Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 sierpnia 2016 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący SSO Barbara Bojakowska

Protokolant st. sekr. sąd. Beata Krysiak

po rozpoznaniu w dniu 3 sierpnia 2016 roku w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa Towarzystwa (...) SA z siedzibą

w W.

przeciwko R. C.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Wieluniu

z dnia 26 kwietnia 2016 roku, sygn. akt I C 493/15

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od Towarzystwa (...) SA z siedzibą w W. kwotę 180 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postepowaniu apelacyjnym.

Sygn. akt I Ca 290/16

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 26 kwietnia 2016 roku Sąd Rejonowy w Wieluniu oddalił powództwo Towarzystwa (...) SA w W. skierowane przeciwko R. C. o zapłatę kwoty 1205.19 zł z tytułu zapłaty za odnowienie umowy OC pojazdu mechanicznego oraz obciążył powoda kosztami procesu poniesionymi przez pozwanego.

Powyższe orzeczenie zapadło w oparciu o następujące ustalenia i wnioski:

Strony łączyła umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych zawarta na okres od dnia 04 czerwca 2011 r. do dnia 03 czerwca 2012 r.
o numerze polisy (...), dotycząca należącego do pozwanego samochodu marki T. (...) o nr rej. (...).

W dniu 31 maja pozwany R. C. skierował do powoda pisemne wypowiedzenie łączącej strony umowy, przesyłając je listem poleconym.

Wypowiedzenie umowy powód otrzymał w dniu 06 czerwca 2012 r.

Pismem z dnia 19 czerwca 2012 r. powód poinformował pozwanego, iż w związku
z brakiem pisemnego wypowiedzenia umowy ubezpieczenia, została zawarta następna umowa na okres kolejnych 12 miesięcy, wystawił polisę wznowioną i ustalił płatność składki
w wysokości 889 zł do dnia 19 lipca 2012 r.

Pozwany nie uiścił składki ze wznowionej polisy.

Mając na względzie tak ustalony stan faktyczny, Sąd uznał, że do zawartej przez strony umowy w niniejszej sprawie zastosowanie mają przepisy ustawy z dnia 22 maja 2003 r.
o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (dalej: „u.u.o.”) w brzmieniu obowiązującym
w czasie zawarcia pierwszej umowy przez strony, a więc w czerwcu 2011 r. Sąd wskazał, że wynika to z treści art. 6 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r o zmianie ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych,

Sąd podniósł, że kwestie dotyczące wypowiedzenia umowy łączącej strony regulował zatem obowiązujący w okresie od 01 stycznia 2004 r. do 25 marca 2013 r. przepis art. 28 ust. 1 u.u.o. Sąd zwrócił także uwagę na art. 18 ust. 1 u.u.o. w brzmieniu obowiązującym do dnia 10 lutego 2012 r. Sąd zaznaczył, że dodany z dniem 11 lutego 2012 r. do art. 18 ust. 3 wprowadzający zasadę, że w przypadku nadania oświadczenia o wypowiedzeniu lub odstąpieniu od umowy ubezpieczenia obowiązkowego drogą pocztową za datę jego złożenia uważa się datę nadania przesyłki listowej w polskiej placówce pocztowej operatora publicznego, miał za zadanie wykluczyć wątpliwość, z jaką datą (stempla pocztowego) następuje złożenie takiego oświadczenia.

Sąd uznał więc, że przedstawiona przez powoda argumentacja, iż do czasu wprowadzenia tej regulacji zastosowanie mają ogólne zasady dotyczące składania oświadczeń woli, w tym art. 61 k.c. wprowadzający zasadę kwalifikowanego doręczenia, a więc uzależnionego od dojścia oświadczenia do adresata i możliwość zapoznania się adresata
z treścią oświadczenia, co do zasady jest słuszna, ale pomija kwestię tego, że przepis ten ma charakter względnie obowiązujący i strony mogą w umowie przewidzieć inny moment przesądzający o skutecznym złożeniu oświadczenia woli. Sąd podkreślił, że analizować należy też, z punktu widzenia przeciętnego ubezpieczającego, to jak rozumie on treść zawartej umowy i warunki jej wypowiedzenia, a także okoliczności konkretnego przypadku, w jakim doszło do złożenia wypowiedzenia umowy.

Sąd zaznaczył, że z okoliczności faktycznych niniejszej sprawy wynika, iż pozwany wypowiadając umowę powodowi kierował się literalnym brzmieniem art. 28 u.u.o. i nadał przesyłką poleconą oświadczenie o wypowiedzeniu umowy w dniu 31 maja 2012 r., uznając, iż termin do złożenia takiego oświadczenia upływa w dniu 02 czerwca 2012 r. Mając na względzie podjęte przez pozwanego działania zmierzające do skutecznego wypowiedzenia umowy, zdaniem Sądu nie można odmówić pozwanemu prawa do uznania umowy za rozwiązaną i skutecznie wypowiedzianą na skutek oświadczenia nadanego w dniu 31 maja 2012 r. z punktu widzenia zasad współżycia społecznego: zasady uczciwego działania, słabszej pozycji jako strony umowy, niewyposażonej, jak pozwany, w doświadczony zespół doradców, czuwających nad prawidłowym stosowaniem prawa.

Mając na uwadze powyższe, Sąd oddalił powództwo i orzekł o kosztach procesu na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c.

Apelację od wyroku wywiódł powód, który zaskarżył orzeczenie w całości, zarzucając mu:

1)  naruszenie prawa procesowego, art. 233 § 1 k.p.c. i art. 227 k.p.c. poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów polegające na:

- braku wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego oraz dokonanie jego oceny sprzecznej z zasadami logiki i obiektywizmu, w szczególności w zakresie uznania wypowiedzenia umowy ubezpieczenia OC za skuteczne;

- dokonaniu istotnych ustaleń sprzecznie z treścią zabranego w sprawie materiału dowodowego i przyjęcie, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie pozwala na uznanie zobowiązania pozwanego za udowodnione, podczas gdy powód załączył do akt sprawy odpowiednią dokumentację, z której wynika wysokość dochodzonej przez powoda składki oraz wskazując jego podstawę;

2) naruszenie art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie skutkujące przyjęciem za udowodnione twierdzeń strony pozwanej kwestionującej zasadność powództwa, podczas gdy powód udowodnił fakty prawotwórcze, z których wywodził określone skutki;

3) naruszenie art. 28 ust. 1 u.u.o. poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie polegające na przyjęciu, iż mimo braku złożenia wypowiedzenia w terminie wskazanym
w przepisach tej ustawy, doszło do skutecznego wypowiedzenia umowy;

4) naruszenie art. 5 k.c. poprzez jego zastosowanie i w konsekwencji uznanie, że żądanie powoda jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego,

W konkluzji wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa
w całości oraz o zasądzenie kosztów postępowania za obie instancje.

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o jej oddalenie i zasądzenie kosztów zastępstwa prawnego.

Sąd Okręgowy zważył , co następuje :

Apelacja jest bezzasadna i nie zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie należy stwierdzić, że wbrew zarzutom skarżącego, Sąd Rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych, które Sąd Okręgowy w całości podziela i przyjmuje za własne, nie znajdując potrzeby ich powtarzania.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia prawa procesowego, polegającego na poczynieniu błędnych ustaleń faktycznych, przypomnieć też należy, że w świetle utrwalonych poglądów judykatury i piśmiennictwa prawniczego nie jest wystarczającym uzasadnieniem zarzutu naruszenia normy art. 233 § 1 k.p.c. przedstawienie przez stronę skarżącą własnej oceny dowodów i wyrażenie dezaprobaty dla oceny prezentowanej przez Sąd pierwszej instancji. Skarżący ma obowiązek wykazania naruszenia przez sąd paradygmatu oceny wynikającego
z art. 233 § 1 k.p.c. (a zatem wykazania, że sąd a quo wywiódł z materiału procesowego wnioski sprzeczne z zasadami logiki lub doświadczenia życiowego, względnie pominął w swojej ocenie istotne dla rozstrzygnięcia wnioski wynikające z konkretnych dowodów - grupy dowodów).

Wbrew zarzutom apelującego Sąd dokonał swoich ustaleń w oparciu o zgromadzony
w sprawie materiał dowodowy i stan faktyczny nie jest w tej sprawie sporny, a tylko wnioski dotyczące skutków prawnych z niego wynikających, to jest czy skuteczne było wypowiedzenie umowy ubezpieczenia, jeżeli oświadczanie o jej wypowiedzeniu nie zostało dostarczone do siedziby powoda przed datą jej ekspirowania. Faktycznie zatem skarżący zarzuca dokonanie błędnej subsumpcji stanu faktycznego pod normę prawną - art. 28 ust 1 u.u.o., czyli naruszenie prawa materialnego.

Chybione są więc także pozostałe zarzuty dotyczące naruszenia prawa procesowego, to jest art. 227 k.p.c., 232 k.p.c., czy art. 6 k.c., ponieważ to nie z powodu braku udowodnienia roszczenia, czy pominięcia lub braku dowodów doszło do oddalenia powództwa. Zarówno
z uzasadnienia Sądu Rejonowego, jak i uzasadnienia apelacji wynika, że stan faktyczny był bezsporny, a tylko wykładnia prawa materialnego (art. 28 ust. 1 u.u.o.) dokonana przez Sąd Rejonowy jest odmienna od wykładni zaprezentowanej przez apelującego.

Nie jest słuszny zarzut naruszenia prawa materialnego art. 28 ust. 3 u.u.o., w brzmieniu obowiązującym na datę okoliczności sprawy. Wbrew stanowisku skarżącego Sąd pierwszej instancji dokonał prawidłowej wykładni tego przepisu w powiązaniu z treścią art. 18 ust. 1 i 2 u.u.o. W rozpoznawanej sprawie, jak to już podniesiono wyżej, niesporne było, że pozwany złożył oświadczenie o wypowiedzeniu umowy na piśmie w dniu 31 maja 2012 r., i przesłał je listem poleconym do powoda, ale powód otrzymał je dopiero w dniu 6 czerwca 2012 r., podczas gdy umowa obowiązywała do 3 czerwca 2012 r. Apelujący akcentuje treść art. 61 k.c., zgodnie z którym oświadczenie woli, które ma zostać złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, aby mogła się zapoznać z jego treścią. Uszło natomiast jego uwadze, że w treści art. 18 ust. 1 i 2 u.u.o., które regulowały w dacie obowiązywania umowy sposób składania oświadczeń przez strony umowy, brak było wymogu, aby o skuteczności tego oświadczenia decydowała data jego otrzymania przez podmiot ubezpieczający. Kwestia ta oczywiście budziła wiele kontrowersji, co skutkowało zmianą art. 18 u.u.o. ustawą z dnia 19 sierpnia 2011 r o zmianie u.u.o., która weszła w życie 11 lutego 2012 r., poprzez dodanie ust. 3 o treści: „ W przypadku nadania oświadczenia o wypowiedzeniu lub odstąpieniu od umowy ubezpieczenia obowiązkowego, o którym mowa w art. 4 pkt 1-3, przesyłką listową, za chwilę jego złożenia uważa się datę nadania oświadczenia w placówce pocztowej”.

Jak trafnie zwrócił uwagę Sad Rejonowy, przepisy k.c. mają charakter względnie obowiązujący i nie można z powodu braku w dacie obowiązywania umowy szczegółowych rozwiązań ustawowych tej kwestii dokonywać wykładni art. 28 u.u.o. w sposób krzywdzący dla ubezpieczającego się, pomijać wskazane wyżej przepisy i cel umowy, czyli zapewnienie ochrony ubezpieczeniowej posiadaczowi pojazdu, a nie bogacenie się podmiotów ubezpieczających, czy też zmuszanie właścicieli pojazdów do opłaty dwóch ubezpieczeń, jeżeli oświadczenie o wypowiedzeniu umowy dostarczono do siedziby ubezpieczyciela po dacie obowiązywania umowy. Apelujący pomylił obowiązkowość ubezpieczenia z przymusem ubezpieczenia.

Nie jest też skuteczny zarzut naruszenia art. 5 k.c. Trafnie bowiem Sąd Rejonowy uznał, że uwzględnienie powództwa naruszałoby zasady uczciwego działania, stanowiłoby nadużycie prawa poprzez wykorzystanie przez powoda, który jest profesjonalistą, nieznajomości prawa przez konsumenta. Pogląd taki jest tym bardziej uzasadniony, jeżeli weźmie się pod uwagę, że w dacie złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu umowy obowiązał już art. 18 ust. 3 u.u.o., który w sposób jednoznaczny przesądzał, że datą złożenia oświadczenia jest data nadania przesyłki na poczcie, a tylko z uwagi na zawarcie umowy przed data dokonania zmiany prawa, pozwanego ta regulacja wprost nie dotyczyła. Marginalnie należy tylko zauważyć, że pismo powoda o kontynuacji ubezpieczenia zostało nadane dopiero w dniu 19 czerwca 2012, kiedy już w dniu 6 czerwca powód posiadał wiedzę o jej wypowiedzeniu.

Dlatego też apelacja jako bezzasadna podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 w zw. z art. 391 § k.p.c. obciążając stronę powodową kosztami zastępstwa prawnego poniesionymi przez pozwanego, przy czym wysokość wynagrodzenia ustalono na podstawie § 2 pkt 2 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U poz. 1804).