Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 grudnia 2016 roku

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Piotrkowie Trybunalskim,

Wydział V w składzie:

Przewodniczący: SSO Beata Łapińska (spr.)

Sędziowie: SSO Magdalena Marczyńska

SSO Agnieszka Leżańska

Protokolant: st.sekr.sądowy Marcelina Machera

po rozpoznaniu w dniu 6 grudnia 2016 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie

sprawy z wniosku K. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o zasiłek chorobowy

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

od wyroku Sądu Rejonowego IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 18 sierpnia 2016r. sygn. IV U 73/16

zmienia zaskarżony wyrok w całości i oddala odwołanie.

Sygn. akt V Ua 39/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 18 stycznia 2016 roku wydaną w sprawie numer (...) wobec K. K. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. przyjął do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego z tytułu zatrudnienia w (...) w G. za okresy od 19 grudnia 2014 roku do 3 czerwca 2015 roku oraz od 22 czerwca 2015 roku do 30 czerwca 2015 roku wynagrodzenie za miesiąc w którym powstała niezdolność do pracy, czyli za grudzień 2014 roku w wysokości 2.682,76 zł, stanowiącej kwotę wynagrodzenia zasadniczego, po odliczeniu potrąconych składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe.

W uzasadnieniu organ rentowy wskazał iż w/w za czas niezdolności do pracy przypadającej od 5 grudnia 2014 roku do 8 grudnia 2014 roku, tj. do rozwiązania umowy o pracę z powodu wygaśnięcia mandatu Wójta zachowała prawo do wynagrodzenia chorobowego, natomiast w dalszym okresie nieprzerwanej niezdolności do pracy, pracodawcą w/w pozostawała (...) w G., wobec zgłoszenia gotowości do podjęcia pracy przez K. K. po wygaśnięciu mandatu Wójta.

K. K. wniosła odwołanie od powyższej decyzji wnosząc o jej zmianę przez przyjęcie jako podstawę wymiaru zasiłku chorobowego należnego Ubezpieczonej za okres od dnia 19 grudnia 2014 roku do dnia 30 czerwca 2015 roku wynagrodzenia wypłaconego Ubezpieczonej w związku z wykonywaną przez w/w pracą na stanowisku Wójta Gminy G.. W uzasadnieniu wnioskodawczyni powołała się m.in. na treść art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2016 r., poz. 372 ze zm.), wskazując iż podstawę wymiaru zasiłku chorobowego winno stanowić przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy, jak również odwołała się do treści art. 36 ust. 4 w/w ustawy, podając jednocześnie iż miano „aktualnego pracodawcy” należy rozumieć w ten sposób, że dotyczy ono podmiotu, który był pracodawcą i płatnikiem składek ubezpieczonego w dacie powstania niezdolności do pracy, a nie w dacie wypłaty zasiłku.

W odpowiedzi na powyższe odwołanie organ rentowy Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. pismem z dnia 9 marca 2016 roku wniósł o oddalenie odwołania wskazując iż w oparciu o obowiązujące przepisy w związku ze zmianą płatnika od dnia 9 grudnia 2014 roku świadczenia chorobowe przysługiwały i były wypłacane z tytułu zatrudnienia w szkole, a podstawę wymiaru zasiłku chorobowego może stanowić wynagrodzenie uzyskane u tego płatnika.

Wyrokiem z dnia 18 sierpnia 2016 roku, o sygn. IV U 73/16, Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w punkcie 1, zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyjął jako podstawę wymiaru zasiłku chorobowego należnego wnioskodawczyni K. K. za okres od dnia 19 grudnia 2014 roku do 3 czerwca 2015 roku oraz od 22 czerwca 2015 roku do 30 czerwca 2015 roku wynagrodzenie wypłacone ubezpieczonej w związku z pracą w Urzędzie Gminy G. na stanowisku Wójta Gminy, w punkcie 2, zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w T. na rzecz wnioskodawczyni K. K. kwotę 360,00 (trzysta sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Podstawę rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne Sądu Rejonowego:

K. K. od dnia 1 września 1981 roku do dnia 28 grudnia 2015 roku była zatrudniona w (...) w G.. Od dnia 1 grudnia 2006 roku do dnia 8 grudnia 2014 roku w/w została powołana na stanowisko Wójta Gminy G.. W czasie wykonywania pracy na stanowisku wójta, w/w korzystała w (...) w G. z urlopu bezpłatnego. Dnia 5 grudnia 2014 roku – z powodu choroby – K. K. została uznana za osobę czasowo niezdolną do pracy i w związku z tym przebywała na zwolnieniu lekarskim do dnia 30 czerwca 2015 roku.

Po tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał, iż powództwo jest zasadne.

W pierwszej kolejności Sąd Rejonowy wskazał, że zasady dotyczące ustalania wymiaru zasiłku chorobowego reguluje m.in. art. 36 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2016 r., poz. 372 ze zm.). Zgodnie z ust. 1 powyższego przepisu podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego ubezpieczonemu będącemu pracownikiem stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy, natomiast ust. 4 stanowi, iż podstawę wymiaru zasiłku chorobowego ustala się z uwzględnieniem wynagrodzenia uzyskanego u płatnika składek w okresie nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, w trakcie którego powstała niezdolność do pracy. Sąd podniósł również, iż w świetle art. 2 Kodeksu pracy bezspornym pozostaje fakt iż osobę pełniącą funkcję wójta należy uznawać za pracownika, a zatem zyskują do niej zastosowanie wspomniane przepisy.

W opinii Sądu I instancji w przedmiotowej sprawie kluczowym okazało się ustalenie daty, w której w odniesieniu do wnioskodawczyni K. K., powstała niezdolność do pracy, co w świetle przywołanych powyżej przepisów implikuje wskazanie właściwej podstawy wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego wnioskodawczyni.

Za bezsporną okoliczność w niniejszej sprawie, Sąd uznał fakt, iż absencja chorobowa K. K. rozpoczęła się w dniu 5 grudnia 2014 roku, tj. w czasie gdy w/w pracowała jako Wójt Gminy G., przy czym w dniu 8 grudnia 2014 roku powyższa umowa o pracę została rozwiązana w związku z wygaśnięciem mandatu wójta. Następnie wnioskodawczyni w ustawowym terminie zgłosiła gotowość do podjęcia pracy u poprzedniego pracodawcy od dnia 9 grudnia 2014 roku, u którego korzystała z urlopu bezpłatnego, jednakże cały czas pozostawała niezdolna do pracy w związku z chorobą.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych stanął na stanowisku iż wobec zmiany płatnika składek w trakcie trwania niezdolności do pracy, jednakże jeszcze przed nabyciem uprawnień do zasiłku chorobowego (tj. w okresie pobierania tzw. wynagrodzenia chorobowego wypłacanego ze środków pracodawcy) zasadnym jest wskazanie jako podstawy wymiaru zasiłku chorobowego wynagrodzenia uzyskiwanego przez K. K. z tytułu stosunku pracy w (...) w G..

Zdaniem Sądu Rejonowego, regulacje w zakresie ustalania podstawy wymiaru zasiłku chorobowego zawarte w art. 36 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2016 r., poz. 372 ze zm.) wyraźnie wskazują, iż podstawę taką winno stanowić przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy, przy czym, w opinii Sądu, uwzględniać należy wynagrodzenie uzyskane u płatnika składek w okresie nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, w trakcie którego powstała niezdolność do pracy. Sąd I instancji wskazał, że ustawodawca nie przewiduje żadnych wyjątków od powyższych zasad, nawet w sytuacji, gdy w czasie pozostawania niezdolnym do pracy zmianie ulegnie pracodawca, a tym samym wysokość wynagrodzenia, jak to miało miejsce w przedmiotowej sprawie. Sąd Rejonowy stwierdził również, iż ustalenie daty powstania niezdolności do pracy nie zależy od tego jakie świadczenia pobierał pracownik i przez kogo były one wypłacane (czy to przez pracodawcę, czy też przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych), a od momentu faktycznego pozostawania przez daną osobę niezdolną do pracy, stwierdzonego odpowiednim zaświadczeniem lekarskim. W ocenie Sądu Rejonowego, uzasadnionym było ustalenie iż K. K. pozostawała niezdolna do pracy od dnia 5 grudnia 2014 roku, tj. w czasie trwania stosunku pracy na stanowisku Wójta Gminy G., kiedy to płatnikiem składek był Urząd Gminy G..

Uwzględniając powyższe rozważania Sąd I instancji zmienił zaskarżona decyzję i przyjął, że podstawę wymiaru zasiłku chorobowego należnego K. K. za okres od dnia 19 grudnia 2014 roku do dnia 3 czerwca 2015 roku i za okres od dnia 22 czerwca 2015 roku do dnia 30 czerwca 2015 roku stanowi wynagrodzenie wypłacone K. K. w związku z wykonywaną przez w/w pracą na stanowisku Wójta Gminy G..

Apelację od powyższego wyroku wniosła strona pozwana, zaskarżyła wyrok zarzucając mu:

1.  naruszenie prawa procesowego, a w szczególności: art. 233 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 roku, Kodeks postępowania cywilnego (D.z.U. z 2014r., poz, 101 - j.t.) poprzez błędną ocenę materiału dowodowego oraz sprzeczność ustaleń z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego i uznanie, że w sprawie występują przesłanki do przyjęcia jako podstawy wymiaru zasiłku chorobowego należnego Pani K. K. za okres od dnia 19 grudnia 2014 roku do 3 czerwca 2015 roku oraz od 22 czerwca 2015 roku do 30 czerwca 2015 roku wynagrodzenia wypłaconego wnioskodawczyni w związku z pracą w Urzędzie Gminy G. na stanowisku Wójta Gminy, podczas gdy prawidłowa ocena zebranego w sprawie materiału dowodowego winna prowadzić do wniosku, iż podstawę wymiaru zasiłku chorobowego należnego wnioskodawczyni za okresy od 19 grudnia 2014 roku do 3 czerwca 2015 roku oraz od 22 czewrca2015 roku do 30 czerwca 2015 roku winno stanowić wynagrodzenie przysługujące wnioskodawczyni z aktualnego stosunku pracy, tj. z tytułu zatrudnienia w Publicznej Szkole podstawowej w G., a nie z tytułu wykonywania pracy Wójta, czyli ze stosunku pracy, który ustał z dniem 8 grudnia 2014 roku,

2.  naruszenie prawa materialnego, a w szczególności art. 36 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2016r., poz. 372 - j.t.) poprzez błędną wykładnię, a w konsekwencji przyjęcie, że podstawa wymiary zasiłku chorobowego należnego Pani K. K. za okres od 19 grudnia 2014 roku do 3 czerwca 2015 roku oraz od 22 czerwca 2015 roku do 30 czerwca 2015 roku winna być wyliczona w oparciu o wynagrodzenie uzyskane przez wnioskodawczynię u byłego pracodawcy, tj. w Urzędzie Gminy G.

W oparciu o powyższe zarzuty apelacyjne pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego i oddalenie odwołania.

Na rozprawie apelacyjnej pełnomocnik wnioskodawcy wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Okręgowy zważył co następuje :

Apelacja organu rentowego jest uzasadniona, albowiem podniesiony w niej zarzut naruszenia przepisu prawa materialnego, tj. art. 36 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2016r., poz. 372) okazał się trafny.

Spór w przedmiotowej sprawie dotyczy właściwie kwestii prawnej, gdyż wbrew twierdzeniom apelującego ustalony stan faktyczny zarówno co do daty powstania niezdolności i jej czasokresu był bezsporny a zarzut naruszenia przepisu art. 233 kpc jest zupełnie chybiony.

Z lektury akt wynika, iż absencja chorobowa K. K. rozpoczęła się w dniu 5 grudnia 2014 roku, tj. w czasie gdy w/w pracowała jako Wójt Gminy G., przy czym w dniu 8 grudnia 2014 roku powyższa umowa o pracę została rozwiązana w związku z wygaśnięciem mandatu wójta. Następnie wnioskodawczyni w ustawowym terminie zgłosiła gotowość do podjęcia pracy u poprzedniego pracodawcy od dnia 9 grudnia 2014 roku, u którego korzystała z urlopu bezpłatnego, jednakże cały czas pozostawała niezdolna do pracy w związku z chorobą.

Zatem problem prawny w sprawie dotyczy kwestii ustalenia podstawy wymiaru zasiłku chorobowego w przypadku zmiany osoby pracodawcy w trakcie trwania niezdolności do pracy.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych stanął na stanowisku iż wobec zmiany płatnika składek w trakcie trwania niezdolności do pracy, jednakże jeszcze przed nabyciem uprawnień do zasiłku chorobowego (tj. w okresie pobierania tzw. wynagrodzenia chorobowego wypłacanego ze środków pracodawcy) zasadnym jest wskazanie jako podstawy wymiaru zasiłku chorobowego wynagrodzenia uzyskiwanego przez K. K. z tytułu stosunku pracy w (...) w G., gdyż szkoła jest płatnikiem składek.. Wnioskodawczyni zaś prezentowała pogląd, iż skoro niezdolność do pracy powstała w trakcie sprawowania funkcji wójta to podstawą taką winno być wynagrodzenie pobierane przez nią z tytułu popełnienia przez nią funkcji wójta gminy K..

Zasady dotyczące ustalania wymiaru zasiłku chorobowego reguluje m.in. art. 36 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2016 r., poz. 372 ze zm.). Zgodnie z ust. 1 powyższego przepisu podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego ubezpieczonemu będącemu pracownikiem stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy, natomiast ust. 4 stanowi, iż podstawę wymiaru zasiłku chorobowego ustala się z uwzględnieniem wynagrodzenia uzyskanego u płatnika składek w okresie nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, w trakcie którego powstała niezdolność do pracy.

Ograniczenie się wyłącznie do literalnej wykładni tego przepisu wskazywałoby na trafność wyroku Sądu Rejonowego. W przedmiotowym stanie faktycznym niezwykle ważną jednak okolicznością jest fakt zmiany pracodawcy. To szkoła bowiem zaledwie po upływie 3 dni od powstania niezdolności do pracy stała się z dniem 9 grudnia 2014 r. płatnikiem składek Dlatego należy odnieść się do wykładni funkcjonalnej powołanego wyżej przepisu. Nie można bowiem zapominać o roli zasiłku chorobowego. Celem zasiłku chorobowego jest zrekompensowanie wynagrodzenia za pracę utraconego wskutek niezdolności do pracy z powodu choroby oraz że z tego względu wysokość zasiłku chorobowego nie może być zdecydowanie wyższa lub niższa niż wynagrodzenie, jakie pracownik otrzymałby, gdyby nie chorował.

Jak bowiem trafnie stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 16 maja 2006 r., I UK 291/05, kompensowane z ubezpieczenia społecznego może być to wynagrodzenie, którego pracownik faktycznie nie uzyskuje w związku z chorobą, czyli należne od aktualnego pracodawcy, a nie takie, które ubezpieczony osiągał w przeszłości, przed zajściem zdarzenia chronionego ubezpieczeniem chorobowym. Zasiłek chorobowy nie jest rekompensatą za utracone wyższe zarobki u poprzedniego pracodawcy.

Warto w tym miejscy zwrócić uwagę, iż Sąd Najwyższy rozpoznawał podobną choć nie tożsamą sprawę , ale dotyczącą także m.in. zasad ustalania podstawy wymiaru zasiłku chorobowego w przypadku zmiany osoby pracodawcy ( vide: wyrok SN z dnia 18 marca 2015 r. I UK 223/14) . W sprawie tej wprawdzie niezdolność powstała u nowego pracodawcy, u którego zarobki były niższe, ale żądanie dotyczyło właśnie sposobu ustalenia wysokości podstawy wymiaru zasiłku chorobowego , tak aby podstawę dla jego ustalenia stanowiło przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy, czyli to uzyskiwane u poprzedniego pracodawcy tak ja to wynika wprost z przepisu art. 36 ustęp 1 ustawy zasiłkowej.

Sąd Najwyższy w powołanej wyżej sprawie stanął na stanowisku, iż podstawę wymiaru zasiłku chorobowego ustala się z uwzględnieniem wynagrodzenia uzyskanego przez pracownika u tego pracodawcy, z którym łączy go stosunek pracy w okresie powstania niezdolności do pracy. W uzasadnieniu tego wyrok Sąd ten podkreślił, iż po zmianie pracodawcy podstawą wymiaru zasiłku chorobowego jest wynagrodzenie uzyskane przez pracownika u nowego pracodawcy. Zasiłek chorobowy rekompensuje bowiem utracone wynagrodzenia za pracę i nie może być kilkukrotnie wyższy niż wynagrodzenie, które pracownik otrzymałby, gdyby nie chorował. Tym samym niezasadne było stanowisko ubezpieczonego, iż jako podstawę wymiaru zasiłku chorobowego należało przyjąć jego średnie wynagrodzenie z poprzednich 12 miesięcy.

Sąd Okręgowy w pełni podziela pogląd Sądu Najwyższego wyrażony na gruncie powołanej wyżej sprawy i choć dotyczy on odmiennego stanu faktycznego to bezsprzecznie wynika, z niego, iż w sytuacji zmiany osoby pracodawcy, która jest płatnikiem składek podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowić będzie wynagrodzenie osiągane u płatnika składek ( aktualnego pracodawcy) .

Z tych wszystkich względów Sąd Okręgowy uznał , iż decyzja ZUS- u odpowiada prawu i dlatego na podstawie art. 386 § 1 kpc zmienił zaskarżony wyrok i oddalił odwołanie.