III AUa 455/18 - postanowienie z uzasadnieniem Sąd Apelacyjny w Lublinie z 2018-11-06
Sygn. akt III AUa 455/18
POSTANOWIENIE
Dnia 6 listopada 2018 r.
Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie:
Przewodniczący - Sędzia |
SA Elżbieta Czaja (spr.) |
Sędziowie: |
SA Małgorzata Rokicka-Radoniewicz SO del. do SA Iwona Jawor-Piszcz |
Protokolant: p.o. protokolanta sądowego Sylwia Zawadzka |
po rozpoznaniu w dniu 25 października 2018 r. w Lublinie na posiedzeniu jawnym
sprawy M. P. - Zakładu (...) w B.
z udziałem K. Ł.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.
o ustalenie istnienia obowiązku ubezpieczenia społecznego
na skutek skargi K. Ł. o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego
w Lublinie z dnia 25 października 2013 roku wydanym w sprawie III AUa 770/13
postanawia:
I. odrzucić skargę;
II. nie obciążać K. Ł. i M. P. kosztami postępowania.
Iwona Jawor-Piszcz Elżbieta Czaja Małgorzata Rokicka-Radoniewicz
Sygn. akt III AUa 455/18
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 15 maja 2013 r. wydanym w sprawie sygn. akt VIII U 7/13 Sąd Okręgowy w Lublinie w punkcie I oddalił odwołanie M. P. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L. z dnia 5 listopada 2012 r. obejmującej K. Ł. z tytułu wykonywania umowy zlecenia u płatnika składek M. P. obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi w okresie od dnia 1 sierpnia 2008 r. do dnia 1 marca 2009 r. oraz od 16 czerwca 2009 r. W punkcie II Sąd Okręgowy zasądził od M. P. na rzecz organu rentowego kwotę 60 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.
Apelacja wnioskodawcy od powyższego wyroku została oddalona orzeczeniem Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 25 października 2013 r., sygn. akt III AUa 770/13.
W dniu 29 listopada 2017 r. (k.32) zainteresowany K. Ł. wniósł do Sądu Apelacyjnego w Lublinie skargę o wznowienie postępowania w sprawie sygn. akt III AUa 770/13. W złożonej skardze, jako podstawę wznowienia, skarżący wskazał wykrycie nowych okoliczności i nowych środków dowodowych, które mogą mieć wpływ na wynik sprawy, z których jako strona nie mógł skorzystać w dacie prowadzonego postępowania (art. 403 pkt 2 k.p.c.). Nowym dowodem jest „program nauczania” opracowany w 2006 r., będący w codziennym użytkowaniu i zniszczony w stopniu dyskwalifikującym go jako dowód. To spowodowało, że nie mógł być przedłożony w postępowaniu przed Sądami I i II instancji. Czytelną kopię skarżący otrzymał od M. P. w dniu 30 września 2017 r. i w chwili obecnej jest to istotny dowód dający świadectwo wykonywania szkolenia tylko w ramach umowy zlecenia i jednocześnie wykluczający z tej umowy zadania egzaminacyjne, które nie mogły być w nim ujęte z racji ich odrębności. Skarżący podkreślił, że „nowe okoliczności” wskazane w at. 403 pkt 2 k.p.c. podlegały na przedłożeniu sądowi odpowiednio spreparowanych dowodów (zawierających poświadczenie nieprawdy) w postaci protokołu kontroli, ponieważ ustalone przez urzędników organu rentowego fakty są sprzeczne z dowodami w postaci zawartych umów o dzieło i zlecenia, zeznaniami strony oraz obowiązującymi przepisami prawnymi. Jako podstawę wznowienia postępowania K. Ł. wskazał również wyroki wydane przez Naczelny Sąd Administracyjny w sprawach sygn. akt II GSK 2681/15 i sygn. akt II GSK 836/15, które otrzymał od M. P. w dniu 30 września 2017 r. Zaznaczył, że w sprawach tych rozpoznaniem były objęte tożsame w treści umowy o dzieło. Podniósł, że wyroki te były czynnikiem inicjującym powzięcie wiedzy o nowych okolicznościach związanych z poświadczeniem nieprawdy w protokole kontroli. Termin określony w art. 407 § 2 k.p.c. został zatem zachowany.
Wskazując na powyższe podstawy i okoliczności skarżący domagał się wznowienia postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 25 października 2013 r., sygn. akt III AUa 770/2013.
Postanowieniem z dnia 21 grudnia 2017 r. wydanym w sprawie sygn. akt III AUa 1018/17 Sąd Apelacyjny w Lublinie odrzucił powyższą skargę K. Ł. na podstawie art. 410 § 1 k.p.c.
W uzasadnieniu Sąd Apelacyjny podnosił, że podstawa wznowienia z art. 403 § 2 k.p.c. w kontekście późniejszego wykrycia prawomocnego wyroku jest spełniona tylko wtedy, gdy wykryty wyrok był już prawomocny, zanim zapadł wyrok w postępowaniu, którego wznowienia się żąda (por. postanowienia Sądu Najwyższego z 27 czerwca 1997 r., CKN 149/97, OSNC 1998/1/9; z 21 stycznia 2011 r. II PZ 51/10, Lex nr 784934). Wyroki, na które powołuje się K. Ł., zapadły w dniu 11 kwietnia 2017 r. a zatem po uprawomocnieniu się wyroku z dnia 25 października 2013 r., kończącego postępowanie w sprawie o sygn. III AUa 770/13. Okoliczność ta wyklucza przyjęcie, że została spełniona podstawa wznowienia wskazana w art. 403 § 2 k.p.c.
Sąd zwrócił również uwagę, że K. Ł. dodatkowo zaznaczył w skardze, że z treści powyższych wyroków NSA dowiedział się o licznych nieprawidłowościach organu rentowego, skutkujących nieuwzględnieniem odwołania, w sprawie zakończonej prawomocnym wyrokiem z dnia 25 października 2016 r. W szczególności wskazał na rozbieżność stanu faktycznego i kwalifikacji prawnej zaskarżonej decyzji nr (...), wydanej na podstawie, zawierającego w jego ocenie nieprawdę, protokołu kontroli. Zarzuty te również nie mogą być jednak uznane za podstawę wznowienia. W razie wskazania podstawy wznowienia, o jakiej mowa w art. 403 § 2 k.p.c., dla uwzględnienia skargi niezbędne jest kumulatywne spełnienie trzech przesłanek: 1) wykrycia po uprawomocnieniu się wyroku okoliczności faktycznych lub środków dowodowych, które istniały w toku postępowania zakończonego zaskarżonym wyrokiem, ale nie zostały powołane; 2) niemożność skorzystania z tychże okoliczności lub środków dowodowych w poprzednim postępowaniu; 3) możliwość ich wpływu na wynik sprawy. Tymczasem protokół kontroli sporządzony przez pracowników ZUS był znany zainteresowanemu w toku postępowania, którego wznowienia obecnie żąda. Mógł więc kwestionować jego ustalenia w toku postępowania, zakończonego wyrokiem z 25 października 2013 r. Sformułowany w skardze zarzut sprzeczności w ustaleniach stanu faktycznego, czy zarzut błędnej kwalifikacji prawnej, stanowią zarzuty stricte apelacyjne, a nie prowadzące do wznowienia postępowania w sprawie. Z tych względów, nie sposób przyjąć, iż w sprawie zachodzi podstawa wznowienia określona w art. 403 § 2 k.p.c. W tym stanie rzeczy skarga jako nieoparta na ustawowej podstawie podlegała odrzuceniu na podstawie art. 410 § 1 k.p.c.
Zażalenie na przedmiotowe postanowienie złożył do Sądu Najwyższego M. P. zaskarżając orzeczenie w całości i zarzucając mu naruszenie art. 328 § 2 k.p.c. przez sporządzenie uzasadnienia postanowienia w sposób uniemożliwiający ustalenie na jakiej podstawie Sąd przyjął, że „program nauczania” nie jest nowym dowodem w rozumieniu art. 403 § 2 k.p.c., co uniemożliwia przeprowadzenie merytorycznej kontroli rozstrzygnięcia. Żalący domagał się uchylenia zaskarżonego orzeczenia i przekazania sprawy Sądowi Apelacyjnemu w Lublinie do ponownego rozpoznania.
Na skutek wskazanego zażalenia postanowieniem z dnia 18 kwietnia 2018 r. Sąd Najwyższy uchylił postanowienie Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 21 grudnia 2017 r. W uzasadnieniu zaznaczył, że w pisemnych motywach zaskarżonego orzeczenia Sąd Apelacyjny faktycznie nie wskazał przyczyn, dla których „program nauczania” nie spełnia przesłanek z art. 403 § 2 k.p.c. Wada ta oznacza niezachowanie standardów z art. 328 § 2 k.p.c. Nie można zatem zweryfikować poprawności odrzucenia skargi. Z tego względu na podstawie art. 394 1 § 2 i § 3 k.p.c. w zw. z art. 398 15 § 1 k.p.c. Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji.
Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.
Skarga podlega odrzuceniu jako nieoparta na ustawowej podstawie wznowienia.
Zgodnie z art. 410 § 1 k.p.c. sąd odrzuca skargę wniesioną po upływie przepisanego terminu, niedopuszczalną lub nieopartą na ustawowej podstawie. Postanowienie może być wydane na posiedzeniu niejawnym.
Okoliczności uzasadniające wznowienie postępowania sądowego wymienione zostały enumeratywnie w art. 401 – 404 k.p.c.
Z treści analizowanej skargi wynika, że K. Ł. opiera ją na podstawie określonej w art. 403 § 2 k.p.c., który stanowi, że można również żądać wznowienia w razie późniejszego wykrycia prawomocnego wyroku, dotyczącego tego samego stosunku prawnego, albo wykrycia takich okoliczności faktycznych lub środków dowodowych, które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy, a z których strona nie mogła skorzystać w poprzednim postępowaniu.
Odnośnie wykrycia przez skarżącego wyroków Naczelnego Sądu Administracyjnego wydanych w sprawach sygn. II GSK 839/15 i sygn. II GSK 2681/15 Sąd Apelacyjny wydając uchylone postanowienie z dnia 21 grudnia 2017 r. słusznie zauważył, że z podstawą wznowienia w postaci późniejszego wykrycia prawomocnego wyroku mamy do czynienia wówczas, gdy wykryty wyrok był prawomocny zanim zapadł wyrok w postępowaniu, którego wznowienia się żąda (por. m.in. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 kwietnia 2018 r., sygn. II UZ 10/18, Legalis nr 1770771). Przedmiotowe wyroki zapadły zaś po zakończeniu postępowania w sprawie syn akt III AUa 770/13. Dodatkowo należy podkreślić, iż zgodnie z art. 403 § 2 k.p.c. można żądać wznowienia postępowania w razie późniejszego wykrycia prawomocnego wyroku, ale tylko takiego, który dotyczy tego samego stosunku prawnego, a nie innego, choćby identycznego stosunku prawnego (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 kwietnia 2018 r., sygn. akt IV CZ 16/18, Legalis nr 1781380). Powołane przez K. Ł. wyroki nie dotyczyły go natomiast bezpośrednio. Jak sam wskazał w skardze o wznowienie, orzeczeniami tymi objęte były tożsame w treści umowy o dzieło jak ta zawarta ze skarżącym.
W świetle powyższych rozważań brak zatem podstaw do uznania, że skargę oparto na podstawie późniejszego wykrycia prawomocnego wyroku, dotyczącego tego samego stosunku prawnego.
W ocenie Sądu Apelacyjnego w rzeczywistości nie zachodzi również podstawa wznowienia w postaci wykrycia takich okoliczności faktycznych lub środków dowodowych, które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy, a z których strona nie mogła skorzystać w poprzednim postępowaniu. Zdaniem skarżącego takim środkiem dowodowym jest „program nauczania” opracowany w 2006 r. Z takim twierdzeniem zgodzić się nie można.
Z art. 403 § 2 k.p.c. wynika, że nowy środek dowodowy to dowód wykryty, a więc taki, który istniał już w czasie trwania prawomocnie zakończonego postępowania, z którego strona nie mogła jednak skorzystać, gdyż był dla niej nieznany i wówczas nieujawniony (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 15 maja 1968 r., I CO 1/68, OSNCP 1969, nr 2, poz. 36). Niewiedza strony o środkach dowodowych musi wynikać z przyczyn obiektywnych, niezależnych od niej, a nie z zaniechania działania w trakcie postępowania (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 września 2007 r., I CZ 105/07 nie publ.). Do nowości nie zalicza się tych dowodów, które nie zostały przez stronę powołane na skutek opieszałości, zaniedbania, zapomnienia, czy błędnej oceny potrzeby ich powołania (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 czerwca 2017 r., IV CZ 34/17, nie publ.).
Powołany w skardze o wznowienie „program nauczania” opracowany został w 2006 r. i był w codziennym użytku, jak podnosi sam skarżący. Jednocześnie z akt sprawy sygn. akt III AUa 776/17, która toczyła się na skutek skargi o wznowienie postępowania złożonej przez M. P. od wyroku Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 25 października 2013 r., sygn. akt III AUa 770/13, a zatem od tego samego orzeczenia, które aktualnie zaskarża K. Ł., wynika, że instruktorzy współpracujący z firmą (...) posiadali takie programy nauczania i z nich korzystali. Program ten był im zatem znany. Większość egzemplarzy uległa jednak zniszczeniu. Przy porządkowaniu dokumentów archiwalnych w 2016 roku znaleziono jednak jeden egzemplarz wskazanego dokumentu.
Zdaniem Sądu Apelacyjnego powyższe okoliczności dowodzą, że przy zachowaniu należytej staranności oraz wykazaniu odpowiedniego zaangażowania strony w gromadzenie materiału dowodowego możliwe było powołanie się na przedmiotowy dokument jako znany stronie jeszcze w toku postępowania sygn. akt VIII U 7/13 (III AUa 770/13). Tego jednak zainteresowany nie uczynił. Nie wskazał również na jego zniszczenie jako okoliczność uniemożliwiającą przedłożenie dokumentu Sądowi. Należy zatem uznać, iż K. Ł. nie widział wówczas potrzeby powołania wymienionego dowodu. W świetle cytowanego wyżej orzecznictwa taka okoliczność nie może zaś skutkować uznaniem, że skarga oparta jest na podstawie określonej w art. 403 § 2 k.p.c.
Względem pozostałych okoliczności wymienionych w skardze należy zaznaczyć, że w ocenie Sądu Apelacyjnego również nie mogą być one uznane za podstawy wznowienia postępowania w niniejszej sprawie. Przekonanie skarżącego o „poświadczeniu nieprawdy” w protokole kontroli stanowiącym podstawę wydania decyzji ZUS z dnia 5 listopada 2012 r. w rzeczywistości odnosi się do kwestionowania dokonanych w sprawie zakończonej prawomocnym wyrokiem ustaleń faktycznych oraz analizy prawnej. Tak samo należy ocenić zastrzeżenia strony do powoływanego w toku tamtego postępowania orzecznictwa sądowego oraz jego zastosowania w sprawie. Zarzuty w tym zakresie powinny być podnoszone w zwykłym trybie odwoławczym, a nie w drodze zaskarżania prawomocnych orzeczeń skargą o wznowienie postępowania.
Fakt, iż skarżący dowiedział się o licznych nieprawidłowościach organu rentowego, skutkujących nieuwzględnieniem jego odwołania, z powołanych wyżej wyroków Naczelnego Sądu Administracyjnego nie oznacza również, że są to nowe okoliczności w rozumieniu art. 403 § 2 k.p.c. Dla uwzględnienia skargi na wskazanej podstawie niezbędne jest kumulatywne spełnienie trzech przesłanek: 1) wykrycia po uprawomocnieniu się wyroku okoliczności faktycznych lub środków dowodowych, które istniały w toku postępowania zakończonego zaskarżonym wyrokiem, ale nie zostały powołane; 2) niemożność skorzystania z tychże okoliczności lub środków dowodowych w poprzednim postępowaniu; 3) możliwość ich wpływu na wynik sprawy. Protokół kontroli sporządzony przez pracowników ZUS był tymczasem znany skarżącemu w toku postępowania, którego wznowienia obecnie żąda. K. Ł. mógł więc kwestionować jego ustalenia w toku postępowania, zakończonego wyrokiem z dnia 25 października 2013 r.
Z opisanych wyżej względów nie sposób przyjąć, iż w sprawie zachodzi podstawa wznowienia określona w art. 403 § 2 k.p.c. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego samo sformułowanie podstawy wznowienia w sposób odpowiadający ustawie nie oznacza, iż skarga opiera się na ustawowej podstawie wznowienia, jeżeli już z samego jej uzasadnienia wynika, że podnoszona podstawa nie zachodzi. Taka skarga podlega odrzuceniu na posiedzeniu niejawnym (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 28 października 1999 r., sygn. akt II UKN 174/99, OSNP z 2001 r., nr 4, poz. 133, z dnia 29 stycznia 1968 r. , I CZ 122/67, OSNCP 1968, z. 8-9, poz. 154, z dnia 16 października 2007 r. , sygn. akt V CO 27/07, GSP-Prz.Orz. 2009/2/165).
Z tych wszystkich względów, na podstawie art. 410 § 1 k.p.c., orzeczono jak w punkcie I postanowienia.
W tym miejscu należy dodać, iż Sąd Apelacyjny nie uwzględnił wniosków dowodowych M. P. uznając, iż skarga podlega odrzuceniu z przyczyn formalnych. Merytoryczna analiza sprawy jest zatem nieuprawniona.
Rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów postępowania wznowieniowego uzasadnia treść art. 102 k.p.c. w zw. z art. 406 k.p.c. Sąd Apelacyjny nie obciążył K. Ł. oraz M. P. kosztami zastępstwa procesowego organu rentowego kierując się względami słuszności oraz trudną sytuacją finansową stron zobowiązanych do zwrotu kosztów.
Podmiot udostępniający informację: Sąd Apelacyjny w Lublinie
Osoba, która wytworzyła informację: Elżbieta Czaja, Małgorzata Rokicka-Radoniewicz , do SA Iwona Jawor-Piszcz
Data wytworzenia informacji: