego spowodowania śmierci ob. R. M. D.
w dniu 29 września na terenie dworca PKP (...)– ubikacja męska tunel środkowy, tj. o czyn z art. 155kk, wobec braku cech przestępstwa
( postanowienie k. 51-52 dołączonych akt 2Ds 693/07/I ).

W dniu 10 lutego 2009 roku ( data stempla pocztowego k. 73 dołączonych akt 2Ds 693/07/I ), powódka A. Y. złożyła w Prokuraturze Rejonowej W. P. w W. wniosek
o doręczenie jej jako stronie reprezentującej prawa zmarłego M. D., odpisu postanowienia o umorzeniu postępowania bowiem – jak wskazała – nie była jako żona zmarłego, a więc jako strona postępowania, właściwie informowana o toku oraz o wynikach postępowania ( wniosek k. 69 dołączonych akt 2Ds 693/07/I ).

W dniu 15 kwietnia 2009 roku Prokuratura Rejonowa W. P. w W. wydała zarządzenie o uznaniu A. Y. za stronę postępowania karnego w sprawi 2 Ds. 693/07/I i doręczeniu jej postanowienia
z dnia 21 grudnia 2007 roku o umorzeniu śledztwa ( zarządzenie k. 79 dołączonych akt 2Ds 693/07/I ).

Należy zauważyć, że w sprawie zasięgnięto opinii biegłych sądowych z zakresu psychiatrii psychologii. W ramach kontroli merytorycznej i formalnej opinii biegłych, nie dopatrzył się Sąd nieprawidłowości pozwalających na odebranie złożonym opiniom przymiotu pełnowartościowego źródła dowodowego. Biegli wskazali bowiem wszelkie przesłanki przyjętego rozumowania, przedstawili także jego tok. Wnioski płynące z opinii przedstawione są klarownie i logicznie wynikają z przyjętych podstaw. Sąd nie dopatrzył się błędów logicznych, niezgodności z życiowym doświadczeniem bądź też niespójności z pozostałym materiałem dowodowym. W tych warunkach opinia posłużyła za pełnowartościową podstawę dokonanych ustaleń faktycznych.

Sąd uwzględnił także zeznania powódki oraz świadków w zakresie w jakim ustalił powyższy stan faktyczny, gdyż są zgodne z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie.

Prawdziwość zgromadzonych w sprawie dokumentów urzędowych i prywatnych nie była przedmiotem zarzutów stron, a także nie wzbudziła wątpliwości Sądu.

Przywołane wyżej dowody w takiej konfiguracji tworzą łańcuch dowodów niesprzecznych wewnętrznie, wzajemnie, logicznie się dopełniających. Zgodnie z treścią art. 328 § 2 k.p.c. Sąd jest zwolniony ze wskazywania przyczyn, dla których dał wiarę dowodom stanowiącym podstawę ustaleń faktycznych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W niniejszej sprawie powódka Y. A. domagała się zasądzenia na jej rzecz kwoty 205.000,00zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę oraz naruszenie dóbr osobistych, wiążąc swoje roszczenie z nieprawidłościami w działaniu Komendy Stołecznej Policji, Prokuratury Rejonowej W. – P. w W., Komendanta Miejskiego Policji w L. związanymi z czynnościami poszukiwania i późniejszym odnalezieniem ciała męża powódki M. D..

Zgodnie z treścią art. 23 k.c. dobra osobiste człowieka, takie jak
w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach.

W świetle art. art. 24 § 1 i § 2 k.c. ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba
że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny. Jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych.

Powołany na wstępie rozważań przepis art. 24kc, wskazuje na następujące elementy uprawniające do podjęcia działań celem ochrony dóbr osobistych:

- istnienie dobra osobistego;

- bezprawność wynikająca z cudzego działania, wymierzonego przeciwko dobru osobistemu;

- zagrożenie dobra osobistego wywołane cudzym działaniem;

- bezprawność działania osoby trzeciej, która przejawia się w naruszeniu dobra osobistego.

Wskazać należy, iż nie jest konieczne dla określenia istoty ochrony dóbr osobistych ustalenie mierników naruszenia poszczególnych dóbr. Przedmiotem skierowanego erga omnes obowiązku nie jest bowiem tylko zakaz ,,skutecznego naruszenia’’ pewnego stanu rzeczy, lecz znacznie szerszy ogólny zakaz samego jego ,,naruszania’’, czyli podejmowania – jako generalnie bezprawnych – zachowań wkraczających w sferę cudzego dobra osobistego. Ochronie, wyrażonej w szczególności konstrukcją domniemania bezprawności podlega już pewna bariera wyznaczająca granicę zagrożenia chronionego stanu rzeczy, której to granicy przekraczać z zasady nie wolno, niezależnie od tego, czy znajdujące się za tą granicą dobro zostanie ,,skutecznie naruszone’’ ponieważ zgodnie z art. 24§1kc wystarczy już tylko samo zagrożenie.

Przy ocenie czy doszło do naruszenia dobra osobistego decydujące znaczenie ma nie tyle subiektywne odczucie osoby żądającej ochrony prawnej, ale to, jaką reakcję wywołuje w społeczeństwie to naruszenie. Ocena ta musi być dokonana przy stosowaniu kryteriów obiektywnych (por. wyrok SN z dnia 17 września 2004r., sygn. akt V CK 69/04, LEX nr 197661; wyrok SN z dnia 26 października 2001r., sygn. akt V CKN 195/01, LEX nr 53107). Stanowisko takie potwierdzają także poglądy doktryny. Naruszenie dóbr osobistych ma zatem nastąpić zarówno w formie subiektywnej, tj. osoba, której dobra osobiste naruszono ma mieć takie odczucie jak i formie obiektywnej, tj. wskazane działanie ma stanowić naruszenie dóbr osobistych także w ogólnej ocenie społecznej. Należy mieć także na uwadze wskazanie Sadu Najwyższego, który w wyroku z dnia 19 maja 2004r. o sygn. akt I CK 636/2003 wskazuje iż, przy ocenie czy doszło do naruszenia dobra osobistego, nie można zupełnie wykluczyć subiektywnego odczucia osoby żądającej ochrony prawnej.

W doktrynie podkreśla się, iż dobro to jest dobrem szczególnie chronionym: „Związki istniejące pomiędzy poszczególnymi dobrami osobistymi pozwalają na wykazanie grupy dóbr pierwotnych oraz grupy norm pochodnych od tych pierwszych. Dobrami pierwotnymi są w ścisłym ujęciu tylko życie i godność …”. (T. Sokołowski, Kodeks cywilny. Komentarz. Tom I. Część ogólna, LEX 2009). Ponadto art. 30 Konstytucji RP stanowi, iż: „Przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności i praw człowieka i obywatela. Jest ona nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz publicznych”.

Materiał zgromadzony w niniejszej sprawie wykazał, iż doszło do naruszenia dobra osobistego powódki w postaci czci, godności, zdrowia, w tym spokoju psychicznego. Naruszona została zarówno cześć wewnętrzna, jak i część zewnętrzna. Rozróżnienia tych pojęć dokonał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 28 maja 1971r. w sprawie II PZP 33/70 opubl. w OSNCP 1971 z.11 poz. 188. W orzeczeniu tym Sąd Najwyższy stwierdził, co następuje: „W literaturze cywilistycznej odróżniano w związku z tym „cześć zewnętrzną” w postaci dobrej sławy, dobrego imienia, szacunku od „czci wewnętrznej” w znaczeniu godności osobistej, wyobrażenia o własnej wartości”.

Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 29 października 1971 r., (sygn. akt II CR 455/71 opubl. ONSC 1972 /4/77), wskazał, iż naruszenie dóbr osobistych może powodować ujemne skutki w każdej dziedzinie życia pokrzywdzonego.

Ze wskazanych wyżej przepisów wynika, że podstawową przesłanką uwzględnienia roszczeń o ochronę dóbr osobistych jest bezprawny charakter naruszenia bądź zagrożenia dobra osobistego.

Na podstawie art. 417 § 1 k.c. za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa. Dodatkowo na podstawie art. 417 ² k.c., jeżeli przez zgodne z prawem wykonywanie władzy publicznej została wyrządzona szkoda na osobie, poszkodowany może żądać całkowitego lub częściowego jej naprawienia oraz zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę, gdy okoliczności, a zwłaszcza niezdolność poszkodowanego do pracy lub jego ciężkie położenie materialne, wskazują, że wymagają tego względy słuszności.

Powódka została poszkodowana działaniem funkcjonariuszy pozwanego Skarbu Państwa i doznała negatywnych skutków naruszenia jej dóbr osobistych. Wskazane działania i zaniechania ujemnie wpłynęły na powódkę i zadały jej cierpień natury moralnej. Naruszone zostały godność, cześć powódki zarówno zewnętrzna jak i wewnętrzna oraz spokój psychiczny. Działanie pracowników pozwanego Skarbu Państwa wpłynęło bardzo szkodliwe na życie osobiste
i rodzinne powódki. Funkcjonariusze państwowi nie przestrzegali zasady rzetelności i staranności w prowadzonych czynnościach. Powyższe okoliczności wskazują na niedbalstwo pracowników pozwanego Skarbu Państwa.

Bezspornym w sprawie jest fakt, iż w dniu 29 września 2007 roku na terenie dworca PKP W. W.w W.ujawniono zwłoki męża powódki – M. D., obywatela (...), narodowości (...).

Śledztwo w sprawie 2Ds. 693/07 zostało wszczęte i było prowadzone
w kierunku podejrzenia nieumyślnego spowodowania śmierci, tj. art. 155kk. Kwalifikacja prawna z art. 155kk stanowi podstawę prawną przyjmowaną rutynowo, natomiast prowadzone w tym przedmiocie postępowanie przygotowawcze przybiera formułę ustalenia przyczyn i okoliczności śmierci,
a zwłaszcza ustalenia, czy do zdarzenia przyczyniły się, umyślnie bądź nieumyślnie, osoby trzecie. Na marginesie wskazać w tym miejscu należy, iż na podstawie przeprowadzonych w sprawie dowodów wykluczono wersję o udziale innych osób w spowodowaniu śmierci M. D., natomiast wynik oględzin zewnętrznych i otwarcia zwłok oraz badań chemiczno – histopatologicznych dał podstawę do przyjęcia, iż przyczyną śmierci pokrzywdzonego było ostre zatrucie opiatami ( heroiną ).

Tożsamość wymienionego ustalono na podstawie znalezionego przy zwłokach dowodu osobistego (...)– i na tej podstawie Komisariat Kolejowy Policji w W.prowadzący czynności w sprawie po raz pierwszy w dniu 29 września 2009 roku przesłał stosowną informację do Ambasady (...) w W.. W dniu 1 października 2009 roku Komisariat Kolejowy Policji w W.po raz drugi przesłał stosowną informację do Ambasady (...) w W.z prośbą o ustalenie
i powiadomienie rodziny zmarłego, a następnie podjęcia decyzji co do miejsca pochowania zwłok.

Podkreślenia w tym miejscu wymaga, iż stosownie do art. 39 Konwencji konsularnej między Rzeczpospolitą Polską a Federacją Rosyjską z dnia 22 maja 1992 roku ( Dz.U. nr 140, poz. 687), właściwe organy państwa przyjmującego powiadamiają niezwłocznie urzędnika konsularnego o zgonie obywatela Państwa wysyłającego i przekazują mu bezpłatnie odpis aktu zgonu.

Biorąc powyższe pod uwagę oraz fakt, iż w chwili odnalezienia zwłok M. D.Komisariat Kolejowy Policji w W.- jak twierdzi - nie posiadał informacji, iż zmarły ubiegał się o nadanie statusu uchodźcy oraz dodatkowo biorąc pod uwagę fakt, iż powiadomienie nastąpiło tego samego dnia co znalezienie zwłok, to uznać należy, iż pierwsze powiadomienie w dniu
29 września 2009 roku Ambasady (...) w W.o znalezieniu zwłok M. D.było prawidłowe, zgodne z cyt. wyżej Konwencją. Jednakże nie można uznać, iż ponowne powiadomienie, tj. w dniu
1 października 2009 roku Ambasady (...) w W.z prośbą
o ustalenie i powiadomienie rodziny zmarłego, a następnie podjęcia decyzji co do miejsca pochowania zwłok było uzasadnione. Organ prowadzący postępowanie dysponował już kilkudniowym okresem czasu od dnia odnalezienia zwłok M. D.i miał możliwość poczynienia odpowiednich ustaleń. Powódka wskutek zaniedbań funkcjonariuszy pozwanego nie została powiadomiona o znalezieniu ciała męża. Informacji takiej nie uzyskała ani od funkcjonariuszy Komisariatu (...)Policji w L., ani przez funkcjonariuszy Komisariatu (...)Policji w W.ani przez nadzorującą czynności Prokuraturę Rejonową W.– P.
w W., mimo, iż przy zwłokach znaleziono dowód osobisty oraz przepustkę z Ośrodka dla Cudzoziemców w L., w którym zamieszkiwał wraz z żoną.

Podkreślenia w tym miejscu wymaga, iż fundamentalne znaczenie w niniejszej sprawie ma okoliczność, iż powódka i jej mąż ubiegali się o status uchodźcy. Fakt ten został całkowicie zignorowany bowiem wbrew zapisom prawa zamiast zapewnić uchodźcom bezpieczeństwo osobiste w czasie ich pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej funkcjonariusze Komisariatu (...) Policji w W. powtórnie – o czym była już mowa powyżej - w dniu 1 października 2009 roku powiadomili organ państwa obcego, wrogiego powódce i jej mężowi.

W postępowaniu o nadanie statusu uchodźcy na podstawie art. 29 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 roku o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, sporządza się odciski linii papilarnych oraz na podstawie art. 119 ust. 1 pkt 1 i 6a tej ustawy prowadzi się rejestr dotyczący cudzoziemców ubiegających się o nadanie statusu uchodźcy oraz rejestr odcisków linii papilarnych. Dane z rejestrów udostępnia się organom policji i prokuratury Komendant Główny Policji za pomocą urządzeń teletransmisyjnych ( art. 123 ust. 3 i 4 ). Odciski linii papilarnych dla cudzoziemców prowadzi się w systemie informatycznym na podstawie art. 14 ust. 2, art. 93 ust. 1, art. 98 ust. 4 i art. 101 ust.3 ( art. 124 ust. 1 ustawy o cudzoziemcach ). Art. 86a ust. 3 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 roku o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej stanowi, iż ustalenie tożsamości cudzoziemca odbywa się poprzez sprawdzenie odcisków linii papilarnych pobranych od cudzoziemca w Wizowym Systemie Informacyjnym. Bezspornym jest, iż funkcjonariusze Komisariatu (...) Policji w W. zaniechali sprawdzenia odcisków linii papilarnych zmarłego w rejestrach w celu ustalenia jego tożsamości, czym naruszyli powyżej cyt. przepis art. 86a ust. 3 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 roku o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

W toku dalszych czynności mających na celu ustalenie okoliczności śmierci M. D. jak również ustalenia krewnych pokrzywdzonego, dopiero w dniu 19 października 2009 roku przesłuchano szwagrów M. D., tj. A. A. oraz A. B., którzy ponadto uczestniczyli w czynności okazania zwłok M. D. w Zakładzie Medycyny Sądowej w W.. Rozpoznali oni pokrzywdzonego, nadto mąż siostry zmarłego – A. B. zobowiązał się do przekazania przedmiotów znalezionych przy zmarłym oraz potwierdził, że z pomocą rodziny będzie zorganizowany pochówek M. D.. Z informacji uzyskanych od wymienionych osób wynikało, że pokrzywdzony na terenie Polski zamieszkiwał wraz z żoną – Y. A. w ośrodku dla uchodźców w L.. Uznać zatem należy, że zarówno w zakresie czynności wykonywanych przez Komisariat Kolejowy Policji w W. jak i Prokuraturę Rejonową W. P. w W. – jako organ nadzorujący postępowanie, nie dochowano maksymalnej staranności w zakresie ustalenia miejsca pobytu osób najbliższych, w tym żony zmarłego oraz przyznania jej statusu pokrzywdzonego, co skutkowało naruszeniem art. 316§1kpk, a zatem niepoinformowaniem jej o czasie i miejscu przeprowadzenia czynności oględzin i otwarcia zwłok oraz naruszeniem art. 318kpk, tj. niedoręczeniem postanowienia o dopuszczeniu dowodu z opinii biegłych z zakresu medycyny sądowej i podjętej decyzji merytorycznej. Zgodnie bowiem z art. 52§2kpk w wypadku gdy organ prowadzący postępowanie dysponuje informacjami o osobach najbliższych dla pokrzywdzonego, powinien pouczyć o przysługujących uprawnieniach co najmniej jedną z nich. W toku śledztwa 2 Ds. 693/07 wypełnienia przedmiotowej dyrektywy bezsprzecznie zabrakło.

Z drugiej strony zwrócić należy uwagę, że sekcja zwłok jako czynność wymagająca natychmiastowego działania, standardowo przeprowadzana jest bez zbędnej zwłoki, z reguły bez dostatecznej wiedzy odnośnie osób, które zgodnie z treścią art. 52§1kpk korzystają z praw strony postępowania karnego. Stosownie do art. 209§1kpk, jeżeli zachodzi podejrzenie przestępnego spowodowania śmierci, przeprowadza się oględziny i otwarcie zwłok. Przepis ten nakłada na prokuratora obowiązek działania, a zatem w każdej sytuacji podejrzenia zaistnienia przestępstwa związanego ze śmiercią człowieka badanie sekcyjne jest obowiązkowe, w szczególności nie może być limitowane zgodą innych osób.

Należy zwrócić uwagę, iż powódka wnioskiem z dnia 4 lutego 2009 roku wystąpiła do Prokuratury Rejonowej W. P. w W. o doręczenie jej – jako żonie pokrzywdzonego – postanowienia o umorzeniu postępowania oraz o udostępnienie akt sprawy i dopiero wówczas zarządzeniem z dnia 15 kwietnia 2009 roku nadano powódce status pokrzywdzonej, doręczono postanowienie o umorzeniu śledztwa oraz poinformowano o możliwości zapoznania się z aktami sprawy.

Konsekwencje powyższych uchybień popełnionych przez Komisariat Kolejowy Policji w W. oraz Prokuraturę Rejonową W. P. w W. były dla powódki dość poważne. Powódka nie została bowiem poinformowana o zgonie swojego męża, nie posiadała wiedzy o toczącym się postępowaniu przygotowawczym, organach je prowadzących i miejscu wykonywanych czynności procesowych. Powódka powzięła informację o śmierci męża oraz o przeprowadzonej sekcji zwłok od swoich krewnych. Potwierdzeniem tego jest między innymi upoważnienie z dnia 22 października 2007 roku podpisane przez powódkę, z treści którego wynika upoważnienie firmy zajmującej się usługami pogrzebowymi do przetransportowania ciała męża.

Jednoznacznie stwierdzić należy, iż powódka pozbawiona została rzetelnego postępowania karnego.

Dla udzielenia ochrony nie jest konieczne wykazywanie winy sprawcy czynu zagrażającego lub naruszającego cudzym dobrom osobistym, czy też nawet świadomości, wystarczy obiektywna ocena wadliwości zachowania z punktu widzenia szeroko rozumianego porządku prawnego i reguł postępowania obowiązujących w danym społeczeństwie (wyrok Sądu Najwyższego z 19 lipca 1982r., I CR 255/82 niepublikowany; wyrok Sądu Najwyższego z 25 października 1982r., I CR 239/82 niepublikowany). Odpowiedzialnymi za naruszenie dóbr osobistych powódki są reprezentujący Skarb Państwa funkcjonariusze państwowi Komisariatu (...)Policji w W., Prokuratury Rejonowej W.– P.w W.oraz Komisariatu (...) Policji w L.. Wskazane osoby pogwałciły obowiązki wynikające ze standardów ich pracy.

Żądanie zapłaty zadośćuczynienia pieniężnego znajduje swoje oparcie w treści art. 448 k.c. i 417 ² k.c. Jak słusznie zważył Sąd Najwyższy, poczucie krzywdy i związane z tym cierpienie psychiczne, wywołane zwłaszcza rażącym naruszeniem czci, mogą być co do nasilenia (intensywności) znacznie większe i bardziej dotkliwe, aniżeli przeżycia wynikłe z uszkodzenia ciała i rozstroju zdrowia. (E. Gniewek, Kodeks cywilny. Komentarz. C.H. Beck 2008). Jak wskazuje doktryna zadośćuczynienie pieniężne jest najbardziej efektywnym środkiem ochrony dóbr osobistych. Zasądzoną tytułem zadośćuczynienia sumę pieniężną przyznaje się bezpośrednio poszkodowanemu. Zadośćuczynienie ma charakter kompensacyjny, choć niewątpliwie nie można powiedzieć, że wyrównuje, jak to ma miejsce w przypadku odszkodowania, doznaną przez poszkodowanego szkodę niemajątkową. W doktrynie wskazuje się, że zasada pełnego naprawienia szkody nie odnosi się do szkody niemajątkowej, ponieważ jest to taki rodzaj uszczerbku, jakiego nie da się naprawić. Bardziej zasadne w przypadku zadośćuczynienia jest posługiwanie się sformułowaniem „wynagrodzenie wyrządzonej szkody niemajątkowej”. Jednak o wynagrodzeniu doznanej przez poszkodowanego szkody niemajątkowej można mówić w sytuacji, gdy suma pieniężna przyznana tytułem zadośćuczynienia jest w odpowiedniej wysokości. Zadośćuczynienie powinno złagodzić poczucie krzywdy, negatywne odczucia powstałe w wyniku naruszenia dóbr osobistych” .(J. Balcarczyk, Dobra osobiste w XXI wieku, wyd. WolterKluwer Polska, str. 38).

Okoliczności niniejszej sprawy w postaci skutków dla powódki wynikłych w bezpośrednim związku z naruszeniem przez pozwanego jej dóbr osobistych w pełni uzasadniają przyznanie zadośćuczynienia w kwocie 50.000,00zł., w pozostałym zakresie powództwo podlega oddaleniu.Wymiar naruszenia dóbr osobistych powódki, waga naruszonych praw oraz zasad przez pracowników pozwanego reprezentujących władzę państwową obiektywnie szkodzi powódce jak również ogółowi społeczeństwa.

Ustalając wysokość zadośćuczynienia na rzecz powódki Sąd miał na uwadze rozmiar ujemnych następstw w sferze psychicznej powódki. Niewątpliwie powódce towarzyszyły obawy związane z powiadomieniem o śmierci męża ambasady R., obawy te dotyczyły reperkusji wobec niej i jej dziecka. Obawy te były obiektywne. Powódka cały czas korzysta z ochrony przewidzianej dla cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie ustawy z dnia 13 czerwca 2003r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ( Dz. U. 2012.680). Ochrona ta jest udzielana tylko w uzasadnionych przypadkach obawy przed prześladowaniami w kraju pochodzenia z powodu rasy, religii, narodowości, przekonań politycznych lub przynależności do określonej grupy społecznej.

Nieuiszczone przez powódkę koszty sądowe w postaci opłaty sądowej od pozwu oraz wydatki na opinie biegłych, Sąd przejął na rachunek Skarbu Państwa ( punkt III wyroku ).

Z tych względów orzeczono jak w wyroku.