Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 24 maja 2019 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący SSO Elżbieta Zalewska-Statuch

Sędziowie SSO Antoni Smus

SSO Barbara Bojakowska

Protokolant sekretarz sądowy Elwira Kosieniak

po rozpoznaniu w dniu 24 maja 2019 roku w Sieradzu

na rozprawie sprawy

z wniosku A. B.

z udziałem P. H.

o dział spadku

na skutek apelacji uczestnika postępowania

od postanowienia Sądu Rejonowego w Łasku

z dnia 25 stycznia 2019 roku, sygnatura akt I Ns 479/17

postanawia:

1.  zmienić zaskarżone postanowienie w punkcie III w ten tylko sposób, że zasądzoną kwotę 57807,50 złotych obniżyć do 41297,500 (czterdzieści jeden tysięcy dwieście dziewięćdziesiąt siedem 50/100) złotych;

2.  oddalić apelację w pozostałej części;

3.  ustalić, że każdy z zainteresowanych ponosi koszty postępowania apelacyjnego związane ze swoim udziałem w sprawie;

4.  przyznać adwokatowi P. N. zwrot kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej uczestnikowi postępowania z urzędu w postępowaniu apelacyjnym w kwocie 1476 (jeden tysiąc czterysta siedemdziesiąt sześć) złotych brutto, którą nakazać wypłacić ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Łasku.

Sygn. akt I Ca 181/19

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 25 stycznia 2019 roku w sprawie I Ns 479/17 Sąd Rejonowy w Łasku w sprawie z wniosku A. B. z udziałem P. H. dokonał działu spadku po D. B. w skład którego wchodzi odrębna własność lokalu mieszkalnego o powierzchni 58,05 m ², położonego w Ł. przy ul. (...) numer lokalu (...) dla którego prowadzona jest ksiega wieczysta nr (...) i związany z tym udział wynoszący (...) w nieruchomości wspólnej dla której prowadzona jest księga wieczysta nr (...) o łącznej wartości 113 365 zł oraz udział wynoszący
½ w prawie własności samochodu osobowego marki R. (...) nr rej. (...)
o wartości 750 zł w ten sposób, że wszystkie te składniki przyznał na wyłączna własność uczestnika P. H. i zasądził od niego na rzecz wnioskodawczyni A. B.
z tytułu spłaty 57 807,50 zł, płatne w terminie 1 roku od uprawomocnienia się tego postanowienia z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w razie uchybienia terminu płatności.

Sąd ustalił, że zainteresowani ponoszą koszty postępowania w zakresie przez siebie wydatkowanym oraz zasądził od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Łasku na rzecz adwokata P. N. 4 428 zł brutto tytułem wynagrodzenia za świadczenie uczestnikowi z urzędu nieopłaconej pomocy prawnej.

Rozstrzygnięcie zostało wydane w oparciu o następujące ustalenia i wnioski:

D. B. zmarła w dniu 05 czerwca 2013 roku, a spadek po niej nabyły dzieci spadkodawczyni: P. H. i A. B. po ½ części każde z nich. W skład spadku po D. B. wchodzą odrębna własność lokalu mieszkalnego położonego w Ł. przy ul. (...), dla którego prowadzona jest księga wieczysta Nr (...)
i związany z tym prawem udział wynoszący (...) w nieruchomości wspólnej, dla której prowadzona jest księga wieczysta Nr (...), udział wynoszący ½ w prawie własności samochodu osobowego marki R. (...) nr rej. (...).

Wartość lokalu mieszkalnego położonego w Ł. przy ul. (...),
dla którego prowadzona jest księga wieczysta Nr (...), według stanu tego lokalu z chwili otwarcia spadku po D. B. (na dzień 05 czerwca 2013 roku ), bez nakładów w postaci remontu wykonanego na koszt uczestnika P. H., wynosi 113 365 zł. Wartość samochodu osobowego marki R. (...) nr rej.(...) w chwili otwarcia spadku po D. B. wynosiła 1500 zł

Uczestnik P. H. od 24 czerwca 2013 roku bez przerwy do chwili obecnej jest pozbawiony wolności. Pomimo tego z pomocą przyjaciół posiada przedmiotowy lokal mieszkalny położony w Ł. przy ul. (...) oraz przedmiotowy samochód osobowy marki R. (...) nr rej. (...) od śmierci spadkodawczyni D. B.. Po śmierci D. B. na koszt P. H. wykonano remont przedmiotowego mieszkania, który obejmował: wykonanie gładzi we wszystkich pomieszczeniach, wymianę płytek w łazience, ubikacji i kuchni, wykonanie mebli kuchennych na wymiar z nowym sprzętem agd, założenie nowej armatury, nowej kabiny prysznicowej, nowego kaloryfera
w łazience, nowych drzwi wewnętrznych i paneli w pokojach. Uczestnik P. H. od otwarcia spadku ponosił wszystkie koszty utrzymania przedmiotowego lokalu mieszkalnego.
Wnioskodawczyni A. B. ma 31 lat. Od urodzenia cierpi na porażenie mózgowe dziecięce z głębokim upośledzeniem umysłowym i padaczką. Od 13 września 2013 roku do chwili obecnej A. B. przebywa w Domu Pomocy Społecznej
w P.. B. P. pracownica (...) w P. jest opiekunką prawną wnioskodawczyni od dnia 15 września 2015 roku. A. B. wymaga stałej opieki
i nie jest zdolna do samodzielnej egzystencji. Wnioskodawczyni otrzymuje rentę rodzinną
i socjalną z dodatkami w sumie około 2340 zł miesięcznie. Na koniec sierpnia 2018 roku wnioskodawczyni posiadała oszczędności w kwocie 21397 zł. Oszczędności są konieczne
na nagłe, nieprzewidziane wydatki. Średni koszt utrzymania w (...) wynosi 3202 zł na miesiąc. Gmina Ł. dopłaca do utrzymania wnioskodawczyni w (...) w P.. Wnioskodawczyni potrzebuje maty do ćwiczeń, specjalny wózek, który stabilizuje plecy i głowę, pionizator, wózek kąpielowy, meble do pokoju, telewizor i radio. Wnioskodawczyni mogłaby także wyjeżdżać na turnusy rehabilitacyjne w góry albo nad morze. Wnioskodawczyni z najbliższej rodziny ma jeszcze przyrodnią siostrę i ciocię (siostrę matki ), które odwiedzają ją bardzo rzadko.

Uczestnik P. H. ma 44 lata. Od 24 czerwca 2013 roku do chwili obecnej bez przerwy jest pozbawiony wolności. Obecnie przewidywany okres jego pozbawienia wolności ma trwać do 2024 roku. Uczestnik odbywa kary pozbawienia wolności orzeczone za różne przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu, przeciwko rodzinie, wolności i mieniu. W zakładzie karnym nie jest zatrudniony. Z wykształcenia jest murarzem-tynkarzem. Uczestnik ma troje dzieci w wieku 23, 18 i 8 lat. Ma zaległość alimentacyjną w kwocie około 9000 zł. Na koncie w AŚ uczestnik ma oszczędności w kwocie około 3300 zł. Uczestnik deklaruje,
że po wykonaniu kary pozbawienia wolności zamierza zaopiekować się A. B..

Sąd oddalił wniosek dowodowy uczestnika o przesłuchanie świadka P. U. na okoliczność tego, że świadek odwiedza A. B. w (...) i przekazuje jej artykuły higieniczne i ubrania w imieniu P. H., ponieważ okoliczność w ocenie Sądu nie była istotna w sprawie.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd oparł się na treści art.684 kpc, art. 688 k.p.c. art. 211 kpc i art. 212 kc. Udziały obojga zainteresowanych w spadku wynoszą po ½ części. Sąd uznał, że właściwe będzie przyznanie wszystkich składników spadku uczestnikowi P. H., ponieważ faktycznie posiada przedmiotowy lokal i samochód, dokonał nakładów na przedmiotowy lokal, jest zainteresowany otrzymaniem przedmiotowego lokalu, wnioskodawczyni A. B. nie jest zdolna do samodzielnego korzystania
z mieszkania i samochodu, wymaga stałej opieki, opieka ta jest sprawowana w (...), P. H. przynajmniej do zakończenia kary pozbawienia wolności w 2024 roku nie jest zdolny zapewnić A. B. opieki prawnej ani faktycznej, pieniądze ze spłaty posłużą do poprawy warunków bytowania wnioskodawczyni.

Z powyższych względów Sąd orzekł jak w punkcie II postanowienia.

Na podstawie art. 212 § 2 k.c. Sąd zasądził od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni spłatę w wysokości odpowiadającej wartości udziałów wnioskodawczyni w poszczególnych składnikach spadku.

Wartość udziału wnioskodawczyni w przedmiotowym lokalu mieszkalnym wynosi 56682 zł 50 gr ( 113365 zł : 2 = 56682 zł 50 gr ), a w przedmiotowym samochodzie 1125 zł
(750 zł wartość udziału wnioskodawczyni z tytułu współwłasności samochodu ( ½ z 1500 zł ) + 375 zł wartość udziału wnioskodawczyni z tytułu dziedziczenia ( ½ z 750 zł ) = 1125 zł ).
W sumie spłata na rzecz wnioskodawczyni wynosi 57 807 zł 50 gr ( 56682 zł 50 gr + 750 zł = 57807 zł 50 gr ). (punkt III postanowienia )

Sąd, ustalając wartość przedmiotowego mieszkania, wziął pod uwagę jego stan przed nakładami, które uczestnik dokonał po otwarciu spadku, a które to nakłady w postaci remontu niewątpliwie polepszyły stan tego mieszkania i zwiększyły jego wartość. Przy obliczaniu spłat Sąd nie wziął pod uwagę nakładów uczestnika w postaci:

- zapłaty kwoty 1220 zł tytułem wykupu mieszkania, ponieważ uczestnik nie udowodnił, że uiścił taką kwotę, z umowy ustanowienia odrębnej własności lokalu i umowy przeniesienia własności zawartej w aktach KW Nr (...)wynika, że przedmiotowy lokal został wyodrębniony w 2008 roku i jego własność została przeniesiona na spadkodawczynię D. B. nieodpłatnie,

- zapłaty kosztów eksploatacji mieszkania od czerwca 2013 roku do chwili obecnej, ponieważ koszty te nie zwiększają wartości lokalu, a uczestnik uzyskał pokrycie swoich wydatków w postaci możliwości wyłącznego korzystania z całego lokalu. Uczestnik faktycznie osobiście nie korzystał z przedmiotowego lokalu od czerwca 2013 roku, ponieważ ze swojej winy został pozbawiony wolności. Gdyby nie został pozbawiony wolności, mógłby korzystać z przedmiotowego lokalu osobiście ponad swój udział, ponieważ A. B. od września 2013 roku przebywa w (...) w P.. Umieszczenie A. B. w (...) było konieczne z uwagi na jej stan zdrowia i brak odpowiedniej opieki ze strony najbliższych. Wnioskodawca, który przy pomocy przyjaciół faktycznie włada przedmiotowym mieszkaniem od czerwca 2013 roku, mógł wynająć to mieszkanie i wtedy uzyskałby pokrycie kosztów eksploatacji mieszkania i dodatkowo dochód w postaci czynszu najmu. Skoro uczestnik nie wynajął przedmiotowego mieszkania i zdecydował się ponosić koszty jego eksploatacji, pomimo tego, że faktycznie nie korzystał z tego mieszkania, to nie może przerzucać kosztów utrzymania mieszkania na niepełnosprawną siostrę, która nie miała żadnego wpływu na sposób korzystania z mieszkania i faktycznie z niego nie korzysta.

Z uwagi na sytuację materialną i życiowa wnioskodawczyni i uczestnika na podstawie art. 212 § 3 kc termin uiszczenia spłaty określono na jeden rok od uprawomocnienia się postanowienia. Zdaniem Sądu uczestnik do czasu zakończenia kary pozbawienia wolności
w 2024 roku nie będzie miał stałych dochodów. Pomimo tego, że jest pozbawiony wolności już prawie 6 lat, przez cały ten okres nie jest zatrudniony. Po wyjściu na wolność także nie wiadomo, czy uczestnik będzie miał dochody i jaka będzie ich wysokość. Uczestnik nie był
w stanie określić, co będzie robił po zakończeniu kary pozbawienia wolności. Z drugiej strony wnioskodawczyni nie odniesie korzyści ze spłaty, która miałaby być uiszczona w małych ratach miesięcznych, poczynając od 2024 roku. W tej sytuacji Sąd doszedł do wniosku, że właściwa będzie spłata jednorazowa z odroczonym terminem płatności. Uczestnik pomimo tego,
że jest pozbawiony wolności, był w stanie z pomocą przyjaciół wyremontować przedmiotowe mieszkanie i utrzymać je przez 6 lat. Uczestnik może zatem skorzystać z pomocy przyjaciół
w uzyskaniu pieniędzy na spłatę, albo sprzedać przedmiotowe mieszkanie, kupić mniejsze
i uiścić spłatę z różnicy wartości tych mieszkań. Przedmiotowe mieszkanie ma powierzchnię ponad 58 m.kw., a więc jest to powierzchnia znacznie przewyższająca potrzeby jednej osoby. Termin jednego roku będzie wystarczający do sprzedaży mieszkania albo uzyskania środków na spłatę z innego źródła.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art.520 par.1 k.p.c.. (punkt IV postanowienia )

Na podstawie par.2, 4 i 8 punkt 6) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia
03 października 2016 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. z 2016 r. poz.1714 z póź. zm.) zasądzono od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Łasku na rzecz adwokata P. N. kwotę 3600 zł plus 23% VAT tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu uczestnikowi. (punkt V postanowienia).

Z takim rozstrzygnięciem nie zgodził się uczestnik zaskarżając je co do przyznania mu udziału w samochodzie oraz w części dotyczącej obciążenia go obowiązkiem spłaty w oparciu o zarzut:

- naruszenia art. 233§ 1 kpc w związku z art. 686 kpc poprzez zaniechanie pomniejszenia spłaty o wartość nakładów poniesionych na lokal w szczególności z tytułu uiszczonych opłat czynszowych wobec Spółdzielni Mieszkaniowej od czerwca 2013 roku do stycznia 2019 roku pomimo wykazania i udowodnienia przez apelującego faktu ich poniesienia oraz wysokości;

- art. 233 § 1 kpc w związku z art. 231 kpc przez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i dowolne przyjęcie, że uczestnik może skorzystać z pomocy przyjaciół w uzyskaniu pieniędzy na spłatę podczas gdy byłoby to de facto przerzuceniem odpowiedzialności za zobowiązania uczestnika na jego przyjaciół; że powierzchni lokalu przewyższa potrzeby jednej osoby i że uczestnik może sprzedać mieszkanie i kupić mniejsze podczas gdy apelujący wyraźnie wskazywał, że po opuszczeniu zakładu karnego zamierza zabrać wnioskodawczynię do tego lokalu i wspólnie z nią mieszkać i się nią opiekować; że termin jednego roku jest wystarczający do uzyskania środków na spłatę w sytuacji w której w zakładzie karnym odbywać ma karę do 20124 roku i nie ma wystarczających środków finansowych ani możliwości ich uzyskania celem spłaty w tak krótkim terminie;

- naruszenia art. 212 § 3 kc przez błędne uznanie, że jednorazowa spłata w terminie jednego roku jest właściwa w sytuacji w której uczestnik do 2024 roku będzie pozbawionym wolności a jego starania o uzyskanie pracy w zakładzie karnym są bezskuteczne;

- art. 207 kc w związku z art. 1035 kc poprzez niezastosowanie i nieuwzględnienie wydatków uiszczonych przez uczestnika z tytułu opłat czynszowych wobec Spółdzielni Mieszkaniowej od czerwca 2013 roku do stycznia 2019 roku w kwocie co najmniej 38 401,19 zł podczas gdy wydatki te są generowane przez nieruchomość wchodzącą w skład spadku,
a wnioskodawczyni miała obowiązek pokrywać je w połowie;

- art. 206 kc w związku z art. 1035 kc poprzez błędne przyjęcie, że uczestnik korzystał z mieszkania w sposób wyłączny podczas gdy sposób korzystania nie naruszał współposiadania i korzystania przez wnioskodawczynię, a nadto sposób korzystania przez uczestnika ograniczał się do opieki nad mieszkaniem i dbaniem o jego niezadłużanie oraz czynienie inwestycji zwiększających jego wartość i użyteczność.

W trybie art. 380 kpc skarżący wniósł o rozpoznanie niezaskarżalnego postanowienia na oddaleniu wniosku o przesłuchanie świadka P. U. oraz na podstawie art. 382 kpc o dopuszczenie tego dowodu na okoliczność ustalenia, że świadek odwiedza wnioskodawczynie w (...) i przekazuje jej artykuły higieniczne, ubrania w imieniu uczestnika co świadczy, że uczestnik interesuje się jej osobą.

W konkluzji skarżący wniósł o zmianę spłaty poprzez jej obniżenie o 19 810,59 zł,
tj. do kwoty 37 996,91 zł oraz rozłożenie jej na 55 rat płatnych do 10 – tego każdego miesiąca do rąk wnioskodawczyni, poczynając od stycznia 2024 roku i na przyszłość, alternatywnie
o rozłożenie spłaty w tej wysokości na raty w innym terminie niż przez niego wskazany.

Wnioskodawczyni wniosła o oddalenie apelacji i zasądzenie od uczestnika na jej rzecz kosztów zastępstwa prawnego w postępowaniu apelacyjnym.

Na rozprawie przed Sądem Okręgowym w Sieradzu uczestnik wniósł o zwrócenie się do Ł. Spółdzielni Mieszkaniowej o udzielenie informacji w jakiej wysokości poniesione zostały opłaty na utrzymanie mieszkania od lipca 2018 roku do chwili obecnej oraz przesłuchanie stron z ograniczeniem do przesłuchania uczestnika na okoliczność wskazania osoby która te opłaty w jego imieniu ponosi i w tym celu o doprowadzenie go na termin rozprawy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest zasadną jedynie w części odnoszącej się do zarzutu nierozliczenia wydatków poniesionych na utrzymanie mieszkania w zakresie wykazanym przed sądem pierwszej instancji.

Zgodzić się należy ze skarżącym co do oceny, iż w sprawie nie zachodziły okoliczności pozwalające na odstąpienie od reguł wynikających z treści art. 207 kc zgodnie z którym współwłaściciel ponosi wydatki i ciężary związane z rzeczą wspólną w stosunku do wielkości udziału. Przepis ma charakter dyspozytywny umożliwiając współwłaścicielom odmienne uregulowanie tej kwestii, jednakże materiał dowodowy przedstawiony sądowi do oceny nie wskazywał na zawarcie takiej umowy. Jeżeli więc weźmie się pod uwagę niesporne okoliczności, że uczestnik od 24 czerwca 2013 roku pozbawiony jest wolności,
a wnioskodawczyni od 13 września 2013 roku przebywa w Domu Pomocy Społecznej to argument przemawiający za nieuwzględnieniem wydatków związanych z zapłatą czynszu, oparty na wniosku, iż uczestnik uzyskał ich pokrycie w postaci możliwości wyłącznego korzystania z całego lokalu ponad swój udział traci na ostrości. Kwestia wyborów życiowych uczestnika i ich konsekwencja w postaci pozbawienia wolności nie powinna przekładać się na stosunki własnościowe i sposób ich rozliczenia, jeśli to jego staraniem zachowany został ten substrat majątku spadkowego. Sąd Okręgowy dostrzega osobistą intencję uczestnika
w potrzebie regulowania opłat czynszowych, jednakże jego motywacja jest elementem prawnie obojętnym dla skutku jaki z tego wyniknął. Jeśli wnioskodawczyni chce uzyskać majątkowy ekwiwalent za mieszkanie, które w przypadku nieregulowania opłat mogło podlegać sprzedaży w drodze licytacji to powinna rozliczyć się również z wydatków poniesionych na zachowanie tego prawa.

Uczestnik odpowiednim zaświadczeniem wydanym przez spółdzielnię mieszkaniową (k. 154- 154 verte) wykazał poniesienie wydatków na lokal w kwocie 33 721,49 zł w okresie od 1 stycznia 2014 roku do 30 września 2018 roku. Po dokonaniu okresowego rozliczenia
z tytułu opłat za media, tj. opłaty za wodę według wskazań wodomierza i rozliczenia poboru zużytej energii cieplnej według wskazań podzielników na 30 czerwca 2018 roku na mieszkaniu

jest nadpłata w wysokości 701,74 zł (k. 163).

O kwotę nadpłaty należy pomniejszyć podlegająca rozliczeniu kwotę uiszczonych należności czynszowych (33 721,49 zł – 701,74 zł = 33 019,75 zł : 2 = 16 510 zł)

Wartość udziału wnioskodawczyni w przedmiotowym lokalu mieszkalnym wynosi 56 682,50 zł (113 365 zł : 2 = 56 682,50 zł), a po pomniejszeniu o połowę obciążających ją wydatków (16 510 zł) oraz uwzględniając wartość jej udziału w samochodzie w wysokości ¾ z 1 500 zł, co odpowiada kwocie 1 125 zł to należna spłata na rzecz wnioskodawczyni wynosi 41 297,50 zł (56 682, 50 zł + 1 125 zł – 16 510 zł).

Brak było natomiast podstaw do uzupełniania na etapie postępowania apelacyjnego materiału dowodowego poprzez zwracanie się do spółdzielni mieszkaniowej o podanie wysokości uiszczonych należności z tytułu czynszu za dalsze okresy, gdyż apelujący nie wykazał jakie obiektywne przeszkody zaistniałe do czasu zamknięcia rozprawy przez Sądem Rejonowym uniemożliwiły przeprowadzenie dowodu na ich wysokość za dalsze 4 miesiące, ani za okresy po ogłoszeniu postanowienia sądu pierwszej instancji do wydania orzeczenia przez sąd drugiej instancji. Wobec powyższego wnioski dowodowe dotyczące tych faktów zostały pominięte w trybie art. 381 kpc jako spóźnione.

Co do zarzutu nieuprawnionego oddalenia przez Sąd Rejonowy wniosku o przesłuchanie świadka P. U. na okoliczność ustalenia, że świadek odwiedza wnioskodawczynię w (...) i przekazuje jej artykuły higieniczne, ubrania w imieniu uczestnika co świadczy, że uczestnik interesuje się jej osobą podzielić należy ocenę Sądu pierwszej instancji, iż okoliczność ta jest w sprawie o zniesienie współwłasności bez znaczenia prawnego. Nawet pozytywne ustalenie takiego stanu rzeczy nie zmienia faktu, że wnioskodawczyni w dalszym ciągu zachowywałaby uprawnienie do żądania należnej jej spłaty, a uczestnik nie mógłby się zwolnić z jej uregulowania. Skarżący zresztą nie doprecyzowuje czy chęć zaopiekowania się wnioskodawczynią po zakończeniu przez niego wykonywania kary pozbawienia wolności ma wymiar majątkowy czy tylko moralny. Chęć sprawowania osobistej opieki nad siostrą, mająca źródło w poczuciu odpowiedzialności i oparcie w emocjonalnym z nią związku nie eliminuje konieczności zabezpieczenia jej interesów majątkowych. Nawet gdyby apelującemu udało się uzyskać status opiekuna prawnego wnioskodawczyni to z racji pełnienia takiej funkcji zobowiązany byłby do składania przed sądem opiekuńczym sprawozdania z zarządu jej majątkiem. Jeżeli natomiast w zamian za opiekę apelujący pomniejszałby wysokość należnej spłaty to takie rozwiązanie nie jest do zaakceptowania ze względu na konflikt interesów.

Nie było również podstaw do rozliczania nakładów poczynionych przez uczestnika na lokal mieszkalny, ponieważ wartość mieszkania została ustalona według stanu z chwili otwarcia spadku, a zatem bez nakładu w postaci remontu wykonanego przez uczestnika po śmierci matki. W takiej sytuacji wnioskodawczyni nie jest zobowiązana do zwracania uczestnikowi wartości nakładów, które poczynił, gdyż one pozostają w mieszkaniu, które zostało mu przyznane i nie zostały uwzględnione w wartości mieszkania z której należy się jej spłata.

Uwzględniając apelację w tej części Sąd Okręgowy, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c., zmienił zaskarżone postanowienie w punkcie trzecim w ten sposób, że zasądzoną tytułem spłaty kwotę 57 807,50 zł obniżył do kwoty 41 297,50 zł.

W pozostałej części apelacja jako bezpodstawna podlegała, na podstawie art. 385 k.p.c., oddaleniu.

Kontrola instancyjna nie potwierdziła zarzucanych uchybień pozostałym przepisom prawa. Dokonane przez Sąd Rejonowy ustalenia faktyczne dotyczące okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy znajdują odzwierciedlenie w przytoczonych na ich poparcie dowodach. Stąd ustalenia te oraz wyprowadzone na ich podstawie wnioski prawne Sąd Okręgowy podziela i przyjmuje za własne.

Ustosunkowując się do zarzutu obrazy art. 233 § 1 k.p.c zwrócić uwagę należy na istotę tego uregulowania oraz wynikające z niej konsekwencje. Przede wszystkim przepis ten stanowi zasadniczą podstawę prawną, określającą kompetencje Sądu w zakresie oceny materiału procesowego. Na tej podstawie sąd porównuje i waży walor wiarygodności poszczególnych dowodów oferowanych przez strony i ich wartość (moc dowodową) dla poczynienia ustaleń istotnych dla sprawy. Zatem zarzucając naruszenie art. 233 k.p.c. storna powinna odnosić się do podstawy faktycznej orzeczenia i wskazać, które z faktów istotnych dla rozstrzygnięcia zostały (w następstwie wadliwej oceny dowodów) błędnie ustalone lub pominięte. Konieczne jest przy tym wskazanie przez skarżącego konkretnych przyczyn dyskwalifikujących wywody sądu I instancji w tym zakresie. W szczególności strona skarżąca powinna wskazać, jakie kryteria oceny naruszył sąd analizując materiał dowodowy, uznając brak wiarygodności i mocy dowodowej poszczególnych dowodów lub niesłusznie im ją przyznając (por. wywody Sądu Najwyższego m.in. w orzeczeniach z 23 stycznia 2001 r., IV CKN 970/00, Lex nr 52753; z 12 kwietnia 2001 r., II CKN 588/99, Lex nr 52347; z 10 stycznia 2002 r., II CKN 572/99, Lex nr 53136). Jako zasadnicze kryteria tej oceny wyróżnia się więc zgodność wniosków sądu z zasadami logiki i doświadczenia życiowego oraz komplementarność (spójność) argumentacji, polegającą na wyprowadzaniu poprawnych wniosków z całokształtu materiału procesowego. Spójność ta będzie naruszana w przypadku nieuzasadnionego pominięcia przez sąd wniosków przeciwnych wynikających z części dowodów.

W niniejszej sprawie, w ocenie Sądu Okręgowego strona skarżąca wywodu takiego nie przedstawiła, poprzestając w istocie na powtórzeniu argumentów, które przytacza dla uzasadnienia zarzutów naruszenia prawa materialnego i przedstawiając w tym kontekście własną prawną ocenę faktów ustalonych przez Sąd. To czyni ten zarzut apelacji bezzasadnym a argumentacja powołana dla jego uzasadnienia rozważona być musi w ramach oceny zarzutu naruszenia art. 212 § 3 k.c w związku z art. 1035 kc.

Odnosząc się do zarzutu apelacji dotyczącego naruszenia art. 212 § 3 kc stwierdzić należy, że przepis ten nie nakłada obowiązku rozkładania zasądzonych spłat na raty natomiast zwrócić należy uwagę, że Sąd Rejonowy uwzględnił sytuację majątkową i osobistą wnioskodawcy, bowiem przesunął termin uiszczenia zasądzonej spłaty do jednego roku od dnia uprawomocnienia się postanowienia. W ten sposób skorzystał z możliwości przewidzianej w art. 212 § 3 kc. Wyznaczony okres należy ocenić jako wystarczająco długi do podjęcia stosownych działań przez uczestnika w celu pozyskania środków na jej zrealizowanie. Zmiana terminu odroczenia terminu spłaty na okres lat 5 oraz dalszego udzielenia skarżącemu terminu poprzez rozłożenie spłaty na 55 rat miesięcznych stanowiłaby o całkowitym pominięciu sytuacji osobistej i materialnej wnioskodawczyni z korzyścią wyłącznie dla uczestnika. Żądanie rozłożenia spłaty kwoty 41 297,50 zł na okres 10 lat jest zatem nie do zaakceptowania, podobnie jak i wniosek skarżącego oparty na błędnej konstatacji, iż Sąd przerzucił ciężar spłaty na jego przyjaciół. Sąd zwrócił jedynie uwagę, iż apelujący przy braku dochodów i przebywając w zakładzie karnym od 6 lat reguluje opłaty za mieszkanie i przeprowadził jego remont. Jednocześnie w apelacji uchyla się od wyjaśnienia czyją własnością pozostają środki z jakich korzystał na ten cel i nadal to czyni oraz w ramach jakich stosunków prawnych się to odbywa. W takiej sytuacji – bez dalszego dociekania źródła pochodzenia pieniędzy, którymi swobodnie dysponuje uczestnik - trudno zaakceptować jego twierdzenie, iż nie ma możliwości zorganizowania w ciągu roku środków na spłatę wnioskodawczyni poprzez pożyczkę od przyjaciół z których pomocy obecnie korzysta lub w ostateczności przez sprzedaż mieszkania lub jego zamianę na mniejsze. Uczestnik może również spieniężyć samochód przyznany mu w ramach zniesienia współwłasności. Decyzję Sądu Rejonowego o wyborze uczestnika jako osoby której należało przyznać ten składnik majątku należy ocenić jako słuszną. Wnioskodawczyni nie jest w stanie z tego samochodu korzystać, a za sprzeczne z jej dobrem byłoby obciążanie jej formalnościami związanymi ze spieniężeniem tego składnika
w kontekście konieczności uzyskania dalszych zgód na sprzedaż od sądu opiekuńczego oraz zorganizowania ekspozycji samochodu. Powyższe stanowiłoby o znacznym obciążeniu wnioskodawczyni powinnościami, których znaczenia nie rozumie.

Sąd nie uchybił art. 206 kc, gdyż nie miał on zastosowania jako podstawa rozstrzygnięcia. Nie ulega wątpliwości, że współwłaściciel może domagać się od pozostałych współwłaścicieli, korzystających z rzeczy wspólnej z naruszeniem art. 206 k.c. w sposób wykluczający jego współposiadanie, wynagrodzenia za korzystanie z tej rzeczy z zachowaniem przesłanek określonych w art. 224 § 2 lub art. 225 k.c. Korzystanie przez jednego ze współwłaścicieli z całej rzeczy wspólnej bez respektowania uprawnienia pozostałych do takiego samego korzystania z niej powinno uzasadniać nie tylko nakazanie mu dopuszczenia do współposiadania na zasadach określonych w art. 206 k.c., ale i zasądzenie od niego na rzecz pozostałych współwłaścicieli, na podstawie art. 224 § 2 lub art. 224 § 2 w związku z art. 225 k.c., wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy wspólnej w zakresie, do którego nie uprawnia art. 206 k.c. (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 23 listopada 2012 r., VI ACa 1447/11). Takie żądanie nie zostało w sprawie zgłoszone.

Z przedstawionych powyżej względów, uznać należy że apelacja uczestnika
w pozostałej części jest całkowicie bezzasadna i dlatego na podstawie art. 385 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 kpc podlegała oddaleniu, o czym orzeczono jak w punkcie 2 sentencji postanowienia.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł w punkcie 3 postanowienia, na podstawie art. 520 § 1 kpc.

Wysokość wynagrodzenia pełnomocnika z urzędu ustanowionego dla uczestnika sąd odwoławczy ustalił w oparciu o § 4 ust. 3 i § 10 ust. 1 pkt 8 w związku z § 8 pkt 5 i § 16 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (j.t. Dz. U. 2019.18 ).