Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 maja 2020 r.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w następującym składzie:

Przewodniczący: SSO Urszula Sipińska-Sęk

Protokolant: st. sekr. sądowy Zofia Aleksandrowicz

po rozpoznaniu w dniu 20 maja 2020 r. w Piotrkowie Trybunalskim

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku G. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o składki na ubezpieczenie społeczne

na skutek odwołania G. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 13 stycznia 2020 r. sygn.: (...)

1.  oddala odwołanie,

2.  zasądza od wnioskodawcy G. S. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. kwotę 180 (sto osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

Sygn. akt V U 244/20

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 13 stycznia 2020 roku, znak (...), nr wg (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział Inspektorat w P. określił, że wysokość zadłużenia wnioskodawcy G. S., podlegającego ubezpieczeniom, jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą, z tytułu składek za okres od miesiąca sierpnia 2019 roku do miesiąca października 2019 roku wynosi:

⚫

2.503,65 zł. na ubezpieczenia społeczne oraz należne odsetki w wysokości 51 zł;

⚫

1.026,96 zł. na ubezpieczenie zdrowotne oraz należne odsetki w wysokości 16 zł;

⚫

oraz 210,15 zł na Fundusz Pracy i Solidarnościowy Fundusz (...).

W odwołaniu z dnia 28 stycznia 2020 roku wnioskodawca G. S. wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji, kwestionując narzucony mu obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym, wyrażający się w konieczności opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe oraz zdrowotne i na Fundusz Pracy jako niezgodny z prawem, a mianowicie z art. 31, 64 i 67 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz art. 22 i 25 (...) Deklaracji Praw Człowieka.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o oddalenie odwołania oraz zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

G. S. od dnia 1 stycznia 1999 roku zgłosił się do ubezpieczeń emerytalnego, rentowego, chorobowego, wypadkowego i ubezpieczenia zdrowotnego jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą pod nazwą (...) (...)

Wnioskodawca nie przekazał dokumentów rozliczeniowych z wykazaniem należnych składek na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenia zdrowotne z tytułu prowadzenia działalności pozarolniczej i nie opłacił składek na ubezpieczenia społeczne oraz zdrowotne i Fundusz Pracy, i Solidarnościowy Fundusz (...) Osoby Niepełnosprawne za okres od miesiąca lutego 2019 roku do miesiąca lipca 2019 roku..

(okoliczności bezsporne)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. z dnia 6 lutego 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 266)) ustawa ta określa m.in. zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasady ustalania składek na ubezpieczenia społeczne oraz podstaw ich wymiaru.

W art. 6 ustawy wymienione są sytuacje, kiedy podleganie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z wymienionych w tym przepisie tytułów jest obowiązkowe. I tak, zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 pkt 5 wyżej wymienionej ustawy osoby prowadzące pozarolniczą działalność, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

W myśl natomiast art. 12 ust. 1 ustawy obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu podlegają osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Zgodnie z art. 13 pkt 4 obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnym, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu podlegają osoby prowadzące pozarolniczą działalność – od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie art. 36aa oraz przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 roku – Prawo przedsiębiorców.

Na podstawie natomiast art. 66 ust. 1 pkt 1 lit c ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 roku, Nr 164, poz. 1027 ze zm.) osoby prowadzące pozarolniczą działalność podlegają obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu, co w konsekwencji powoduje obowiązek opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Osoby prowadzące pozarolniczą działalność na podstawie art. 104 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008 roku, Nr 69, poz. 415 ze zm.) opłacają obowiązkowo składki na Fundusz Pracy.

Stosownie zaś do art. 4 ustawy o Funduszu Solidarnościowym z dnia 23 października 2018 r. (Dz.U. z 2018 r. poz. 2192) do obowiązkowych składek na Fundusz stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące obowiązkowych składek na Fundusz Pracy. Wysokość składki na ten Fundusz określa ustawa budżetowa. W myśl art. 5 ustawy o Funduszu Solidarnościowym poboru składek na Fundusz dokonuje Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Składki na Fundusz płatnik składek oblicza łącznie ze składkami na Fundusz Pracy w wysokości sumy stóp procentowych tych składek i wykazuje w deklaracji rozliczeniowej w łącznej kwocie.

Zatem wnioskodawca, jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą, jest zobowiązany do uiszczania należnych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, wypadkowe oraz Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy.

Jak wskazał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 6 września 2011 roku w sprawie I UK 64/11 przepis art. 6 ustawy systemowej jest przepisem bezwzględnie obowiązującym. Oznacza to, że osoby fizyczne znajdujące się w sytuacji prawnej opisanej w którymś z kilkunastu punktów art. 6 ust. 1 ustawy systemowej nie mogą w zasadzie dokonać wyboru między podleganiem albo niepodleganiem tym ubezpieczeniom.

Pogląd ten, Sąd Okręgowy w całości podziela. Tym samym zgodzić należy się z organem rentowym, że pozarolnicza działalność jest obowiązkowym tytułem do ubezpieczeń i wnioskodawca G. S. jest zobowiązany do opłacania należnych składek na ubezpieczenia społeczne. Ustawodawca nie przewidział bowiem, w sytuacji prowadzenia przez osobę fizyczną pozarolniczej działalności gospodarczej, prawa wyboru czy osoba ta chce czy nie chce podlegać ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowym. Prawo wyboru ograniczone jest tylko w odniesieniu do ubezpieczenia chorobowego, bowiem art. 11 ust. 2 stanowi, że dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu podlegają na swój wniosek osoby objęte obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi, wymienione m.in. w art. 6 ust. 1 pkt 5, a więc prowadzące pozarolniczą działalność.

W tym miejscu przywołać należy pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 5 grudnia 2007 roku w sprawie II UK 106/07, w którym wskazano, że zarówno w judykaturze, jak i w doktrynie przyjmuje się jednolicie, że prawo ubezpieczeń społecznych stanowi odrębną gałąź prawa w stosunku do prawa cywilnego, a jego przepisy mają charakter przepisów prawa publicznego, w których strony nie korzystają ze swoich praw podmiotowych regulowanych prawem prywatnym – kodeksem cywilnym lub kodeksem pracy, lecz w których Zakład Ubezpieczeń Społecznych realizuje wobec innego uczestnika stosunku prawnego ustawowe kompetencje organu władzy publicznej. Z tego względu stosunek ubezpieczenia społecznego nie jest stosunkiem cywilnoprawnym, opartym na równorzędności jego podmiotów i wzajemności (ekwiwalentności) świadczeń, lecz uregulowanym ustawowo stosunkiem publicznoprawnym opartym na zasadzie solidaryzmu, a wynikające z niego świadczenia stron tego stosunku nie są świadczeniami cywilnoprawnymi.

Wskazać również należy, że zgodnie z treścią art. 38 ust. 1 ustawy systemowej w razie sporu dotyczącego obowiązku ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje decyzję osobie zainteresowanej oraz płatnikowi składek. Art. 38 ust. 2 ustawy systemowej stanowi zaś, że nie później niż w terminie 7 dni od uprawomocnienia się decyzji, o której mowa w ust. 1, płatnik składek jest zobowiązany przekazać do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych dokumenty związane z ubezpieczeniami społecznymi określone w ustawie za okres objęty decyzją.

G. S. jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność podlega na podstawie wyżej omówionych przepisów prawa obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu i rentowemu, ubezpieczeniu wypadkowym oraz zdrowotnym, a także obowiązkowi opłacania składek na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy.

Zakwestionowanie przez G. S. samej zasady obowiązkowego podlegania ubezpieczeniom społecznym nie może odnieść zamierzonego skutku.

System obowiązkowych ubezpieczeń społecznych oraz obowiązek opłacania składki na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy dla osób prowadzących pozarolniczą działalność – wbrew zarzutom skarżącego - nie jest sprzeczny z konstytucyjną zasadą wolności wyrażoną w art. 31 Konstytucji RP, ani z zasadą własności (art. 64 Konstytucji RP), czy z wyrażonym w art. 67 Konstytucji oraz w art. 22 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka prawem do zabezpieczenia społecznego i wreszcie z prawem do ochrony zdrowia, o którym stanowi art. 68 Konstytucji. System obowiązkowych ubezpieczeń społecznych nie jest też sprzeczny z art. 25 ust 1 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka stanowiącym, że każda osoba ma prawo do poziomu życia odpowiadającego potrzebom zdrowia i dobrobytu jej samej i jej rodziny, włączając wyżywienie, ubiór, mieszkanie, opiekę medyczną i niezbędne świadczenia społeczne, jak również prawo do zabezpieczenia na wypadek bezrobocia, choroby, niezdolności do pracy, wdowieństwa, podeszłego wieku, a także innych przyczyn utraty środków utrzymania w następstwie okoliczności niezależnych od jej woli.

Wręcz przeciwnie obowiązkowy system ubezpieczeń społecznych stoi na straży wszystkich wyżej wymienionych zasad.

Wyrażona w art. 31 Konstytucji zasada wolności jest wartością, która została poddana ochronie prawnej, stąd każdy jest zobowiązany szanować wolność i prawa innych osób. Z tego wynika zakaz zmuszania kogokolwiek do działań, których prawo, jako podstawowy regulator stosunków społecznych, jemu nie nakazuje. Oznacza to wolność działania człowieka wszędzie tam, gdzie prawo nie wprowadza zakazów. Jest to całkowite odwrócenie sytuacji istniejącej w odniesieniu do państwa i jego organów. Organ państwa działa tam i o tyle, gdzie i o ile został do tego przez prawo uprawniony i działa z powołaniem się na podstawę prawną. Obywatel zaś może działać wszędzie tam, gdzie ustawa nie wprowadziła zakazów, nie zabroniła mu działania.

W art. 64 Konstytucji uregulowane zostało prawo do własności, innych praw majątkowych i prawo ich dziedziczenia. Ochrona własności ma na celu przede wszystkim zabezpieczenie przed naruszaniem istniejącego stanu własnościowego. Natomiast gwarancje tworzone przez prawo podmiotowe dotyczą możliwości posiadania własności przez jednostkę i prawa do spokojnego korzystania z niej.

Jak natomiast wynika z art. 67 ust. 1 Konstytucji obywatel ma prawo do zabezpieczenia społecznego w razie niezdolności do pracy ze względu na chorobę lub inwalidztwo oraz po osiągnięciu wieku emerytalnego. Zakres i formy zabezpieczenia społecznego określa ustawa. W art. 67 ust. 2 Konstytucji ustawodawca określił, że obywatel pozostający bez pracy nie z własnej woli i nie mający innych środków utrzymania ma prawo do zabezpieczenia społecznego, którego zakres i formy określa ustawa.

Jak wskazał Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w uzasadnieniu wyroku z dnia 10 lutego 2011 roku w sprawie I OSK 1771/2010 art. 67 Konstytucji, mówiąc o zabezpieczeniu społecznym i nadając mu powszechny charakter, wyraża nakaz ustanowienia systemu tego zabezpieczenia i określenia systemu jego finansowania. System zabezpieczenia społecznego opiera się na zasadzie różnego rodzaju obciążeń, nakładanych zarówno na pracodawców, jak i na osoby zatrudnione, a obciążenia te częściowo ujmowane są jako swego rodzaju zaliczka na poczet przyszłych świadczeń indywidualnych, a w pozostałym zakresie-postrzegać je należy jako przejaw solidaryzmu społecznego. Z art. 67 Konstytucji wynika obowiązek ustawodawcy do sprecyzowania pojęć choroby, inwalidztwa i wieku emerytalnego, a więc stworzenia prawnej infrastruktury dla systemu zabezpieczenia społecznego. Art. 67 ma w poważnym stopniu znaczenie odsyłające, bo zakres i formy zabezpieczenia społecznego określić ma ustawa. Poza wskazaniem podstawowych sytuacji, gdy obywatelowi musi przysługiwać prawo do zabezpieczenia społecznego, ustalenie spraw pozostałych zostało powierzone ustawodawcy zwykłemu. Regulacje ustawowe muszą być kształtowane w taki sposób, by z jednej strony uwzględniały istniejące potrzeby, a z drugiej możliwości ich zaspokojenia.

Aby zrealizować cel określony w art. 67 Konstytucji ustawodawca wprowadził regulacje m.in. w ustawie z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych.

Mając na uwadze powyższe rozważania Sąd Okręgowy uznał, iż organ rentowy wydając zaskarżone decyzje nie naruszył obowiązujących przepisów, również wysokość podstawy wymiaru składek została określona prawidłowo, czego zresztą wnioskodawca nie kwestionował.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił wniesione odwołanie, nie znajdując podstaw do jego uwzględnienia.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 9 ustęp 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych