Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 października 2015 roku

Sąd Rejonowy w Wieluniu VIII Zamiejscowy Wydział Cywilny z siedzibą w Pajęcznie

w następującym składzie:

Przewodniczący: SSR Beata Witkowska

Protokolant: sekretarz sądowy Anna Tomaszewska

po rozpoznaniu w dniu 8 października 2015 roku w Pajęcznie

na rozprawie

sprawy z powództwa M. W.

przeciwko Towarzystwu (...) spółce akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda M. W. kwotę 5.438,59 zł ( słownie: pięć tysięcy czterysta trzydzieści osiem złotych pięćdziesiąt dziewięć groszy) wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 14 listopada 2013 roku do dnia zapłaty,

2.  w pozostałym zakresie powództwo oddala;

3.  zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda M. W. kwotę 1.443,53 zł ( słownie: tysiąc czterysta czterdzieści trzy złote pięćdziesiąt trzy grosze) tytułem zwrotu kosztów procesu.

SSR/-/Beata Witkowska

Sygn. akt VIII C 100/14

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Rejonowego w Wieluniu

z dnia 22 października 2015 roku

Powód M. W. domagał się zasądzenia od pozwanego Towarzystwa (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. kwoty 5.479,18 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 14 października 2013 roku do dnia zapłaty oraz zasądzenia kosztów procesu.

Na uzasadnienie żądania wskazał, że zawarł z pozwanym umowę ubezpieczenia komunikacyjnego autocasco pojazdu marki V. o numerze rejestracyjnym (...) na okres od dnia 29 października 2012 roku do dnia 28 października 2013 roku. W dniu 13 października 2013 roku w trakcie jazdy w przednią szybę pojazdu powoda uderzył kamień, który spowodował uszkodzenie szyby. Z uwagi na huk, wywołany uszkodzeniem szyby w wyniku uderzenia kamienia, powód wdrożył manewr hamowania. W trakcie hamowania uderzył ręką w panel radia, doprowadzając do jego uszkodzenia. Szkoda w tym zakresie została wyceniona przez podmiot wskazany przez pozwanego do wyceny na kwotę 5.479,18 zł.

W sprzeciwie od wydanego w sprawie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym, pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych. Na uzasadnienie swego stanowiska pozwany podniósł, że zdarzenie opisywane przez powoda nie mieści się w definicji wypadku zgodnie z ogólnymi warunkami ubezpieczenia autocasco, nadto zarzucił, że szkoda nie mogła powstać w okolicznościach deklarowanych przez powoda.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód M. W. zawarł z pozwanym Towarzystwem (...) spółką akcyjną z siedzibą w W. w dniu 19 października 2012 roku umowę ubezpieczenia autocasco stanowiącego jego własność samochodu marki V. (...) rok produkcji 2009 o numerze rejestracyjnym (...) na okres od dnia 29 października 2012 roku do dnia 28 października 2013 roku. Umowa została zawarta w pakiecie Optimum, sumę ubezpieczenia z podatkiem od towarów i usług ustalono na kwotę 63.100,00 zł. Integralną część umowy stanowiły ogólne warunki ubezpieczeni autocasco casco, przyjęte uchwałą Zarządu (...) S.A. nr (...) (dalej o.w.u.) oraz szczególne warunki ubezpieczeń komunikacyjnych (...) Premia przyjęte uchwałą Zarządu (...) S.A. nr (...).

/dowód: umowa ubezpieczenia k. 12, potwierdzenie zawarcia umowy ubezpieczenia k. 84, kopia dowodu rejestracyjnego k. 89-89v/

W § 1 pkt 16 o.w.u. wskazano, że szkoda w rozumieniu postanowień o.w.u. to uszkodzenie, zniszczenie, utrata pojazdu lub/i jego wyposażenia, bezpośrednio wskutek jednego ze zdarzeń o tym samym charakterze, zaistniałych w tym samym czasie, miejscu i z tej samej przyczyny, określonych w § 3 ust. 1.

W § 3 ust. 1 przewidziano, że ochroną ubezpieczeniową są objęte szkody polegające na uszkodzeniu, zniszczeniu, utracie pojazdu lub/i jego wyposażenia, zaistniałe w okresie ubezpieczenia wskutek następujących zdarzeń:

1.  wypadku;

2.  uszkodzenia przez osoby trzecie;

3.  kradzieży;

4.  pożaru, wybuchu, osmalenia;

5.  huraganu, gradu, uderzenia pioruna, powodzi, osuwania się lub zapadania ziemi, lawiny lub innych sił przyrody;

6.  nagłego działania czynnika termicznego lub chemicznego, pochodzące z zewnątrz pojazdu;

7.  utraty bądź zniszczenia kluczyków lub innych urządzeń, służących do otwierania lub uruchomienia pojazdu;

8.  uszkodzenia wnętrza pojazdu przez osoby, których przewóz wymagany był potrzebą udzielenia pomocy medycznej.

Zgodnie z zawartą w § 1 pkt 28 definicją wypadek to „wypadek drogowy przy współudziale innych pojazdów lub uczestników ruchu drogowego lub wypadek powstały wskutek nagłego działania siły mechanicznej w momencie zetknięcia się pojazdu z innymi pojazdami, osobami, przedmiotami lub zwierzętami, pochodzącymi z zewnątrz pojazdu”.

Stosownie do § 2 ust. 1 o.w.u. przedmiotem objętym ochroną ubezpieczeniową są pojazdy wraz z wyposażeniem, zarejestrowane w Rzeczypospolitej Polskiej stosownie do ustawy „Prawo o ruchu drogowym”, których wiek nie przekracza 10 lat. Wyposażenie niewyszczególnione we wniosku o zawarcie umowy ubezpieczenia lub uzupełniającej umowy ubezpieczenia nie jest objęte ochroną ubezpieczeniową z wyjątkiem wyposażenia wynikającego z faktury zakupu pojazdu jako fabrycznie nowego, jeżeli przedmiotowe wyposażenie zostało wliczone do kwoty określającej cenę nabycia pojazdu, a cena ta stała się podstawą sumy ubezpieczenia.

Zgodnie z § 1 pkt 29 o.w.u. wyposażenie pojazdu stanowią m.in. radia, odtwarzacze wideo, odtwarzacze DVD i odtwarzacze audio.

Wyłączenia odpowiedzialności zostały zawarte w § 4 o.w.u., stanowiącym m.in. że ubezpieczeniem nie zostały objęte szkody, których wartość nie przekracza 500 zł, spowodowane umyślnie przez ubezpieczonego lub osobę uprawnioną do korzystania z pojazdu, osoby przez niego zatrudnionego oraz pozostającego we wspólnym gospodarstwie domowym, powstałe podczas kierowania pojazdem przez ubezpieczonego w stanie po spożyciu alkoholu lub pod wpływem środków odurzających, substancji psychotropowych i innych substancji zastępczych.

Zasady ustalania i wypłaty odszkodowań uregulowano w § 9 o.w.u. Przewidziano, że wysokość ustalonego odszkodowania za szkody w pojeździe i w wyposażeniu nie może przekroczyć sumy ubezpieczenia aktualnej na dzień ustalenia odszkodowania, z zastrzeżeniem § 3 ust. 8, zgodnie z którym w wyposażeniu obejmującym m.in. radio ustalono górny limit odpowiedzialność A. do wysokości łącznej 20% sumy ubezpieczenia aktualnej na dzień ustalenia odszkodowania. Jeżeli suma ubezpieczenia została ustalona po pomniejszeniu wartości rynkowej pojazdu o naliczony podatek VAT zgodnie z § 1 ust. 15 pkt 2 w przypadku szkody częściowej odszkodowanie jest określane bez podatku od towarów i usług (VAT) naliczonego w fakturze.

Przy ustalaniu wysokości szkody, polegającej na uszkodzeniu pojazdu i/lub jego wyposażenia, A. uwzględnia koszty naprawy pojazdu określając je w ocenie technicznej (sporządzonej przez A. lub na jego zlecenie) lub kalkulacji A., E. z zastrzeżeniem, że ubezpieczony może wnieść uwagi do otrzymanej oceny technicznej. Jeżeli właściciel pojazdu jest uprawniony do odliczenia naliczonego lub pozostającego do naliczenia podatku od towarów i usług (VAT) od swojego podatku należnego, wysokość szkody częściowej jest określana bez podatku od towarów i usług (VAT) naliczonego w fakturze lub pozostającego do naliczenia według kosztorysu obrazujących naliczony lub pozostający do naliczenia koszt naprawy.

Zgodnie z pisemną dyspozycją Ubezpieczonego lub osoby przez niego upoważnionej A. ustala wysokość szkody - na podstawie wyceny lub na podstawie oryginalnych faktur i rachunków. W przypadku braku pisemnej dyspozycji A. wypłaca bezsporną część odszkodowania w terminie ustalonym w § 9 ust. 20 pkt 1 zgodnie z wyceną.

Ustalenie rozmiaru szkody częściowej następuje po przedłożeniu oryginałów rachunków lub faktur VAT dokumentujących naprawę pojazdu, pozostających w związku przyczynowym ze zdarzeniem, za które A. ponosi odpowiedzialność, według uprzednio uzgodnionych z A. kosztów i sposobu naprawy pojazdu przez zakład dokonujący tej naprawy, w oparciu o:

1)  normy czasowe producenta pojazdu ujęte w systemie A., E.,

2)  średnią stawkę za 1 roboczogodzinę ustaloną dla warsztatu naprawczego, w którym dokonywana jest naprawa;

3)  ceny części i materiałów producenta pojazdu ujęte w systemie A. E., nie więcej niż średnie ceny zalecane przez producenta pojazd lub oficjalnego importera do stosowania przez ich sieć serwisową.

W przypadku wyceny, odszkodowanie ustala się z uwzględnieniem podatku VAT w oparciu o:

1)  ceny materiałów i nieoryginalnych części zamiennych o porównywalnej jakości tj. części zamiennych, których producent zaświadcza, że są tej samej jakości co części stosowane do montażu pojazdu danej marki przez jego producenta;

2)  systemy kosztorysowania A., E. dla wymiaru robocizny;

3)  z zastosowaniem stawki za jedną roboczogodzinę, ustaloną w oparciu o średnie ceny usług, stosowanych poza (...), obowiązujących na terenie miejsca naprawy pojazdu.

W przypadku naprawy pojazdu, względnie wyposażenia, z ustalonej wartości szkody A. nie odlicza kwot odpowiadających zużyciu eksploatacyjnemu części i materiałów lakierniczych z zastrzeżeniem ust. 12, zgodnie z którym przy ustalaniu odszkodowania za szkody powstałe w ogumieniu, elementach ciernych układu hamulcowego i układu sprzęgła, w elementach układu wydechowego (w tym w katalizatorze), w środkach smarnych, akumulatorach, plandekach uwzględnia się stopień indywidualnego zużycia eksploatacyjnego, stosownie do stanu tych elementów, bez względu na okres eksploatacji pojazdu.

Stosownie do § 20 o.w.u. A. zobowiązany jest do wypłaty odszkodowania w terminie 30 dni licząc od otrzymania zawiadomienia o wypadku ubezpieczeniowym. Gdy wyjaśnienie okoliczności w terminie wskazanym powyżej nie było możliwe, wypłaca odszkodowanie w terminie 14 dni licząc od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe, jednakże bezsporną część odszkodowana wypłaca w terminie określonym w pkt 1 (30 dni).

/dowód: ogólne warunki ubezpieczenia auto casco k. 129-140/

Stosownie do postanowień szczególnych warunków ubezpieczeń komunikacyjnych (...) Premia, przyjętych uchwałą Zarządu (...) S.A. nr (...) w ramach ubezpieczenia autocasco w pakiecie Optimum ochroną ubezpieczeniową objęto także koszty naprawy pojazdu w autoryzowanych stacjach obsługi danej marki przy użyciu oryginalnych części zamiennych (§ 3 pkt 4 ppkt I lit. d). Przewidziano również m.in., że suma ubezpieczenia pojazdu nie zmniejsza się w czasie trwania ubezpieczenia o kwotę wypłaconego odszkodowania oraz zniesiono udział własny w szkodzie.

/dowód: szczególne warunki ubezpieczeń komunikacyjnych (...) Premia przyjęte uchwałą Zarządu (...) S.A. nr (...) k. 82v/.

Uchwałą Zarządu (...) S.A. na (...) przyjęto nowe warunki o.w.u. ubezpieczenia autocasco, które znajdowały zastosowanie do umów ubezpieczenia, zawartych od dnia 13 października 2013 roku.

W zawartej w § 1 pkt 21 tych o.w.u. definicji przewidziano, że wypadek w rozumieniu o.w.u. to „wypadek drogowy lub kolizja drogowa przy współudziale innych pojazdów lub uczestników ruchu drogowego lub zdarzenie powstałe wskutek nagłego działania siły mechanicznej w momencie zetknięcia się pojazdu z innymi pojazdami, osobami, przedmiotami lub zwierzętami, pochodzącymi z zewnątrz pojazdu, zaistniałe w tym samym czasie, miejscu i z tej samej przyczyny”.

/dowód: ogólne warunki ubezpieczenia autocasco wprowadzone uchwałą nr 91/2013 k. 252-272/

W dniu 13 października 2013 roku powód jechał samochodem marki V. (...) o numerze rejestracyjnym (...). Na odcinku drogi pomiędzy K. a O., gdzie prowadzone były roboty drogowe, spod kół jadącego przed powodem pojazdu został wyrzucony kamień, który uderzył w przednią szybę samochodu powoda. Powód jechał zapięty w pasy bezpieczeństwa z prędkością około 40 km/h z uwagi ograniczenia związane z prowadzonymi robotami drogowymi. Uderzenie kamienia w przednią szybę pojazdu doprowadziło do jej uszkodzenia i wywołało głośny huk. Powód instynktownie wdrożył manewr hamowania, w wyniku którego w sposób niekontrolowany prawą ręką uderzył w panel radia, doprowadzając do jego pęknięcia w wewnętrznej warstwie. W pojeździe powoda zamontowane było fabrycznie nowe radio.

/dowód: zeznania powoda M. W. k. 231v-232 zapis dźwięku od 00:10:35 do 00:17:10 w zw. z k. 120v-121/

W dniu 14 października 2013 roku M. W. dokonał zgłoszenia szkody, polegającej na uszkodzeniu panelu radia poprzez jego pęknięcie. Tego samego dnia powód zgłosił szkodę polegającą na uszkodzeniu przedniej szyby w pojeździe.

/dowód: druk zgłoszenia szkody k. 29, wydruki zdjęć k. 118-119/

Pismem z dnia 14 października 2013 roku pozwany potwierdził przyjęcie zgłoszenia szkody.

/dowód: pismo z dnia 14 października 2013 roku k. 26/

Pismem z dnia 21 października 2013 roku pozwany powiadomił powoda o odmowie wypłaty odszkodowania w zakresie uszkodzenia panelu radia.

/dowód: pismo z dnia 21 października 2013 roku k. 39/

Pismem z dnia 23 października 2013 roku pozwany powiadomił powoda o zaakceptowaniu kalkulacji naprawy w zakresie uszkodzenia szyby w pojeździe w kwocie 1.951,82 zł, a pismem z dnia 7 listopada 2013 roku zawiadomił o przyznaniu odszkodowania z tego tytułu w kwocie 2.400,74 zł.

/dowód: pismo z dnia 23 października 2013 roku k. 37, pismo z dnia 7 listopada 2013 roku k. 106/

Po rozpatrzeniu odwołania powoda, pismem z dnia 22 listopada 2013 roku pozwany powiadomił powoda o braku podstaw do wypłaty odszkodowania z tytułu uszkodzenia radia, z uwagi na to, że zdarzenie nie mieści się w zakresie ryzyk, objętych ochroną ubezpieczeniową przez pozwanego w ramach zawartej umowy ubezpieczenia autocasco.

/dowód: odwołanie k. 41-44, pismo z dnia 22 listopada 2013 roku k. 22/

Ujawnione uszkodzenia wyświetlacza radia pojazdu powoda mogły powstać w okolicznościach podawanych przez powoda, to jest w wyniku wdrożenia manewru hamowania, bezpośrednio po uderzeniu kamienia w szybę i niekontrolowanego wówczas uderzenia prawą ręką z obrączką w ramkę obudowy wyświetlacza. Kierujący pojazdem pomimo wygodnej pozycji, podczas oparcia o fotel i zapięcia w pasy bezpieczeństwa - bez wyraźnego nachylenia, nie musiał mieć zaciśniętej dłoni w pięść, aby jego prawa ręka z obrączką doprowadziła do kontaktu z wyświetlaczem bądź górną prawą ramką wyświetlacza panelu radiowego. Pasy bezpieczeństwa mają chronić kierującego przed uderzeniem w elementy znajdujące się wewnątrz pojazdu, ale uzależnione jest to od kierunku i przyłożenia impulsu siły uderzenia, co nie wyklucza niekontrolowanego ruchu prawej ręki, która w tym czasie mogła znajdować się na dźwigni zmiany biegów lub elementach sterowania radiem.

/dowód: opinia biegłego sądowego z zakresu rekonstrukcji wypadków i wyceny szkód k. 143-158, pisemna opinia uzupełniająca k. 182/

Z uwagi na to, że uszkodzenie panelu radia obejmowało wewnętrzną powłokę, w takim przypadku uderzenie ręką w panel radia nie musiałoby pozostawiać obrażeń czy powodować dolegliwości.

/dowód: opinia biegłego sądowego z zakresu medycyny sądowej k. 217/

Radio (...) stanowiło element fabrycznego wyposażenia pojazdu powoda.

Wysokość koniecznych kosztów wymiany uszkodzonego radia samochodu osobowego marki V. (...) o numerze rejestracyjnym (...), na dzień powstania szkody w Autoryzowanej Stacji Obsługi wynosi: 5.479,18 zł z VAT.

Wysokość koniecznych kosztów wymiany uszkodzonego radia samochodu osobowego marki V. (...) o numerze rejestracyjnym (...) na dzień powstania szkody przy zastosowaniu stawek za roboczogodzinę na poziomie 90,00 zł wynosi 5.438,59 zł z VAT.

/dowód: opinia biegłego sądowego z zakresu rekonstrukcji wypadków i wyceny szkód k. 143-158/

Do sporządzenia kalkulacji naprawy samochodu osobowego marki „V. (...) o numerze rejestracyjnym (...) wykorzystano zasady zawarte w systemie (...) na dzień powstania szkody. Przy ustalaniu kalkulacji wymiany radia zastosowano stawkę za roboczogodzinę w Autoryzowanej Stacji Obsługi na poziomie 145,00 zł oraz stawkę 90,00 zł, która jest stawką stosowaną przez zakłady rzemieślnicze. Brak jest możliwości dokonania optymalizacji tej części wyposażenia samochodu V. (...) poprzez zastosowanie części zamiennej - radia (...) innego producenta. Koszt zakupu przedmiotowego radia mógłby być mniejszy jedynie w przypadku, gdyby powód wyraził zgodę na wymianę radia na używane bądź zakupionego na wolnym rynku. W takim przypadku nie ma jednak pewności, co do pochodzenia tego elementu wyposażenia samochodu oraz okresu jego gwarancji.

/dowód: pisemna opinia uzupełniająca biegłego z zakresu wyceny szkód k. 239/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów i kserokopii dokumentów dołączonych do akt, których prawdziwości nie kwestionowała żadna ze stron, a nadto opinii biegłego sądowego z zakresu medyny sądowej i rekonstrukcji wypadków oraz wyceny szkód, a także zeznań powoda. Sąd uznał za w pełni wiarygodne dowody w postaci dokumentów przedłożonych przez powoda, jak również dokumentów przedstawionych przez pozwanego, tj. w szczególności: zgłoszenia szkody, umowy ubezpieczenia, ogólnych warunków ubezpieczenia. Nie były one kwestionowane przez żadną ze stron, w związku z czym brak jest podstaw do podważania ich wiarygodności. Przy interpretacji postanowień o.w.u. ubezpieczenia autocasco Sąd posłużył się także tekstem o.w.u. udostępnionym przez ubezpieczyciela.

Przeprowadzając dowód z zeznań stron z ograniczeniem do zeznań powoda na zasadzie art. 302 § 1 k.p.c. Sąd miał na względzie okoliczność, że bezpośrednią wiedzę o okolicznościach istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy mógł posiadać wyłącznie powód, zatem prowadzenie dowodu z przesłuchania pozwanego było bezcelowe, zwłaszcza że wezwany na rozprawę i pouczony o skutkach niestawiennictwa na rozprawie się nie stawił.

W ocenie Sądu zeznania powoda odnoszące się do okoliczności powstania szkody są wiarygodne, a samo stwierdzenie pozwanej, iż szkoda powstała w innych okolicznościach niż deklarowane przez powoda, nie może stanowić podstawy do odmowy obdarzenia zeznań powoda walorem wiarygodności. Zarówno w postępowaniu w przedmiocie likwidacji szkody, jak i w postępowaniu przed Sądem powód konsekwentnie wskazywał okoliczności powstania szkody. Zeznanie te są spójne i konsekwentne. Pozwany nie zaoferował materiału dowodowego, który poddawałby w wątpliwość zeznania powoda dotyczące okoliczności postania szkody w zakresie uszkodzenia panelu radia. Zarówno biegły z zakresu rekonstrukcji wypadków, jak i biegły z zakresu medycyny sądowej w złożonych opiniach wskazali, że do uszkodzeń pojazdu mogło dojść w warunkach, przedstawionych przez powoda. Za niewiarygodnością zeznań powoda nie może przemawiać okoliczność braku wezwania funkcjonariuszy policji na miejsce zdarzenia, zważywszy na jego przebieg i brak udziału innych osób, którym można by zarzucić naruszenie choćby nieumyślnie zasad bezpieczeństwa w ruchu lądowym.

Sąd dokonał ustaleń także w oparciu o przeprowadzony w sprawie dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu rekonstrukcji wypadków i wyceny szkód związanych z ruchem pojazdów oraz opinii biegłego sądowego z zakresu medycyny sądowej. Sporządzonych w sprawie opinii nie zakwestionowała skutecznie żadna ze stron procesu, a wątpliwości zgłaszane przez stronę pozwaną były przedmiotem uzupełniającej opinii, złożonej przez biegłego sądowego z zakresu rekonstrukcji wypadków, w której rzeczowo i logicznie biegły ustosunkował się do zarzutów pozwanego. Sąd przyjął za miarodajne wnioski powyższej opinii, a dokonując oceny walorów dowodowych tej opinii, kierował się kryteriami oceny, które stanowiły poziom wiedzy biegłych, podstawy teoretyczne opinii, sposób motywowania wyrażonego stanowiska oraz stopień stanowczości wyrażonych w nich ocen, a także zgodność z zasadami logiki i wiedzy powszechnej, nie znajdując argumentów, by opiniom tym waloru dowodowego odmówić.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługuje na uwzględnienie co do zasady.

Strona powodowa roszczenie o wypłatę odszkodowania wywodziła z zawartej z pozwanym umowy ubezpieczenia majątkowego autocasco. Pozwany zawarciu umowy z powodem nie przeczył. Kwestia sporna sprowadzała się do oceny, czy stan faktyczny, w jakim miało dojść do szkody, wyczerpuje przesłanki zdarzenia, objętego ochroną ubezpieczeniową, zgodnie z postanowieniami § 3 ust. 1 o.w.u.

Zgodnie z art. 805 § 1 k.c. przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Świadczenie ubezpieczyciela polega w szczególności na zapłacie przy ubezpieczeniu majątkowym - określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku.

Jest poza sporem, że dla oceny praw i obowiązków stron w ramach stosunku ubezpieczenia podstawowe znaczenia ma łącząca strony umowa, a nadto ogólne warunki ubezpieczenia. Ogólne warunki ubezpieczenia, po doręczeniu ich tekstu powodowi, stały się bowiem integralną częścią zawartej przez strony umowy ubezpieczenia autocasco.

Podstawową kwestią dla oceny zasadności powództwa jest zatem ustalenie, czy zdarzenie, z którym powód łączy odpowiedzialność odszkodowawczą pozwanego, mieści się w zakresie ubezpieczenia, przewidzianym w postanowieniach ogólnych warunków ubezpieczenia.

Ogólne warunki ubezpieczenia, jako wzorzec umowny, wydany przez jedną ze stron umowy w oparciu o art. 384 i następne k.c., również podlegają wykładni z punktu widzenia dyrektyw interpretacji oświadczeń woli, ustanowionych przez ustawodawcę w art. 65 § 2 k.c. Uwzględnienia wymaga jednak również wyrażona w art. 385 § 2 k.c. zasada interpretacji niejasnych postanowień wzorca w sposób korzystny dla konsumenta.

Stosownie do art. 65 § 2 k.c. w umowach należy raczej badać zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu. Jednakże w przypadku umów, zawieranych w obrocie powszechnym przy wykorzystaniu wzorców umownych, tak jak w rozpoznawanej sprawie, badania zgodnego zamiaru stron nie jest w praktyce możliwe. Ogólne warunki ubezpieczenia powinny być formułowane jednoznacznie i w sposób zrozumiały, a w umowach ubezpieczenia, o ile ich treść nie jest ustalona indywidualnie, wykładnia postanowień umowy na podstawie przesłanek subiektywnych musi być z natury rzeczy ograniczona. Stosownie bowiem do art. 385 § 2 k.c. wzorzec umowy powinien być sformułowany jednoznacznie i w sposób zrozumiały. Postanowienia niejednoznaczne tłumaczy się na korzyść konsumenta.

Artykuł 385 § 2 k.c. ustanawia zasadę transparentności wzorca umowy stanowiąc, że powinien on być sformułowany w sposób jednoznaczny i zrozumiały. Jego interpretacja nie powinna umożliwiać nadania zapisom różnych znaczeń. Przy wykładni wzorców umownych intencja, jaka przyświecała profesjonalnemu uczestnikowi obrotu gospodarczego, który ten wzorzec przygotował lub na zlecenie którego go opracowano nie ma znaczenia. Przy wykładni wzorców umowy z uwagi na ich funkcję standaryzacyjną stosuje się metodę obiektywną, tj. za miarodajny uznaje się sens dostępny dla typowego adresata wzorca.

Postanowienia ogólnych warunków umów ubezpieczenia podlegają wykładni, gdy ich postanowienia nie są precyzyjne i stwarzają wątpliwości co do ich istotnej treści, a wykładnia taka nie może pomijać celu, w jakim umowa została zawarta, a także natury i funkcji zobowiązania (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 lipca 2006 r. II CSK 60/2006, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 maja 2004 r. V CK 481/2003). Umowa ubezpieczenia pełni przecież funkcję ochronną i z tej przyczyny miarodajny dla wykładni jej postanowień jest punkt widzenia tego, kto jest chroniony, a wątpliwości interpretacyjne nie mogą obciążać ubezpieczonego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 lutego 2015 r. II CSK 295/14).

Cel umowy jako kryterium wykładni także postanowień wzorca umowy nakazuje położenie nacisku na ochronny charakter stosunku prawnego ubezpieczenia. Wykładnia postanowień wzorca umowy stworzonego przez ubezpieczyciela nie może prowadzić do zaostrzenia wymagań stawianych ubezpieczającemu i ograniczania obowiązków ubezpieczyciela. Taki kierunek wykładni przesądzałby o naruszeniu art. 65 § 2 k.c. w powiązaniu z celem i istotą umowy ubezpieczenia wynikającymi z art. 805 § 1 k.c. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 stycznia 2014 r., I CSK 155/13, niepubl.).

Na gruncie niniejszej sprawy strony odmiennie interpretują zapis o.w.u. obejmujący definicję wypadku, objętego ryzykiem ubezpieczeniowym. Powód wywodzi, że także spowodowane gwałtownym hamowaniem uderzenie ręki w panel radia w wyniku uderzenia kamienia w szybę przednią pojazdu spełnia kryteria wypadku ubezpieczeniowego, strona pozwana zaś wywodzi, że ochroną ubezpieczeniową objęta jest jedynie szkoda spowodowana bezpośrednio uderzeniem kamienia – to jest uszkodzenie szyby przedniej pojazdu, zaś uszkodzenie panelu radia zostało spowodowane – w ocenie pozwanego – działaniem siły z wewnątrz pojazdu i jako takie nie jest objęte ochroną ubezpieczeniową.

Należy przy tym zauważyć, że do uderzenia w panel radia doszło w czasie niekontrolowanego ruchu ciała, w momencie hamowania pojazdu, nie zaś na skutek działania siły z wewnątrz pojazdu.

Powyższe stanowiska stron związane są z odmienną interpretacją zapisów o.w.u. w szczególności w zakresie definicji wypadku ubezpieczeniowego, gdyż strona pozwana uznaje, że ochroną ubezpieczeniową objęte są wyłącznie te uszkodzenia pojazdu, które zostały wywołane bezpośrednio wskutek nagłego działania siły mechanicznej w momencie zetknięcia się pojazdu z innym przedmiotem.

Zgodnie z zawartą w § 1 pkt 28 o.w.u. definicją wypadek to „wypadek drogowy przy współudziale innych pojazdów lub uczestników ruchu drogowego lub wypadek powstały wskutek nagłego działania siły mechanicznej w momencie zetknięcia się pojazdu z innymi pojazdami, osobami, przedmiotami lub zwierzętami, pochodzącymi z zewnątrz pojazdu”.

Na gruncie niniejszej sprawy z uwagi na ustalony stan faktyczny znaczenie ma ustalenie, czy w sprawie miał miejsce wypadek rozumiany jako „ wypadek powstały wskutek nagłego działania siły mechanicznej w momencie zetknięcia się pojazdu z innym przedmiotem, pochodzącym z zewnątrz pojazdu”. Bezsporne jest bowiem, że do uszkodzenia radia nie doszło ani w wyniku wypadku drogowego, ani na skutek zderzenia z innym pojazdem, osobą czy zwierzęciem, pochodzącym z zewnątrz pojazdu. Jak wynika z ustaleń w samochód powoda – przednią szybę - uderzył kamień. Kamień stanowi przedmiot, pochodzący z zewnątrz pojazdu. Skoro doszło do uderzenia w szybę przednią samochodu, miało także miejsce zatknięcie się pojazdu z tym przedmiotem, pochodzącym z zewnątrz pojazdu.

Zgodnie z przytoczoną definicją, pojęciem wypadku objęte są wydarzenia „ powstałe wskutek” nagłego działania siły mechanicznej w momencie zetknięcia się pojazdu z innym przedmiotem, pochodzącym z zewnątrz pojazdu. Postanowienia o.w.u. strony pozwanej nie precyzują bliżej ani nie czynią ograniczeń w czym przejawiać się ma wypadek „powstały wskutek” tak opisanego zderzenia. Nie wprowadzają przy tym – w wersji o.w.u. znajdujących zastosowanie w sprawie - wymogu „bezpośredniości następstw”. Ponieważ postanowienia wzorca umowy powinny być z mocy art. 385 § 2 k.c. formułowane jednoznacznie i w sposób zrozumiały dla ich potencjalnych adresatów, to postanowienia zawierające sformułowania niejednoznaczne należy interpretować na korzyść ubezpieczonego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 marca 2004 r., I CK 471/03, niepubl.; wyrok SN z dnia 18 marca 2003 r., IV CKN 1858/00, niepubl.).

Należało zatem uznać, że wypadek to zdarzenie pozostające w związku przyczynowym (tak bowiem należy rozumieć zwrot „powstałe wskutek”) z uderzeniem kamienia w szybę przednią pojazdu. W tym kontekście wdrożenie przez powoda manewru nagłego hamowania i niekontrolowane uderzenie ręką w panel radia w czasie hamowania pojazdu pozostaje w związku przyczynowym z uderzeniem kamienia w szybę pojazdu. Z ustaleń nie wynika, by przyczyną uszkodzenia radia było inne zdarzenie, w szczególności by to działanie powoda, niepozostające w związku ze zdarzeniem, wywołanymi uderzeniem kamienia w szybę przednią pojazdu, doprowadziło do tych uszkodzeń.

Pozwany zaś odwołując się do wskazanej definicji „wypadku” dąży do zwolnienia się z odpowiedzialności za skutki wypadku poprzez wprowadzenie do tej definicji wymogu „bezpośredniości”, a zatem wprowadzenia elementów, które w o.w.u. w brzmieniu, jakie miały zastosowanie do umowy zawartej z powodem, nie były przewidziane.

W istocie w ogólnych warunkach ubezpieczenia, wprowadzonych uchwałą nr 91/2013 i mających zastosowanie do umów zawartych od dnia 13 października 2013 roku doszło do zmiany definicji umownej wypadku, poprzez jej zawężenie do uszkodzeń „zaistniałych w tym samym czasie, miejscu i z tej samej przyczyny”.

Gdyby do umowy zawartej z powodem miały zastosowanie o.w.u. w brzmieniu nadanym uchwałą nr 91/2013 stanowisko ubezpieczyciela byłoby trafne – uszkodzenie panelu radia nie było bowiem spowodowane bezpośrednio na skutek zetknięcia się kamienia z pojazdem. Jednakże taki zapis o.w.u. powoda nie obowiązywał, a zatem brak jest podstaw do wprowadzenia ograniczenia odpowiedzialności pozwanego w drodze wykładni zapisów o.w.u., w sytuacji gdy ograniczenia tego nie przewidywały zapisy o.w.u. w brzmieniu obowiązującym w dacie zawarcia umowy. Należy przy tym zauważyć, że skoro dokonano zmiany definicji o.w.u., zatem nie można przyjmować, że takie samo rozumienie tego postanowienia o.w.u. powinno mieć zastosowania do o.w.u. w poprzedniej wersji.

Przy przyjęciu zgodnie z powołaną definicją, że wypadkiem w rozumieniu zapisów o.w.u. jest całe zdarzenie, zapoczątkowane uderzeniem kamienia w przednią szybę pojazdu, które doprowadziło do uderzenia ręką przez kierującego pojazdem powoda w panel radia, odpowiedzialność pozwanego uzasadniona jest także w świetle zapisów § 3 ust. 1 o.w.u., gdyż doszło do uszkodzenia wyposażenia pojazdu, objętego – zgodnie z powołanymi zapisami o.w.u. zakresem ubezpieczenia, przy braku odmiennych twierdzeń w tym zakresie ze strony pozwanego. Zważywszy, że z akt sprawy nie wynika, by radio w samochodzie powoda nie było radiem fabrycznie nowym, objęte było zakresem odpowiedzialności odszkodowawczej ubezpieczyciela.

Wobec braku wypłaty odszkodowania przy spełnieniu się przesłanek, określonych w umowie, zajścia wypadku ubezpieczeniowego, powództwo należało uznać za zasadne.

Z analizy zebranego materiału wynika, iż pomiędzy stronami nie ma rozbieżności co do zakresu uszkodzeń pojazdu powoda. Przedmiotem sporu pozostawała bowiem zasadność dochodzonego roszczenia w kontekście twierdzeń pozwanego, iż nie doszło do wypadku ubezpieczeniowego, z którego wystąpieniem aktualizowałaby się odpowiedzialność odszkodowawcza ubezpieczyciela.

Wysokość odszkodowania określono stosownie do zapisów o.w.u. oraz szczególnych warunków ubezpieczenia (...) Premia. Z uwagi na to, że powód nie dokonał naprawy uszkodzeń, a w konsekwencji nie przedstawił rachunków ani faktur za naprawę pojazdu, ustalenie wysokości odszkodowania winno nastąpić metodą wyceny, zgodnie z którą odszkodowanie ustala się z uwzględnieniem podatku VAT w oparciu o systemy kosztorysowania A., E..

Odnośnie cen części zamiennych o.w.u. w przypadku wyceny przewidywały ustalenie odszkodowania z uwzględnieniem podatku VAT w oparciu o ceny materiałów i nieoryginalnych części zamiennych o porównywalnej jakości tj. części zamiennych, których producent zaświadcza, że są tej samej jakości co części stosowane do montażu pojazdu danej marki przez jego producenta.

Z twierdzeń powoda wynika, że wysokość dochodzonego odszkodowania uwzględnia stawki robocizny spoza (...) (k. 116). Przy takim stanowisku powoda i stosownie do zapisów o.w.u. przyjęto zasadność wyceny szkody przy zastosowaniu stawek robocizny w zakładach rzemieślniczych poza (...).

Z uwagi na zawarcie umowy w pakiecie Optimum w ramach szczególnych warunków ubezpieczenia (...) Premia (§ 3 pkt 4 ppkt I lit. d) powód miał jednak zagwarantowane objęcie ochroną ubezpieczeniową kosztów naprawy z uwzględnieniem cen oryginalnych części zamiennych. Zważywszy, że – jak wynika z opinii biegłego – nie ma możliwości zastosowania optymalizacji uszkodzonego elementu wyposażenia, wysokość odszkodowania określono w oparciu o stawki robocizny poza Autoryzowanymi Stacjami Obsługi i cen części zamiennych, wskazane w opinii biegłego z zakresu wyceny szkód na kwotę 5.438,59 zł.

Wiążące strony zapisy ogólnych warunków autocasco nie przewidywały możliwości ustalenia wysokości kosztów naprawy w odniesieniu do kosztów zakupu części spoza rynku lokalnego, przykładowo na rynku niemieckim przy braku uwzględnienia narzutów, kosztów odpraw celnych i transportu. Pozwany nie przytoczył też zapisów o.w.u., które przewidywałyby naprawę przy użyciu części używanych. Powód nie wyraził zaś zgody na przeprowadzenie naprawy przy użyciu części używanych. W tej sytuacji skoro zapisy szczególnych warunków ubezpieczenia (...) Premia gwarantowały objęcie „ochroną ubezpieczeniową” także kosztów naprawy przy użyciu oryginalnych części, a zatem odwoływały się do pojęcia „zakresu ubezpieczenia”, zdefiniowanego w § 3 o.w.u. (”ochroną ubezpieczeniową są objęte szkody ...”), nie tylko do metod ustalenia odszkodowania, zatem w sytuacji gdy szkoda mogła być naprawiona tylko przy użyciu takich części, należało w ocenie Sądu przyjąć, że obowiązek odszkodowawczy pozwanego obejmował te koszty.

Ta zatem okoliczność, w powiązaniu z wynikającą z opinii biegłego z zakresu szacowania szkód tezą o braku możliwości optymalizacji tej części uzasadnia ustalenia wysokości należnego powodowi odszkodowania na kwotę 5.438,59 zł. Z uwagi na to, że powód wykorzystywał samochód w celach prywatnych i nie był uprawniony do odliczenia naliczonego podatku od towarów i usług, zgodnie z zapisami o.w.u. wysokość odszkodowania ustalono z uwzględnieniem kwoty podatku od towarów i usług.

Z uwagi na powyższe orzeczono jak w pkt 1 sentencji.

Sąd zasądził ustawowe odsetki od należnej sumy od dnia 14 listopada 2013 roku do dnia zapłaty. Zgodnie bowiem z art. 481 § 1 k.c., jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. W myśl zaś § 2 ww artykułu, jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe. Określając czas opóźnienia, za które powodowi przysługuje prawo do żądania odsetek od dłużnej sumy, Sąd miał na względzie art. 817 § 1 k.c., zgodnie z którym ubezpieczyciel wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku, a w sytuacji, gdy wyjaśnienie wszystkich okoliczności faktycznych w terminie wskazanym powyżej nie było możliwe - w terminie 14 dni, od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe.

Podkreślić przy tym należy, że świadczenie zakładu ubezpieczeń zawsze ma charakter terminowy. Termin spełnienia tego świadczenia może zostać oznaczony w samej umowie ubezpieczenia, a w razie braku porozumienia stron w tym przedmiocie, określa go art. 817 § 1 i 2 k.c. Zapisy o.w.u. w tym zakresie były bieżne z unormowaniem ustawowym. Ubezpieczyciel obowiązany był spełnić świadczenie w terminie trzydziestu dni, licząc od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku. Gdy wyjaśnienie w powyższym terminie okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności ubezpieczyciela albo wysokości świadczenia okaże się niemożliwe, świadczenie powinno zostać spełnione w ciągu 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe. Oznacza to, że spełnienie świadczenia w terminie późniejszym może być usprawiedliwione jedynie wówczas, gdy ubezpieczyciel powoła się na istnienie przeszkód w postaci niemożliwości wyjaśnienia okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności albo wysokości świadczenia, mimo działań podejmowanych ze szczególną starannością. Pozwany nie wykazał zaś żadnych okoliczności, uniemożliwiających spełnienie świadczenia w przewidzianym terminie.

W terminie 30 dni od daty zawiadomienia o szkodzie pozwany był zatem zobligowany do spełnienia na rzecz powoda umówionego świadczenia. Niewykonanie zobowiązania w powyższym terminie zgodnie z jego treścią powoduje, że pozwany popadł w opóźnienie. Skutki opóźnienia określone są m.in. w art. 481 § 1 k.c. i obligują dłużnika do zapłaty odsetek, przy czym w braku określenia ich wysokości, należą się odsetki ustawowe.

Podkreślić wypada, że dłużnik popada w opóźnienie, jeżeli nie spełnia świadczenia w terminie, w którym stało się ono wymagalne także wtedy, gdy kwestionuje istnienie lub wysokość świadczenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 października 1994 r., I CRN 121/94, OSNC 1995, Nr 1, poz. 121).

Z uwagi na to, że w wyznaczonym terminie zakład ubezpieczeń mając dane do ustalenia wysokości odszkodowania, nie oświadczył, jaką kwotę uważa za właściwe odszkodowanie, popadł w stan opóźnienia (por. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 6 lipca 1999 roku III CKN 315/98 (OSNC 2002, nr 2, poz. 31). Odsetki ustawowe zasądzono od dnia następnego po upływie 30 dni na przeprowadzenie likwidacji szkody, to jest od dnia 14 listopada 2013 roku, zgodnie z wyrażonym w tym zakresie stanowiskiem pozwanego (k. 62).

Jednocześnie z uwagi na przewidziany w ustawie i umowie termin na wypłatę świadczenia, roszczenie o zasądzenie odsetek w pozostałym zakresie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Powództwo w części dotyczącej odsetek za okres do dnia 13 listopada 2013 roku oraz wypłaty odszkodowania w zakresie robocizny w kwocie wyższej niż stawki stosowane poza autoryzowaną stacją obsługi, podlegało oddaleniu jako nieuzasadnione z przyczyn omówionych powyżej, co skutkowało orzeczeniem jak w pkt 2 sentencji.

O kosztach procesu orzeczono jak w pkt 3 sentencji na podstawie art. 100 zd. 2 k.p.c., zgodnie z którym w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone, jednakże Sąd może włożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania albo gdy określenie należnej mu sumy zależało od wzajemnego obrachunku lub oceny sądu.

Mając na względzie zakres uwzględnionych żądań, Sąd uznał, porównując zakres zgłoszonych roszczeń i roszczeń uwzględnionych, że powód wygrał proces w 98,40%. Należało bowiem mieć na względzie (por. postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 19 stycznia 2012 r. IV CZ 119/2011, L..pl nr (...)), że użyte w art. 100 k.p.c. pojęcie „uwzględnienia żądań” nie ogranicza się wyłącznie do uwzględnienia roszczenia głównego określonego wartością przedmiotu sporu, ale obejmuje także ocenę żądania zasądzenia odsetek. Dla zastosowania przywołanego przepisu bez znaczenia pozostają wynikające z art. 19-25 k.p.c. zasady oznaczania wartości przedmiotu sporu. Jak wskazano w uzasadnieniu powołanego powyżej orzeczenia, nie ma podstaw do utożsamiania „wartości przedmiotu sporu” z użytym w art. 100 k.p.c. pojęciem „uwzględnienia żądań”, które nie ograniczają się wyłącznie do roszczenia głównego określonego wartością przedmiotu sporu, ale obejmuje także ocenę żądania zasądzenia odsetek.

Z uwagi na zakres wygranej, zachodziła podstawa do zastosowania art. 100 zd. 2 k.p.c. Za włożeniem na pozwanego obowiązku zwrotu kosztów procesu na rzecz powoda zgodnie z powołaną normą przemawia także ta okoliczność, że wygenerowane przez pozwanego koszty procesu, związane z wydatkami na przeprowadzone w sprawie opinie biegłych sądowych, za pomocą których pozwany zmierzał do wykazania niewiarygodności twierdzeń powoda, nie przyniosły oczekiwanego rezultatu.

Na koszty poniesione przez powoda składa się uiszczona opłata od pozwu w kwocie 250,00 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17,00 zł oraz koszty zastępstwa procesowego, w wysokości ustalonej stosownie do § 6 pkt 4 rozporządzenia w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej, udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2013r. poz. 490 t.j.), to jest łącznie 1.467,00 zł.

W sytuacji, gdy zachodzą przesłanki w zdaniu drugim art. 100 k.p.c. przewidziane, to sąd wkładając na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów procesu, zasądza od niej na rzecz jej przeciwnika tylko należne koszty procesu, nie zasądza natomiast od przeciwnika tych kosztów, które przy stosunkowym rozdzielaniu należałoby się drugiej stronie. W takim przypadku zatem przegrany zwraca wygranemu należne mu w sprawie koszty procesu od uwzględnionej części powództwa, nie może natomiast żądać kosztów procesu od części oddalonej (por. wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 23 października 1969 r. I CR 186/69).

Mając powyższe na względzie, zasądzeniu od pozwanego na rzecz powoda podlegało 98,40 % sumy poniesionych kosztów procesu, to jest kwota 1.443,53 zł, o czym orzeczono jak w pkt 3 wyroku.

SSR/-/Beata Witkowska