Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 czerwca 2015 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący SSO Joanna Składowska

Protokolant sekretarz sądowy Elwira Kosieniak

po rozpoznaniu w dniu 10 czerwca 2015 roku w Sieradzu

na rozprawie sprawy

z powództwa (...) SA w W.

przeciwko K. D. (1) i Z. D. (1)

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanych

od wyroku Sądu Rejonowego w Sieradzu

z dnia 4 marca 2015 roku, sygnatura akt I C 602/14 upr

1.  zmienia zaskarżony wyrok w całości w ten sposób, że oddala powództwo, zasądzając od powoda (...) SA w W. solidarnie na rzecz pozwanych K. D. (1) i Z. D. (1) 197 (sto dziewięćdziesiąt siedem) złotych z tytułu zwrotu kosztów procesu;

2.  zasądza od powoda (...) SA w W. solidarnie na rzecz pozwanych K. D. (1) i Z. D. (1) 120 (sto dwadzieścia) złotych z tytułu zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

Sygn. akt. I Ca 158/15

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 04 marca 2015r. Sąd Rejonowy w Sieradzu zasądził solidarnie od pozwanych K. D. (1) i Z. D. (1) na rzecz powoda (...) Spółki Akcyjnej w W. kwotę 559,12 złotych, z ustawowymi odsetkami od dnia 06 grudnia 2013r. do dnia zapłaty oraz kwotę 210,57 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

Rozstrzygnięcie zapadło przy następujących ustaleniach i wnioskach:

Z. D. (1) i K. D. (1) w dniu 22 marca 2012r. jako nabywcy samochodu ciężarowego marki K. (...) 94KM 3.2 T 04-07 rok produkcji 2004, o numerze rejestracyjnym (...), stali się stroną zawartej w dniu
28 grudnia 2011r. w umowy ubezpieczeniowej OC posiadaczy pojazdów mechanicznych z (...) Spółką Akcyjną zarejestrowanej w Inspektoracie
w Z. pod numerem 711. Zostali oni wówczas objęci ochroną ubezpieczeniową w zakresie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych świadczoną przez powoda na podstawie polisy nr (...) z dnia 28 grudnia 2011r., co łączyło się z obowiązkiem opłacenia solidarnie przez pozwanych jako współnabywców pojazdu mechanicznego składki ubezpieczeniowej w kwocie 460 złotych, wymagalnej od 23 marca 2012r.

W dniu 22 października 2013r. powód wystosował do pozwanych wezwanie
do zapłaty kwoty 552,24 złotych w terminie 3 dni pod rygorem skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego.

Z. D. (1) od dnia 17 stycznia 1989r. do chwili obecnej prowadzi działalność gospodarczą pod firmą - Z. D. (1) Przedsiębiorstwo Handlowo Usługowe, NIP 831 000 93 47, REGON 731 204 745. K. D. (1) w okresie od dnia 7 czerwca 1997r. do 31 grudnia 2011r. prowadził działalność gospodarczą pod nazwą - Przedsiębiorstwo Handlowo - Usługowe (...) K. D. (1), NIP 831 134 46 16, REGON 730 333 222, a po tej dacie jest on wspólnikiem spółki kapitałowej i nie prowadzi działalności gospodarczej.

Pozwani prowadzili do dnia 31 grudnia 2008r. działalność gospodarczą na podstawie umowy spółki cywilnej pod firmą - Przedsiębiorstwo Handlowo - Usługowe
Z. D. K. (...) Spółka cywilna, NIP 831 144 82 67, REGON 730 923 389.

W ocenie Sądu Rejonowego, podstawę prawną odpowiedzialności pozwanych stanowił art. 31 ust 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych z dnia 22 maja 2003r. (Dz. U. 20\5, poz. 392 tekst jednolity), w brzmieniu obowiązującym w dacie zawartej 28 grudnia 2011r. umowy, zgodnie z którym w razie zbycia pojazdu mechanicznego, którego posiadacz zawarł umowę ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, na nabywcę pojazdu przechodzą prawa i obowiązki zbywcy wynikające z tej umowy, natomiast umowa ubezpieczenia ulega rozwiązaniu z upływem okresu, na który została zawarta, chyba że nabywca wypowie ją przed upływem 30 dni od dnia nabycia pojazdu mechanicznego.

Sąd Rejonowy zwrócił również uwagę, że zgodnie z art. 32 ust 1 w/w ustawy zbywca pojazdu mechanicznego był obowiązany do przekazania nabywcy dokumentów potwierdzających zawarcie umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych oraz do powiadomienia zakładu ubezpieczeń, w terminie 30 dni od dnia zbycia pojazdu mechanicznego, o fakcie zbycia tego pojazdu i o danych osobowych nabywcy. Przepis ten nie nakłada na zbywcę obowiązku przedstawienia ubezpieczycielowi kserokopii umowy sprzedaży i wskazuje tylko na obowiązek poinformowania ubezpieczyciela (np. osobiście w Inspektoracie lub u agenta ubezpieczeniowego powodowej firmy) o zbyciu danego pojazdu i o danych osobowych jego nabywcy lub nabywców. W tych warunkach, według S. instanjci, wbrew stanowisku pozwanych, dokument pokrycia ubezpieczeniowego wystawiony przez powoda na podstawie informacji od zbywcy przedmiotowego pojazdu ciężarowego marki K., co do imion i nazwisk oraz adresu pozwanych stanowił wystarczający dokument do uznania, że pozwani jako nabywcy
są odpowiedzialni za zapłatę składki ubezpieczeniowej należnej za udzieloną im ochronę ubezpieczeniową.

Sąd Rejonowy stwierdził także, że powód nie mógł przedstawić umowy sprzedaży pojazdu, bo nie był stroną tej umowy, a zbywca pojazdu nie był zobowiązany do dostarczenia jej ubezpieczycielowi.

W ocenie Sądu Rejonowego, samo nieistnienie w 2011 czy 2012r. umowy spółki cywilnej między pozwanymi, nie przesądza o braku ich legitymacji biernej, gdyż spółka cywilna jako stosunek obligacyjny nie jest podmiotem posiadającym podmiotowość prawną, a zatem stroną umowy ubezpieczenia OC pojazdu nigdy nie mogła być spółka cywilna,
a jedynie osoby fizyczne tj. K. D. (1) i Z. D. (1). Sąd Rejonowy stwierdził także, że pozwani nie udowodnili faktu mającego istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia, gdyż nie wykazali, że nie byli nabywcami samochodu K. oraz by wywiązali się już wcześniej z ciążących na nich zgodnie z wyżej wymienionym aktem prawnym obowiązków np. zapłaty, czy wypowiedzenia umowy ubezpieczenia. Nie przedstawili też żadnego dowodu np. z wydziału komunikacji właściwego Starostwa Powiatowego na to, iż w 2012r. nie byli współwłaścicielami samochodu ciężarowego marki K. i dlatego informacja o sprzedaży tego samochodu dostarczona przez zbywcę pojazdu była fałszywa.

Ponadto Sąd Rejonowy zwrócił uwagę, że solidarną odpowiedzialność rodzi nie tylko stosunek spółki cywilnej, ale również współwłasność przedmiotu podlegającego ubezpieczeniu.

W tych warunkach, zdaniem Sądu Rejonowego, zawarta umowa ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych obowiązywała pozwanych i z tego względu zakładowi ubezpieczeń przysługiwała wierzytelność z tytułu zapłaty składki od nabywców pojazdu
w wysokości 460 złotych, powiększoną o skapitalizowane odsetki ustawowe od dnia wymagalności tej kwoty, tj. od dnia 23 marca 2012r. do dnia poprzedzającego wniesienie pozwu do dnia 05 grudnia 2013r. w wysokości 99,12 złotych, tj. na kwotę łączną 559,12 złotych, powiększoną o odsetki ustawowe od dnia wniesienia pozwu 06 grudnia 2013r. do dnia zapłaty, zgodnie z żądaniem powoda.

O kosztach procesu Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 kpc, zasądzając od pozwanych solidarnie na rzecz powoda zwrot poniesionych kosztów, na które składała się opłata od pozwu oraz wynagrodzenie pełnomocnika w stawce minimalnej obliczone
na podstawie § 6 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (…) powiększone o opłatę skarbową
od pełnomocnictwa.

Pozwani K. D. (1) i Z. D. (1) wnieśli apelację od wyroku Sądu Rejonowego, zaskarżając orzeczenie w całości i wnosząc o jego zmianę
i oddalenie powództwa, a nadto zasądzenie od powoda solidarnie na rzecz pozwanych zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, za obie instancje według norm przepisanych, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Pozwani zarzucili rozstrzygnięciu naruszenie:

1/ art. 233 § 1 kpc oraz art. 6 kc mające istotny wpływ na treść wydanego w sprawie rozstrzygnięcia, poprzez dowolną i sprzeczną z zasadami logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, poprzez wadliwe przyjęcie, iż:

- powód dostatecznie wykazał, na podstawie załączonego potwierdzenia pokrycia ubezpieczeniowego, że nabywcami samochodu ciężarowego marki K. w dniu 23 marca 2012r. byli pozwani, co łączyło się z obowiązkiem opłacenia przez nich solidarnie składki ubezpieczeniowej jako współnabywców przedmiotowego pojazdu, pomimo iż wniosek taki pozostawał w całkowitej sprzeczności ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym w postaci dokumentów, a zwłaszcza treścią potwierdzenia pokrycia ubezpieczeniowego, gdzie nabywca został zidentyfikowany NIP: 831 144 82 67, REGON: 730 923 389,
a zatem danymi spółki cywilnej prowadzonej przez pozwanych do dnia 31 grudnia 2008r.,

- potwierdzenie pokrycia ubezpieczeniowego było wystarczającym dokumentem
do uznania, że pozwani jako nabywcy są odpowiedzialni za zapłatę składki ubezpieczeniowej, ponieważ zawierało ono informację co do imion i nazwisk oraz adresu pozwanych w sytuacji, gdy w pokryciu ubezpieczeniowym nie zostały wskazane numery PESEL pozwanych jako rzekomych nabywców, ani wyłącznie ich imiona i nazwiska, ale przede wszystkim skrót Firmy Handlowo Usługowej (...) oraz adres, który nie był adresem żadnego z pozwanych, tak jak to przyjął Sąd pierwszej instancji, lecz był adresem nieistniejącej spółki cywilnej prowadzonej przez pozwanych do dnia 31 grudnia 2008r.

2/ art. 233 § 1 kpc w zw. z art. 328 § 2 kpc mające istotny wpływ na treść wydanego w sprawie rozstrzygnięcia, polegające na nieodniesieniu się przez Sąd pierwszej instancji do treści potwierdzenia pokrycia ubezpieczeniowego oraz treści załączonego przez powoda wezwania do zapłaty oraz zaniechaniu wyjaśnienia przyczyn pominięcia zastrzeżeń pozwanych do tych dokumentów, które nie odnosiły się do pozwanych jako rzekomych współnabywców wymienionego pojazdu, ale kierowane były do nieistniejącej spółki cywilnej, z błędnie określoną firmą spółki jako (...) (Firma Handlowo Usługowa), a nie PHU (Przedsiębiorstwo Handlowo Usługowe), a nadto po dacie jej likwidacji,

3/ art. 321 § 1 kpc mające istotny wpływ na wynik sprawy, wskutek wadliwego przyjęcia, że podstawą faktyczną roszczeń powoda kierowanych solidarnie do pozwanych była istniejąca pomiędzy pozwanymi współwłasność przedmiotu podlegającego ubezpieczeniu podczas, gdy powód w żadnym miejscu nie powołał się na tą okoliczność
ani też nie wykazał, aby pozwanych łączyła współwłasność, a nadto w sytuacji, w której wymieniony pojazd miałby wejść do majątku wspólnego wspólników spółki cywilnej
po dacie jej faktycznej likwidacji.

W odpowiedzi na apelację, powód wniósł o jej oddalenie oraz zasądzenie od pozwanych solidarnie na rzecz powoda kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych za drugą instancję.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanych zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 505 ⁹ §1 ¹ kpc w postępowaniu uproszczonym apelację można oprzeć na naruszeniu prawa materialnego poprzez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie oraz na naruszeniu przepisów postępowania, które mogło mieć wpływ
na wynik sprawy.

W orzecznictwie i piśmiennictwie trafnie zwrócono uwagę na procesowy oraz materialnoprawny aspekt ciężaru dowodu; pierwszy dotyczy powinności stron procesu cywilnego w zakresie przedstawiania dowodów potrzebnych do rozstrzygnięcia sprawy (art. 3 i art. 232 kpc), drugi - negatywnych skutków wynikających z nieudowodnienia przez stronę faktów, z których wywodzi ona skutki prawne (art. 6 kc). Jego istota sprowadza się zatem do ryzyka poniesienia przez stronę ujemnych konsekwencji braku wywiązania się z powinności przedstawienia dowodów. Skutkiem braku wykazania przez stronę prawdziwości twierdzeń o faktach istotnych dla sprawy jest to, że twierdzenia takie zasadniczo nie będą mogły leżeć u podstaw sądowego rozstrzygnięcia. W judykaturze podkreśla się przy tym, że o tym co strona powinna udowodnić w konkretnym procesie decydują przede wszystkim: przedmiot sporu, prawo materialne regulujące określone stosunki prawne oraz prawo procesowe normujące zasady postępowania dowodowego (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 czerwca 2009 r., IV CSK 71/09, OSP 2014, Nr 3, poz. 32).

Dochodząc należności z tytułu składki związanej z zawarciem umowy obowiązkowego ubezpieczenia pojazdu mechanicznego wskazanego w pozwie, powód winien zatem wykazać, że doszło do zawarcia z pozwanymi umowy ubezpieczenia lub po jej zawarciu z innym podmiotem na pozwanych przeszło prawo własności pojazdu, co skutkowało kontynuacją stosunku umownego na podstawie art. 31 ust 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych z dnia 22 maja 2003r. (Dz. U. 20\5, poz. 392 tekst jednolity). Dowodem na istnienie umowy miało być potwierdzenie pokrycia ubezpieczenia wydane w oparciu o art. 28 powołanej ustawy, w którym wskazano, że klientami zakładu ubezpieczeń są: Z. D. (2)i K. D. (2), REGON (...), NIP 831 144 82 67, adres: (...), Ł., jako mały i średni przedsiębiorca. Wskazany przedsiębiorca - spółka cywilna posiadająca siedzibę pod wskazanym adresem oraz tak określony NIP i REGON, zgodnie ze złożonym przez pozwanych zaświadczeniem zaprzestała działalności z powodu likwidacji w dniu 31 grudnia 2008r., a pozwani zaprzeczyli okoliczności, aby nabyli pojazd. Ponadto pozwani noszą nazwisko (...), nie zaś (...), jak to wskazano w potwierdzeniu. W tej sytuacji, wobec tego, że potwierdzenie ubezpieczenia stanowiło dokument prywatny pochodzący od strony nim się posługującej, w świetle art. 253 kpc, strona ta winna udowodnić prawdziwość wskazanych w nim okoliczności. Powód nie wykazał żadnej inicjatywy w tym zakresie, nie przedkładając jakiegokolwiek dokumentu potwierdzającego ewentualnie fakt, iż pozwani nabyli pojazd jako osoby fizyczne. Zatem ustalenie Sądu Rejonowego, że Z. D. (1)i K. D. (1), w dniu 22 marca 2012r. jako nabywcy samochodu ciężarowego marki K. (...)94KM 3.2 T 04-07 rok produkcji 2004, o numerze rejestracyjnym (...), stali się stroną zawartej w dniu 28 grudnia 2011r. w umowy ubezpieczeniowej OC posiadaczy pojazdów mechanicznych z (...) Spółką Akcyjnązarejestrowanej w Inspektoracie w Z.pod numerem 711 nie miało potwierdzenia w materiale dowodowym i czyniąc je Sąd pierwszej instancji dopuścił się naruszenia art. 233 kpc, a przerzucenie ciężaru dowodu na stronę pozwaną, poprzez stwierdzenie, że wobec treści potwierdzenia ubezpieczenia, to pozwani winni wykazać, że nigdy nie byli właścicielami pojazdu, stanowiło zabieg nieuprawniony jako sprzeczny z regułami postępowania dowodowego. Nie uzasadniają takiego zabiegu faktyczne trudności strony powodowej w pozyskaniu niezbędnych dokumentów. Nadto w ich zdobyciu pomocna mogła być określona aktywność Sądu, uruchomiona wnioskiem o ewentualne zwrócenie się do określonych osób lub instytucji. Marginalnie tylko należy wskazać, że przedłożony w toku postępowania apelacyjnego przez skarżących dowód z dokumentu - zaświadczenia Starosty Ł.wskazuje, że w ewidencji urzędu brak jest informacji dotyczących rejestracji pojazdu wskazanego w pozwie na K. D. (1)i Z. D. (1).

Podsumowując, z uwagi na stanowisko strony pozwanej, powództwo powinno być oddalone z uwagi na nieudowodnienie powstania po stronie pozwanych obowiązku zapłacenia składki z tytułu zawarcia umowy obowiązkowego pojazdu.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 386 § 1 kpc, Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w całości ten sposób, że oddalił powództwo (...) Spółki Akcyjnej w W..

Ze względu na zmianę orzeczenia i oddalenie powództwa należało także dokonać korekty rozstrzygnięcia o kosztach postępowania pierwszoinstancyjnego. Z uwagi
na wygranie przez pozwanych sprawy w całości, na podstawie art. 98 § 1 i 3 kpc, koniecznym było zasądzenie zatem od powoda na rzecz pozwanych solidarnie kwoty 197 złotych (wynagrodzenie radcy prawnego - § 6 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (…) - w wysokości 180 złotych, powiększone o opłatę skarbową od pełnomocnictwa w wysokości 17 złotych).

O kosztach procesu za instancję odwoławczą Sąd Okręgowy orzekł na podstawie
art. 98 § 1 i 3 kpc w zw. z art. 108 § 1 kpc i § 6 pkt 2, § 12 ust. 1 pkt 1 i § 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat
za czynności radców prawnych (…) i art. 13 ust. 1 w zw. z art. 3 ust. 2 pkt. 2 ustawy
o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, zasądzając od powoda jako strony przegrywającej na rzecz podwodów z tego tytułu solidarnie kwotę 120 złotych (90 złotych wynagrodzenie radcy prawnego, 30 złotych opłata od apelacji) .