Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 stycznia 2014 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSR del. Urszula Sipińska-Sęk

Protokolant st. sekr. sądowy Zofia Aleksandrowicz

po rozpoznaniu w dniu 14 stycznia 2014 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie

sprawy z wniosku J. J.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o wyrównanie renty

na skutek odwołania J. J.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 6 września 2013 r. sygn. (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt VU 1505/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 6 września 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił J. J. wyrównania świadczenia pieniężnego dla osób deportowanych.

W odwołaniu od powyższej decyzji złożonym w dniu 10 października 2013 roku J. J. wniósł o i przyznanie prawa do świadczenia za okres 10 miesięcy od daty pierwszej decyzji wraz z odsetkami.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. wniósł o oddalenie odwołania. W uzasadnieniu podniósł, że wnioskodawcy przyznano świadczenia dla osób deportowanych za 10 pełnych miesięcy decyzją z dnia 10 lipca 2012r. z wyrównaniem za trzy miesiące poprzedzające miesiąc zgłoszenia wniosku o to świadczenie tj. od kwietnia 2012r.

Na rozprawie w dniu 14 stycznia 2014r. wnioskodawca wniósł o przyznanie mu wyrównania świadczenia dla osób deportowanych za 10 miesięcy od dnia 22 marca 1993r.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

J. J., urodzony (...), pobiera rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową (okoliczność bezsporna).

W dniu 1 marca 2002r. J. J. wystąpił do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. z wnioskiem o wypłacenie mu świadczenia pieniężnego z tytułu deportacji do pracy przymusowej. Do wniosku załączył pismo z dnia 2 lipca 1994r. Fundacji (...) informujące o tym, że zgodnie z rozstrzygnięciem (...) Komisji (...) (...) z 22 marca 1993r.została mu przyznana pomoc finansowa z tytułu doznanych prześladowań nazistowskich tj. pracy niewolniczej wynoszącej 10 miesięcy.

(dowód: wniosek – k. 362 akt rentowych, pismo (...) z dnia 2 lipca 1994r. – k. 364 akt rentowych)

Decyzją z dnia 31 maja 2002r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił wnioskodawcy prawa do przyznania świadczenia pieniężnego na podstawie ustawy z dnia 31 maja 1996r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osobom osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (Dz. U z 1996r. nr 87 poz. 395 ze zm.). W uzasadnieniu decyzji podniesiono, że podstawą przyznania świadczenia pieniężnego na podstawie w/w ustawy jest decyzja Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, a wnioskodawca takiej decyzji nie przedłożył, co uniemożliwia przyznanie mu żądanego świadczenia.

(dowód: decyzja z 31 maja 2002r. – k. 372 akt rentowych)

W dniu 6 lutego 2006r. J. J. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. wniosek o przyznanie mu świadczenia zgodnie z decyzją Kierownika Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych. Decyzją z dnia 20 stycznia 2006r. Kierpwnik Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych w W. przyznał J. J. uprawnienie do świadczenia pieniężnego na podstawie art. 2 pkt 2 lit.1 ustawy z dnia 31 maja 1996r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osobom osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (Dz. U z 1996r. nr 87 poz. 395 ze zm.) za okres dziewięciu miesięcy.

(dowód: decyzja z dnia 20 stycznia 1996r. – k. 213 akt rentowych)

Decyzją z dnia 13 lutego 2006r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. podjął J. J. od dnia 1 listopada 2005r. wypłatę świadczenia pieniężnego przyznanego na podstawie decyzji Kierownika Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia 20 stycznia 2006r.

(dowód: decyzja z 13.02.2006r. – k. 452 akt rentowych)

J. J. złożył od powyższej decyzji odwołanie wnosząc o przyznanie w/w świadczenia za okres 5 lat wstecz.

Prawomocnym wyrokiem z dnia 25 października 2006r. Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. w sprawie VU 1271/06 oddalił odwołanie wnioskodawcy.

(dowód: odwołanie –k. 466 akt rentowych, wyrok – k.476 akt rentowych)

W dniu 4 lipca 2012r. wnioskodawca wniósł o wypłatę świadczenia pieniężnego za 10 miesięcy na podstawie decyzji Kierownika Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia 15 czerwca 2012r. Decyzją tą Kierownik Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych uchylił decyzję własną z dnia 29 marca 2006r. oraz decyzję z 20 stycznia 2006r. i przyznał J. J. uprawnienie do świadczenia pieniężnego na z tytułu deportacji do pracy przymusowej w wymiarze 10 pełnych miesięcy ( od lipca 1944r. do kwietnia 1945r.) na podstawie art. 2 pkt 2 lit.1 ustawy z dnia 31 maja 1996r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osobom osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (Dz. U z 1996r. nr 87 poz. 395 ze zm.).

(dowód: wniosek – k. 608 akt rentowych, decyzja 0 k. 610 akt rentowych)

Decyzją z dnia 10 lipca 2012r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. podjął J. J. od dnia 1 kwietnia 2012r. wypłatę świadczenia pieniężnego przyznanego na podstawie decyzji Kierownika Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia 15 czerwca 2012r.

(dowód: decyzja z 10.07.2012 – k. 612 akt rentowych)

Od powyższej decyzji wnioskodawca się nie odwołał (okoliczność bezsporna)

W dniu 2 września 2013r. wnioskodawca wniósł o wyrównanie świadczenia pieniężnego za 1 miesiąc od 7 stycznia 1994r. zgodnie z pismem (...) z 7 stycznia 1994r.

(dowód: wniosek – k. 638 akt emerytalnych)

Zaskarżoną decyzją z dnia 6 września 2013r. organ rentowy odmówił wyrównania dodatku dla osób deportowanych.

(dowód: decyzja z dnia 6.09.2013r. – k.646 akt rentowych)

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Wnioskodawca jest uprawniony do świadczenia pieniężnego z tytułu deportacji (wywiezienia) do pracy przymusowej na okres co najmniej 6 miesięcy z terytorium państwa polskiego na terytorium III Rzeszy i terenów przez nią okupowanych w okresie wojny w latach 1939-1945 na podstawie art. 2 pkt 2 lit.a ustawy z dnia 31 maja 1996r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osobom osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (Dz. U z 1996r. nr 87 poz. 395 ze zm.). Zgodnie z treścią art. 4 ust. 1 cytowanej wyżej ustawy uprawnienie do świadczenia jest przyznawane decyzją Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, na podstawie wniosku zainteresowanej osoby, zaopiniowanego przez właściwe stowarzyszenie osób poszkodowanych, i dokumentów oraz dowodów potwierdzających rodzaj i okres represji.

W zakresie postępowania dotyczącego ustalenia lub odmowy przyznania świadczenia mają zastosowanie przepisy KPA (art. 4 ust. 4 ustawy). Z kolei wypłata świadczenia następuje przez właściwy organ emerytalno-rentowy na wniosek osoby uprawnionej złożony w tym organie, do którego należy dołączyć decyzję stwierdzającą uprawnienie do tego świadczenia (art. 5 ust. 1).

Należy zatem podkreślić, że w decyzji o przyznaniu uprawnienia do świadczenia na gruncie ustawy o świadczeniu pieniężnym przysługującym osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich, organ w ogóle nie rozstrzyga kwestii jego wypłaty. Decyzja o przyznaniu świadczenia z tytułu pracy przymusowej, ma charakter deklaratoryjny, stwierdza jedynie uprawnienie i okres, za jaki świadczenie przysługuje. Z woli ustawodawcy, wypłata świadczenia, następuje przez zakład emerytalno-rentowy na wniosek osoby uprawnionej. Szczegółowo tryb wypłacania świadczeń reguluje rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 29 sierpnia 1996 r. w sprawie trybu wypłacania świadczenia pieniężnego przysługującego osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (Dz.U. Nr 107, poz. 505).

Wypłata świadczenia z mocy art 5 ust 2 ustawy z dnia 31 maja 1996r. następuje za okres nie dłuższy niż 3 miesiące kalendarzowe poprzedzające miesiąc zgłoszenia wniosku. W sprawach nieuregulowanych w w/w ustawie art 7 ustawy odsyła do przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009r. Nr 153, poz. 1227 z późn. zm.), które mają odpowiednie zastosowanie. W przedmiotowej sprawie wnioskodawca wystąpił z ponownym wnioskiem o wypłatę świadczenia na podstawie ustawy z dnia 31 maja 1996r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osobom osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (Dz. U z 1996r. nr 87 poz. 395 ze zm.). Po raz pierwszy bowiem z takim wnioskiem wystąpił w dniu 1 marca 2002r. Wówczas jego wniosek nie został uwzględniony przez organ rentowy, gdyż wnioskodawca nie przedłożył decyzji Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, która stanowi podstawę przyznania w/w świadczenia pieniężnego, co znalazło wyraz w decyzji z dnia 31 maja 2002r. Wnioskodawca uprawniającą go do wypłaty świadczenia decyzję Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych uzyskał dopiero w dniu 20 stycznia 2006r. Decyzja ta potwierdziła uprawnienie wnioskodawcy do świadczenia pieniężnego na podstawie art. 2 pkt 2 lit.1 ustawy z dnia 31 maja 1996r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osobom osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (Dz. U z 1996r. nr 87 poz. 395 ze zm.) za okres dziewięciu miesięcy. Po złożeniu tej decyzji w organie rentowym wraz z wnioskiem o wypłatę świadczenia ( 6 luty 2006r.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. decyzją z dnia 13 września 2006 roku podjął J. J. wypłatę świadczenia pieniężnego za okres 9 miesięcy na podstawie decyzji Kierownika Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia 20 stycznia 2006r. od dnia 1 listopada 2005r., tj. za okres nie dłuższy niż 3 miesiące kalendarzowe poprzedzające miesiąc zgłoszenia wniosku, a zatem zgodnie z treścią art. 5 ustęp 2 ustawy z 31 maja 1996r..

Odwołanie wnioskodawcy od tej decyzji, w którym domagał się przyznania wypłaty świadczenia za okres pięciu lat wstecz tj. od daty pierwszego wniosku, zostało oddalone prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Piotrkowie Tryb. z dnia 25 października 2006r. w sprawie VU 1271/06.

Ponowny wniosek o wypłatę świadczenia ubezpieczony złożył w dniu 4 lipca 2012r. Wnioskodawca wniósł o wypłatę świadczenia pieniężnego za okres 10 miesięcy na podstawie decyzji Kierownika Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia 15 czerwca 2012r. Decyzją tą Kierownik Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych uchylił decyzję własną z dnia 20 stycznia 2006r. i przyznał J. J. uprawnienie do świadczenia pieniężnego na z tytułu deportacji do pracy przymusowej w wymiarze 10 pełnych miesięcy ( od lipca 1944r. do kwietnia 1945r.) na podstawie art. 2 pkt 2 lit.1 ustawy z dnia 31 maja 1996r. Organ rentowy uwzględnił ten wniosek i decyzją z dnia 10 lipca 2012r. podjął J. J. wypłatę świadczenia pieniężnego za okres 10 miesięcy od dnia 1 kwietnia 2012r. na podstawie decyzji Kierownika Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia 15 czerwca 2012r. Decyzja ta jest ostateczna, gdyż ubezpieczony nie wniósł od niej odwołania.

W takiej sytuacji wniosek ubezpieczonego z dnia 2 września 2013r. o wyrównanie mu świadczenia pieniężnego przyznanego na podstawie ustawy z dnia 31 maja 1996r. decyzją Kierownika Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia 15 czerwca 2012r. od dnia 7 stycznia 1994r. zgodnie z pismem Fundacji (...) z dnia 22 marca 1993r.r. nie może zostać uwzględniony.

Podstawą ponownego ustalenia prawa do świadczeń lub ich wysokości – a do tego wszak zmierza wniosek ubezpieczonego - stosownie do treści art. 114 ustęp 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tj. Dz. U. z 2009r. nr 153, poz. 1227 ze zm), który z mocy art 7 ustawy z dnia 31 maja 1996r. ma tu zastosowanie, jest przedłożenie po uprawomocnieniu się decyzji nowych dowodów lub ujawnionie okoliczności istniejących przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość.

Załączone do wniosku pismo Fundacji (...) z dnia 2 lipca 1994r. nie jest nowym dowodem w rozumieniu art. 114 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Pismo to zostało bowiem złożone przez wnioskodawcę do akt rentowych już przy pierwszym wniosku o przyznanie świadczenia pieniężnego na podstawie ustawy z dnia 31 maja 1996r. ( k. 364 akt rentowych). Ponadto pismo to nie ma żadnego wpływu na prawo do świadczenia ani na jego wysokość. Z pisma tego wynika li tylko, że wnioskodawcy została przyznana pomoc finansowa z tytułu doznanych prześladowań nazistowskich w postaci pracy niewolniczej w wymiarze 10 miesięcy. Dokument ten nie ma żadnego wpływu na wypłatę świadczenia na podstawie ustawy z dnia 31 maja 1996r. Podstawą wypłaty w/w świadczenia przez organ rentowy jest bowiem zgodnie z art. 5 ust 1 w zw. z art. 4 ustęp 1 ustawy z dnia 31 maja 1996r. tylko i wyłącznie decyzja Kierownika Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych stwierdzająca uprawnienie do tego świadczenia.

Nie ulega wątpliwości, że decyzję taką (z dnia 20 stycznia 2006r.) wnioskodawca złożył do organu rentowego po raz pierwszy w dniu 6 lutego 2006r., a kolejną z dnia 15 czerwca 2012r. w dniu 4 lipca 2012r. Za każdym razem, po złożeniu tych decyzji, organ rentowy podejmował ubezpieczonemu wypłatę świadczenia w sposób prawidłowy, zgodnie z treścią art. 5 ustęp 2 ustawy z dnia 31 maja 1996r. tj. za okres nie dłuższy niż 3 miesiące kalendarzowe poprzedzające miesiąc zgłoszenia wniosku (decyzja z dnia 13 lutego 2006r. oraz 10 lipca 2012r.).

Uchylenie decyzją z dnia 15 czerwca 2012r. przez Kierownika Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych własnej decyzji z dnia 20 stycznia 2006r. i przyznanie wnioskodawcy świadczenia pieniężnego za okres 10 miesięcy, w miejsce uprzednio przyznanego świadczenia za okres 9 miesięcy, nie ma wpływu na wypłatę przedmiotowego świadczenia.

Jak wyżej podkreślono decyzja Kierownika Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych potwierdza li tylko uprawnienie do świadczenia oraz określa okres za jaki świadczenie przysługuje. Nie reguluje natomiast kwestii wypłaty świadczenia. Kwestię wypłaty świadczenia reguluje art. 5 ustęp 1 i 2 ustawy z dnia 31 maja 1996r. Uprawnionemu służy prawo do wypłaty świadczenia z ustawy z dnia 31 maja 1996r. po złożeniu w organie rentowym wniosku o jego wypłatę wraz z decyzją stwierdzającą uprawnienie do tego świadczenia. Przy czym świadczenie to może być wypłacone jedynie za okres nie dłuższy niż 3 miesiące kalendarzowe poprzedzające miesiąc zgłoszenia wniosku. Ponieważ wnioskodawca złożył wniosek o przyznanie świadczenia wraz z decyzją Kierownika Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych za okres 10 miesięcy w lipcu 2012r., słusznie organ rentowy decyzją z dnia 10 lipca 2012r. podjął wypłatę tego świadczenia od dnia 1 kwietnia 2012r. Postępowanie organu rentowego co do podjęcia wypłaty świadczenia było prawidłowe w świetle art. 5 ustawy z dnia 31 maja 1996r. Wnioskodawca zresztą nie kwestionował tej decyzji, gdyż nie złożył od niej odwołania. A Sąd w niniejszym postępowaniu jest związany ostateczną decyzją organu rentowego.

Należy podkreślić, że ustawa z dnia 31 maja 1996r. nie reguluje kwestii wypłaty świadczenia w razie ponownego ustalenia przez Kierownika Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych uprawnienia do tego świadczenia i jego okresu, tak jak to miało miejsce w niniejszej sprawie.

W takiej sytuacji, zgodnie z treścią art. 7 ustawy z dnia 31 maja 1996r., w tym zakresie należy odpowiednio zastosować przepisy ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009r. Nr 153, poz. 1227 z późn. zm.).

I tak, stosownie do treści art 133 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w razie ponownego ustalenia przez organ rentowy prawa do świadczeń lub ich wysokości, przyznane lub podwyższone świadczenia wypłaca się poczynając od miesiąca, w którym powstało prawo do tych świadczeń lub do ich podwyższenia, jednak nie wcześniej niż:

1) od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy lub wydano decyzję z urzędu, z zastrzeżeniem art. 107a ust. 3;

2) za okres 3 lat poprzedzających bezpośrednio miesiąc, o którym mowa w pkt 1, jeżeli odmowa lub przyznanie niższych świadczeń były następstwem błędu organu rentowego lub odwoławczego.

Z tego wynika, że ubezpieczony ma prawo do wyrównania ponownie ustalonego świadczenia za okres wsteczny, tylko w przypadku gdy odmowa przyznania prawa do świadczenia była wynikiem błędu organu rentowego, ale i wówczas nie dłużej niż za okres 3 lat poprzedzających miesiąc złożenia wniosku o przyznanie świadczenia.

W przedmiotowej sprawie organ rentowy odmawiając wnioskodawcy wyrównania świadczenia przyznanego na podstawie ustawy z dnia 31 maja 1996r. nie popełnił żadnego błędu. Wręcz przeciwnie w sposób prawidłowy zrealizował złożone przez wnioskodawcę wnioski o wypłatę świadczenia.

Brak zatem podstaw prawnych do wyrównania świadczenia wnioskodawcy i to za okres od 22 marca 1993r. Na marginesie należy dodać, że co do bezpodstawności wyrównania przedmiotowego świadczenia w oparciu o decyzję Kierownika Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych z 2006r. za okres od 2002r. do 10.2005r. wypowiedział się już Sąd Okręgowy w sprawie VU 1271/06. Sąd w niniejszej sprawie jest związany prawomocnym wyrokiem w sprawie VU 1271/06 na podstawie art. 365 k.p.c. Oznacza to, że wnioskodawca nie może skutecznie żądać wyrównania świadczenia za okres objęty w/w wyrokiem, a zatem wyrównania świadczenia w okresie od 2002r. do października 2005r.

Jeszcze raz należy podkreślić, że ZUS nie mógł przyznać wnioskodawcy prawa do świadczenia od dnia 22 marca 1993r., skoro podstawą przyznania tego świadczenia jest wniosek uprawnionego wraz z decyzją stwierdzającą uprawnienie do świadczenia, a te dokumenty uprawniony złożył dopiero w 2006r.

Z kolei na przeszkodzie wyrównania świadczenia za okres od 1 listopada 2005r. do 31 marca 2012r. w oparciu o decyzję Kierownika Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia 15 czerwca 2012r. – wobec nie popełnienia przez organ rentowy błędu przy podejmowaniu decyzji o wypłacie świadczenia ubezpieczonemu - stoi treść art. 5 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 31 maja 1996r., który pozwala na wypłatę świadczenia jedynie za okres trzech miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc zgłoszenia wniosku o wypłatę świadczenia.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., orzekł jak w sentencji.