Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 marca 2018 r.

Sąd Rejonowy w Ciechanowie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący SSR Lidia Grzelak

Protokolant sądowy Lena Konwerska

po rozpoznaniu w dniu 20 marca 2018 r. w Ciechanowie

na rozprawie

sprawy z powództwa K. J.

przeciwko P. J.

o zapłatę 3271,00 zł

I zasądza od pozwanego P. J. na rzecz powódki K. J. kwotę 3041,39 zł ( trzy tysiące czterdzieści jeden złotych trzydzieści dziewięć groszy ) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 13 grudnia 2017 r. do dnia zapłaty;

II w pozostałym zakresie powództwo oddala;

III zasądza od pozwanego P. J. na rzecz powódki K. J. kwotę 153,00 zł ( sto pięćdziesiąt trzy złote ) tytułem zwrotu części kosztów procesu.

Sygn. akt I C 1501/17

UZASADNIENIE

Powódka K. J. wnosiła o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego P. J. kwoty 3271,00 zł, w tym kwoty 1457,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 listopada 2012 r. do dnia zapłaty oraz kwoty 1814,00 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 16 marca 2016 r. do dnia zapłaty. Powódka wnosiła ponadto o zasądzenie na jej rzecz od pozwanego zwrotu kosztów procesu.

Pozwany P. J. wnosił o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie na jego rzecz od pozwanej zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

P. J. i K. M. zawarli związek małżeński w dniu 3 czerwca 2000 r. ( bezsporne ).

W dniu 19 września 2008 r. P. i K. małż. J. zawarli z Bankiem (...) S.A. w B. umowę kredytu nr (...) ( bezsporne ).

Prawomocnym wyrokiem z dnia 10 listopada 2010 r. Sąd Rejonowy w Ciechanowie w sprawie III RC 351/10 ustanowił z dniem 23 września 2010 r. rozdzielność majątkową pomiędzy małżonkami P. J. a K. J. ( akta III RC 351/10 ).

P. J. i K. J. nie dokonali dotychczas podziału majątku wspólnego po ustaniu małżeńskiej wspólności ustawowej ( bezsporne ).

W okresie od dnia 1 stycznia 2012 r. do dnia 16 marca 2016 r. K. J. dokonała następujących wpłat na poczet tego kredytu, w tym odsetek oraz opłat i prowizji związanych z jego udzieleniem:

- grudzień 2015 r., styczeń 2016 r., luty 2016 r. - raty w wysokości po 110,00 zł;

- w marcu 2016 r. - wpłata w wysokości 3628,72 zł;

- odsetki w łącznej wysokości 1799,19 zł, w tym 92,26 zł w 2012 r., 550,86 zł w 2013 r., 560,17 zł w 2014 r., 516,17 zł w 2015 r. oraz 79,87 zł w 2016 r.;

- opłaty i prowizje w łącznej wysokości 342,86 zł, w tym 12,00 zł w 2012 r., 121,48 zł w 2013 r., 83,30 zł w 2014 r. oraz 108,00zł w 2015 r. ( zaświadczenia k. 11, 63, 65, potwierdzenia przelewu - poz. 4, 9, 12 k. 30, 33, pismo banku wraz z załącznikiem k. 56 - 57 ).

P. J. po ustanowieniu rozdzielności majątkowej nie dokonał żadnych wpłat na poczet zadłużenia wynikającego z umowy kredytu nr (...) z dnia 19 września 2008 r. zawartej z Bankiem (...) S.A. w B. ( bezsporne ).

W dniu 7 stycznia 2016 r. Bank (...) S.A. w B. dokonał potrącenia wierzytelności z tytułu umowy nr (...) z należnością przysługującą P. J. z tytułu umowy rachunku oszczędnościowo - rozliczeniowego nr (...) na kwotę 970,00 zł ( bezsporne ).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie akt sprawy III RC 351/10 Sądu Rejonowego w Ciechanowie, zebranych w sprawie dokumentów, a w szczególności zaświadczeń ( k. 11, 63, 65 ), korespondencji z bankiem ( k. 8, 9, 14, 15, 43, 44, 48, 56 ), korespondencji stron ( k. 10, 12, 13 ), historii rachunku ( k. 16 - 33, 57 ) oraz zeznań powódki K. J. ( k. 59 - 60 66 ).

Podkreślić należy, że stan faktyczny pomiędzy stronami jest bezsporny, a spór jest wynikiem odmiennej oceny prawnej okoliczności mających miejsce po ustanowieniu rozdzielności majątkowej pomiędzy małżonkami.

Sąd zważył, co następuje:

W ocenie Sądu, powództwo K. J. zasługuje na uwzględnienie co do zasady oraz do kwoty 3041,39 zł.

Bezspornym jest w niniejszej sprawie, że po ustaniu małżeńskiej wspolności ustawowej wskutek ustanowienia rozdzielności majątkowej pomiędzy małżonkami P. J. a K. J. przez Sąd z dniem 23 września 2010 r., strony nie dokonały podziału majątku wspólnego.

Podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności ustawowej nie został w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym uregulowany w sposób samodzielny. Stosownie bowiem do art. 46 kro w sprawach nie unormowanych w artykułach poprzedzających, do podziału majątku, który był objęty wspólnością ustawową, stosuje się odpowiednio przepisy o dziale spadku. Przepis ten nakazuje zatem do podziału majątku wspólnego odpowiednie stosowanie przepisów o dziale spadku tzn. przede wszystkim art. 1035, 1037 – 1046 kc. Przepisy te również nie regulują kwestii działu spadku w sposób wyczerpujący i samodzielny, lecz odsyłają co do kwestii w nich nie uregulowanych do przepisów o zniesienie współwłasności w częściach ułamkowych tzn. art. 210 kc i nast. Podobne odesłanie do odpowiedniego stosowania przepisów o dziale spadku oraz zniesieniu współwłasności zawierają przepisy kodeksu postępowania cywilnego, gdyż art. 567 § 3 kpc nakazuje odpowiednie stosowanie przepisów o dziale spadku, a więc art. 680 kpc i nast., które z kolei – w art. 688 kpc – odsyłają do odpowiedniego stosowania przepisów dotyczących zniesienia współwłasności, a w szczególności art. 618 § 2 i 3.

Sąd miał nadto na uwadze, że zgodnie z art. 45 § 1 kro każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, z wyjątkiem wydatków i nakładów koniecznych na przedmioty majątkowe przynoszące dochód. Może żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny. Nie można żądać zwrotu wydatków i nakładów zużytych w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, chyba że zwiększyły wartość majątku w chwili ustania wspólności.

Wskazać należy, że w postanowieniu z dnia 10 listopada 2006 r. w sprawie I CSK 219/06 Sąd Najwyższy podkreślił, że w ramach postępowania o zniesienie współwłasności, jak również w ramach postępowania o podział majątku wspólnego sąd nie jest władny rozpoznawać wszystkie roszczenia, jakie uczestnicy mają względem siebie a jedynie roszczenia związane z posiadaniem rzeczy ( art. 618 kpc ) bądź roszczenia związane z posiadaniem poszczególnych przedmiotów wchodzących w skład majątku wspólnego, pobranych pożytków i innych przychodów z majątku wspólnego, nakładów poczynionych na majątek wspólny oraz spłaconych długów (art. 686 kpc w związku z art. 43 kro i art. 1035 kc ).

Należy zatem zauważyć, że rozliczenia wydatków i nakładów pomiędzy małżonkami po ustaniu małżeńskiej wspólności ustawowej Sąd dokonuje w postępowaniu o podział majątku wspólnego, z tym że z urzędu rozstrzyga w zakresie wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, natomiast wyłącznie na wniosek strony w zakresie wydatków i nakładów poczynionych z majątku wspólnego na majątek osobisty. Wniosek ten powinien zostać zgłoszony przed sądem pierwszej instancji ( postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 października 1997 r. w sprawie II CKN 395/97 ).

Bezspornym jest również w niniejszej sprawie, że przedmiotem żądania powódki K. J. jest rozliczenie poniesionych przez nią nakładów w okresie od dnia uprawomocnienia się wyroku Sądu Rejonowego w Ciechanowie z dnia 10 listopada 2010 r. w sprawie III RC 351/10 do dnia 16 marca 2016 r. z majątku osobistego na majątek wspólny w postaci spłaty kredytu zaciągniętego przez oboje małżonków w czasie trwania małżeństwa w Banku (...) S.A. w B..

Jak wskazano powyżej nie toczyło się dotychczas postępowanie w przedmiocie podziału majątku wspólnego pomiędzy stronami przed Sądem; strony nie zawarły również w tym przedmiocie ugody pozasądowej. Roszczenia z tego tytułu nie mogły być zatem zgłoszone przez powódkę K. J. w postępowaniu o podział majątku wspólnego.

Wyłączność dochodzenia tego rodzaju roszczeń w postępowaniu o podział majątku wspólnego wynika z art. 618 § 3 kpc w zw. z art. 567 § 3 kpc w zw. z art. 688 kpc i ma zatem charakter prekluzyjny, bowiem po uprawomocnieniu się postanowienia o zniesieniu współwłasności ( dziale spadku, podziale majątku wspólnego ), strona nie może dochodzić roszczeń przewidzianych w art. 618 § 1 kpc, w tym również wynikających z art. 45 § 1 kro, chociażby nie były one zgłoszone w tamtym postępowaniu. Ze sformułowania "nie może dochodzić" wynika, że strona traci te roszczenia, co oznacza, że w tym zakresie przepis ten ma charakter materialnoprawny ( wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 12 lutego 2013 r. w sprawie I ACa 19/13, wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 4 grudnia 2014 r. w sprawie I ACa 496/14 ). Zgłoszenie tego rodzaju roszczeń przed sądem drugiej instancji jest skuteczne tylko wówczas, gdy powstały lub stały się wymagalne w trakcie postępowania międzyinstancyjnego ( postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 marca 2004 r. w sprawie IV CK 209/03 ). Wniosek ten potwierdza treść zdania trzeciego § 2, zgodnie z którą postępowanie w sprawach, które nie zostały przekazane, sąd umarza z chwilą zakończenia ( prawomocnego ) postępowania o zniesienie współwłasności ( dział spadku, podział majątku wspólnego ). Ze względu na ten radykalny skutek prekluzyjny, przepis § 3 należy wykładać ściśle, przyjmując, że przedmiotowo ma zastosowanie tylko wtedy, kiedy zapadło pozytywne postanowienie o zniesieniu współwłasności ( dziale spadku, podziale majątku wspólnego ), a nie w wypadku wydania innych rozstrzygnięć ( oddalenie bądź odrzucenie wniosku albo umorzenie postępowania ). W wyroku z dnia 8 maja 2013 r. w sprawie I Ca 126/13 Sąd Okręgowy w Suwałkach podkreślił, że przepis art. 618 § 3 kpc jest w swej treści stanowczy i nie czyni wyjątków w zakresie powodów niezgłoszenia roszczenia o rozliczenie nakładów poczynionych na rzecz wspólną w toku postępowania o podział majątku dorobkowego. Późniejsze dochodzenie roszczeń w tym zakresie jest przez pryzmat tego przepisu niedopuszczalne.

Wskazać jednak należy, że zakreślony ustawowo termin do dochodzenia tych roszczeń w toku postępowania o podział majątku wspólnego jest terminem końcowym. Brak jest natomiast przeszkód do wytoczenia powództwa o zapłatę tego rodzaju należności przed dokonaniem podziału majątku wspólnego; niedokonanie podziału majątku wspólnego nie wyłącza w żaden sposób uprawnienia strony do dochodzenia tego rodzaju roszczeń w odrębnym procesie.

Wbrew zatem przekonaniu pozwanego P. J., brak rozstrzygnięcia ( postępowania ) w zakresie podziału majątku wspólnego stron nie wyłącza jego odpowiedzialności za spłatę kredytu zaciągniętego przez strony w czasie trwania małżeńskiej wspólności ustawowej i ewentualnych roszczeń powódki K. J. w zakresie dokonanych spłat rat tego kredytu po ustaniu małżeńskiej wspólności ustawowej wskutek ustanowienia przez Sąd Rejonowy w Ciechanowie prawomocnym wyrokiem z dnia 10 listopada 2010 r. w sprawie III RC 351/10 rozdzielności majątkowej z dniem 23 września 2010 r.

Nie może budzić wątpliwości, że odpowiedzialność powódki K. J. i pozwanego P. J., z tytułu części kredytu pozostałego do spłaty, zaciągniętego przez strony w Banku (...) S.A. w B. w czasie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej, w zakresie niespłaconym po 23 września 2010 r. jest solidarna w stosunku do banku, który udzielił kredytu.

Jak wskazano powyżej, powódka K. J. w okresie od dnia 23 września 2010 r. do dnia 16 marca 2016 r. spłaciła na rzecz banku z tytułu kredytu z dnia 19 września 2008 r. łącznie kwotę 6082,77 zł, w tym odsetki oraz opłaty i prowizje. Na kwotę spłaty składają się: jednorazowa spłata kapitału i odsetek z dnia 16 marca 2016 r. w kwocie 3628,72 zł, trzy raty po 110,00 zł zapłacone w miesiącach grudzień 2015 r., styczeń 2016 r. oraz luty 2016 r., odsetki spłacone w latach 2012 – 2016 w łącznej wysokości 1799,19 zł oraz opłaty i prowizje zapłacone w latach 2012 – 2015 w łącznej wysokości 324,86 zł.

Zgodnie z art. 376 kc jeżeli jeden z dłużników solidarnych spełnił świadczenie, treść istniejącego stosunku między współdłużnikami rozstrzyga o tym, czy i w jakich częściach może on żądać zwrotu od współdłużników. Jeżeli z treści stosunku nie wynika nic innego, dłużnik, który spełnił świadczenie może domagać się zwrotu w częściach równych.

Zgodnie z art. 43 § 1 kro oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. Uznać zatem należy, że powódce K. J. przysługuje w stosunku do pozwanego P. J. roszczenie o zwrot połowy kwoty wpłaconej na rzecz banku z tytułu kredytu w okresie od dnia 23 września 2010 r. do dnia 16 marca 2016 r., a zatem kwoty 3041,39 zł.

Podkreślić należy, że okoliczność, że w dniu 7 stycznia 2016 r. Bank (...) S.A. w B. dokonał potrącenia wierzytelności z tytułu umowy nr (...) z należnością przysługującą P. J. z tytułu umowy rachunku oszczędnościowo - rozliczeniowego nr (...) na kwotę 970,00 zł, nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Pozwany P. J. nie złożył bowiem oświadczenia o potrąceniu w zakresie kwoty 485,00 zł z wierzytelnością zgłoszoną przez powódkę K. J. ( art. 499 kc ).

Sąd zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie od kwoty 3041,39 zł od dnia 13 grudnia 2017 r. tj. doręczenia pozwanemu P. J. odpisu pozwu, do dnia zapłaty stosownie do art. 481 § 1 i 2 kc w zw. z art. 455 kc.

W pozostałym zakresie Sąd oddalił powództwo uznając je za niezasadne.

Zgodnie z art. 100 kpc, w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Sąd miał na uwadze, ze powództwo zostało oddalone jedynie w nieznacznej części. W związku z powyższym Sąd obciążył pozwanego P. J. zwrotem kosztów procesu na rzecz powódki tj. zwrotem opłaty sądowej od uwzględnionej części powództwa w wysokości 153,00 zł ( 3042,00 x 5 % ).