Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 grudnia 2016 roku

Sąd Rejonowy - Sąd Pracy w B. Wydział IV Pracy

w składzie następującym:

Przewodniczący : Sędzia SR B. G.

Protokolant: Wiesława Rudzka

po rozpoznaniu w dniu 29 listopada 2016 roku w Bełchatowie

na rozprawie

sprawy z powództwa A. J. (1)

przeciwko (...) Spółka Akcyjna
w B. – Oddział Elektrownia (...) w R.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego (...) Spółka Akcyjna w B. – Oddział Elektrownia (...) w R.
na rzecz powoda A. J. (1) kwotę 1.440,00 zł (jeden tysiąc czterysta czterdzieści złotych 00/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 2 maja 2016 roku do dnia zapłaty;

2.  zasądza od pozwanego (...) Spółka Akcyjna w B. – Oddział Elektrownia (...) w R. na rzecz powoda A. J. (1) kwotę 360,00 zł (trzysta sześćdziesiąt złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

3.  nakazuje pobrać od pozwanego (...) Spółka Akcyjna w B. – Oddział Elektrownia (...) w R. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego
w B. kwotę 72,00 zł (siedemdziesiąt dwa złote 00/100) tytułem opłaty od pozwu.

Sygn. akt IV P 49/16

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 2 maja 2016 roku, skierowanym przeciwko (...) w R., powód A. J. (1), reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, wnosił o zasądzenie na jego rzecz kwoty 1.440,00 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia wytoczenia powództwa oraz o zasądzenie kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu podał, że był pracownikiem pozwanej Elektrowni i rozwiązał stosunek pracy na zasadzie porozumienia stron
w związku ze skorzystaniem z Programu Dobrowolnych Odejść.
Po rozwiązaniu stosunku pracy powód najpierw pobierał zasiłek chorobowy, następnie zasiłek dla bezrobotnych, po czym uzyskał prawo do emerytury.
W październiku 2015 roku skierował do pozwanego pismo, w którym wniósł o przyznanie statusu emeryta, co wiązałoby się z nabyciem uprawnienia do ekwiwalentu pieniężnego za energię elektryczną na podstawie pkt 7 załącznika nr 6 do obowiązującego w Spółce (...) dla (...) Energetycznego z dnia 13.05.1993 roku. W odpowiedzi na to pismo pozwany podniósł, że prawo do uprawnień należnych emerytom i rencistom przysługuje po spełnieniu warunków przewidzianych w Postanowieniu Dyrektora Oddziału Elektrownia (...) z dnia 29 stycznia 2014 roku w sprawie wdrożenia Programu Dobrowolnych Odejść w Oddziale Elektrownia (...) oraz Postanowieniu Dyrektora Oddziału Elektrownia (...) w sprawie Zakładowego Regulaminu Świadczeń Socjalnych. Zdaniem pozwanego powód nie spełnił wymienionych tam warunków uprawniających do korzystania z uprawnień przysługujących byłym pracownikom. Powód natomiast nie zgadza się z interpretacją przedstawioną przez pozwanego.

W odpowiedzi na pozew z dnia 19 maja 2016 roku pozwana Elektrownia, reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu.

W uzasadnieniu podniosła, że powód po zapoznaniu się z warunkami Programu Dobrowolnych Odejść podjął całkowicie dobrowolną decyzję co do skorzystania z Programu. Godząc się na rozwiązanie stosunku pracy otrzymał ekwiwalent, zaakceptował warunki i zasady Programu. Zdaniem pozwanego powód nie spełnił przesłanek umożliwiających mu „uzyskanie statusu” emeryta lub rencisty (...) S.A. Oddział Elektrownia (...).

Nadto pozwany podnosił, że zgłoszone przez powoda roszczenie nie zasługuje na uwzględnienie, ponieważ stanowi ono nadużycie prawa podmiotowego, o którym mowa w art. 8 kp.

W toku procesu strony podtrzymały swoje stanowiska.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

A. J. (2) był pracownikiem (...) w R., w okresie od 16.07.1979 roku do 10.03.2014 roku. Stosunek pracy pomiędzy stronami został rozwiązany na mocy porozumienia stron
z przyczyn leżących po stronie pracodawcy (na podstawie art. 30 § 1 pkt 1 kp) w związku ze skorzystaniem przez powoda z Programu Dobrowolnych Odejść.

(dowód: świadectwo pracy, wniosek o przystąpienie do (...) akta osobowe powoda, część C)

W związku z przystąpieniem do Programu Dobrowolnych Odejść pozwany pracodawca wypłacił A. J. (1) dobrowolne odszkodowanie w wysokości 19 odpraw – wynagrodzeń miesięcznych
w kwocie – 197.054,00 zł powiększone o dodatkową kwotę wynikającą
z uprawienia do nagrody jubileuszowej w wysokości 21.314,85 zł oraz odprawę ustawową w kwocie 25.200,00 zł, łącznie kwotę 243.568,85 zł.

(dowód: wniosek o przystąpienie do (...), umowa – akta osobowe powoda, część C)

Wyrażając zgodę na przystąpienie do (...) powód zaakceptował jego warunki, określone w Regulaminie III Edycji Programu Dobrowolnych Odejść w (...) S.A., który wprowadzony został Postanowieniem Nr 4/2014r. Dyrektora Oddziału Elektrownia (...)
i (...) S.A. z dnia 29.01.2014 roku. Regulamin ten nie podlegał uzgodnieniom ze stroną społeczną, związkami zawodowymi.
W § 3 pkt 4 Regulaminu zawarto postanowienie, że dobrowolne odszkodowanie, wypłacone uprawnionemu pracownikowi w ramach Programu, stanowi kwotę wypłaconą przez pracodawcę, w celu zaspokojenia wszelkich roszczeń tego pracownika ze stosunku pracy, związanych z rozwiązaniem umowy o pracę. We wniosku o przystąpienie do (...), który powód podpisał znalazł się zapis, że wypłata świadczeń z Programu stanowi zaspokojenie wszelkich roszczeń powoda wynikających z Umów (...) oraz wszelkich przepisów ustawowych i wewnątrzzakładowych, w tym Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy dla (...) Pracodawcy.

Jednocześnie w § 7 pkt 3 postanowiono, że pracownik, który po dniu rozwiązania umowy o pracę w ramach Programu nie podejmie nowego zatrudnienia, zachowuje prawo do uprawnień należnych emerytom
i rencistom wynikających z Ponadzakładowego Układu Zbiorowego Pracy, Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy i innych wewnątrzzakładowych źródeł prawa pracy, jeżeli spełniony zostanie jeden z następujących warunków:

a.  po okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych uzyska praco do świadczenia przedemerytalnego w rozumieniu ustawy o świadczeniach przedemerytalnych, albo prawo do emerytury,

b.  uzyska prawo do renty lub emerytury nie później niż 30 dni po rozwiązaniu umowy pracę lub po zakończeniu okresu zasiłkowego, rozpoczętego nie później niż w ciągu 30 dni po rozwiązaniu umowy
o pracę.

(dowód: Postanowienie Nr 4/2014 r. – k. 69-70; Regulamin III Edycji (...) k. 70v-75v)

Zgodnie z postanowieniami zawartymi w punkcie 7. załącznika nr 6 do Ponadzakładowego Układu Zbiorowego Pracy dla (...) Energetycznego z dnia 13 maja 1993 roku, obowiązującego w pozwanej Spółce, emeryci i renciści oraz osoby pobierające zasiłki i świadczenia przedemerytalne, którzy z dniem przejścia na emeryturę lub rentę oraz pobierające zasiłek i świadczenia emerytalne korzystali z energii elektrycznej na zasadach ust. 1,2,3 i 6 oraz wdowy (wdowcy) i sieroty, które pobierają rentę po zmarłych pracownikach, emerytach lub rencistach nabywają prawo z dniem 1 stycznia 2006 roku do ekwiwalentu pieniężnego w wysokości (3000 kWh x 80 % ceny energii elektrycznej i składnika zmiennego opłaty przesyłowej oraz 100% wartości opłaty stałej sieciowej i opłaty abonamentowej wg taryfy jednostrefowej ogólnie obowiązującej dla gospodarstw domowych). Ekwiwalent pieniężny wypłacany jest dwa razy do roku: do 31 maja i do 30 listopada w wysokości stanowiącej każdorazowo połowę rocznego ekwiwalentu. Wartość ekwiwalentu jest waloryzowana o wzrost ceny energii elektrycznej wg taryfy ogólnie obowiązującej dla gospodarstw domowych w roku poprzedzającym wypłatę (pkt 8).

(dowód: Załącznik Nr 6 do Ponadzakładowego Układu Zbiorowego Pracy – k. 67v)

W pozwanym zakładzie pracy obowiązuje Zakładowy Regulamin Świadczeń Socjalnych, wprowadzony Postanowieniem Nr 8/2014r. (...) S.A. z dnia 24.03.2014 roku. W § 1 pkt 4.1 Regulaminu wymieniono osoby uprawnione do korzystania z ZFŚS. Należą do nich m.in. emeryci i renciści (zwani dalej pracownikami (...) S.A. Oddziału Elektrownia (...) oraz członkowie ich rodzin (ppkt 2) oraz pracownicy, którzy w dniu rozwiązania umowy o pracę
w ramach Programu Dobrowolnych Odejść spełniają warunki stażowe
i wiekowe do nabycia uprawnień do świadczeń przedemerytalnych na mocy ustawy o świadczeniach przedemerytalnych – z dniem przyznania świadczenia.

(dowód: Postanowieniem Nr 8/2014r. – k. 76, Zakładowy Regulamin Świadczeń Socjalnych – k. 76v-96)

Po rozwiązaniu stosunku pracy powód A. J. (1) pobierał zasiłek chorobowy od dnia 11 marca 2014 roku do 7 września 2014 roku. Następnie był zarejestrowany jako osoba bezrobotna i z tego tytułu pobierał zasiłek
w okresie od 8 września 2014 roku do 31 sierpnia 2015 roku. Decyzją z dnia 23 września 2015 roku (...) Oddział w T. M.. przyznał powodowi prawo do emerytury pomostowej od dnia 10 sierpnia 2015 roku.

(dowód: zaświadczenie z ZUS – k. 8; zaświadczenie z PUP – k. 9; decyzja ZUS – k. 52-53)

Pismem z dnia 20.10.2015 roku A. J. (1) zwrócił się do pozwanego pracodawcy o przyznanie mu statusu emeryta, zgodnie z § 7 pkt 3 ppkt a Regulaminu III Edycji Programu Dobrowolnych Odejść.
W odpowiedzi na pismo powoda pozwana wskazała, że aby zachować prawo do uprawnień należnych emerytom i rencistom wynikających
z Ponadzakładowego Układu Zbiorowego Pracy i Zbiorowego Układu Zbiorowego Pracy, muszą być spełnione uwarunkowania zawarte Postanowieniu Nr 4/2014r. (...) S.A. z dnia 29.01.2014 roku w sprawie wdrożenia Programu Dobrowolnych Odejść - Edycja III oraz w Postanowieniu Nr 8/2014r. (...) S.A. z dnia 24.03.2014 w sprawie Zakładowego Regulaminu Świadczeń Socjalnych. Pozwana wskazała, że w przypadku powoda żaden z warunków określonych w ww. regulacjach nie został spełniony.

(dowód: pismo powoda – k. 10, pismo pozwanej – k. 12)

Kwota ekwiwalentu pieniężnego za energię elektryczną przysługująca emerytom i rencistom i innym uprawnionym, zgodnie z zapisami Ponadzakładowego Układu Zbiorowego Pracy wynosiła w 2016 roku 1450,92 zł.

(dowód: wyliczenie – k. 127)

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy jest wystarczający dla potrzeb wydania rozstrzygnięcia. Stan faktyczny w sprawie jest bezsporny,
a Sąd ustalił go w oparciu o dowody z dokumentów zawarte aktach sprawy w aktach osobowych powoda. Spór ma charakter prawny.

Sąd Rejonowy - Sąd Pracy zważył, co następuje:

Powództwo zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 9 § 1 kp ilekroć w Kodeksie pracy jest mowa
o prawie pracy, rozumie się przez to przepisy Kodeksu pracy oraz przepisy innych ustaw i aktów wykonawczych, określające prawa i obowiązki pracowników i pracodawców, a także postanowienia układów zbiorowych pracy i innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów i statutów określających prawa i obowiązki stron stosunku pracy. Postanowienia układów zbiorowych pracy i porozumień zbiorowych oraz regulaminów i statutów nie mogą być mniej korzystne dla pracowników niż przepisy Kodeksu pracy oraz innych ustaw i aktów wykonawczych (§ 2).

Artykuł 9 § 1 kp statuuje legalną definicję prawa pracy poprzez wyliczenie jego źródeł. Zgodnie z dyrektywą w nim sformułowaną przymiot ten posiadają akty ponadindywidualne, które określają prawa i obowiązki pracowników i pracodawców. Tymi szczególnymi (inaczej: autonomicznymi) źródłami prawa pracy są: układy zbiorowe pracy, inne oparte na ustawie porozumienia zbiorowe, regulaminy i statuty. Żaden z tych aktów nie może być dla pracownika mniej korzystny niż akt wyższego rzędu.
W pozwanej Spółce obowiązywał Ponadzakładowy Zakładowy Układ Zbiorowy Pracy dla (...) Energetycznego, który
w załączniku nr 6 regulował zasady i normy korzystania z energii elektrycznej, w tym prawo do ekwiwalentu pieniężnego przysługującego emerytom, rencistom oraz osobom pobierającym świadczenia przedemerytalne.

Byłym pracownikom pozwanego zakładu przysługuje także szereg uprawnień do świadczeń z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Zakładowy Regulamin Świadczeń Socjalnych, obowiązujący u pozwanego wymienia kategorie osób uprawnionych. Jednakże ani w P. Układzie Zbiorowym Pracy ani też w Regulaminie Świadczeń Socjalnych nie sprecyzowano jednoznacznie komu przysługuje „status emeryta i rencisty”.
Z kolei Regulamin III Edycji Programu Dobrowolnych Odejść,
do którego przystąpił powód, zawierał postanowienia warunkujące prawo do uprawnień należnych emerytom i rencistom wynikających
z Ponadzakładowego Układu Zbiorowego Pracy, Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy i innych wewnątrzzakładowych źródeł prawa pracy. Aby te uprawnienia posiadać powód powinien po okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych uzyskać prawo do świadczenia przedemerytalnego
w rozumieniu ustawy o świadczeniach przedemerytalnych, albo prawo do emerytury albo uzyskać prawo do renty lub emerytury nie później niż 30 dni po rozwiązaniu umowy pracę lub po zakończeniu okresu zasiłkowego, rozpoczętego nie później niż w ciągu 30 dni po rozwiązaniu umowy o pracę.

Z materiału dowodowego w sprawie wynika, że A. J. (1) bezpośrednio po rozwiązaniu stosunku pracy pobierał zasiłek chorobowy,
a następnie, bez dnia przerwy, pobierał zasiłek dla bezrobotnych, po czym uzyskał prawo do emerytury pomostowej.

W ocenie Sądu powód spełnił warunki do uzyskania uprawnień należnych emerytom i rencistom wynikających z Ponadzakładowego Układu Zbiorowego Pracy, Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy i innych wewnątrzzakładowych źródeł prawa pracy, w tym prawo do dodatku za energię elektryczną uregulowane w Ponadzakładowym Układzie Zbiorowym Pracy. Treść postanowienia § 7 pkt 3a nie wskazuje bowiem, że pobieranie zasiłku dla bezrobotnych nie może być poprzedzone okresem pobierania zasiłku chorobowego. Powód zaś prawo do emerytury uzyskał bezpośrednio po okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych, zatem zgodnie z regulacją zawartą w ww. postanowieniu.

Nadto podkreślić trzeba, że Regulamin (...), wprowadzony postanowieniem dyrektora zakładu nie był uzgadniany ze stroną społeczną, stroną związkową, nie ma charakteru źródła prawa pracy w rozumieniu art. 9 kp i w związku z tym nie może pozbawiać byłych pracowników pozwanego, w tym powoda, świadczeń wynikających z Ponadzakładowego Układu Zbiorowego Pracy i innych wewnątrzzakładowych źródeł prawa pracy, nie może być mniej korzystny dla pracowników niż postanowienia Ponadzakładowego Układu Zbiorowego Pracy, który jest źródłem prawa pracy.

Wprawdzie powód przeszedł na emeryturę po pewnym okresie
od rozwiązania stosunku pracy, to jednak nastąpiło to po okresie pobierania zasiłków: chorobowego i dla bezrobotnych, pomiędzy którymi zachodziła ciągłość. Kwestia związku pomiędzy ustaniem stosunku pracy, a przejściem na rentę lub emeryturę była wielokrotnie przedmiotem orzecznictwa Sądu Najwyższego dotyczącego zasad nabywania prawa do odprawy z emerytalnej lub rentowej. W orzecznictwie Sądu Najwyższego związek między ustaniem stosunku pracy a przejściem na rentę z tytułu niezdolności do pracy lub emeryturę jest ujmowany szeroko. Może mieć charakter czasowy (rozwiązanie stosunku pracy zbiega się w czasie z nabyciem prawa do świadczenia niezależnie od przyczyny rozwiązania stosunku pracy), przyczynowy (rozwiązanie stosunku pracy następuje dlatego, że pracownikowi przysługuje prawo do świadczenia) bądź czasowo-przyczynowy (przyczyną rozwiązania stosunku pracy jest nabycie prawa do emerytury lub renty i rozwiązanie następuje w chwili przyznania świadczenia). Między rozwiązaniem stosunku pracy a nabyciem prawa do świadczenia może zachodzić także związek funkcjonalny, który występuje wówczas, gdy rozwiązanie stosunku pracy następuje wprawdzie przed ustaleniem prawa do świadczenia, ale przyznanie świadczenia jest konsekwencją sytuacji bezpośrednio poprzedzającej ustanie zatrudnienia (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 29 maja 1989 r., III PZP 19/89, OSNCP 1990, nr 4-5, poz. 61; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 listopada 1993 r., I PRN 111/93, OSNCP 1994, nr 12, poz. 243). Orzecznictwo to można przenieść również na grunt przedmiotowej sprawy.

Sąd nie podzielił stanowiska strony pozwanej, że roszczenie powoda stanowi nadużycie prawa podmiotowego, o którym mowa w art. 8 kp. Wbrew twierdzeniom pozwanego powód przed wystąpieniem do Sądu zwrócił się do pracodawcy o przyznanie mu „statusu emeryta” i w swoim piśmie nie wskazywał, że chodzi mu wyłącznie o uzyskanie dodatku za energię elektryczną. Nie można pomijać faktu, że byłym pracownikom pozwanego, poza tym dodatkiem, przysługuje szereg świadczeń z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych, a powód był długoletnim pracownikiem pozwanego pracodawcy (od 1979 roku). W piśmie do pracodawcy powód wskazywał,
że jako długoletni pracownik pozwanego czuje się pokrzywdzony i odrzucony faktem, że nie uznano go „elektrownianym” emerytem. Wytoczenie powództwa o zasądzenie dodatku umożliwiło powodowi przede wszystkim uzyskanie potwierdzenia posiadania „statusu emeryta” pozwanego zakładu.

Mając powyższe na uwadze, Sąd na podstawie postanowienia zawartego w punkcie 7. załącznika nr 6 do Ponadzakładowego Układu Zbiorowego Pracy dla (...) Energetycznego z dnia 13 maja 1993 roku w zw. z art. 9 § 1 kp uwzględnił powództwo w całości.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie przepisu art. 98 kpc, wyrażającego zasadę odpowiedzialności za wynik procesu. Wysokość kosztów Sąd ustalił na podstawie przepisów § 9 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2015.1804 ze zm.).

Na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 28 lipca 2005 roku (Dz.U.2014.1025 j.t. ze zm.) w zw. z art. 98 kpc Sąd nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 72,00 złotych tytułem opłaty od pozwu, której powód nie miał obowiązku uiścić.