Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 grudnia 2024 roku

Sąd Rejonowy w Opocznie I Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący: Sędzia Anna Olejnik

Protokolant: p.o. stażysty A. M.

po rozpoznaniu w dniu 26 listopada 2024 roku w Opocznie na rozprawie

sprawy z powództwa A. Ś.

przeciwko A. T.

o zapłatę

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od powódki A. Ś. na rzecz pozwanego A. T. kwotę 3.617,00 (trzy tysiące sześćset siedemnaście 00/100) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Na oryginale podpis Sędziego

Za zgodność z oryginałem świadczy

Sygn. akt I C 459/23

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 30 listopada 2023 roku (data nadania) powódka A. Ś., reprezentowana przez pełnomocnika w osobie adwokata, wniosła o zasądzenie od pozwanego A. T. kwoty 13.872,19 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie: od tej kwoty 13.555,41 zł od dnia 25 września 2023 roku do dnia zapłaty, od kwoty 316,78 zł od dnia następującego po upływie 14 dni od daty doręczenia pozwu pozwanemu. Ponadto powódka wnosiła o zasądzenie od pozwanego zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała, że roszczenie przez nią dochodzone stanowi równowartość wydatków i nakładów poczynionych przez powódkę na majątek pozwanego. Powódka wskazała, że pozostawała z pozwanym w nieformalnym związku. Strony podjęły decyzję o wspólnym zamieszkaniu w listopadzie 2022 roku, jednak w lutym 2023 roku rozstały się. Powódka podała, że poczyniła nakłady w postaci zaciągnięcia w listopadzie 2020 roku pożyczki w kwocie 5.881,66 zł przeznaczonej na remont posiadanego przez pozwanego samochodu oraz w postaci zaciągnięcia pożyczki we wrześniu 2022 roku w kwocie 5.293,49 zł przeznaczonej na zakup przez pozwanego samochodu marki P.. Wskazała, że pozwany zobowiązał się do spłaty zaciągniętych przez powódkę pożyczek, jednak tego nie uczynił. Powódka jako podstawę prawną dochodzonego roszczenia wskazała art. 405 i następne k.c. /pozew k. 3-11/.

W odpowiedzi na pozew z dnia 03 stycznia 2024 roku (data nadania) pozwany, reprezentowany przez pełnomocnika w osobie adwokata, wniósł o oddalenie powództwa w całości. Ponadto, pozwany wniósł o zasądzenie od powódki na jego rzecz zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwany przyznał, iż strony pozostawały w nieformalnym związku, podnosił jednak, że strony zamieszkiwały wspólnie przez ponad dwa lata, a koszt utrzymania powódki spoczywał wówczas w całości na pozwanym, gdyż powódka pozostawała bez pracy (pracowała przez kres 6 miesięcy). Zaprzeczył, by pieniądze z pożyczek zaciąganych przez powódkę przeznaczone były na jego samochody. Ponadto podniósł, iż samochód P. zakupiony we wrześniu 2021 roku został nabyty przez jego ojca i jego ojciec nadal pozostaje właścicielem tego pojazdu /odpowiedź na pozew k. 121-124/.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka A. Ś. i pozwany A. T. pozostawali w związku konkubenckim od 2018 roku. Od około dwóch lat przed rozstaniem powódka „pomieszkiwała” u pozwanego, a od listopada 2022 roku przeprowadziła się do niego na stałe. Pozwany mieszkał z rodzicami.

Powódka w tym czasie zasadniczo nie pracowała. Na początku związku studiowała zaocznie i przez około 2-3 miesiące pracowała w sklepie w Ł.. Następnie pozostawała bez pracy. A około 6 miesięcy przez rozstaniem z pozwanym rozpoczęła pracę w O..

Pozwany pracował w W. w firmie zajmującej się montażem fotowoltaiki. Zarabiał około 5.000 zł miesięcznie, razem z premią.

W dniu 02 listopada 2020 roku powódka zawarła z (...) Bank (...) Spółka Akcyjna w W. umowę pożyczki nr (...), na mocy której w/w Bank udzielił powódce pożyczki w kwocie 5.881,66 zł, z czego kwotę 881,66 zł stanowiła prowizja pożyczki. Kwota pożyczki wynosiła 5.000 zł. Pożyczka miła być spłacona w 96 ratach miesięcznych po 95,66 zł. W tym samym dniu za pomocą przelewu na telefon przelała na konto pozwanego kwotę 2.000 zł, a następnie w dniu 5 listopada 2020 roku kwotę 300 zł. W dniu 5 listopada 2020 roku powódka wypłaciła z bankomatu kwotę 2.000 zł.

W dniu 17 września 2021 roku pozwany A. T. zakupił od K. M. i J. M. samochód osobowy marki A. (...) za kwotę 25.000 zł. W tym samym dniu wypłacił na ten cel ze swojego konta kwotę 30.000 zł. Samochód ten został przez pozwanego sprzedany w dniu 23 lipca 2022 roku za kwotę 15.000 zł.

W dniu 21 września 2022 roku powódka ponownie zawarła z (...) Bankiem (...) Spółka Akcyjna w W. umowę pożyczki nr (...), na mocy której w/w Bank udzielił jej pożyczki w kwocie 5.293,49 zł, z czego kwotę pożyczki stanowiło 4.500 zł, pozostała część to koszt pożyczki. Pożyczka miła być spłacana w 96 ratach miesięcznych po 88,78 zł.

W tym samym dniu powódka wypłaciła z bankomatu w O. kwotę 4.000 zł i pojechała wraz z pozwanym pociągiem do W. w celu zakupu samochodu osobowego P. (...). Cena samochodu wynosiła 35.399 zł. Zadatek w kwocie 4.000 zł został zapłacony gotówką przy dokonywaniu zakupu. Pozostała część ceny została rozłożona na raty. Nabywcą w/w samochodu był ojciec pozwanego W. T., który do dnia dzisiejszego jest jego właścicielem. Samochód był użytkowany przez powódkę w celu dojazdu do pracy do O.. Po rozstaniu stron z pojazdu tego korzysta pozwany.

W trakcie trwania związku stron pozwany zakupił na raty i podarował powódce telefon komórkowy za kwotę 2.938 zł. Wielokrotnie dokonywał na rzecz powódki przelewów na jej konto w różnych kwotach od 30 do 1000 zł, finansując także czesne za jej studia. Strony wspólnie korzystały z restauracji, chodziły na zakupy, korzystały z wypoczynku itp. Również abonament na telefon, z którego korzystała powódka, był zarejestrowany na pozwanego i to on opłacał abonament.

Po rozstaniu powódka z pomocą rodziców spłaciła zaciągnięte pożyczki.

/dowód: umowy pożyczki k. 19-27, 29-37, harmonogram spłat k. 39-41, 42-43, potwierdzenia przelewów k. 89, potwierdzenia wypłaty z bankomatu k. 87, umowy o pracę k. 130-134, umowy kupna-sprzedaży samochodu k. 140, 141, potwierdzenie wypłaty k. 129, umowa o kredyt na zakup towarów i usług k. 127-128, faktura na zakup P. (...) k. 135-139, potwierdzenia przelewów k.142-285, zeznania powódki k. 407-408, płyta CD k. 410, 01.48.40, 02.11.26, 02.12.48, 02.13.17, zeznania pozwanego k. 02.15.26, 02.21.20, 02.27.10, 02.35.48/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, przede wszystkim w postaci dokumentów załączonych prze obie strony. Nie budzą one zastrzeżeń Sądu co do ich autentyczności i wiarygodności, nie były też kwestionowane przez żadną ze stron. Są to przede wszystkim dokumenty dotyczące wyciągów z kont obu stron, wskazujące na fakt przekazywania sobie nawzajem przez strony środków finansowych. Sąd za nieprzydatne uznał zeznania świadków. Wszyscy świadkowie o okolicznościach zaciągania pożyczek przez powódkę dowiedzieli się od samych stron, już po ich rozstaniu. Świadkowie byli zapoznawani przez strony z dokumentami i pismami procesowymi składanymi przez obie strony. Zatem ich relację stanowią odzwierciedlenie zeznań samych stron. Bez znaczenia pozostaje okoliczność zamieszkiwania stron ze sobą i jaki był okres wspólnego zamieszkiwania.

Sąd oparł się również na zeznaniach samych stron. Sąd nie dał jedynie zeznaniom powódki w kwestii nie korzystania z pomocy finansowej pozwanego, przeczą temu potwierdzenia przelewów z konta pozwanego. Sąd ni dał wiary zeznaniom pozwanego w kwestii braku jego wiedzy o zaciąganych przez powódkę pożyczkach i ich wydatkowania. Strony były wówczas w bardzo dobrych relacjach, pozwany często przekazywał powódce środki finansowe, wspólnie korzystali z restauracji, a zatem z pewnością wiedział o zobowiązaniach powódki, zwłaszcza, że ponad 2.000 zł z zaciągniętej pożyczki w listopadzie 2020 roku powódka przekazała pozwanemu. Również w kwestii zadatku na samochód P. Sąd dał wiarę zeznaniom powódki, iż kwota ta pochodziła z jej środków pochodzących z zaciągniętej pożyczki. Powódka w tym dniu wypłaciła dokładnie kwotę niezbędną na zadatek, a samochód miał być wykorzystywany przez strony, w tym przez powódkę w celu dojazdu do pracy. Zatem Sąd uznał, że to powódka w tej kwestii jest bardziej wiarygodna od pozwanego.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się bezzasadne i jako takie należało je oddalić w całości.

Podstawą faktyczną żądania pozwu było przekazanie przez powódkę w trakcie trwania konkubinatu z pozwanym środków finansowych z zaciągniętych przez nią pożyczek w roku 2020 i 2022 na remont samochodu oraz na zakup samochodu osobowego marki P. (...).

W tym miejscu należy wskazać, że kwestia rozliczeń majątkowych po ustaniu związku faktycznego (konkubinatu) nie została uregulowana w przepisach prawa. Jednak z całą pewnością do rozliczeń po ustaniu konkubinatu nie mogą znaleźć zastosowania przepisy zawarte w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym dotyczące stosunków majątkowych małżeńskich, w tym rozliczeń następujących po ustaniu wspólności. Oznaczałoby to bowiem zrównanie w pewnym zakresie małżeństwa oraz związku nieformalnego, do czego brak jest podstawy prawnej (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 30 stycznia 1986 r., III CZP 79/85).

Majątkiem wspólnym konkubentów są wszystkie przedmioty majątkowe przez nich wspólnie nabyte. Jeżeli konkubenci nabywają jakąś rzecz wspólnie, stają się współwłaścicielami tej rzeczy w częściach ułamkowych. Strony, co zgodnie przyznały nie nabyły w trakcie trwania ich związku żadnych wspólnych składników majątkowych.

Stosunki powstałe między osobami pozostającymi w stosunkach pozamałżeńskich należy rozliczać na podstawie art. 405 k.c. dotyczących kwestii bezpodstawnego wzbogacenia ( uchwała SN z 30.01.1970 r., sygn. akt III CZP 62/69).

W myśl art. 405 k.c. kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości. Zgodnie natomiast z przepisem art. 410 § 1 k.c. przepisy artykułów poprzedzających stosuje się w szczególności do świadczenia nienależnego. Zgodnie z przepisem art. 410 § 2 k.c. świadczenie jest nienależne, jeżeli ten, kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia. Przesłankami powstania zobowiązania z bezpodstawnego wzbogacenia są zatem następujące: uzyskanie korzyści majątkowej (wzbogacenie), osiągnięcie korzyści z majątku innej osoby (zubożenie), związek między wzbogaceniem a zubożeniem (zubożenie i zbogacenie muszą stanowić niejako dwie strony tego samego zdarzenia), uzyskanie korzyści bez podstawy prawnej, przy czym w przypadku nienależnego świadczenia brak podstawy prawnej oznacza brak lub odpadnięcie causa (celu prawnego) świadczenia.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszego postępowania, zdaniem Sądu niniejsze powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie na podstawie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu lub świadczeniu nienależnym. Do zwrotu bezpodstawnego wzbogacenia jest obowiązany tylko ten kto uzyskał korzyść majątkową. Korzyść majątkowa, która została zdaniem powódki uzyskana przez pozwanego, na obecnym etapie w żadnej mierze nie została przez powódkę wykazana. Powódka w toku niniejszego postępowania wykazała, że w trakcie trwania związku jej i pozwanego, zaciągnęła dwa zobowiązania w (...) S.A. w W. w listopadzie 2020 roku i we wrześniu 2022 roku. Ze środków uzyskanych tą drogą w listopadzie 2020 roku przekazała pozwanemu kwotę 2.000 zł, a później jeszcze 300 zł. Nie udało jej się wykazać, by środki te miały być przez pozwanego na jej rzecz zwrócone. Podnosiła, że miały one być przeznaczone na remont samochodu pozwanego. Jednak sama powódka nie była w stanie wskazać, jakiego samochodu ta naprawa dotyczyła. Mówiła o samochodzie A., a kiedy pozwany wykazał, że pojazd ten nabył dopiero w 2021 roku, zmieniła swoje twierdzenia podnosząc, iż chodziło o inny samochód należący do ojca pozwanego. Jak wynika z potwierdzeń przelewów załączonych przez obie strony, również pozwany przekazywał powódce przelewem na telefon różne kwoty od 30 do 1.000 zł, co łącznie wskazuje na kwotę ponad 16.000 zł. Ze środków tych z pewnością powódka pokrywała również spłatę zaciągniętej przez nią pożyczki. Powódka nie zdołała wykazać, iż przekazała pozwanemu całość uzyskanych środków z pożyczki ani też by pozwany był zobowiązany zwrócić jej te środki. Nie zdołała przede wszystkim wykazać, w jaki sposób pozwany został wzbogacony. Jak już wyżej wspomniano, zasądzeniu z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia podlega kwota odpowiadająca aktualnemu stanowi wzbogacenia w dacie wyrokowania. Ponadto pozostałą część środków pochodzących z pożyczki pozwana wypłaciła w gotówce z bankomatu i nie sprostała zadaniu wykazania, iż kwota ta w jakikolwiek sposób została wzbogaciła pozwanego. Co więcej pozwany przekazywał powódce znacznie wyższe środki finansowe. A trzeba w tym miejscu pamiętać, że powódka wówczas nie pracowała, starała się co prawda podnosić tezę jakoby byłą na utrzymaniu rodziców, jednak jak sama wskazała rodzice wspomagali ją kwotami 200-300 zł miesięcznie, co z pewnością jest niewystarczające na utrzymanie, nawet przy założeniu, że mieszkała u rodziców i korzystała z ich wyżywienia. Bardziej wiarygodne są twierdzenia pozwanego, iż zasadniczo powódka pozostawała na jego utrzymaniu. O czym świadczą przelewane na jej konto pieniądze przez pozwanego. A trzeba zauważyć, że przelewów tych pozwany dokonywał dość często, co kilka dni lub nawet codziennie. Nie może w tym miejscu umknąć uwagi Sądu, że również powódka sporadycznie przelewała powodowi pewne kwoty, jednak w porównaniu do przelewów pozwanego, były to kilka razy.

Zdaniem Sądu, mając na względzie charakter związku stron, które w tamtym czasie traktowały go bardzo poważnie, snuły wspólne plany, brak zatrudnienia powódki, pożyczka z listopada 2020 roku została spożytkowana na bieżące potrzeby obu stron. Również spłata tej pożyczki w trakcie trwania związku następowała ze środków obu stron. A powódka w toku niniejszego postępowania nie zdołała wykazać wzbogacenia pozwanego. Zeznania świadków – rodziców powódki są w tym zakresie niemiarodajne. Nie posiadali oni wiedzy o zaciągniętej przez powódkę pożyczce ani o sposobie jej wydatkowania. W zasadzie dowiedzieli się o niej dopiero po rozstaniu stron od powódki i ich zeznania są tylko powieleniem wersji samej powódki. W swoich zeznaniach różnili się zarówno co do czasu zaciągania pożyczek, celu przeznaczenia środków finansowych oraz wysokości tych pożyczek. Również brat powódki nie miał wiedzy o powyższym, Z jego relacji wynika, iż pożyczki były potrzebne na zakup samochodu A. przez pozwanego. Sam przyznał, że wiedzę czerpie li tylko z relacji siostry przekazanej już po rozstaniu z pozwanym.

Nie ulegało wątpliwości Sądu, że powódka w dniu 21 września 2022 roku zaciągnęła drugą pożyczkę w (...) S.A. na kwotę 4.500 zł. Tego samego dnia w drodze do W. w celu zakupu samochodu wypłaciła z bankomatu 4.000 zł. Akurat taka dokładnie kwota stanowiła wysokość niezbędnego zadatku za samochód. Zatem logiczne jest, zdaniem Sądu, że to w tym celu powódka pobrała gotówkę z bankomatu i przekazała ją pozwanemu na zadatek za samochód P.. Jednakże trzeba w tym miejscu zauważyć, że przedmiotowe auto zostało nabyte przez ojca pozwanego – W. T.. To W. T. jest do chwili obecnej właścicielem tegoż pojazdu, a pozwany, czemu sam nie zaprzecza, jedynie użytkuje ten samochód. A zatem należy uznać, iż pozwany nie uzyskał w związku powyższym żadnej korzyści z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia.

Podkreślenia wymaga, że zgodnie z treścią art. 6 k.c. , ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Przy czym na podstawie art. 232 k.p.c. strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Przenosząc powyższe na grunt niniejszego postępowania, to na stronie powodowej spoczywał obowiązek wykazania, że: po pierwsze, pozwany uzyskał korzyść majątkową, a więc się wzbogacił, po drugie, osiągnięcie tej korzyści majątkowej nastąpiło z majątku powódki, po trzecie, pomiędzy wzbogaceniem pozwanego a zubożeniem powódki istnieje związek, a po czwarte, że uzyskanie korzyści majątkowej nastąpiło bez podstawy prawnej. Powódka nie sprostała temu zadaniu.

Świadczenie powódki służyło bieżącej realizacji wspólnego życia, codziennemu funkcjonowaniu konkubinatu, zatem cel świadczenia został już osiągnięty. Podobnie jak świadczenia pozwanego względem powódki.

Mając powyższe na uwadze Sąd orzekł jak w punkcie pierwszym orzeczenia.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie at. 98 w zw. z art. 99 k.p.c. , w myśl których strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Na koszty te, zgodnie z treścią art. 98 § 3 k.p.c. w niniejszej sprawie złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika pozwanego – adwokata, którego wysokość ustalono na podstawie § 2 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 27 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych w kwocie 3.600 zł oraz kwota 17 zł tytułem zwrotu uiszczonej opłaty skarbowej od udzielonego przez pozwanego pełnomocnictwa wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty ( art. 98 § 1 ¹ k.p.c. ).