Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 lutego 2016 roku

Sąd Rejonowy w W. (...) VIII Zamiejscowy Wydział Cywilny z siedzibą w Pajęcznie

w składzie:

Przewodniczący: SSR Beata Witkowska

Protokolant: sekretarka Anna Włodarczyk

po rozpoznaniu w dniu 9 lutego 2016 roku w Pajęcznie na rozprawie

sprawy z powództwa R. L.

przeciwko M. K. i I. K.

o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną

1.  uznaje za bezskuteczną w stosunku do powoda R. L. umowę darowizny udziału w wysokości ^{( 1)}/3 (jedna trzecia) w prawie własności nieruchomości położonej w O., gmina S., składającej się z działki oznaczonej numerem ewidencyjnym (...), dla której Sąd Rejonowy w W. (...) VII Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych z siedzibą w P. prowadzi księgę wieczystą o numerze (...), zawartą w dniu 30 sierpnia 2013 roku przed notariuszem M. W. w formie aktu notarialnego repertorium (...)pomiędzy G. K. (1) a pozwaną I. K. celem zaspokojenia niespłaconej części wierzytelności, przysługującej powodowi R. L. wobec G. K. (1) z tytułu odpowiedzialności za zobowiązania spółki (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. (...), objętej tytułem wykonawczym w postaci nakazu zapłaty, wydanego przez Sąd Rejonowy (...) z dnia 3 grudnia 2012 roku w sprawie o sygnaturze akt (...), opatrzonego klauzulą wykonalności w dniu 26 marca 2013 roku;

2.  zasądza od pozwanej I. K. na rzecz powoda R. L. kwotę 2.079,50 zł ( słownie: dwa tysiące siedemdziesiąt dziewięć złotych pięćdziesiąt groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu;

3.  uznaje za bezskuteczną w stosunku do powoda R. L. umowę darowizny nieruchomości położonej w O., gmina S., składającej się z działek oznaczonych numerami ewidencyjnymi (...), dla której Sąd Rejonowy w W. (...) VII Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych z siedzibą w P. prowadzi księgę wieczystą o numerze (...), zawartą w dniu 30 sierpnia 2013 roku przed notariuszem M. W. w formie aktu notarialnego repertorium (...) pomiędzy G. K. (1) a pozwanym M. K. celem zaspokojenia niespłaconej części wierzytelności, przysługującej powodowi R. L. wobec G. K. (1) z tytułu odpowiedzialności za zobowiązania spółki (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. (...), objętej tytułem wykonawczym w postaci nakazu zapłaty, wydanego przez Sąd Rejonowy (...) z dnia 3 grudnia 2012 roku w sprawie o sygnaturze akt (...), opatrzonego klauzulą wykonalności w dniu 26 marca 2013 roku;

4.  nie obciąża pozwanego M. K. obowiązkiem zwrotu kosztów procesu na rzecz powoda R. L.;

5.  zarządza zwrot na rzecz powoda R. L. kwoty 3.121,00 zł ( słownie: trzy tysiące sto dwadzieścia jeden złotych) tytułem nadpłaconej opłaty od pozwu.

SSR Beata Witkowska

Sygn. akt VIII C 132/14

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Rejonowego w W. (...)

z dnia 23 lutego 2016 roku

Powód R. L. domagał się uznania za bezskuteczną w stosunku do niego umowy darowizny z dnia 30 sierpnia 2013 roku, zawartej przed notariuszem M. W. w formie aktu notarialnego repertorium (...), na podstawie której R. K. darował składniki swego majątku nieruchomego córce I. K. i synowi M. K.. Powód domagał się nadto zasądzenia od pozwanych solidarnie zwrotu kosztów procesu wedle norm przepisanych.

Na uzasadnienie żądania powód podał, że wnioskiem z dnia 15 kwietnia 2013 roku skierowanym do k. (...) wniósł o wszczęcie egzekucji z majątku dłużnika G. K. (1) celem wyegzekwowania wierzytelności, stwierdzonej tytułem wykonawczym w postaci nakazu zapłaty, wydanego przez Sąd Rejonowy (...) z dnia 3 grudnia 2012 roku w sprawie (...), opatrzonego klauzulą wykonalności, stwierdzającego obowiązek dłużnika zapłaty na rzecz powoda kwoty 34.750,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od kwoty 30.500,00 zł od dnia 17 lipca 2010 roku do dnia zapłaty oraz kosztami postępowania. Egzekucja nie przyniosła zamierzonego skutku. Pismem z dnia 20 sierpnia 2013 roku wierzyciel złożył wniosek o skierowanie egzekucji do składników majątku nieruchomego dłużnika, jednakże wszczęcie egzekucji z nieruchomości nie było możliwe wobec ustalenia, że zostały one zbyte przez dłużnika przed dokonanym zajęciem na rzecz pozwanych. Powód podniósł, że darowizna dokonana na rzecz dzieci dłużnika uniemożliwia przeprowadzenie egzekucji celem zaspokojenia zasądzonych prawomocnym orzeczeniem Sądu roszczeń powoda, w związku z czym zdziałana została z jego pokrzywdzeniem. Powód powołał się na domniemania ustanowione w art. 527 § 3 k.c. oraz art. 529 k.c., jak również na treść art. 528 k.c., wskazując na bezpłatny charakter przysporzenia na rzecz pozwanych.

Pozwani w ostatecznie precyzowanym stanowisku wnieśli o oddalenie powództwa, zarzucając, że dłużnik dokonując darowizny nie działał w zamiarze pokrzywdzenia wierzyciela, a jedynie zrealizował planowane z wyprzedzeniem obdarowanie dzieci prezentem w postaci nieruchomości z okazji zbliżających się urodzin.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód R. L. posiada wierzytelność wobec dłużnika R. K., stwierdzoną prawomocnym nakazem zapłaty, wydanym w postępowaniu upominawczym przez Sąd Rejonowy (...) w dniu 3 grudnia 2012 roku w sprawie o sygnaturze akt (...). Nakazem tym nakazano pozwanym J. O., A. M. i G. K. (1), aby zapłacili solidarnie na rzecz powoda R. L. kwotę 34.745,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi od kwoty 30.500,00 zł od dnia 17 lipca 2010 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 2.852,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Nakazowi temu w dniu 26 marca 2013 roku nadano klauzulę wykonalności. Wierzytelność stwierdzona powyższym tytułem wykonawczym wynika z odpowiedzialności J. O., A. M. i G. K. (1) jako członków zarządu (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. (...) za zobowiązania tej spółki na podstawie art. 299 k.s.h.

Postępowanie egzekucyjne w oparciu o wskazany powyżej tytuł wykonawczy przeciwko dłużnikowi G. K. (1) prowadzi (...) pod sygnaturą akt (...). Wniosek egzekucyjny wpłynął do kancelarii komorniczej w dniu 18 kwietnia 2013 roku. We wniosku egzekucyjnym wierzyciel R. L. wniósł o wyegzekwowanie z majątku dłużnika G. K. (1) należności głównej w wysokości 34.745,00 zł, odsetek ustawowych od kwoty 30.500,00 zł od dni 17 lipca 2010 roku do dnia zapłaty oraz kosztów procesu w kwocie 2.852,00 zł.

/dowód: tytuł wykonawczy w postaci zaopatrzonego w klauzulę wykonalności nakazu zapłaty, wydanego w postępowaniu upominawczym przez Sąd Rejonowy (...) w dniu 3 grudnia 2012 roku w sprawie o sygnaturze akt (...) – k. 3 akt egzekucyjnych (...), wniosek egzekucyjny k. 1-2 akt egzekucyjnych (...), kopia pozwu przeciwko spółce (...) sp. z o.o. k. `198-200, przedsądowe wezwanie do zapłaty k. 200-201, kopia pozwu o zapłatę k. 204-210/

W toku prowadzonego postępowania egzekucyjnego na rzecz wierzyciela nie zostały wyegzekwowane żadne kwoty.

/dowód: karta rozliczeniowa akt egzekucyjnych (...)/

W dniu 27 sierpnia 2013 roku dłużnikowi G. K. (1) w toku postępowania egzekucyjnego doręczono odpis tytułu wykonawczego wraz z korespondencją z dnia 26 sierpnia 2013 roku. W tym bowiem dniu dłużnik G. K. (1) stawił się celem złożenia wyjaśnień na wezwanie komornika w trybie art. 801 k.p.c. G. K. (1) podał wówczas, że nie dysponuje żadnym majątkiem, pozwalającym na zaspokojenie wierzytelności, nie pracuje od dwóch lat, nie pobiera żadnych świadczeń, pozostaje na utrzymaniu żony G., z którą pozostaje w ustroju rozdzielności majątkowej małżeńskiej od dnia 14 lipca 2004 roku.

/dowód: protokół wysłuchania dłużnika z dnia 27 sierpnia 2013 roku k. 44 akt egzekucyjnych (...), akt notarialny z dnia 14 lipca 2004 roku kopia k. 45 akt egzekucyjnych (...), potwierdzenie odbioru korespondencji k. 42 akt egzekucyjnych (...)

W dniu 30 sierpnia 2013 roku przed M. W. notariuszem w P. w formie aktu notarialnego Repertorium A numer (...) G. K. (1) darował na rzecz córki I. K. udział w wysokości 1/3 w prawie własności nieruchomości położonej w O., gmina S., składającej się z działki, oznaczonej numerem ewidencyjnym (...) o powierzchni 3,26 ha, dla której Sąd Rejonowy w W. (...) VII Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych z siedzibą w P. prowadzi księgę wieczystą KW o nr (...), a I. K. darowiznę przyjęła. Wartość przedmiotu darowizny określono na 15.000,00 zł.

Tego samego dnia pomiędzy G. K. (1), działającym w imieniu własnym oraz G. K. (1) i G. K. (2), działającymi w imieniu i na rzecz małoletniego syna M. K. została zawarta umowa darowizny własności nieruchomości położonej w O., gmina S., składającej się z działek oznaczonych numerami ewidencyjnymi (...), dla której Sąd Rejonowy w W. (...) VII Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych z siedzibą w P. prowadzi księgę wieczystą KW o nr (...). Wartość przedmiotu darowizny określono na 7.500,00 zł. Umowa została zawarta w formie aktu notarialnego przed M. W. notariuszem w P. za Repertorium A numer (...). W tym samym akcie zostało zawarte oświadczenie G. K. (1) i G. K. (2), w którym zapewnili, że będą zarządzać majątkiem syna M. K. do czasu uzyskania przez niego pełnoletniości i będą ponosić koszty utrzymania nieruchomości.

Nieruchomości wolne są od obciążeń hipotecznych.

/dowód: umowa darowizny z dnia 30 sierpnia 2013 roku k. 15-18 akt księgi wieczystej (...)/

Zawiadomieniem z dnia 2 września 2013 roku, doręczonym dnia 5 września 2013 roku komornik sądowy przy (...)w sprawie (...) zawiadomił dłużnika o wszczęciu egzekucji z prawa własności nieruchomości, składającej się z działek oznaczonych numerami ewidencyjnymi (...), dla której Sąd Rejonowy w W. (...) VII Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych z siedzibą w P. prowadzi księgę wieczystą KW o nr (...) oraz z udziału w wysokości 1/3 w prawie własności nieruchomości położonej w O., gmina S., składającej się z działki, oznaczonej numerem ewidencyjnym (...) o powierzchni 3,26 ha, dla której Sąd Rejonowy w W. (...) VII Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych z siedzibą w P. prowadzi księgę wieczystą KW o nr (...).

/dowód: zawiadomienie o wszczęciu egzekucji z nieruchomości z dnia 2 września 2013 roku wraz z potwierdzeniem odbioru k. 49, k. 50, k. 60 w aktach egzekucyjnych (...)/

W dniu 12 września 2013 roku dłużnik G. K. (1) przekazał bezpośrednio do rąk wierzyciela kwotę 6.000,00 zł, uzyskaną ze sprzedaży samochodu. Wierzyciel otrzymał także w wyniku egzekucji prowadzonej przeciwko dłużnikowi solidarnemu A. M. zaspokojenie w zakresie kwoty 2.955,58 zł.

/bezsporne, także potwierdzenie wpłaty k. 84 akt egzekucyjnych (...)/

Wnioski o wpis ostrzeżenia o wszczęciu egzekucji z nieruchomości zostały oddalone postanowieniem z dnia 30 września 2013 roku referendarza sądowego w Sądzie Rejonowym w W. (...) VII zamiejscowym Wydziale Cywilnym z siedzibą w P. wobec ustalenia, iż dłużnik G. K. (1) nie jest właścicielem przedmiotowych nieruchomości.

/dowód: odpis postanowień z dnia 30 września 2013 roku k. 86-86v, 88-88v akt egzekucyjnych (...)/

Sąd dokonując ustaleń faktycznych oparł się na złożonych przez strony dokumentach i ich kserokopiach, czyniąc je podstawą ustaleń faktycznych, mając na względzie, że żadna ze stron waloru dowodowego tych dokumentów nie kwestionowała, jak również dokumentach zgromadzonych w aktach postępowań egzekucyjnych, prowadzonych w stosunku do dłużnika oraz treści ksiąg wieczystych, prowadzonych dla nieruchomości, będących przedmiotem zaskarżonej umowy darowizny.

Powołane powyżej dokumenty urzędowe w postaci orzeczeń sądowych oraz aktów notarialnych zgodnie z art. 244 § 1 k.p.c. jako dokumenty urzędowe, sporządzone w przepisanej formie przez powołane do tego organy władzy publicznej i inne organy państwowe w zakresie ich działania, stanowiły dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie.

Z treści art. 527 § 1 k.c. wynika, że gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć.

Stosownie do art. 531 § 1 k.c. uznanie za bezskuteczną czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli następuje w drodze powództwa lub zarzutu przeciwko osobie trzeciej, która wskutek tej czynności uzyskała korzyść majątkową. Biernie legitymowana w sprawie o uznanie za bezskuteczną czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli jest osoba trzecia, która uzyskała korzyść majątkową na podstawie tej czynności - i tylko ta osoba. Dłużnik G. K. (1) nie występował i nie mógł zatem występować w charakterze strony niniejszego postępowania.

Powód wytoczył powództwo przeciwko nabywcom nieruchomości – I. K. i M. K.. Zgodnie z oznaczeniem, dokonanym przez powoda w pozwie, G. K. (1) został wskazany jako przedstawiciel ustawowy małoletniego pozwanego M. K.. Sąd uznał jednakże, że w toku niniejszego postępowania reprezentacja małoletniego pozwanego przez jego przedstawicieli ustawowych, w tym ojca G. K. (1) – dłużnika względem powoda jest wyłączona wobec treści art. 98 § 2 i 3 k.r.o.

W uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 9 maja 2001 roku (II CKN 469/00) Sąd Najwyższy wskazał, że w sprawie o uznanie umowy darowizny za bezskuteczną pomiędzy rodzicami obdarowanych małoletnich, a dziećmi istnieje konflikt interesów, mogący powodować potrzebę reprezentacji małoletnich przez kuratora. Konflikt ten polega na tym, że ewentualne uwzględnienie powództwa może zmniejszyć zakres zobowiązań przedstawicieli ustawowych kosztem majątku dzieci. Powodować, to może niekorzystne dla małoletnich czynności procesowe przedstawicieli ustawowych.

W świetle art. 98 § 2 i 3 k.r.o., żadne z rodziców nie może reprezentować dziecka, gdy w sprawie, w której występują, może dojść do sprzeczności interesów między nimi. Wtedy naczelny interes dziecka wyklucza dopuszczalność reprezentowania go przez któregokolwiek z rodziców. W każdej sprawie, w której jako strony lub uczestnicy występują rodzice i dzieci, sąd ma zatem obowiązek badać, czy nie zachodzi hipotetyczna możliwość kolizji interesów między nimi.

Zważywszy, że w toku niniejszego postępowania G. K. (1) jako przedstawiciel małoletniego pozwanego uznał powództwo (k. 155), uwidoczniła się sprzeczność interesów pomiędzy małoletnim pozwanym a jego przedstawicielem ustawowym.

Wobec ujawnionej sprzeczności interesów pomiędzy małoletnim pozwanym a jego przedstawicielem ustawowym, należało przyjąć, że w takiej sytuacji w myśl art. 98 § 2 k.r.o. żadne z rodziców nie może reprezentować dziecka przed sądem. Jeżeli zaś żadne z rodziców nie może reprezentować dziecka przed sądem, to zgodnie z art. 99 k.r.o., reprezentuje je kurator ustanowiony przez sąd opiekuńczy.

Dla uniknięcia tego rodzaju sprzeczności Sąd wystąpił do sądu opiekuńczego o ustanowienie kuratora, celem reprezentowania małoletniego pozwanego w toku postępowania. Prawomocnym postanowieniem z dnia 6 października 2015 roku w sprawie sygn. akt (...) Sąd Rejonowy w W. (...) ustanowił kuratora w osobie adw. J. P. dla małoletniego pozwanego M. K. celem reprezentowania tego małoletniego w toku niniejszego postępowania.

Przechodząc do oceny zasadności powództwa, należy zaznaczyć, że w sprawie ze skargi o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną w zasadniczej części to na stronie powodowej spoczywa ciężar udowodnienia przesłanek, od których ustawodawca uzależnia skuteczność skargi paulińskiej, jednakże ustawa przewiduje w tym zakresie także ułatwienia dowodowe, na które powoływał się powód. Powód zobligowany był do wykazania przesłanek istnienia roszczenia ze skargi paulińskiej, a to że posiada wierzytelność wobec dłużnika G. K. (1), że dłużnik, dokonując określonej czynności, działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela, a w jej wyniku dłużnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności, że wskutek czynności osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, a nadto to, iż osoba trzecia o działaniu dłużnika ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć, lub też, że zaistniały przesłanki określone w art. 527 § 3 i 4 k.c. bądź art. 528 k.c.

Analizując treść dokumentów przedłożonych w sprawie przez stronę powodową oraz zawarte w pozwie twierdzenia, stwierdzić należy, że powód wykazał istnienie wierzytelności, przysługującej mu względem dłużnika. Jest to okoliczność, której pozwani w toku postępowania skutecznie nie podważyli, zwłaszcza że wierzytelność powoda została stwierdzona prawomocnym orzeczeniem sądowym.

Tytuł wykonawczy, w tym także w postaci prawomocnego nakazu zapłaty zaopatrzonego w klauzulę wykonalności, zgodnie z treścią art. 365 § 1 k.p.c. w zw. z art. 353 ² k.p.c., wiąże nie tylko strony i sąd, który go wydał, lecz również inne sądy. Oznacza to, że sąd rozpoznający sprawę ze skargi pauliańskiej jest związany tym tytułem, a więc musi uwzględnić jego treść, wskazującą, że określonemu wierzycielowi przysługuje wobec wskazanego w treści tytułu dłużnika skonkretyzowana wierzytelność. Wykazując istnienie tytułu wydanego przeciwko dłużnikowi, obejmującego wierzytelność podlegającą ochronie pauliańskiej, wierzyciel wykazuje przesłankę istnienia wierzytelności, a więc jedną z przesłanek skuteczności skargi, określoną w art. 527 § 1 k.c.

W sprawie z powództwa o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną Sąd pozbawiony jest uprawnienia do badania zasadności wydania prawomocnego orzeczenia sądowego, stwierdzającego obowiązek świadczenia po stronie dłużnika. Podstawy wydania takich rozstrzygnięć nie mogą być zatem w tym postępowaniu weryfikowane, a w konsekwencji twierdzenia dłużnika, że jego rola w spółce (...) sp. z o.o. jako członka zarządu była wyłącznie iluzoryczna i nie powinien on odpowiadać za zobowiązania spółki, nie mogą stanowić podstawy do poczynienia ustaleń sprzecznych z treścią prawomocnego orzeczenia sądowego. Dłużnik miał prawo podważania zasadności wydania nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym poprzez wniesienie sprzeciwu, czego jednakże nie uczynił.

Z okoliczności sprawy nie wynika także, aby po powstaniu tytułu wykonawczego nastąpiły zdarzenia, wskutek których zobowiązanie dłużnika względem wierzyciela wygasło w całości lub nie mogło być egzekwowane, skoro dłużnik dokonał wyłącznie częściowej spłaty do rąk wierzyciela, która nie pokryła całości zobowiązania. Wyrok ze skargi pauliańskiej orzekający o bezskuteczności zaskarżonej czynności prawnej nie rozstrzyga przy tym o wysokości należności dłużnika względem wierzyciela. Badaniu Sądu podlega jedynie to, czy wskazana przez powoda wierzytelność, jaka ma podlegać ochronie pauliańskiej nie przekracza granic wynikających z tytułu wykonawczego wydanego przeciwko dłużnikowi, którym sąd - stosownie do treści art. 365 k.c. pozostaje związany. W razie istnienia sporu co do wysokości wierzytelności właściwą drogą obrony dłużnika jest powództwo przeciwegzekucyjne (por. uzasadnienia wyroków Sądu Najwyższego z dnia 30 września 2004 r., IV CK 30/04, LEX nr 188480, z dnia 9.04.2010, I CSK 273/09, LEX nr 602265).

Niewątpliwie również wskutek dokonanej czynności prawnej (umowy darowizny) pozwani uzyskali korzyść majątkową, gdyż do ich majątku weszło prawo własności, stanowiąc istotne przysporzenie majątkowe na ich rzecz.

Powód w ocenie Sądu wykazał także pokrzywdzenie wierzyciela na skutek dokonanej darowizny oraz fakt działania przez dłużnika ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela, wskazując na okoliczność wyzbycia się przez dłużnika jedynych wartościowych składników majątku - własności nieruchomości, które to rozporządzenie nastąpiło bezpośrednio po wysłuchaniu dłużnika przez komornika w toku prowadzonego z wniosku powoda postępowania egzekucyjnego (w odstępie zaledwie trzech dni), w sytuacji gdy postępowanie egzekucyjne nie doprowadziło do zaspokojenia wierzyciela w jakimkolwiek zakresie z uwagi na brak majątku dłużnika.

Stosownie do art. 527 § 2 k.c. czynność prawna dłużnika jest dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli, jeżeli wskutek tej czynności dłużnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności. W myśl zaś art. 529 k.c., jeżeli w chwili dokonania darowizny dłużnik był niewypłacalny, domniemywa się, że działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. To samo dotyczy wypadku, gdyż dłużnik stał się niewypłacalny wskutek dokonania darowizny.

Istotnym jest, że oceny, czy dokonana czynność prawna krzywdzi, czy też nie, wierzyciela, dokonuje się według stanu z chwili zaskarżenia czynności prawnej (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 stycznia 2000 roku, III CKN 554/98 oraz z dnia 22 marca 2001 roku, V CKN 280/00). Przez pojęcie „niewypłacalności dłużnika” należy rozumieć aktualny, tj. istniejący w chwili orzekania brak możliwości wywiązania z ciążących na dłużniku zobowiązań finansowych. Niewypłacalność oznacza stan w majątku dłużnika, kiedy egzekucja nie może przynieść zaspokojenia roszczenia wierzyciela, bądź gdy zaspokojenie można uzyskać dodatkowym, znacznym nakładem kosztów, czasu i ryzyka (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 listopada 2001 roku, IV CKN 525/00). Niewypłacalność to niemożność spełnienia świadczenia przez dłużnika w chwili żądania zaspokojenia. Niemożność ta wynika z braku majątku pozwalającego na zaspokojenie wierzytelności.

Akcja pauliańska uzasadniona jest w sytuacji, gdy w wyniku działania dłużnika powstaje lub pogłębia się stan niewypłacalności, powodując, że możliwość zaspokojenia wierzyciela maleje w wyniku działań dłużnika.

Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 29 września 2011 roku (sygn. IV CSK 99/11, LEX nr 940760) o istnieniu pokrzywdzenia można mówić, gdy porównanie wartości zbytego prawa i wysokości niespłaconych wierzytelności przysługujących przeciwko dłużnikowi prowadzi do wniosku o niemożności zaspokojenia się powoda chociażby w części. Do przyjęcia świadomości dłużnika, co do pokrzywdzenia wierzycieli, o którą chodzi w art. 527 § 1 k.c., wystarczy także, aby dłużnik takie pokrzywdzenie przewidywał w granicach ewentualności (por: wyrok sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 22 sierpnia 2012 roku., I ACa 816/11, LEX nr 1216401). Dłużnik działa ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela, jeżeli ma rozeznanie, co do tego, że w następstwie dokonanej przezeń czynności ucierpi materialny interes wierzyciela, zazwyczaj poprzez wyzbycie się w całości lub w części majątku nadającego się do egzekucji (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 maja 2007 roku, sygn. V CSK 77/07, LEX nr 611455). Taka właśnie sytuacja ma miejsce w niniejszej sprawie.

Niniejsze postępowanie wykazało, że G. K. (1) (co sam zresztą przyznał – k. 96, k. 187-187v ) nie posiada obecnie żadnego majątku, z którego powód mógłby uzyskać pełne zaspokojenie. Dłużnik nigdzie nie pracuje, nie pobiera żadnych świadczeń, jak podał w toku egzekucji – pozostaje na utrzymaniu małżonki. O sytuacji finansowej dłużnika świadczy fakt bezskutecznej egzekucji w stosunku do niego, a pozwani nawet nie twierdzili, aby sytuacja G. K. (1) w chwili dokonywania darowizny oraz obecnie przedstawiała się inaczej.

Pomimo dysponowania majątkiem nieruchomym, także sytuacja majątkowa dłużnika przed dokonaniem darowizny na rzecz dzieci nie pozwalała mu na uregulowanie zobowiązań wobec wierzyciela, jeśli porównać wartość składników majątku nieruchomego (łącznie około 22.500,00 zł) oraz wysokość zobowiązań, stwierdzonych tytułem wykonawczych, do których zapłaty dłużnik zobowiązany został solidarnie, co powoduje, że w świetle art. 366 § 1 k.c. wierzyciel mógł żądać od G. K. (1) zapłaty dłużnej sumy w całości – co też uczynił. Dlatego też, zdaniem Sądu, nie ulega wątpliwości, że dokonanie czynności prawnej w postaci darowizny jedynych wartościowych składników majątku, których wartość pozwala na częściowe zaspokojenie wierzyciela, przynajmniej niewypłacalność dłużnika pogłębiło, a w konsekwencji zachodzi podstawa do przyjęcia domniemania przewidzianego w art. 529 k.c., a to świadomości dłużnika pokrzywdzenia wierzyciela, które to domniemanie nie zostało przez pozwanych obalone.

Dokonanie zaskarżonych czynności i pogłębienie stanu niewypłacalności dłużnika pozostają ze sobą w związku, gdyż to na skutek dokonanej umowy darowizny dłużnik usunął ze swojego majątku najbardziej wartościowe składniki.

Przesłanka pokrzywdzenia wierzyciela istniała w czasie wystąpienia z powództwem pauliańskim i w trakcie niniejszego procesu, gdyż nie zostało wykazane, aby na datę orzekania dłużnik dysponował majątkiem, pozwalającym na skuteczne zaspokojenie wierzytelności.

Przewidziane w art. 529 k.c. domniemanie działania dłużnika ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela nie zostało przez pozwanych obalone.

W literaturze podkreśla się, że dłużnik działa ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, gdy zdaje sobie sprawę (uświadamia sobie), że wskutek dokonania czynności prawnej z osobą trzecią może spowodować niemożność zaspokojenia się wierzycieli z jego majątku. Jednak samo pokrzywdzenie wierzycieli nie musi być zamiarem dłużnika – wystarczy, żeby dłużnik takie pokrzywdzenie przewidywał w granicach ewentualności, co oznacza, że wystarczająca będzie u dłużnika świadomość możliwości wystąpienia pokrzywdzenia. Wskazuje się również, że dostateczną przesłanką przyjęcia działania dłużnika ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli jest istnienie ogólnej świadomości co do tego, iż w wyniku podejmowanych czynności może on być niewypłacalny lub stan jego niewypłacalności może się pogłębić. Wystarczy, żeby dłużnik takie pokrzywdzenie przewidywał w granicach ewentualności (Marek Sychowicz, w: Gerard Bieniek (red.), Komentarz do kodeksu cywilnego, Księga trzecia, Zobowiązania, tom 1, s. 703). W piśmiennictwie podnosi się, że w praktyce fakt świadomości pokrzywdzenia ustala się za pomocą domniemania faktycznego opartego na dwóch faktach. Pierwszym faktem jest wiedza dłużnika o istnieniu wierzycieli. Drugim: znajomość skutków dokonanej czynności dla swojego majątku w postaci usunięcia lub nieuzyskania określonych składników majątku. Z kolei ten ostatni fakt ustala się za pomocą innego jeszcze domniemania faktycznego, którego podstawą jest ogólna dojrzałość, sprawność umysłowa i doświadczenie życiowe dłużnika (Agnieszka Rzetecka-Gil, Komentarz do art. 527 LEX/el 2010).

Artykuł 527 k.c. wymaga, aby dłużnik dokonujący zaskarżonej czynności miał świadomość, że czynność ta pociągnie za sobą pokrzywdzenie wierzyciela, jednakże powód występując z akcją pauliańską nie musi udowadniać złego zamiaru wierzyciela. Jak wskazano, świadomość dłużnika może być uznana za udowodnioną, gdy zostaną spełnione następujące okoliczności: 1) dłużnik wiedział o istnieniu wierzycieli, 2) dłużnik znał skutek czynności, tj. usunięcie z jego majątku określonych składników, które mogłyby posłużyć do zaspokojenia wierzyciela. Jeśli powyższe przesłanki są spełnione należy przyjąć, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela, chyba że pozwany udowodni, iż w okolicznościach sprawy wnioskowanie na podstawie powołanych wyżej okoliczności byłoby błędne. Dowód może zmierzać bądź to do wykazania, że władze umysłowe dłużnika nie pozwalały na ocenę sytuacji i prawidłowe wnioskowanie, bądź też że ze względu na szczególne okoliczności sprawy wniosek o krzywdzącym charakterze dokonywanej czynności był nieuzasadniony (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 23 października 2014 r. I ACa 978/14).

Zachowanie dłużnika należy oceniać w odniesieniu do okoliczności sprawy. Kwestia podnoszonej przez pozwanych motywacji po stronie dłużnika (jakoby darowizna nieruchomości stanowiła prezent urodzinowy dla pozwanych) jawi się jako niewiarygodna, biorąc pod uwagę okoliczności darowizny, w tym jej dokonanie po upływie 3 dni od powzięcia przez dłużnika informacji o treści tytułu wykonawczego i czynnościach egzekucyjnych, zwłaszcza że darowizna nieruchomości leśnej to nietypowy prezent urodzinowy dla trzynastoletniego dziecka.

Przy wysokości istniejącego zadłużenia, twierdzenie, że dłużnik nie miał świadomości pokrzywdzenia wierzycieli, gdyż nie dysponuje wiedzą prawniczą, nie może zostać przyjęte. W chwili dokonywania czynności wiedział on bowiem o istnieniu wierzyciela i znał skutek tej czynności – usunięcie z jego majątku jedynych wartościowych składników majątku, nadających się do zaspokojenia powoda. Nieruchomości zostały zbyte bez ekwiwalentu, z którego mógłby zostać zaspokojony wierzyciel. Dłużnik musiał sobie przy tym uświadamiać, że brak stałych dochodów nie pozwoli mu na zaspokojenie wierzyciela, co przy istniejącym już opóźnieniu w zapłacie daje podstawę do przyjęcia, że wyzbycie się z majątku nieruchomości dokonane zostało z pokrzywdzeniem wierzyciela. Z okoliczności sprawy i zebranego materiału dowodowego nie wynika przy tym, aby dłużnik był osobą o ograniczonych możliwościach intelektualnych, tak aby uprawnione było twierdzenie, że nie zdawał on sobie sprawy ze skutków dokonanej czynności. Wręcz przeciwnie, na taki uszczerbek u dłużnika nie wskazują ani jego wypowiedzi, formułowane w toku postępowania, a tym bardziej ta okoliczność, że dłużnik pełnił funkcję członka zarządu spółki kapitałowej. Powyższe wskazuje, że G. K. (1) jest doświadczonym uczestnikiem obrotu gospodarczego, zatem należało przyjąć, że miał świadomość szkodliwości swoich działań wobec powoda.

Tłumaczenia, że motywem jego decyzji była chęć dokonania prezentu urodzinowego na rzecz dzieci w okolicznościach niniejszej sprawy nie mogą odnieść zamierzonego skutku. Dłużnik dokonał rozporządzenia majątkiem w zaledwie kilka dni po wysłuchaniu przez komornika sądowego, który doręczył mu korespondencję związaną z prowadzonym postępowanie egzekucyjnym jeszcze w sierpniu 2013 roku (potwierdzenie odbioru k. 42 akt egzekucyjnych). Ta zaś okoliczność, że dopiero we wrześniu 2013 roku dłużnik dowiedział się o wszczęciu egzekucji z nieruchomości (potwierdzenie odbioru k. 50 akt egzekucyjnych) nie uzasadnia tezy, że w dacie dokonania zaskarżonych czynności nie miał świadomości istnienia wierzytelności, skoro już wcześniej przeprowadzone zostały z jego udziałem czynności w toku postępowania egzekucyjnego, a nadto przedstawiony został tytuł wykonawczy.

Także to, że obecnie dłużnik zadeklarował wolę ratalnej spłaty zobowiązania z pożyczek od znajomych, nie oznacza, że dokonując darowizny na rzecz dzieci w kilka dni po wysłuchania przed komornikiem, nie działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. Odmowa przystania przez wierzyciela na propozycję ugodową, powoływaną przez kuratora małoletniego pozwanego, jest zrozumiała, gdyż w świetle opóźnienia w spełnieniu świadczenia oraz aktualnej sytuacji dłużnika tylko możliwość ewentualnego skorzystania z środka egzekucyjnego w postaci egzekucji z nieruchomości stanowi dla powoda gwarancję zaspokojenia roszczeń.

Za niewątpliwe należy też uznać, że G. K. (1) jest w chwili obecnej dłużnikiem niewypłacalnym. Nie posiada on żadnego majątku. Dokonanie zaskarżonej czynności nie doprowadziło bowiem do uzyskania przez dłużnika ekwiwalentu, z którego mógłby zaspokoić się wierzyciel.

Jeżeli chodzi o kwestie związane z wiedzą pozwanych, dotyczącą stanu majątkowego dłużnika i jego zadłużenia w stosunku do strony powodowej, to w ocenie Sądu niewątpliwie strona powodowa nie była zobowiązana wykazywać tej okoliczności, albowiem okoliczności dotyczące wiedzy osoby trzeciej o działaniu dłużnika ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela były objęte domniemaniami wskazanymi w art. 527 § 3 k.c. z uwagi na dokonanie czynności prawnej między rodzicem i dziećmi, a co więcej zgodnie z art. 528 k.c. okoliczność ta nie miała znaczenia na gruncie niniejszej sprawy. Art. 528 k.c. stanowi, że jeżeli wskutek czynności prawnej dokonanej przez dłużnika z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową bezpłatnie, wierzyciel może żądać uznania czynności za bezskuteczną, chociażby osoba ta nie wiedziała i nawet przy zachowaniu należytej staranności nie mogła się dowiedzieć, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.

W tych okolicznościach podjęta przez pozwanych próba wywodzenia, że nie posiadali oni wiedzy o zamierzeniach, działaniach i sytuacji ojca pozostaje bez znaczenia dla rozstrzygnięcia.

W ocenie Sądu całość zgromadzonego materiału dowodowego wskazuje, że strona powodowa te okoliczności, które zobowiązana była wykazać, dowiodła, zaś pozwani nie zdołali wykazać zaistnienia okoliczności, które doprowadziłyby do obalenia domniemania wynikającego z art. 529 k.c., bądź wykluczających zastosowanie art. 528 k.c.

Pozwani nie wykazali także przesłanek przewidzianych w art. 533 k.c., który stanowi, że osoba trzecia, która uzyskała korzyść majątkową wskutek czynności dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli, może zwolnić się od zadośćuczynienia roszczeniu wierzyciela żądającego uznania czynności za bezskuteczną, jeżeli zaspokoi tego wierzyciela albo wskaże mu wystarczające do jego zaspokojenia mienie dłużnika. Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 16 marca 2006 roku III CSK 8/06 wskazał, że w art. 533 k.c. in fine chodzi o wskazanie takiego mienia dłużnika, co do którego można - z najwyższym stopniem prawdopodobieństwa graniczącym z pewnością - przyjąć, że pozwoli na zaspokojenie wierzyciela. Nie chodzi więc o samą możliwość prowadzenia egzekucji, której rezultat może okazać się w praktyce wątpliwy, lecz o uzyskanie przez wierzyciela realnego zaspokojenia. Skoro bowiem samo wskazanie mienia dłużnika może, na równi z zaspokojeniem wierzyciela, prowadzić do zwolnienia osoby trzeciej od zadośćuczynienia jego roszczeniu, musi to być mienie realnie służące zaspokojeniu. Takiego mienia dłużnika pozwani nie wskazali. Za spełnienie przesłanki wskazanej w tym przepisie nie może być też uznane powołanie się na deklaracje dłużnika ratalnej spłaty zadłużenia z pożyczek od znajomych, w sytuacji, gdy z deklaracji pozwanych wynika, że dłużnik nie posiada majątku pozwalającego na skuteczną egzekucję (k. 239 v).

Stan wypłacalności współdłużników solidarnych podmiotu dokonującego czynności fraudacyjnej nie miał znaczenia nie tylko dla ustalania istnienia przesłanki niewypłacalności (powiększonej niewypłacalności) w rozumieniu art. 527 § 2 k.c., ale także w zakresie obrony osoby trzeciej przewidzianej w art. 533 k.c. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 lipca 2014 r. III CSK 247/13).

Podsumowując, dokonanie przez rodzica darowizny nieruchomości na rzecz dzieci po powstaniu zobowiązania i niewypłacalność dłużnika powodują, że czynność prawna dokonana została z pokrzywdzeniem wierzyciela.

Z uwagi na powyższe na mocy art. 527 § 1 k.c. orzeczono jak w pkt 1 i 3 sentencji.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. i art. 99 k.p.c. oraz art. 105 § 1 k.p.c. w stosunku do pozwanej I. K., nie znajdując podstaw do odstąpienia od tej zasady. Zgodnie z dyspozycją powołanego przepisu strona przegrywająca sprawę winna zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). W ocenie Sądu na chwilę zamknięcia rozprawy nie występowały żadne szczególne okoliczności, uzasadniające odstąpienie od obciążania pozwanej kosztami procesu.

Pozwana w toku procesu złożyła oświadczenie o uznaniu powództwa, które jednakże bez bliższego uzasadnienia – jak można wywodzić - w sposób dorozumiany cofnęła, udzielając pełnomocnictwa procesowego zawodowemu pełnomocnikowi, który w imieniu pozwanej wniósł o oddalenie powództwa.

W takich zaś okolicznościach sprawy brak jest podstaw do przyjęcia, aby za odstąpieniem od obciążania pozwanej kosztami procesu przemawiało przekonanie o zasadności swego stanowiska procesowego, skoro pozwana po uznaniu powództwa ostatecznie stanowisko zmieniła, mimo że działając na tym etapie postępowania przez profesjonalnego pełnomocnika miała możliwość rozeznania problemu prawnego sprawy i konsultacji spornego zagadnienia z reprezentującym ją profesjonalnym pełnomocnikiem.

Okoliczność korzystania w sprawie z pełnomocnika w wyboru wskazuje, że pozwana nie znajduje się w wyjątkowo ciężkiej sytuacji materialnej. Dysponuje ona bowiem środkami na pokrycie kosztów pomocy prawnej z wyboru, a nadto – jak wskazywał jej pełnomocnik na rozprawie poprzedzającej wydanie wyroku – pozwana posiada także środki na wyjazdy wakacyjne, z których korzystała w toku postępowania. Sytuacja pozwanej nie jawi się zatem jako szczególnie trudna w odniesieniu do wysokości kosztów procesu, jakie obciążać mają pozwaną. Co więcej, należy pokreślić, że sama sytuacja ekonomiczna strony przegrywającej, nawet tak niekorzystna, że strona bez uszczerbku dla utrzymania własnego i członków rodziny nie byłaby w stanie ponieść kosztów, nie stanowi podstawy zwolnienia od obowiązku zwrotu kosztów przeciwnikowi, chyba że na rzecz tej strony przemawiają dalsze szczególne okoliczności, które same mogłyby być niewystarczające, lecz łącznie z trudną sytuacją ekonomiczną wyczerpują znamiona wypadku szczególnie uzasadnionego. W ocenie Sądu na gruncie niniejszej sprawy takie szczególne okoliczności nie występowały, a sam sposób prowadzenia procesu przez pozwaną – zmiana stanowisk procesowych bez bliższego uzasadnienia – nie uzasadnia odstąpienia od obciążania jej kosztami procesu.

Sprawa nadto nie miała charakteru precedensowego, nie wystąpiły także żadne inne szczególne okoliczności, uzasadniające odstąpienie od obciążania pozwanej kosztami procesu, takie jak zmiana stanu prawnego zaszła w trakcie procesu czy też rozbieżności w obowiązującym orzecznictwie. Poniesione przez powoda koszty procesu były adekwatne do nakładu pracy pełnomocnika powoda, który wykazywał swą aktywność w postępowaniu, składając pisma procesowe w odniesieniu do stanowisk pozwanych.

Do niezbędnych kosztów procesu w niniejszej sprawie należy zaliczyć: opłatę stosunkową od pozwu w wysokości 1.125,00 zł, obliczoną od wartości przedmiotu sporu, ustalonej stosownie do art. 25 § 1 k.p.c., wynagrodzenie należne pełnomocnikowi powoda, ustalone stosownie do § 2 ust. 1 i 2 oraz § 6 pkt 5 rozporządzenia z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jednolity: Dz. U. 2013 r. poz. 490) w kwocie 2.400,00 zł, nadto wynagrodzenie pełnomocnika związane z udziałem w postępowaniu zażaleniowym, wywołanym wniesieniem przez pozwanych zażalenia od postanowienia w przedmiocie udzielenia zabezpieczenia w wysokości ustalonej w odniesieniu do § 12 ust. 2 pkt 1 powołanej rozporządzenia w kwocie 600,00 zł wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictw, udzielonych do działania w sprawie przeciwko obu pozwanym w wysokości 2 x 17,00 zł.

Łączne koszty procesu, poniesione przez powoda w toku niniejszego postępowania wyniosły 4.159,00 zł. Sąd nie znalazł natomiast podstaw do obciążenia pozwanych tymi kosztami w pełnej wysokości i solidarnie, mając na względzie treść art. 105 § 1 i 2 k.p.c.

Zgodnie z powołanym przepisem, współuczestnicy sporu zwracają koszty procesu w częściach równych. Sąd może jednak nakazać zwrot kosztów odpowiednio do udziału każdego ze współuczestników w sprawie, jeżeli pod tym względem zachodzą znaczne różnice (§ 1), zaś na współuczestników sporu odpowiadających solidarnie co do istoty sprawy sąd włoży solidarny obowiązek zwrotu kosztów. Za koszty wynikłe z czynności procesowych, podjętych przez poszczególnych współuczestników wyłącznie we własnym interesie, inni współuczestnicy nie odpowiadają (§ 2).

W niniejszej sprawie pozwani nie odpowiadali solidarnie co do istoty sporu, ich wspólny udział w postępowaniu był wynikiem wyłącznie woli powoda w związku z wytoczeniem powództwa przeciwko obojgu pozwanym, których łączyło współuczestnictwo formalne w rozumieniu art. 72 § 1 pkt 2 k.p.c. Na taki też charakter współuczestnictwa, łączącego pozwanych wskazywał pełnomocnik powoda w uzasadnieniu pozwu.

W tych okolicznościach rozstrzygnięcie o kosztach procesu następuje stosownie do reguły wyrażonej w art. 105 § 1 k.p.c., w myśl którego każdego z pozwanych co do zasady obciążają koszty procesu w częściach równych. Mając na względzie, że współuczestnictwo pozwanych związane było z poszukiwaniem przez powoda ochrony tej samej wierzytelności, a w zakresie udziału pozwanych w postępowaniu nie występowały znaczne różnice, Sąd obciążył pozwaną I. K. połową poniesionych przez powoda kosztów procesu, to jest kwotą 2.079,50 zł, o czym orzekł jak w pkt 2 sentencji.

O kosztach należnych powodowi jako wygrywającemu spór od pozwanego M. K. Sąd orzekł na podstawie art. 102 k.p.c., mając na względzie tę okoliczność, że pozwany zarówno w dacie zawarcia umowy darowizny, jak i obecnie jest osobą małoletnią, a zatem nie posiadającą większego wpływu na decyzje podmiotów reprezentujących jego interesy. Mając zaś na uwadze okoliczności przedmiotowej sprawy, sytuację majątkową i dochodową pozwanego oraz fakt, iż nie mógł on w wieku 13 lat w chwili zawarcia przedmiotowej umowy darowizny większego wpływu na decyzje jego przedstawicieli ustawowych, należało zastosować instytucję przewidzianą w opisanym artykule k.p.c.

Z okoliczności sprawy nie wynika przy tym, by pozwany posiadał inny majątek poza nieruchomością, do której na skutek uwzględnienia powództwa, wierzyciel może skierować egzekucję. W tych okolicznościach obciążenie małoletniego pozwanego kosztami procesu przeciwnika byłoby niezgodne z zasadami słuszności.

Mając powyższe na względzie, orzeczono jak w pkt 4 sentencji.

W punkcie 5 sentencji zarządzono zwrot na rzecz powoda nadpłaconej opłaty od pozwu na podstawie art. 80 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jednolity Dz.U. z 2014r., poz. 1025), mając na względzie, że wobec sprawdzenia wartości przedmiotu sporu i ustalenia tej wartości na kwotę niższą niż wskazana przez powoda w pozwie, opłata uiszczona przy wniesieniu pozwu przekraczała opłatę należną.

SSR/-/Beata Witkowska