Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 października 2017 roku

Sąd Rejonowy w Bełchatowie Wydział IV Pracy

w składzie następującym:

Przewodniczący : Sędzia SR Beata Grabiszewska

Protokolant: Bożena Michalak

po rozpoznaniu w dniu 28 września 2017 roku w Bełchatowie

na rozprawie

sprawy z powództwa J. M.

przeciwko Grupie (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością
w W.

o wynagrodzenie za godziny nadliczbowe i nocne

1.  zasądza od pozwanej Grupy (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. na rzecz powoda J. M. kwotę 6.426,49 zł (sześć tysięcy czterysta dwadzieścia sześć złotych czterdzieści dziewięć groszy) z ustawowymi odsetkami od dnia 11 marca 2015 roku do dnia zapłaty;

2.  oddala powództwo w pozostałej części;

3.  nakazuje pobrać od pozwanej Grupy (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Bełchatowie kwotę 1.668,29 zł (jeden tysiąc sześćset sześćdziesiąt osiem złotych dwadzieścia dziewięć groszy) tytułem zwrotu części nieuiszczonych kosztów sądowych;

4.  nie obciąża powoda J. M. obowiązkiem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego na rzecz pozwanej Grupy S. (...) Spółki
z ograniczoną odpowiedzialnością w W.;

5.  nie obciąża powoda J. M. obowiązkiem zwrotu poniesionych
w sprawie wydatków;

6.  wyrokowi w punkcie 1. (pierwszym) nadaje rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty 1.680,00 zł (jeden tysiąc sześćset osiemdziesiąt złotych 00/100).

Sygn. akt IV P 2/15

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 2 stycznia 2015 roku, skierowanym przeciwko Grupie (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, powód J. M., reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika wnosił o zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kwoty 15.811,20 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 2 stycznia 2012 roku, tytułem wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych oraz nocnych w okresie od 3 stycznia 2012 roku do 30 kwietnia 2012 roku. Powód wnosił także o zasądzenie kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu J. M. wskazał, że był zatrudniony w pozwanej Spółce w charakterze pracownika ochrony i w okresie spornym przepracował średniomiesięcznie około 380 godzin zarówno ponad wymiar czasu pracy, jak i w nocy i dni wolne od pracy. Otrzymywane wynagrodzenie nie uwzględniało pracy w godzinach nadliczbowych i nocnych.

W odpowiedzi na pozew z dnia 30 marca 2015 roku pozwana Spółka wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie na jej rzecz od powoda kosztów postępowania.

W uzasadnieniu pozwana zaprzeczyła, twierdzeniu powoda, iż w okresie spornym przepracował na rzecz pozwanej około 380 godzin miesięcznie, zaś wypłacone wynagrodzenie nie obejmowało w żadnym zakresie przepracowanych przez niego godzin nadliczbowych, w porze nocnej i dni wolne.

W piśmie procesowym z dnia 28 maja 2015 roku powód rozszerzył powództwo o kwotę 23.716,80 zł do kwoty łącznej 39.811,20 zł za okres od 28 maja do 31 grudnia 2012 roku. W kolejnym piśmie sprecyzował, że rozszerzenie powództwa dotyczy okresu od 28 maja 2012 roku do 1 listopada 2014 roku.

Strona pozwana wnosiła o oddalenie powództwa.

Na rozprawie w dniu 28 września 2017 roku pełnomocnik powoda ograniczył powództwo do kwoty 6.426,49 zł w pozostałym zakresie cofnął pozew, zrzekając się roszczenia.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

J. M. był pracownikiem Grupy S. (...) w W. w okresie od 1 sierpnia 2010 roku do dnia 1 listopada 2014 roku. Był zatrudniony na stanowisku pracownika ochrony w pełnym wymiarze czasu pracy.

/dowód: świadectwo pracy – w aktach osobowych powoda/

Powód pracował w grupie interwencyjnej na terenie B. i jego okolic. Zajmował się ochroną mienia, dozorowaniem obiektów klientów pozwanej Spółki, reagowaniem na sygnały alarmowe. Pracę świadczył w formie dyżurów 24-godzinnych, czasami dłuższych nawet do 48 godzin, wynikających z grafiku wcześniej przygotowanego przez powoda. W czasie wykonywania obowiązków J. M. był wyposażony w broń. Fakt jej pobrania był odnotowywany w książce wydania i przyjęcia broni.

/dowód: zeznania powoda J. M. – k. 66 -67 w zw. z k.461, k. 461; książka wydania-przyjęcia broni i amunicji – k. 199-358; zeznania świadków: M. K. – k. 144-145, T. T. – k. 145-146, T. K. - k. 146-147; P. C. – k. 147/

Powód J. M. równolegle z umową o pracę począwszy od dnia 18 stycznia 2012 roku zawarł umowy zlecenia z (...) Sp. z o.o. w W., której siedziba mieściła się pod tym samym adresem, co siedziba pozwanej. Współpracownicy powoda, wykonujący pracę na terenie B., również zawarli umowy zlecenia (...) Sp. z o.o. Pozwana Grupa (...) Sp. z o.o. w W. zawarła z (...) Sp. z o.o. w W. umowę o współpracy przy wykonywaniu usług.

/dowód: zeznania powoda J. M. – k. 66 -67 w zw. z k.461, k. 461; zeznania świadków: M. K. – k. 144-145, T. T. – k. 145-146, T. K. - k. 146-147, P. C. – k. 147; umowy zlecenia – k. 128-130, 157-158; umowa o współpracy z aneksami – k. 59-62/

W pracy powód i jego współpracownicy nie pospisywali list obecności. Czas pracy odzwierciedlały karty pojazdu. Czynności z umów
o pracę i umów zlecenia były identyczne. Godziny pracy z tych umów nie były wyodrębnione, a dla czynności wykonywanych w ramach umów zlecenia nie była prowadzona odrębna dokumentacja. W czasie wykonywania czynności z obu rodzajów umów powód i jego współpracownicy korzystali z tej samej broni, pojazdu i umundurowania oraz ochraniali te same obiekty. Broń i książka jej wydawania, umundurowanie oraz pojazd należały do (...) Sp. z o.o. Książka wydawania broni nie odzwierciedlała rzeczywistego czasu pracy poszczególnych osób, bowiem nie zawsze wpisy dotyczące zdania broni pokrywały się z rzeczywistością. Pracownicy ochrony byli w posiadaniu broni w takich godzinach, jak to wynikało z grafiku. Wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe było rozliczane z umów zlecenia, w ramach których obowiązywała jedna stawka godzinowa. Nie było innych stawek dla nadgodzin oraz czasu przepracowanego w porze nocnej i święta. Karty drogowe pojazdu sporządzane były na potrzeby całego dyżuru i odsyłane do centrali spółki (...).

/dowód: zeznania powoda J. M. – k. 66 -67 w zw. z k.461, k. 461; zeznania świadków: M. K. – k. 144-145, T. T. – k. 145-146, T. K. - k. 146-147, P. C. – k. 147, R. S. – k. 169-171; umowy zlecenia – k. 128-130, 157-158; pismo S. (...) k. 199/

Powód J. M. otrzymał wynagrodzenie wynikające z umowy o pracę i umów zlecenia, wynagrodzenie wypłacone powodowi nie obejmowało wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych i porze nocnej.

/dowód: zeznania powoda J. M. – k. 66 -67 w zw. z k.461, k. 461; zestawienie składników wynagrodzenia – k. 58, 92-93, zestawienie wypłat – k. 159-161/

Różnica pomiędzy wynagrodzeniem należnym powodowi w okresie spornym (z uwzględnieniem wynagrodzenia za pracę w nadgodzinach i porze nocnej), a faktycznie pobranym przez powoda na podstawie umów o pracę i umów zlecenia, stanowi łącznie kwotę 6.426,49 zł. Na tę kwotę składa się wynagrodzenie z tytułu godzin nadliczbowych w wysokości 4.852,09 zł oraz z tytułu pracy w porze nocnej w wysokości 1574,40 zł.

/dowód: opinie biegłego sądowego z zakresu księgowości, analizy finansowej, (...) – koperta –k. 370, k. 401-408, 417-443/

Zgromadzony materiał dowodowy jest wystarczający dla potrzeb wydania rozstrzygnięcia. Stan faktyczny rozpoznawanej sprawy Sąd ustalił na podstawie zeznań powoda zeznania powoda J. M. oraz świadków: M. K., T. T., T. K., P. C., R. S., a także na podstawie dokumentów złożonych do akt sprawy i zawartych w aktach osobowych powoda.

Ustalając stan faktyczny przedmiotowej sprawy, w tym wysokość wynagrodzenia należnego powodowi Sąd uwzględnił opinie biegłego sądowego z zakresu księgowości, analizy finansowej, (...), uznając je za pełne i rzetelne.

Sąd uznał za wiarygodne zeznania powoda oraz świadków. Zeznania te korespondują ze sobą i znajdują potwierdzenie w treści dokumentów.

Sąd Rejonowy - Sąd Pracy zważył, co następuje:

Powództwo zasługuje na częściowe uwzględnienie.

W przedmiotowej sprawie powód J. M. wnosił
o zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kwoty 39.811,20 zł tytułem wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych i w porze nocnej
w okresie od 3 stycznia 2012 roku do 30 kwietnia 2012 roku i od 28 maja 2012 roku do 31 grudnia 2014 roku. Następnie roszczenie ograniczył do kwoty 6.426,49 zł, cofając pozew w pozostałej części.

Zgodnie z treścią art. 151 § 1 kp praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, a także praca wykonywana ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, wynikający z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy, stanowi pracę w godzinach nadliczbowych.

Z kolei przepis art. 151 ¹ kp w § 1 stanowi, że za pracę w godzinach nadliczbowych, oprócz normalnego wynagrodzenia, przysługuje dodatek
w wysokości:

1)  100% wynagrodzenia - za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających: w nocy, w niedziele i święta niebędące dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, w dniu wolnym od pracy udzielonym pracownikowi w zamian za pracę w niedzielę lub w święto, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy;

2)  50% wynagrodzenia - za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających w każdym innym dniu niż określony w pkt 1.

Według § 2 powołanego przepisu dodatek w wysokości określonej w § 1 pkt 1 przysługuje także za każdą godzinę pracy nadliczbowej z tytułu przekroczenia przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym, chyba że przekroczenie tej normy nastąpiło w wyniku pracy w godzinach nadliczbowych, za które pracownikowi przysługuje prawo do dodatku w wysokości określonej w § 1.

Z kolei według art. 151 ⁸ § 1 kp pracownikowi wykonującemu pracę w porze nocnej przysługuje dodatek do wynagrodzenia za każdą godzinę pracy w porze nocnej w wysokości 20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie odrębnych przepisów.

W przedmiotowej sprawie powód, będąc zatrudnionym przez pozwaną Spółkę na podstawie umowy o pracę, zawierał równocześnie w czasie trwania stosunku pracy umowy zlecenia ze spółką powiązaną, należącą do grupy S., tj. z (...) Spółką z o.o. w W.. Spółka ta ma siedzibę pod tym samym adresem, co pozwana spółka. Współpracownicy powoda, pracujący w grupie interwencyjnej wykonywali pracę na takich samych zasadach i zawarli równocześnie umowy zlecenia. Czynności z umów o pracę i umów zlecenia były identyczne. Praca na podstawie umowy o pracę i umowy zlecenia była wykonywana w systemie dyżurów, według jednego grafiku. Godziny pracy z tych umów nie były wyodrębnione, a dla czynności wykonywanych w ramach umów zlecenia nie była prowadzona odrębna dokumentacja. W czasie wykonywania czynności z obu rodzajów umów powód i jego współpracownicy korzystali
z tej samej broni, pojazdu i umundurowania oraz ochraniali te same obiekty. W tym czasie podlegali służbowo tym samym osobom.

W wyroku z dnia 17.03.2015 r.( I PK 179/14, OSNAPiUS 2016 nr 11, poz. 140) Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że pracownik może żądać wynagrodzenia za nadgodziny, jeżeli zawarcie umowy cywilnoprawnej ze spółką powiązaną z pracodawcą miało na celu uniknięcie przez pracodawcę dodatkowych kosztów związanych z pracą w nadgodzinach. Powództwo takie może być jednak uznane za uzasadnione tylko
w wyjątkowych przypadkach.

W sprawie będącej przedmiotem oceny Sądu Najwyższego, podobnie jak w przedmiotowej sprawie, pracownicy ochrony byli zatrudnieni na podstawie umów o pracę. Równolegle przyjmowali zlecenia od spółek zależnych pracodawcy, świadcząc usługi polegające na pilnowaniu, ochronie i strzeżeniu obiektu oraz znajdującego się tam mienia. W ramach obu umów wykonywali te same czynności, w tym samym umundurowaniu, za pomocą tych samych narzędzi i pod tym samym nadzorem. Pracowali według jednego grafiku.

Wskazać należy, iż w praktyce często stosowanym rozwiązaniem, mającym prowadzić do optymalizacji kosztów, jest tworzenie kilku podmiotów powiązanych kapitałowo, ale odrębnych pod względem prawnym. Każdy z tych podmiotów zawiera odrębne umowy z tymi samymi pracownikami, przy czym częściowo są to umowy o pracę, a częściowo umowy cywilnoprawne. Pracownicy wykonują dla każdego z tych podmiotów tę samą pracę, w tym samym miejscu i przy wykorzystaniu tych samych zasobów. W ten sposób pracodawcy często próbują uzyskać skutek w postaci braku obowiązku stosowania przepisów dotyczących pracy w godzinach nadliczbowych. W takich przypadkach Sąd Najwyższy dopuszcza stosowanie tzw. reguły „przebijania zasłony korporacyjnej”, polegającej na tym, że za pracodawcę zostaje uznany jeden z powiązanych podmiotów, który ponosi odpowiedzialność za wszystkie zobowiązania spółek powiązanych względem konkretnego pracownika (niezależnie od odrębności podmiotowej tych spółek).

Podobna sytuacja ma miejsce w przedmiotowej sprawie. Poprzez fakt zawarcia przez pracowników umów zlecenia z powiązaną spółką z grupy (...) pozwany pracodawca chciał uzyskać skutek w postaci braku obowiązku stosowania przepisów dotyczących pracy w godzinach nadliczbowych.

W ocenie Sądu umowy zlecenia ze spółką powiązaną zostały zawarte w celu obejścia prawa - art. 58 § 1 kc w związku z art. 300 kp, tj. przepisów o wynagrodzeniu za pracę w godzinach nadliczbowych w pozwanej spółce.

Zdaniem Sądu, w przedstawionych okolicznościach świadczenie tej samej rodzajowo pracy, co określona w umowie o pracę, poza normalnym czasem pracy pracowników na podstawie umów zlecenia zawartych ze spółką powiązaną jest kontynuowaniem stosunku pracy w godzinach nadliczbowych.

Mając powyższe na uwadze Sąd na podstawie art. 151 ¹ kp i art. 151 ⁸ kp uwzględnił powództwo w kwocie 6.426,49 zł wynikającej z wyliczeń dokonanych przez biegłego.

Powództwo w pozostałej części, zamiast umorzyć wobec cofnięcia pozwu, Sąd błędnie oddalił.

O odsetkach orzeczono na podstawie art. 481 § 1 i 2 kc.

Na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 28 lipca 2005 roku (Dz.U. z 2016 r. poz. 623 ze zm.) Sąd nakazał pobrać od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa kwotę 1668,29 złotych tytułem zwrotu kosztów sądowych w według stopnia uwzględnienia roszczenia (16 %) obejmujących cześć opłaty od pozwu – 321,32 zł oraz wydatki na koszt opinii biegłego w kwocie 1.347,29 zł.

Na podstawie art. 102 k.p.c. Sąd postanowił nie obciążać powoda kosztami postępowania. Sąd uznał, że zachodzi szczególnie uzasadniony wypadek nakazujący takie rozstrzygnięcie, bowiem powód co do zasady wygrał proces, a sprawa miała charakter precedensowy.

Na podstawie art. 477 ² § 1 kpc Sąd nadał wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty nie przekraczającej jednomiesięcznego wynagrodzenia powoda.