Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 sierpnia 2022 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Sławomir Matusiak

Protokolant: st. sekr. sąd. Beata Krysiak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 sierpnia 2022 roku w Sieradzu

odwołania M. N.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł.

z dnia 2.06.2022 r. Nr (...)

w sprawie M. N.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł.

o emeryturę pomostową

oddala odwołanie.

Sygn. akt IV U 370/22

UZASADNIENIE

Decyzją z ZUS odmówił M. N. prawa do emerytury pomostowej w oparciu o art. 4, art. 49 ustawy z 19 grudnia 2008r. o emeryturach pomostowych (Dz.U.2018.1924 j.t. ze zm.) w zw. z przepisami ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2022.504 j.t.) i przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U.8.43 ze zm.).

Nie podzielając powyższej decyzji, ubezpieczony złożył odwołanie, wnosząc o przyznanie prawa do przedmiotowego świadczenia. Wskazywał, że w okresie od 12.11.1980 – 17.12.2005, był zatrudniony w (...) w Z. i wykonywał pracę w szczególnych warunkach. Wnosił o dopuszczenie dowodu z zeznań wskazanych świadków. Wnioskodawca przyznał, że po dniu 31.12.2008 r. nie wykonywał pracy w szczególnych warunkach podając, że w tym okresie był zatrudniony jako woźny – konserwator.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy podtrzymał stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji i wnosił o jego oddalenie.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

M. N., ur. (...), w dniu 17.05.2022r. złożył w ZUS wniosek o emeryturę pomostową, załączając świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wystawione przez syndyka (...) S.A. w upadłości. Ze świadectwa wynika, że w okresie od 12.11.1980 – 17.12.2005, był zatrudniony w zakładach (...), w tym od: 12.11.1980 – 30.06.1982, 1.07.1982 – 31.07.1988, 1.08.1988 0 30.09.1997, 1.10.1997 – 5.07.1998, 6.07.1998 – 30.11.1998, 1.12.1998 – 31.12.1998, 1.01.1999 – 27.05.2001, 28.05.2001 – 3.06.2001, 4.06.2001 – 12.08.2001, 13.08.2001 – 31.08.2001, 1.09.2001 – 30.09.2001, 1.10.2001 – 14.10.2001, 15.10.2001 – 31.10.2001, 1.11.2001 – 28.02.2002, 1.03.2002 – 30.11.2003, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A: dział VII poz. 1 pkt 13, dział VII poz. 4 pkt 47, dziale VII poz. 4 pkt 48, dział VII poz. 4 pkt 50, dział XIV poz. 25 pkt 1, stanowiącym załącznik Nr 1 do zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego Nr 7 z dnia 07.07.1987 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego (wniosek z załącznikiem k. 14 - 18/akta ZUS).

Po rozpoznaniu wniosku ZUS zaliczył do stażu sumarycznego 27 lat i 27 dni okresów składkowych i nieskładkowych. Organ wskazał, że ubezpieczony nie udowodnił okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszącego co najmniej 15 lat, przed dniem 01.01.1999 r. nie wykonywał prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych lub art. 32 i 33 ustawy emerytalnej, po dniu 31.12.2008 r. nie wykonywał prac w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych. (k 21/akta ZUS).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w postępowaniu przed organem rentowym. Na podstawie art. 235 ² §1 pkt 2 k.p.c., Sąd pominął dowód z przesłuchania świadków wskazanych w odwołaniu.

Sąd Okręgowy zważył:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z przepisem art. 4 ustawy z dnia 19.12.2008r. o emeryturach pomostowych (Dz.U.2022.1340 t.j.) prawo do emerytury pomostowej, z uwzględnieniem art. 5-12, przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1) urodził się po dniu 31 grudnia 1948r.;

2) ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat;

3) osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn;

4) ma okres składkowy i nieskładkowy, ustalony na zasadach określonych w art. 5-9 i art. 11 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn;

5) przed dniem 1 stycznia 1999r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS;

6) po dniu 31 grudnia 2008r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3;

7) nastąpiło z nim rozwiązanie stosunku pracy.

Jak wynika z przepisu art. 49 cyt. ustawy, prawo do emerytury pomostowej przysługuje również osobie, która:

1) po dniu 31 grudnia 2008r. nie wykonywała pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3;

2) spełnia warunki określone w art. 4 pkt 1-5 i 7 i art. 5-12;

3) w dniu wejścia w życie ustawy miała wymagany w przepisach, o których mowa w pkt 2, okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3.

Ustawa o emeryturach pomostowych (w art. 3 ust. l) zawiera nową, bardzo szczegółową definicję prac w szczególnych warunkach. Stanowi ona, iż są to prace związane z czynnikami ryzyka, które spełniają łącznie następujące kryteria: z dużym prawdopodobieństwem mogą spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia (wraz z upływem wieku pracownika),

-

wykonywane są w szczególnych warunkach środowiska pracy,

-

determinowane są siłami natury lub procesami technologicznymi,

-

pomimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej lub medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w stopniu uzasadniającym ich pracę na dotychczasowym stanowisku.

Stosownie do art.12 ustawy o emeryturach pomostowych, przy ustalaniu okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, o których mowa w art. 4-11, nie uwzględnia się okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał wynagrodzenie lub świadczenie z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Warunkiem skutecznego ubiegania się o emeryturę pomostową w świetle wykładni językowej art. 4 i art. 49 ustawy z 2008 r. o emeryturach pomostowych, jest legitymowanie się określonym stażem pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze (w rozumieniu ustawy o emeryturach pomostowych lub dotychczasowych przepisów) oraz kontynuowanie pracy w tych warunkach po wejściu w życie ustawy, a więc po dniu 1 stycznia 2009 r. W przypadku, kiedy osoba ubiegająca się o to świadczenie nie kontynuuje pracy w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze i legitymuje się w związku z tym jedynie stażem pracy „szczególnej” według poprzednio obowiązujących przepisów, może nabyć prawo do „nowego” świadczenia jedynie wówczas, gdy dotychczasowy staż pracy (okres pracy) można kwalifikować jako prace w warunkach szczególnych w rozumieniu dziś obowiązujących przepisów (art. 3 ust. 1 ustawy) lub o szczególnym charakterze (art. 3 ust. 3 ustawy). Innymi słowy brak podstaw prawnych do przyznania emerytury pomostowej ubezpieczonemu, którego dotychczasowy okres pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze, dziś nie może być tak kwalifikowany (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 13 marca 2012 r., sygn. akt II UK 164/11 OSNP 2013/5-6/62). Zaprezentowana wykładnia powyższych przepisów znajduje odzwierciedlenie w orzecznictwie sądów powszechnych. Jak wskazał Sąd Apelacyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 11 maja 2021 r. III AUa 991/20 LEX nr 3337316, warunkiem skutecznego ubiegania się o emeryturę pomostową w świetle wykładni językowej art. 4 i 49 ustawy z 2008 r. o emeryturach pomostowych, jest więc legitymowanie się określonym stażem pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze (w rozumieniu ustawy o emeryturach pomostowych lub dotychczasowych przepisów) oraz kontynuowanie pracy w tych warunkach po wejściu w życie ustawy, a więc po 1 stycznia 2009 r. W przypadku, gdy osoba ubiegająca się o to świadczenie nie kontynuuje pracy w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze i legitymuje się w związku z tym jedynie stażem pracy „szczególnej” według poprzednio obowiązujących przepisów, może nabyć prawo do „nowego” świadczenia jedynie wówczas, gdy dotychczasowy staż pracy (okres prac) można kwalifikować jako prace w warunkach szczególnych w rozumieniu dziś obowiązujących przepisów (art. 3 ust. 1 ustawy) lub o szczególnym charakterze (art. 3 ust. 3 ustawy). Innymi słowy, brak jest podstaw prawnych do przyznania emerytury pomostowej ubezpieczonemu, którego dotychczasowy okres pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze, dziś nie może być tak kwalifikowany. Mając więc na uwadze, iż skarżący nie kontynuował po dniu 31 grudnia 2008 r. pracy w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych, winien udowodnić, iż na dzień 1 stycznia 2009 r. legitymuje się stażem pracy w warunkach szczególnych, który można zakwalifikować jako pracę w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych w wymiarze co najmniej 15 lat. Niewątpliwie prace przy obróbce surowców włókienniczych i ich przędzeniu, prace przy produkcji i wykańczaniu wyrobów włókienniczych a tym samym prace na oddziałach, w których prace te są wykonywane, nie mogą być uznane za prace w szczególnych warunkach w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach pomostowych. W myśl zawartej w powołanym akcie prawnym definicji ustawowej, prace w szczególnych warunkach - zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych - to prace związane z czynnikami ryzyka wymienionymi w art. 3 ust. 2 ustawy, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia, wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychczasowym stanowisku; wykaz prac w szczególnych warunkach określa załącznik nr 1 do ustawy; prace o szczególnym charakterze - zgodnie z art. 3 ustęp 3 ustawy o emeryturach pomostowych - to prace wymagające szczególnej odpowiedzialności oraz szczególnej sprawności psychofizycznej, których możliwość należytego wykonywania w sposób niezagrażający bezpieczeństwu publicznemu, w tym zdrowiu lub życiu innych osób, zmniejsza się przed osiągnięciem wieku emerytalnego na skutek pogorszenia sprawności psychofizycznej, związanego z procesem starzenia się; wykaz prac o szczególnym charakterze określa załącznik nr 2 do ustawy. Podkreślić przy tym należy, iż zakres przedmiotowy prac zaliczanych przez ustawodawcę do prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach pomostowych jest znacznie węższy, niż ten określony w wykazie takich prac zamieszczonych w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z 1983 r. wydanym na podstawie art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Celem ustawy o emeryturach pomostowych była likwidacja możliwości wcześniejszego przechodzenia na emeryturę przez niektóre grupy zawodowe. Ustawodawca uznał, że wprowadzone w 1983 r. przepisy regulujące te kwestie (w szczególności rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.) przewidują zbyt szeroką grupę uprawnionych do wcześniejszych świadczeń emerytalnych i niezbędna jest konsekwentna realizacja założeń reformy systemu ubezpieczeń społecznych, co do stopniowej likwidacji możliwości wcześniejszego przejścia na emeryturę. Wśród prac wymienionych przez ustawodawcę w załączniku nr 1 oraz nr 2 do ustawy o emeryturach pomostowych, jako prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, nie zostały wymienione prace wykonywane przez skarżącego, tj. prace przy produkcji i obróbce surowców i wyrobów włókienniczych.

W ocenie Sądu zaskarżona decyzja jest prawidłowa. Ustalanie wykazywanej przez odwołującego przesłanki 15 letniego stażu w szczególnych warunkach jest bezprzedmiotowe i nie ma wpływu na możliwość zmiany zaskarżonej decyzji.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 477 ¹⁴ §1 k.p.c., orzeczono jak w sentencji.