Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 września 2016 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSO Katarzyna Powalska

Protokolant: st. sekr. sąd. Iwona Bartel

po rozpoznaniu w dniu 16 września 2016 roku w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa G. S.

przeciwko (...) S.A. z siedzibą w W.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanej (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powoda G. S. kwotę 200.000( dwieście tysięcy) złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 14 maja 2013 roku do dnia zapłaty;

2.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

3.  znosi wzajemnie pomiędzy stronami koszty procesu;

4.  nakazuje pobrać od pozwanej (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 10.000 ( dziesięć tysięcy ) złotych tytułem części opłaty sądowej, od której uiszczenia powód był zwolniony;

5.  przyznaje Radcy Prawnemu K. C. kwotę 8.856 ( osiem tysięcy osiemset pięćdziesiąt sześć ) złotych, w tym podatek VAT w stawce 23% tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu, którą nakazuje wypłacić z funduszy Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu.

Sygn. akt I C 104/13

UZASADNIENIE

W dniu 26 kwietnia 2013 r. powód G. S. złożył w Sądzie Okręgowym w Sieradzu pozew przeciwko (...) Spółka Akcyjna w W. o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 389.883,86 zł wraz z odsetkami ustawowymi od tej kwoty od dnia 11 lipca 2003 r. tytułem zwrotu poniesionych przez powoda kosztów budowy sieci telefonicznej na terenie Gminy P. oraz wniósł o zwolnienie powoda z kosztów sądowych (pozew k. 2-3).

W odpowiedzi na pozew pełnomocnik pozwanej (...) Spółka Akcyjna w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej zwrotu kosztów procesowych w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, (odpowiedź na pozew k. 33-34).

W uzasadnieniu swojego roszczenia powód działający przez pełnomocnika powołując się ostatecznie na podstawę prawną w pierwszej kolejności z art. 49 § 2 k.c. w związku z art. 49 § 1 k.c. wywodził, iż poniósł koszty budowy urządzeń określonego odcinka sieci teleinformatycznej, do których obecnie nie ma prawa własności. Urządzenia te weszły bowiem w skład majątku pozwanej (...) S.A. Jako alternatywną podstawę prawną wniesionego pozwu wskazywał przepis art. 405 i następne k.c., wskazując na bezpodstawne wzbogacenie pozwanego.

Pozwana w odpowiedzi na pozew i dalszych pismach złożonych w sprawie, kwestionowała dopuszczalność powoływania się przez powoda na uprawnienie z art. 49 k.c. , przeczyła aby powód poniósł jakiekolwiek koszty związane z budową urządzeń sieci teleinformatycznej należącej do pozwanej. Wskazywała także, iż G. S. był zobowiązany do zapłaty na rzecz wykonawcy tychże urządzeń solidarnie z L. P.. Ponadto podniosła zarzut przedawnienia roszczenia i wywodziła niedopuszczalność zastosowania w sprawie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu. W tej kwestii powoływała się na stanowisko zawarte w uzasadnieniu wyroku wydanego przez Sąd Okręgowy w Sieradzu w sprawie o sygnaturze akt I C 177/12. Wreszcie wskazywała także na okoliczność nie wykazania przez powoda wartości urządzeń i ich wadliwości.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

W dniu 28 grudnia 1994 r. Rada Gminy P. powołała (...) Komitet (...) celem realizacji telefonizacji Gminy P.. W dniu 10 lutego 1995 r. pomiędzy (...) Komitetem (...) reprezentowanym przez G. S., B. S. i J. O. oraz (...) S.A. z siedzibą w W. zawarta została umowa wstępna, w której wskazano, iż celem działania obu stron jest poczynienie wysiłków prowadzących do budowy infrastruktury telekomunikacyjnej, umożliwiającej przyłączenie nowych abonentów, a w szczególności członków (...) Gminy P. do sieci telekomunikacyjnej (...) SA na terenie gminy P.. Dla wykonania tego celu (...) Gminy P. będzie brał czynny udział poprzez budowę w zgodzie z wytycznymi i pod nadzorem (...) SA infrastruktury telekomunikacyjnej: sieci magistralnej i rozdzielczej do przyszłych abonentów - swoich członków, urządzeń niezbędnych do uwielokrotniania mediów, umożliwiających uzyskanie dostępu do central (...) SA i innych urządzeń pozwalających na budowę sieci , dających dostęp do central. Po zakończeniu budowy (...) Gminy P. zobowiązała się do przekazania wybudowanej infrastruktury dla (...) SA, a (...) SA do podłączenia wybudowanej sieci do swoich urządzeń. Ustalono, iż nastąpi przekazanie odpowiedniej do wielkości przyjmowanego majątku ilości akcji (...), które będą rozdzielane przez (...) proporcjonalnie do wkładów członkowskich z uwzględnieniem pomniejszenia o opłaty dostępu do sieci. W pracach inwestycyjnych prowadzonych przez (...) Gminy P. uczestniczyło kilku wykonawców: T. W., Przedsiębiorstwo Produkcji i Usług (...) sp. z o.o. w K., Zakład (...) -Instalacyjny Z. K. w B.. G. S.. oraz L. P. zawarli w imieniu (...) Komitetu (...) z G. K. umowy o wykonanie budowy przyłączy telefonicznych kablowych na terenie Gminy P. w dniu 10 stycznia 2000 r. i 19 maja 2000r. G. K. prowadzący firmę pod nazwą Przedsiębiorstwo Budownictwa (...) wykonywał prace na rzecz (...) w roku 1999 i 2000 r. W umowie podpisanej przez wymienione strony z dnia 19 maja 2000 roku termin zakończenia robót został określony na dzień 15 listopada 2000 roku. Strony uzgodniły, że podstawą dla wystawienia faktury końcowej oraz rozliczenia całości przedmiotu umowy będzie protokół końcowy odbioru robót oraz kosztorys powykonawczy. Wykonawca sporządził kosztorys powykonawczy w dniu 15 listopada 2000 roku. Protokół technicznego odbioru końcowego robót został sporządzony w dniu 30 grudnia 2002 roku. W protokole tym wskazano, iż operator (...) SA zleci wykonanie dokumentacji technicznej zamiennej na zakres robót, a jednocześnie potwierdza bezusterkową działalność sieci na dzień 30 grudnia 2002r. Wraz z postępem robót następowało podłączanie poszczególnych abonentów do sieci. W dniu 11 lipca 2003 r. pomiędzy (...) Komitetem (...) reprezentowanym przez G. S., B. S., L. P. i J. O. oraz (...) SA z siedzibą w W. zawarta została umowa przekazania - przejęcia przez (...) SA w W. sieci telefonicznej wybudowanej na terenie gminy P., której inwestorem był (...) Gminy P., w której strony oświadczyły, iż zapisana w umowie z dnia 10 lutego 1995r. zasada przekazania majątku w zamian za akcje (...) SA w W. została zmieniona zapisem w § 4 umów z członkami (...) Gminy P. o korzystanie z abonamentu telefonicznego. (umowa wraz załącznikami k. 46-48, wyrok Sądu Okręgowego w Sieradzu w sprawie I C 65/08 wraz z uzasadnieniem k 12- 26, wyrok Sądu Okręgowego w Sieradzu w sprawie I C 77/12 wraz z uzasadnieniem k. 5-12, kserokopia umowy nr (...) k. 79-80, kserokopia wypisu z aktu notarialnego k. 81-83,bezsporne )

W piśmie z dnia 01 sierpnia 2006 r. sekretarz Gminy P. z upoważnienia Wójta podał, że Komitet był powołany przez Radę Gminy do wykonania zadania wskazanego w umowie wstępnej z dnia 10 lutego 1995r. Zadanie zostało wykonane, cel osiągnięty. Komitet przekazał sieć zgodnie z umową (...) SA, co było równoznaczne z rozwiązaniem się Komitetu. Prawomocnym wyrokiem z dnia 4 stycznia 2010 roku wydanym w sprawie o sygn. akt I C 65/08 Sąd Okręgowy w Sieradzu zasądził solidarnie od G. S. i L. P. na rzecz G. K. 389.883,86 złotych z ustawowymi odsetkami od 1 lutego 2003 roku. Sąd Okręgowy uznał odpowiedzialność G. S. i L. P., z tytułu zapłaty wynagrodzenia dla G. K. za wykonanie dzieła -budowy przyłączy telefonicznych kablowych na terenie Gminy P., w ramach powyższej inwestycji . W toku procesu, w którym po stronie pozwanej występował nie tylko G. S. i L. P., ale również (...) Spółka Akcyjna w W. i Gmina P., Sąd przyjął, że łączna wartość netto wszystkich prac wykonanych przez G. K. wyniosła 389.883,86 złotych. Do zawarcia zaś umowy o dzieło doszło między G. S. i L. P. jako zamawiającymi dzieło i G. K. jako przyjmującym zamówienie. Rola pozostałych podmiotów mogła natomiast sprowadzić się do faktycznych oddziaływań, ale pozostawała bez znaczenia dla wzajemnych zobowiązań stron umowy. Wyrok ten uprawomocnił się (dowód: wyrok Sądu Okręgowego w Sieradzu w sprawie I C 65/08 wraz z uzasadnieniem k 12- 26, bezsporne).

Wyrokiem z dnia 06 grudnia 2012 r. Sąd Okręgowy w Sieradzu w sprawie o sygn. akt I C 77/12 oddalił powództwa G. S. przeciwko (...) S.A. w W. o zapłatę z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia – czynszu dzierżawnego za eksploatację linii telefonicznej. Sąd Okręgowy wskazywał, że wbrew twierdzeniom powoda należało przyjąć, iż G. S. nie jest właścicielem sfinansowanych przez siebie fragmentów sieci, z racji tego, że na podstawie umowy zawartej w dniu 11 lipca 2003 r. oraz z uwag na fakt, iż stały się częścią składową instalacji, własność urządzeń przeszła na pozwaną - (...) S.A. w W.. Wyrok ten również uprawomocnił się (dowód: wyrok Sądu Okręgowego w Sieradzu w sprawie I C 77/12 wraz z uzasadnieniem k. 5-12).

Począwszy od grudnia 2010 r. z wniosku G. K. toczyła się przeciwko G. S. egzekucja w przedmiocie należności objętej wyrokiem Sądu Okręgowego w Sieradzu w sprawie I C 65/08 ( dowód : wniosek egzekucyjny akta komornicze Km 3360/10 ).

W dniu 17 maja 2014 r. w W. A. S., żona powoda, zawarła z Kancelarią (...) Sp. z o.o. w W. umowę pożyczki, mocą której pożyczyła od w/w kancelarii kwotę 275.000 zł na spłatę zobowiązań G. S. względem G. K. i innych. W umowie pożyczkobiorca zobowiązał się zwrócić kwotę 275.000 zł w terminie 6 miesięcy od dnia zawarcia niniejszej umowy w jednorazowej wpłacie. W umowę zawarto klauzulę, iż w przypadku zwłoki pożyczkodawca będzie naliczał pożyczkobiorcy odsetki w wysokości 16 % w skali roku oraz ma prawo obciążyć pożyczkobiorcę kosztami windykacji. Spłata zobowiązań wynikających z umowy zabezpieczona została wekslem in blanco. Z tytułu tej umowy wypłacono w gotówce pożyczkobiorcy kwotę 200.000 złotych (dowód: kserokopia umowy pożyczki k. 126).

W dniu 20 maja 2014 r. w W. zawarto porozumienie, w którym G. K., G. S., M. S., A. S. i L. P. zgodnie oświadczyli, że dokonują całkowitego i ostatecznego rozliczenia roszczeń z jakichkolwiek tytułów miedzy nimi. Na mocy porozumienia G. S. przekazał G. K. kwotę 200.000 zł tytułem całkowitego rozliczenia wzajemnego między wymienionymi z tytułów opisanych w treści porozumienia, w tym z tytułu należności objętej wyrokiem w sprawie IC 65/08, jak i z innych tytułów, które nie zostały wymienione, a mogących wyniknąć ewentualnie w przyszłości z okoliczności faktycznych związanych z funkcjonowaniem (...) w P., robotami wykonanymi przez G. K. na zlecenie (...) w P.. W tym samym porozumieniu G. K. oświadczył, że zapłacona na jego rzecz przez G. S. kwota wyczerpuje w całości jego roszczenia wobec G. S. i jego rodziny ponad tę zapłaconą kwotę i zrzeka się on wszelkich roszczeń wobec G. S., M. S., A. S. mogących wyniknąć w przyszłości z tytułów i postępowań opisanych w porozumieniu, a ponadto oświadczył, że dokonana spłata wyczerpuje w całości jego roszczenia także wobec L. P. i zrzeka się on wszelkich roszczeń wobec L. P., wynikających lub mogących wyniknąć w przyszłości z tytułów i postępowań opisanych w porozumieniu. W porozumieniu L. P. oświadczył, że z tytułu solidarnej odpowiedzialności z G. S. nie dokonał na rzecz G. K. żadnej innej wpłaty i nie ma względem G. S. żadnych roszczeń, oraz że z tytułu spłaty przez G. S. wspólnego zobowiązania względem G. K. i doprowadzenia do umorzenia pozostałej części długu L. P. przenosi na G. S. wszelkie roszczenia, które przysługują względem (...) S.A. w W. oraz Gminy P. z tytułu odszkodowania, bezumownego korzystania, zapłaty za wybudowane linie i przyłącza telefoniczne oraz inne roszczenia względem tych podmiotów z racji wybudowania przez (...) w P. infrastruktury telekomunikacyjnej. W związku z przeniesieniem praw, o którym mowa powyżej G. S. oświadczył w treści porozumienia, że zwalnia L. P. w całości ze wszelkich długów wynikających lub mogących wyniknąć w przyszłości z tytułów i postępowań opisanych w porozumieniu. L. P. z kolei oświadczył, że nie ma żadnych roszczeń względem G. S., (dowód: kserokopia porozumienia o całkowitym rozliczeniu stron k. 130-133, kserokopia oświadczeń k. 134-135, kserokopia umowy cesji k. 136, zeznania świadka A. S. protokół rozprawy z dnia 08 września 2015 r. 00:04:51-00:26:35 w zw. z k. 202v, zeznania świadka W. J.- protokół rozprawy z dnia 12 kwietnia 2016 r. 00:04:31-00:10:41 w zw. z k. 235v, zeznania świadka D. N.- protokół rozprawy z dnia 12 kwietnia 2016 r. 00:10:41-00:37:14 w zw. z k. 235v-236, zeznania świadka L. P.- protokół rozprawy z dnia 12 kwietnia 2016 r. 00:37:14-00:47:13 w zw. z k. 236, kserokopia dokumentu k. 245, zeznania powoda- protokół rozprawy z dnia 16 września 2016 r. 00:04:19-00:28:12 w zw. z k. 252v, zeznania świadka R. S.- protokół rozprawy z dnia 16 września 2016 r. 00:28:12-00:48:46 w zw. z k. 252v-253).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych przy nich dowodów, choć w istocie okoliczności te były między stronami bezsporne albo wynikały z ustaleń poczynionych przez sądy orzekające w sprawach dotyczących wzajemnych relacji prawnych pomiędzy stronami, które wobec prawomocności zapadłych wyroków w zakresie faktów ustalonych stały się obowiązujące. W tych okolicznościach sąd dał wiarę zeznaniom świadków A. D., K. G. i R. R., którzy w charakterze biegłych szacowali wartość urządzeń wybudowanych przez G. K. na zamówienie G. S. i L. P. w sprawie IC 65/08. Wiarygodne były także jako logiczne i spójne zeznania świadków : L. P., D. N. i W. J., zaś bez znaczenia dla rozstrzygnięcia pozostały zeznania G. K., który zeznał, że nie pamięta ani wysokości swojej wierzytelności wobec powoda i L. P., ani czy otrzymał z tytułu jej rozliczenia jakiekolwiek pieniądze. Nie budziła wątpliwości autentyczność złożonych w sprawie dokumentów, która nie była także kwestionowana przez żadną ze stron.

Sąd Okręgowy zważył :

Powództwo jest zasadne jedynie w części.

G. S. dochodząc niniejszym pozwem zapłaty kwoty 389.883,86 złotych powoływał jako podstawę prawną swojego roszczenia przede wszystkim przepis art. 49 § 2 k.c. Unormowanie to stanowi zaś, że osoba, która poniosła koszty budowy urządzeń , o których mowa w § 1 tego przepisu, zatem służących do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej oraz innych urządzeń podobnych, i jest ich właścicielem, może żądać, aby przedsiębiorca, który przyłączył urządzenie do swojej sieci, nabył ich własność za odpowiednim wynagrodzeniem. Nie budzi wątpliwości , że urządzenia podobne, o których mowa w treści cytowanego przepisu to również obok urządzeń telewizji kablowej, satelitarnej także urządzenia sieci teleinformatycznej. Niewątpliwie też § 2 art. 49 k.c. jest nowym przepisem, wprowadzonym nowelą do kodeksu cywilnego w 2008 r., którego celem miało być zakończenie sporów o własność i koszty urządzeń służących do doprowadzania tzw. mediów, zainstalowanych przez inny podmiot niż przedsiębiorca przesyłowy. Jeszcze przed cytowaną nowelizacją w orzecznictwie i doktrynie panowało przekonanie co do obowiązku zwrotu kosztów wybudowania tych urządzeń temu, kto je poniósł, o ile następnie stawały się częścią składową przedsiębiorstwa. W wyroku z dnia 7 listopada 1997 r. , II CKN 424/97, OSNC 1998, nr 5, poz. 77 , S.N. stwierdził, iż sfinansowanie budowy urządzeń , o których mowa w art. 49 k.c. , powoduje obowiązek zwrotu poniesionych kosztów w takim zakresie, w jakim urządzenia stałyby się częścią przedsiębiorstwa przesyłowego, a więc i jego własnością. Trzeba przy tym zauważyć, iż w treści art. 49 § 2 k.c. nie mówi się o właścicielu nieruchomości ale o osobie, która poniosła koszty budowy urządzeń , o których mowa w treści § 1 tego przepisu. Stąd też dochodzenie zapłaty w tym reżimie wymaga spełnienia trzech przesłanek : zbudowania urządzeń wymienionych w § 1 art. 49 k.c., poniesienia kosztów tych urządzeń i wreszcie bycia ich właścicielem. Nie ma przy tym znaczenia czy budowy dokonuje sam uprawniony, czy też zleca ja innemu podmiotowi. Koszty w tej mierze muszą być udokumentowane, a dla powstania roszczenia wykupu za wynagrodzeniem konieczne jest faktyczne przyłączenie urządzeń do sieci należącej do przedsiębiorcy będącego właścicielem przedsiębiorstwa, w skład którego urządzenia wejdą. Wówczas odpowiednie wynagrodzenie stanowi wysokość kosztów poniesionych na wybudowanie urządzeń. W tej mierze jeśli wykaże się jeszcze inne należności, poniesione szkody, czy niedogodności o charakterze majątkowym, które wystąpiły w związku z budową urządzeń, to również należy to uwzględnić w wysokości wynagrodzenia mieszczącego się w kategoriach wynagrodzenia odpowiedniego ( por. wyrok S.N. z dnia 29 września 2011 r., IV CSK 84/11, Lex nr 950385, uchwała S.N. z dnia 13 lipca 2011 r., III CZP 26/11, OSNC 2012 , nr 1, poz. 8 ).

Powód dochodząc przedmiotowego roszczenia wskazywał na fakt poniesienia kosztów budowy urządzeń sieci teleinformatycznej na terenie gminy P.. Wszystkie wskazane wyżej przesłanki uprawniające go do oparcia swojego roszczenia na treści art. 49 § 2 k.c. należy uznać za spełnione , za wyjątkiem jednej mającej znaczenie podstawowe. Powód nie jest właścicielem tych urządzeń. Po pierwsze bowiem na mocy umowy z dnia 11 lipca 2003 r. zawartej pomiędzy (...) S.A. a (...) Komitetem (...), reprezentowanym przez G. S. jako jego przewodniczącego, doszło do przejęcia sieci telefonicznej wybudowanej na terenie gminy P., której inwestorem był (...) Komitet (...). Od tego zatem momentu, urządzenia wybudowane w ramach przedmiotowej inwestycji stały się własnością pozwanej. Ponadto trzeba zauważyć, że systematycznie wraz z postępem prac budowlanych poszczególne odcinki były przekazywane do użytkowania pozwanej, tym samym stawały się immanentną częścią sieci teleinformatycznej. W konsekwencji następowało faktyczne przyłączanie członków (...) Gminy P. do sieci, zawarcie umów abonenckich. Zatem poprzez sam fakt sukcesywnego przyłączania urządzeń, jak i ostateczne zawarcie umowy o ich przejęcie, urządzenia te stały się własnością pozwanej. Fakt ten uzyskał już potwierdzenie w ustaleniach poczynionych przez Sąd Okręgowy w Sieradzu w sprawie I C 177/12 i Sąd w tej sprawie uznaje je za własne. Wszystko to powoduje zaś, że powód nie może dochodzić wykupu urządzeń, których koszt budowy niewątpliwie poniósł, na gruncie przepisu art. 49 § 2 k.c.

Nie można także traktować kosztów poniesionych na przedmiotową inwestycje przez powoda w kategoriach poczynionych nakładów. Przede wszystkim bowiem okoliczność obciążenia G. S. jako osoby fizycznej tymi kosztami zaistniała dopiero wskutek wydania wyroku przez Sąd Okręgowy w Sieradzu w dniu 4 stycznia 2010 roku. Powód nie ponosił żadnych kosztów budowy jako osoba fizyczna do czasu przejęcia własności urządzeń przez pozwaną. Nigdy tez nie był samoistnym posiadaczem tych urządzeń. Niemniej jednak ostatecznie to jego właśnie jako osobę fizyczną dotyczy ciężar pokrycia kosztów należnych G. K. , ustalonych w sprawie IC 65/08.

Orzecznictwo wskazuje zaś, że „ w sprawie o zwrot nakładów zawsze należy na wstępie ustalić, na podstawie jakiego stosunku prawnego czyniący nakłady posiadał nieruchomość i dokonywał nakładów. Jeżeli z właścicielem łączyła go jakaś umowa, należy określić jej charakter oraz to, czy w uzgodnieniach stron uregulowano sposób rozliczenia nakładów. Jeżeli takie uzgodnienia były, one powinny być podstawą rozliczenia nakładów, chyba że bezwzględnie obowiązujące przepisy k.c. normujące tego rodzaju umowę przewidują inne rozliczenie nakładów, wtedy te przepisy powinny mieć zastosowanie, podobnie jak w sytuacji, gdy umowa stron nie reguluje w ogóle rozliczenia nakładów. We wszystkich tych przypadkach do roszczenia o zwrot nakładów nie mają zastosowania przepisy art. 224 – 226 k.c., ani art. 405 k.c., a jedynie postanowienia umowy stron lub przepisy szczególne regulujące rozliczenie nakładów w danym stosunku prawnym. W dalszej kolejności, jeżeli stosunek prawny, na gruncie którego dokonano nakładów, nie reguluje ich rozliczenia, wówczas, zgodnie z zasadą z art. 230 k.c. mają odpowiednie zastosowanie przepisy art. 224 – 226 k.c. Przepisy te mają też zastosowanie wprost, gdy nakłady dokonywane były bez wiedzy czy zgody właściciela, a więc nie na podstawie umowy z nim zawartej. Dopiero wówczas, gdy okaże się, że umowa stron, ani przepisy regulujące dany stosunek prawny nie przewidują sposobu rozliczenia nakładów, jak również nie ma podstaw do stosowania wprost lub odpowiednio art. 224 – 226 k.c. , zastosowanie znajdzie art. 405 k.c., bowiem przepisy art. 224 – 226 k.c. mają charakter szczególny wobec art. 405 k.c. ( por. wyrok S.A. w Szczecinie z dnia 22 lipca 2015 r. , I ACa 243/15, LEX nr 1940551 ). W tym kontekście należało rozważać roszczenie objęte pozwem w kategoriach bezpodstawnego wzbogacenia. Bezpodstawne wzbogacenie w rozumieniu art. 405 k.c. zachodzi bowiem wtedy, gdy w rezultacie określonej sytuacji następuje wzbogacenie jednej osoby kosztem innej osoby, czyli zachodzi wzajemna zależność pomiędzy uzyskaniem korzyści majątkowej przez wzbogaconego a uszczerbkiem majątkowym doznanym przez zubożonego. Sytuacja, w której dochodzi do wzbogacenia może polegać na jednej czynności faktycznej lub prawnej, ale może się na nią składać kilka wzajemnie ze sobą powiązanych czynności dokonanych przez zubożonego, wzbogaconego lub przez osoby trzecie. Zdaniem sądu zaistniała w przedmiotowym stanie faktycznym sytuacja polegająca na finalnym rezultacie sprowadzającym się do tego, że G. S. jako osoba fizyczna poniósł koszt budowy urządzeń sieci teleinformatycznej na terenie gminy P., które wchodzą bez wątpienia w skład majątku pozwanej spółki, pozwala na zastosowanie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu, gdyż obowiązek zapłaty powstał w tej mierze dopiero na mocy wyroku sądu, więc wcześniej powód nie uświadamiał sobie, że jest odpowiedzialny za powstałe z tego tytułu koszty. Powód działał bowiem nie w swoim imieniu i na swoją rzecz, ale jako przedstawiciel i przewodniczący (...) Komitetu (...). Zlecał zatem na zasadzie zawarcia umowy o dzieło prace G. K., ale jako osoba fizyczna, choć prace były wykonywane na rzecz (...). Jest to analogiczna sytuacja jak ta kiedy wykonawca, którego wiąże z zamawiającym węzeł obligacyjny na podstawie umowy o roboty budowlane czy dzieło, dokonuje prac nie objętych przedmiotem świadczenia, określonym w umowie, a z których zamawiający następnie skorzystał. Wtedy również w grę wchodzi rozliczenie na gruncie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu.

Zdaniem sądu jednak zakres takiego wzbogacenia jest limitowany jedynie wartością tego majątku, który niejako wyszedł z majątku zubożonego i jednocześnie powiększył składniki majątku wzbogaconego. Stad też nie podlegają zwrotowi wszelkie należności nie mające związku z owym „przesunięciem”, inaczej niż w przypadku zwrotu nakładów czy odszkodowania. Na gruncie przedmiotowego stanu faktycznego należało zatem uznać , że kapitalne znaczenie ma ustalenie wysokości kosztów, które poniósł powód na przedmiotową inwestycję, ale tylko tych, które faktycznie weszły do majątku pozwanej. Wprawdzie powód na mocy wyroku z dnia 4 stycznia 2010 r. w sprawie I C 65/08 został obciążony kwotą 389.883,86 złotych, to jednak wskutek następnie zawartego z G. K. porozumienia, poniósł faktyczny koszt jedynie w zakresie 200.000 złotych. Nie stanowi zatem wzbogacenia pozwanej pozostała kwota będąca różnicą obu wartości, bo w tym zakresie nie miało miejsca przesunięcie majątkowe pomiędzy ich majątkami.

Dlatego też w części, w jakiej powód zaliczał w zakres bezpodstawnego wzbogacenia koszty egzekucyjne w sprawie Km 966/10 w wysokości 37.838,52 złotych, 29.746,90 złotych, 20.746,46 złotych, następnie zapłacone odsetki w kwocie 75.000 złotych z racji pożyczonych pieniędzy na pokrycie długu wobec G. K., sąd nie znalazł uzasadnienia dla uwzględnienia powództwa. Są to bowiem należności powstałe z czynności podejmowanych przez powoda i zaniechań z jego strony, którymi w żadnej mierze pozwany nie jest wzbogacony, a przedmiotowe roszczenie nie jest roszczeniem o odszkodowanie, ani zwrot nakładów.

Z tych powodów sąd uznał za zasadne zasądzenie kwoty 200.000 złotych i oddalił powództwo w pozostałym zakresie.

Przy tak ustalonej podstawie prawnej roszczeń pozwu z art. 405 k.c. niezasadny jest zarzut pozwanego w zakresie przedawnienia roszczenia, bowiem wymagalność roszczenia nie następuje w tym przypadku wraz z datą przejęcia urządzeń przesyłowych, jak twierdził pełnomocnik pozwanej, ale co najmniej od chwili świadczenia, co w tej sytuacji jest jednoznaczne z nałożeniem na powoda obowiązku zapłaty mocą wyroku z dnia 4 stycznia 2010 r. W realizacji zaś tego zobowiązania zapłata należności przez powoda na rzecz G. K. na mocy ugody z dnia 20 maja 2014 r. , nastąpiła wraz z zawarciem porozumienia. Tymczasem przepis art.. 120 § 1 k.c wskazuje na początek biegu terminu przedawnienia w dniu gdy roszczenie stało się wymagalne. Zgodnie zaś z treścią art. 118 k.c. obowiązującym w tym przypadku terminem przedawnienia jest termin lat dziesięciu.

W kontekście dotychczasowego wnioskowania, bez znaczenia pozostają argumenty pozwanego co do zakresu prac wykonanych przez G. K., czy też ich jakości. Trzeba bowiem pamiętać, że wartość tych prac, a tym samym i zakres przedmiotowy wynika z prawomocnego wyroku wydanego w sprawie I C 65/08 Sądu Okręgowego w Sieradzu, gdzie stroną procesu była także (...) S.A. w W., która podnosiła tam zarzuty w tym przedmiocie.

Ustawowe odsetki zasądzono na podstawie art. 481 § 1 k.c. od dnia 14 maja 2013 r., wobec doręczenia odpisu pozwu pozwanemu w dniu 13 maja 2013 roku, skoro roszczenie było wymagalne od uprawomocnienia wyroku z dnia 4 stycznia 2010 r., a przed wytoczeniem powództwa nie było do pozwanej skierowane wezwanie do zapłaty.

Z tych względów orzeczono jak w wyroku.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c., stosując zasadę ich stosunkowego rozdzielenia. Przy wartości dochodzonego roszczenia na poziomie 389.883,86 złotych, powód wygrał proces w około 51 %, tym samym w 49% go przegrał. Daje to podstawę do wzajemnego zniesienia kosztów procesu poniesionych przez strony. Proporcjonalnie do powyższego kosztami połowy opłaty sądowej, od uiszczenia której powód był zwolniony Sąd na zasadzie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. - o kosztach sądowych w sprawach cywilnych – Dz. U. tekst jednolity z 2016 , poz. 623, obciążył pozwaną.

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu orzeczono na podstawie § 15 w związku z § 6 ust. 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. – w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu – Dz.U. z 2013 r., poz. 490, ze zm.