Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 czerwca 2025 r.

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Piotrkowie Trybunalskim,

Wydział V w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Urszula Sipińska-Sęk

Protokolant: st. sekr. sądowy Zofia Aleksandrowicz

po rozpoznaniu w dniu 3 czerwca 2025 r. w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie

sprawy z powództwa I. D., A. W., Z. W. (1), A. S., K. W.

przeciwko pozwanemu (...) w B.

o dodatkowe wynagrodzenie

na skutek apelacji pozwanego (...) w B.

od wyroku Sądu Rejonowego w Bełchatowie z dnia 31 stycznia 2024 r. sygn. akt IV P 45/23

1.  zmienia zaskarżony wyrok: w punkcie I (pierwszym) podpunkt 1 (pierwszy), 3 (trzeci), 4 (czwarty) w ten sposób, że oddala powództwo i nie obciąża powódki I. D. kosztami zastępstwa procesowego na rzecz pozwanego (...) w B.,

2.  zmienia zaskarżony wyrok: w punkcie II (drugim) podpunkt 1 (pierwszy), 3 (trzeci), 4 (czwarty) w ten sposób, że oddala powództwo i nie obciąża powódki A. W. kosztami zastępstwa procesowego na rzecz pozwanego (...) w B.,

3.  zmienia zaskarżony wyrok: w punkcie III (trzecim) podpunkt 1 (pierwszy),), 3 (trzeci), 4 (czwarty) w ten sposób, że oddala powództwo i nie obciąża powoda Z. W. (1) kosztami zastępstwa procesowego na rzecz pozwanego (...) w B.,

4.  zmienia zaskarżony wyrok: w punkcie IV (czwartym) podpunkt 1 (pierwszy), 3 (trzeci), 4 (czwarty) w ten sposób, że oddala powództwo i nie obciąża powódki A. S. kosztami zastępstwa procesowego na rzecz pozwanego (...) w B.,

5.  zmienia zaskarżony wyrok: w punkcie V (piątym) podpunkt 1 (pierwszy), 3 (trzeci), 4 (czwarty) w ten sposób, że oddala powództwo i nie obciąża powódki K. W. kosztami zastępstwa procesowego na rzecz pozwanego (...) w B.,

6.  nie obciąża powodów I. D., A. W., Z. W. (1), A. S., K. W. kosztami postępowania za instancję odwoławczą;

Sygn. akt V Pa 44/24

UZASADNIENIE

W pozwach skierowanych przeciwko pozwanemu (...) w B. pełnomocnik powodów wniósł ostatecznie o zasądzenie od pozwanego tytułem dodatkowego wynagrodzenia w związku ze zwalczaniem epidemii (...) na rzecz swoich mocodawców następujących kwot:

- 32.060,07 zł. na rzecz powódki I. D. kwoty z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od poszczególnych kwot wymienionych w pozwie składających się na całość roszczenia oraz o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

- 15.059,01 zł. na rzecz powódki A. W. z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od poszczególnych kwot wymienionych w pozwie składających się na całość roszczenia oraz o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

- 23.248,14 zł. na rzecz powoda Z. W. (1) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od poszczególnych kwot wymienionych w pozwie składających się na całość roszczenia oraz o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

- 30.201,95 zł. na rzecz powódki A. S. z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od poszczególnych kwot wymienionych w pozwie składających się na całość roszczenia oraz o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

- 26.727,11 zł. na rzecz powódki K. W. , z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od poszczególnych kwot wymienionych w pozwie składających się na całość roszczenia oraz o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Postanowieniem z dnia 22 maja 2023 r. Sąd Rejonowy w Bełchatowie połączył sprawy z powództw I. D., A. W., Z. W. (1), A. S. i K. W. w celu ich łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia i dalej prowadził je pod wspólną sygnaturą akt IV P 45/23.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 31 stycznia 2024 r. sygn. akt IV P 45/23 Sąd Rejonowy w Bełchatowie:

I.  z powództwa I. D. przeciwko (...) w B.:

1.  zasądził od pozwanego (...) w B. na rzecz powódki I. D. kwotę 32.060,07 zł tytułem dodatkowego wynagrodzenia w związku ze zwalczaniem epidemii (...) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie:

a.  od kwoty 1.766,51 zł od dnia 11grudnia 2020 r. do dnia zapłaty;

b.  od kwoty 4.042,73 zł od dnia 11 stycznia 2021 r. do dnia zapłaty;

c.  od kwoty 5.702,55 zł od dnia 11 lutego 2021 roku do dnia zapłaty;

d.  od kwoty 2.992,87 zł (dwa tysiące dziewięćset dziewięćdziesiąt dwa złote osiemdziesiąt siedem groszy) od dnia 11 marca 2021 roku do dnia zapłaty;

e.  od kwoty 4.863,35 zł (cztery tysiące osiemset sześćdziesiąt trzy złote trzydzieści pięć groszy) od dnia 11 kwietnia 2021 roku do dnia zapłaty;

f.  od kwoty 3.129,22 zł (trzy tysiące sto dwadzieścia dziewięć złotych dwadzieścia dwa grosze) od dnia 11 maja 2021 roku do dnia zapłaty;

g.  od kwoty 3.031,91 zł (trzy tysiące trzydzieści jeden złotych dziewięćdziesiąt jeden groszy) od dnia 11 czerwca 2021 roku do dnia zapłaty;

h.  od kwoty 6.530,93zł (sześć tysięcy pięćset trzydzieści złotych dziewięćdziesiąt trzy grosze) od dnia 11 lipca 2021 roku do dnia zapłaty;

2.  umorzył postępowanie w sprawie w pozostałej części;

3.  zasądził od pozwanego (...) w B. na rzecz powódki I. D. kwotę 2.511,00 zł (dwa tysiące pięćset jedenaście złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od daty uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty;

4.  nakazał pobrać od pozwanego (...) w B. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Bełchatowie kwotę 1.603,00 zł (jeden tysiąc sześćset trzy złote 00/100) tytułem opłaty od uwzględnionej części powództwa;

II. z powództwa A. W. przeciwko (...) w B.:

1. zasądził od pozwanego (...) w B. na rzecz powódki A. W. kwotę 15.059,01 zł (piętnaście tysięcy pięćdziesiąt dziewięć złotych jeden grosz) tytułem dodatkowego wynagrodzenia w związku ze zwalczaniem epidemii (...) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie:

a. od kwoty 1.144,52 zł (jeden tysiąc sto czterdzieści cztery złote pięćdziesiąt dwa grosze) od dnia 11 marca 2021 roku do dnia zapłaty;

b. od kwoty 3.154,05 zł (trzy tysiące sto pięćdziesiąt cztery złote pięć groszy) od dnia 11 kwietnia 2021 roku do dnia zapłaty;

c. od kwoty 2.095,80 zł (dwa tysiące dziewięćdziesiąt pięć złotych osiemdziesiąt groszy) od dnia 11 maja 2021 roku do dnia zapłaty;

d. od kwoty 2.800,19 zł (dwa tysiące osiemset złotych dziewiętnaście groszy) od dnia 11 czerwca 2021 roku do dnia zapłaty;

e. od kwoty 5.864,45zł (pięć tysięcy osiemset sześćdziesiąt cztery złote czterdzieści pięć groszy) od dnia 11 lipca 2021 roku do dnia zapłaty;

2.  umorzył postępowanie w sprawie w pozostałej części;

3.  zasądził od pozwanego (...) w B. na rzecz powódki A. W. kwotę 2.592,00 zł (dwa tysiące pięćset dziewięćdziesiąt dwa złote 00/100) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od daty uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty;

4.  nakazał pobrać od pozwanego (...) w B. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Bełchatowie kwotę 753,00 zł (siedemset pięćdziesiąt trzy złote00/100) tytułem opłaty od uwzględnionej części powództwa;

III. z powództwa Z. W. (1) przeciwko (...) w B.:

1. zasądził od pozwanego (...) w B. na rzecz powoda Z. W. (1) kwotę 23.248,14 zł (dwadzieścia trzy tysiące dwieście czterdzieści osiem złotych czternaście groszy) tytułem dodatkowego wynagrodzenia w związku ze zwalczaniem epidemii (...) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie:

a. od kwoty 2.314,57 zł od dnia 11 grudnia 2020 r. do dnia zapłaty;

b. od kwoty 3.968,23 zł od dnia 11 stycznia 2021 r. do dnia zapłaty;

c. od kwoty 3.799,50 zł od dnia 11 lutego 2021 r. do dnia zapłaty;

d. od kwoty 3.091,79 zł od dnia 11 marca 2021 r. do dnia zapłaty;

e. od kwoty 2.450,04 zł od dnia 11 kwietnia 2021 r. do dnia zapłaty;

f. od kwoty 2.784,95 zł od dnia 11 maja 2021 r. do dnia zapłaty;

g. od kwoty 3.254,70 zł od dnia 11 czerwca 2021 r. do dnia zapłaty;

h. od kwoty 1.584,36 zł od dnia 11 lipca 2021 r. do dnia zapłaty;

2.  umorzył postępowanie w sprawie w pozostałej części;

3.  zasądził od pozwanego (...) w B. na rzecz powoda Z. W. (1) kwotę 1.998,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od daty uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty;

4.  nakazał pobrać od pozwanego (...) w B. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Bełchatowie kwotę 1.163,00 zł tytułem opłaty od uwzględnionej części powództwa;

IV. z powództwa A. S. przeciwko (...) w B.:

1. zasądził od pozwanego (...) w B. na rzecz powódki A. S. kwotę 30.201,95 zł tytułem dodatkowego wynagrodzenia w związku ze zwalczaniem epidemii (...) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie:

a. od kwoty 360,49 zł od dnia 11 grudnia 2020 r. do dnia zapłaty;

b. od kwoty 315,95 zł od dnia 11 stycznia 2021 r. do dnia zapłaty;

c. od kwoty 8.833,07 zł od dnia 11 lutego 2021 r. do dnia zapłaty;

d. od kwoty 1.482,00 zł od dnia 11 marca 2021 r. do dnia zapłaty;

e. od kwoty 5.245,53zł od dnia 11 kwietnia 2021 r. do dnia zapłaty;

f. od kwoty 4.947,77 zł od dnia 11 maja 2021 r. do dnia zapłaty;

g. od kwoty 3.443,38 zł od dnia 11 czerwca 2021 r. do dnia zapłaty;

h. od kwoty 5.573,76 zł od dnia 11 lipca 2021 r. do dnia zapłaty;

2.  umorzył postępowanie w sprawie w pozostałej części;

3.  zasądził od pozwanego (...) w B. na rzecz powódki A. S. kwotę 2.403,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od daty uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty;

4.  nakazał pobrać od pozwanego (...) w B. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Bełchatowie kwotę 1.510,00 zł tytułem opłaty od uwzględnionej części powództwa;

V. z powództwa K. W. przeciwko (...) w B.:

1. zasądził od pozwanego (...) w B. na rzecz powódki K. W. kwotę 26.727,11 zł tytułem dodatkowego wynagrodzenia w związku ze zwalczaniem epidemii (...) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie:

a. od kwoty 2.365,23 zł od dnia 11 grudnia 2020 r. do dnia zapłaty;

b. od kwoty 4.213,41 zł od dnia 11 stycznia 2021 r. do dnia zapłaty;

c. od kwoty 2.062,70 zł od dnia 11 lutego 2021 r. do dnia zapłaty;

d. od kwoty 2.033,07 zł od dnia 11 marca 2021 r. do dnia zapłaty;

e. od kwoty 3.063,99zł od dnia 11 kwietnia 2021 r. do dnia zapłaty;

f. od kwoty 2.614,57 zł od dnia 11 maja 2021 r. do dnia zapłaty;

g. od kwoty 2.936,76 zł od dnia 11 czerwca 2021 r. do dnia zapłaty;

h. od kwoty 7.437,38 zł od dnia 11 lipca 2021 r. do dnia zapłaty;

2.  umorzył postępowanie w sprawie w pozostałej części;

3.  zasądził od pozwanego (...) w B. na rzecz powódki K. W. kwotę 2.214,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od daty uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty;

4.  nakazał pobrać od pozwanego (...) w B. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Bełchatowie kwotę 1.337,00 zł tytułem opłaty od uwzględnionej części powództwa.

Podstawą wyroku były następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne Sadu Rejonowego:

Powodowie I. D., A. W., Z. W. (1), A. S. i K. W. są zatrudnieni w (...) w B. na stanowisku (...) w pełnym wymiarze czasu pracy. Pracują w Oddziale (...).

W okresie spornym (od listopada 2020 r. do lipca 2021 r.) (...) był na mocy Decyzji (...) (...) szpitalem (...) poziomu zabezpieczenia. W jego strukturach zostały określone tzw. oddziały (...) oraz łóżka (...) przeznaczone wyłącznie do realizacji świadczeń zdrowotnych dla pacjentów z podejrzeniem i zakażonych wirusem (...) (...).

W Oddziale (...) przeznaczono do tego celu 16 łóżek. W oddziale były jeszcze łóżka dla innych pacjentów (5 łóżek). Oba odcinki położone były na różnych kondygnacjach budynku (...). Praca pielęgniarek była zorganizowana w taki sposób, że na każdym dyżurze część pielęgniarek była delegowana do pracy w części (...), a część obsady pielęgniarskiej wykonywała czynności w części tzw. „czystej”. Osoby te zmieniały się na poszczególnych dyżurach. Ilość osób delegowanych do pracy z pacjentami podejrzanymi i zakażonymi wirusem (...) była uzależniona od liczby pacjentów.

W części (...) oddziału personel pielęgniarski pracował bezpośrednio z pacjentami podejrzanymi i zakażonymi wirusem (...) (...) zajmował się podawaniem leków, utrzymaniem higieny pacjentów, wykonywaniem czynności pielęgnacyjnych, wyjeżdżaniem z pacjentami na badania diagnostyczne, uczestniczeniem w reanimacjach. Pracując w części (...) personel ten używał środków ochrony osobistej w postaci kombinezonów, maseczek, rękawiczek, gogli, przyłbic, butów. Zdarzały się interwencje na innych oddziałach (...) u pacjentów zakażonych, na które wychodziły pielęgniarki/pielęgniarze/ z tzw. części czystej oddziału. Zdarzało się, że podczas dyżurów personel pielęgniarski miał kontakt z pacjentami podejrzanymi i zakażonymi w izbie przyjęć, na (...) oraz na bloku operacyjnym.

W okresie od 1 listopada 2020 r. do 30 czerwca 2021 r. powodowie I. D., Z. W. (1), A. S. i K. W. świadczyli pracę w przy pacjentach podejrzanych i zakażonych wirusem (...) (...) A. W. pracowała przy pacjentach chorych na (...) w okresie od 1 lutego do 30 czerwca 2021 r. Wymiar godzin przepracowanych przez powodów z pacjentami (...) na części „brudnej” oddziału w poszczególnych miesiącach był różny. Powodowie pracowali od kilku do kilkunastu dyżurów dwunastogodzinnych. W spornym okresie K. W. podjęła pięć interwencji u pacjentów (...), powódka A. S. podjęła dwie takie interwencje, Z. W. (1) uczestniczył w jednej interwencji u pacjenta zakażonego, a I. D. i A. W. nie podjęły żadnej interwencji u pacjentów zakażonych (...) Tylko powódka I. D. brała udział w zabiegu operacyjnym u pacjenta chorego na (...), pozostali powodowie nie uczestniczyli w takich zabiegach. Jeden pacjent na stronie czystej w tym okresie był zakażony wirusem (...), ale żadna z powódek, ani powód nie uczestniczyli w udzielaniu temu pacjentowi świadczeń zdrowotnych.

W dniu 4 września 2020 r. Minister Zdrowia, działając na podstawie art. 10a ust. 1 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem (...) innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (dalej jako „ustawa covidowa”), polecił Narodowemu Funduszowi Zdrowia z siedzibą w W. przekazanie podmiotom leczniczym umieszczonym w wykazie, o którym mowa w art. 7 ust. 1 ww. ustawy, wykonującym działalność leczniczą w rodzaju świadczeń szpitalnych wyłącznie w związku z przeciwdziałaniem (...) lub w których wyodrębnionych komórkach organizacyjnych są udzielane świadczenia opieki zdrowotnej wyłącznie w związku z przeciwdziałaniem (...), środków finansowych z przeznaczeniem na przyznanie osobom wykonującym zawód medyczny w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (dalej jako „medycy”), uczestniczącym w udzielaniu świadczeń zdrowotnych i mającym bezpośredni kontakt z pacjentami z podejrzeniem lub zakażeniem wirusem (...) (...) (dalej jako „pacjenci (...)), dodatkowego świadczenia pieniężnego, wypłacanego miesięcznie, na podstawie umowy lub porozumienia (dalej Jako „dodatek (...)).

Wysokość dodatkowego świadczenia powinna być równa 50% wynagrodzenia zasadniczego danej osoby (medyka) oraz nie wyższa niż 10.000 zł. W przypadku uczestnictwa przez te osoby w udzielaniu świadczeń zdrowotnych w bezpośrednim kontakcie z „pacjentami (...) przez niepełny miesiąc, dodatkowe świadczenie powinno podlegać proporcjonalnemu obniżeniu.

Postanowieniem z dnia 1 listopada 2020 r. Minister Zdrowia zmienił polecenie z dnia 4 września 2020 r. Postanowienie posłużyło do doprecyzowania i poszerzenia katalogu podmiotów leczniczych, które zostały zobowiązane do wypłaty dodatku (...).

Zgodnie z poleceniem w zmienionym brzmieniu dodatek (...) miał być przyznawany m.in. medykom wykonującym zawód w szpitalu (...). poziomu, uczestniczącym w udzielaniu świadczeń zdrowotnych i mających bezpośrednio kontakt z pacjentami z podejrzeniem i z zakażeniem wirusem (...) (...). Zgodnie z poleceniem wysokość dodatkowego świadczenia powinna być równa 100% wynagrodzenia miesięcznego danej osoby, nie większa niż 15.000 zł. W przypadku świadczenia pracy przez medyka przez niepełny miesiąc, świadczenie dodatkowe za ten miesiąc podlegać powinno proporcjonalnemu obniżeniu.

Zgodnie z wyjaśnieniami udzielonymi przez Narodowy Fundusz Zdrowia ( (...) Oddział (...) w Ł.) bezpośredni kontakt z pacjentem z podejrzeniem i z zakażeniem wirusem (...)powinien być faktyczny (nie tylko potencjalny) i nie powinien mieć charakteru incydentalnego oraz powinien wynikać z faktyczne udzielanych świadczeń zdrowotnych na rzecz ww. pacjentów.

Według wyjaśnień ze strony NFZ użyte w poleceniu wyrażenie „w bezpośrednim kontakcie z pacjentem z podejrzeniem i z zakażeniem wirusem (...) oznacza, iż faktycznie zachodzić muszą łącznie obie przesłanki.

Natomiast sformułowanie „wynagrodzenie” do obliczania dodatku (...) należy rozumieć jako wynagrodzenie brutto należne pracownikowi z tytułu wykonywania przez niego pracy na dzień udostępnienia informacji, w skład którego wchodzą elementy o charakterze stałym, związane z wykonywaniem przez daną osobę świadczeń zdrowotnych, tj. m. in. wynagrodzenie zasadnicze, wynagrodzenie za pełnienie dyżurów medycznych, wynagrodzenie za pełnienie dyżurów pod telefonem, wynagrodzenie za godziny nadliczbowe, dodatki za pracę w porze nocnej i dni świąteczne. Przy ustalaniu wysokości świadczenia dodatkowego nie uwzględnia się świadczeń pieniężnych mających charakter świadczeń emerytalno-rentowych, incydentalnych oraz nie mających związku z udzielaniem pacjentom świadczeń zdrowotnych, tj. m.in. nagrody jubileuszowe. Przy obliczaniu świadczenia dodatkowego nie uwzględnia się również wynagrodzenia za urlop (w tym wypoczynkowy) czy wypłaconych zasiłków chorobowych.

Według wyjaśnień NFZ polecenie nie uzależnia wysokości świadczenia dodatkowego od liczby świadczeń udzielonych w danym miesiącu w bezpośrednim kontakcie z pacjentami (...) oraz od wymiaru czasu, który dana osoba poświęca na udzielanie świadczeń w danym okresie.

W wyjaśnieniach wskazano, iż NFZ nie wymaga ewidencjonowania czasu pracy konkretnego pracownika przy pacjentach (...). Podobne stanowisko zajęło Ministerstwo Zdrowia w piśmie z dnia 27 lutego 2021 r.

Dyrekcja pozwanego (...) przyjęła zasadę, że dodatek (...) będzie wypłacany medykom za dyżury (godziny) przepracowane w bezpośrednim kontakcie z pacjentami z podejrzeniem i z zakażeniem wirusem (...) (...)

Powodowie otrzymali dodatek (...) za godziny przepracowane przy udzielaniu świadczeń medycznych pacjentom zakażonym, według zestawienia przygotowanego przez pielęgniarkę oddziałową na podstawie grafiku i list obecności.

Za pośrednictwem pełnomocnika, powodowie wystąpili do pozwanego pracodawcy z wezwaniami do zapłaty dodatku (...) w pełnej wysokości.

Wysokość ewentualnego wyrównania dodatku (...) za okresy sporne dla poszczególnych powodów stanowią następujące kwoty:

- dla I. D. - 32.060,07 zł,

- dla A. W. - 15.059,01 zł;

- dla Z. W. (1) - 23.248,14 zł;

- dla A. S. - 30.201,95 zł;

- dla K. W. - 26.727,11 zł.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny, Sąd Rejonowy uwzględnił powództwa o zapłatę wskazanych w pozwach kwot (dodatku (...)) za okresy sporne w zakresie sprecyzowanym na rozprawie w dniu 23 stycznia 2024 r. w oparciu o polecenie Ministra Zdrowia z dnia 1 listopada 2020 roku zmieniającego Polecenie Ministra Zdrowia z dnia 4 września 2020 r. uznając je za źródło prawa pracy w rozumieniu art. 9 § 1 k.p., bezpośrednio kształtujące treść umowy o pracę.

W ocenie Sądu Rejonowego żądanie powodów dotyczyło roszczeń z szeroko rozumianego stosunku pracy. Jego treść nie wyczerpuje się w postanowieniach umowy łączącej strony. W oparciu o polecenie Ministra Zdrowia na pozwanym (...) ciążyły względem powodów określone obowiązki, sprowadzające się do weryfikacji prawa powodów do nabycia dodatku (...), przekazania informacji w tym zakresie do (...) Oddziału Wojewódzkiego (...), a następnie wypłacenia powodom tego dodatku.

Nienależyte wykonanie tych obowiązków przez pracodawcę może podlegać ocenie w ramach reżimu odpowiedzialności kontraktowej na podstawie art. 471 kc w zw. z art. 300 kp. Sąd Rejonowy podkreślił, że nabycie prawa do dodatku (...) następowało w ścisłym związku ze stosunkiem pracy. Organizacja pracy poszczególnych grup pracowników medycznych, w tym personelu pielęgniarskiego (także powodów) należała do pozwanego pracodawcy.

Dodatek (...) na podstawie polecenia Ministra Zdrowia przysługiwał osobom zatrudnionym w szpitalach (...) poziomu zabezpieczenia (...), które:

- wykonywały zawód medyczny w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej;

- uczestniczyły w udzielaniu świadczeń zdrowotnych;

- miały bezpośredni kontakt z pacjentami z podejrzeniem i z zakażeniem wirusem (...) (...)

Wskazane przesłanki musiały być spełnione łącznie.

Nie budzi wątpliwości dla Sądu Rejonowego, że w niniejszej sprawie powodowie spełnili wyżej określone przesłanki. W trakcie wykonywania świadczeń zdrowotnych powódki oraz powód pozostawali w bezpośrednim kontakcie z pacjentami podejrzanymi i zakażonymi wirusem (...) (...) Powinni zatem zdaniem Sądu Rejonowego otrzymać za okres sporny dodatek (...) w wysokości 100% wynagrodzenia.

Sąd Rejonowy uznał, że bez znaczenia dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy pozostaje okoliczność, że powodowie nie przez wszystkie dyżury w miesiącu pracowali w części (...) oddziału. Istotne jest to, że w Oddziale (...), gdzie pracowały powódki oraz powód, przebywali i byli poddawani leczeniu pacjenci z podejrzeniem i zakażeniem tym wirusem. Okoliczność ta powodowała konieczność sprawowania opieki nad tymi pacjentami. Strona powodowa większość dyżurów przepracowała w części (...), a pracując na części „czystej” także miała bezpośredni kontakt z pacjentami zakażonymi, uczestnicząc w interwencjach u pacjentów zakażonych w innych oddziałach. Wynika to z zeznań powódek, powoda oraz świadków, które to zeznania są zbieżne, pokrywają się i uzupełniają, a także z dokumentacji złożonej do akt. Oba odcinki, w których pracowały powódki i powód były częścią tego samego oddziału, w którym leczeni byli pacjenci zakażeni wirusem (...). Dlatego też zdaniem Sądu Rejonowego wypłata dodatku (...) dla powódek i powoda nie powinna podlegać ograniczeniom.

W poleceniu Ministra Zdrowia przewidziano tylko jedną przesłankę proporcjonalnego obniżenia dodatku (...), jakim było świadczenie przez medyka pracy przez niepełny miesiąc. Polecenie nie nakładało na podmiot leczniczy obowiązku prowadzenia zestawienia czy ewidencji zawierającej informację o ilości godzin, jaką medyk przepracował w ramach uczestnictwa w udzielaniu świadczeń pacjentom (...). Takie zestawienie nie było potrzebne dla celów zgłaszania uprawionych do NFZ. Zasady wypłacania dodatków (...) medykom określone w poleceniu nie uzależniały tych dodatków od rzeczywistej ilości godzin przepracowanych przez medyka przy pacjentach (...) w danym miesiącu.

W kontekście tych rozważań Sąd I instancji stwierdził, iż proporcjonalne obniżenie dodatku (...) odnosiło się do nieświadczenia pracy przez medyka w ogóle (np. z powodu urlopu, choroby), a nie do nieświadczenia pracy przy pacjentach (...) na określonym dyżurze (dyżurach) w miesiącu. Sąd Rejonowy podniósł, że polecenie nie odwołuje się do czasu „bezpośredniego kontaktu z pacjentami (...)”, a wysokość dodatku nie jest uzależniona od liczby świadczeń udzielonych w danym czasie w bezpośrednim kontakcie z pacjentami (...) oraz od wymiaru czasu, który dana osoba poświęca na udzielanie tych świadczeń w określonym czasie (por. wskazane wyżej wyjaśnienia NFZ).

Sąd Rejonowy nie podzielił interpretacji polecenia przedstawionej przez stronę pozwaną, że dodatek nie należy się stronie powodowej z uwagi na incydentalność świadczeń. Nie wynika to w żaden sposób z powołanych wyżej poleceń Ministra Zdrowia. Podobnie nie do przyjęcia według Sądu Rejonowego jest interpretacja, że dodatek należy się powodom za godziny przepracowane w bezpośrednim kontakcie z pacjentami z podejrzeniem i z zakażeniem wirusem (...) (...) Gdyby Ministrowi Zdrowia przyświecało zamierzenie o proporcjonalnym rozliczaniu dodatku (...) w rozumieniu przyjętym przez pozwanego, to w wydanym poleceniu zawarłby wprost adekwatne postanowienia. Wysokość i sposób wyliczenia dodatku stanowi przecież zagadnienie fundamentalne.

Mając powyższe na uwadze Sąd I instancji zasądził na rzecz powódki I. D. kwotę 32.060,07 zł, na rzecz A. W. kwotę 15.059,01 zł, na rzecz Z. W. (1) kwotę 23.248,14 zł, na rzecz powódki A. S. kwotę 30.201,95 zł oraz na rzecz K. W. kwotę 26.727,11 zł. tytułem dodatku (...) za okresy sporne. Są to kwoty ostatecznie sprecyzowane przez stronę powodową, a ich wysokość wynika z wysokości wynagrodzenia powodów za poszczególne miesiące okresów spornych. Kwoty te zostały obliczone zgodnie z wyjaśnieniami NFZ w zakresie sposobu wyliczania dodatku. Sąd Rejonowy uznał te wyliczenia za prawidłowe.

Sąd I instancji na podstawie art. 355 k.p.c. w związku z art. 203 § 4 k.p.c. i art. 469 k.p.c. umorzył postępowanie w zakresie przekraczającym zasądzone kwoty, co do których strona powodowa ograniczyła roszczenia.

O odsetkach orzeczono na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c.

O kosztach procesu Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. wyrażającego zasadę stosunkowego rozdzielenia kosztów według stopnia uwzględnienia poszczególnych powództw. Na koszty procesu złożyły się koszty zastępstwa procesowego, których wysokość Sąd I instancji ustalił w oparciu o § 9 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2018.265 t.j. ze zm.).

Na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 28 lipca 2005 r. (Dz.U.2023.1144 t.j. ze zm.) w zw. z art. 100 k.p.c. Sąd Rejonowy nakazał pobrać od pozwanego (...) na rzecz Skarbu Państwa opłaty od uwzględnionej części powództw.

Apelację od powyższego wyroku wniosła strona pozwana. Wyrok został w części zaskarżony w imieniu pozwanego przez profesjonalnego pełnomocnika w zakresie rozstrzygnięcia zawartego:

I.  w pkt I - dot. powódki I. D. co do pkt 1, 3 i 4 ww. wyroku, a więc w części uwzględniającej powództwo i rozstrzygającej o kosztach;

II.  w pkt II - dot. powódki A. W. co do pkt 1, 3 i 4 ww. wyroku, a więc w części uwzględniającej powództwo i rozstrzygającej o kosztach;

III.  w pkt III - dot. powoda Z. W. (2) co do pkt 1, 3, 4 ww. wyroku, a więc w części uwzględniającej powództwo i rozstrzygającej o kosztach;

IV.  w zakresie rozstrzygnięcia zawartego w pkt IV - dot. powódki A. S. co do pkt 1, 3, 4 ww. wyroku, a więc w części uwzględniającej powództwo i rozstrzygającej o kosztach;

V.  w zakresie rozstrzygnięcia zawartego w pkt V - dot. powódki K. W. co do pkt 1, 3, 4 ww. wyroku, a więc w części uwzględniającej powództwo i rozstrzygającej o kosztach.

Apelacja zredagowana w imieniu pozwanego przez profesjonalnego pełnomocnika zaskarżonemu wyrokowi zarzuca:

1.  naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na treść rozstrzygnięcia, tj.:

a) art. 233 § 1 k.p.c. poprzez wadliwą, sprzeczną wewnętrznie ocenę materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie i ustalenie, że powodowie pracując na części „czystej Oddziału (...) (dalej: (...)) także mieli bezpośredni kontakt z pacjentami zakażonymi (...) uczestnicząc w interwencjach u pacjentów zakażonych w innych oddziałach, podczas gdy zarówno z ustaleń faktycznych poczynionych przez Sąd I instancji jak i z dokumentacji złożonej przez pozwanego wynika, że w spornym okresie powódki I. D. i A. W. nie podjęły żadnej interwencji u pacjentów (...), tylko powódka I. D. brała udział w zabiegu u pacjenta chorego na (...) a tylko jeden pacjent na stronie „czystej" (...) w okresie objętym powództwem był zakażony wirusem (...), ale żaden z powodów nie uczestniczył w udzielaniu temu pacjentowi świadczeń zdrowotnych, co doprowadziło do błędnego uznania przez sąd I instancji, że powódki oraz powód w okresie od 1 listopada 2020 roku do 30 czerwca 2021 r. świadczyli pracę z zakażonymi wirusem (...) w tzw. części „czystej (...), co uprawniałoby ich do otrzymania dodatku (...) za cały okres objęty powództwem.

2.  naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.:

a)  pkt 1a lit. a Polecenia Ministra Zdrowia z dnia 4 września 2020 r. adresowanego do p.o. Prezesa NFZ w brzmieniu nadanym przez Polecenie Ministra Zdrowia z dnia 1 listopada 2020 r. adresowane do p.o. Prezesa NFZ dotyczące tzw. dodatków (...) (dalej jako: „Załącznik do Polecenia”),

poprzez błędną wykładnię polegającą na uznaniu, że treść Polecenia i Załącznika do Polecenia pozwalają na wypłatę powódkom i powodowi świadczenia dodatkowego w pełnej wysokości w sytuacji, gdy jedynie incydentalnie udzielały one świadczeń zdrowotnych na rzecz pacjentów z podejrzeniem i zakażeniem (...), a więc błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że na podstawie treści Polecenia i Załącznika do Polecenia można i należy wypłacić tzw. dodatek (...) pracownikom nieskierowanym do pracy przy pacjentach zakażonych wirusem (...) podczas gdy prawidłowa wykładnia Polecenia (uwzględniająca wykładnię literalną i celowościową, a także normy prawa pracy, zasady współżycia społecznego i logicznego rozumowania) wymaga i pozwala na wypłatę pracownikom pozwanego (...) świadczenia dodatkowego, którzy uczestniczą w udzielaniu świadczeń zdrowotnych i mają bezpośredni kontakt z pacjentami z podejrzeniem i z zakażeniem wirusem (...) (...), jednakże nie w sposób incydentalny.

b)  art. 78 § 1 k.p. poprzez jego niezastosowanie, a w konsekwencji uznanie, że na gruncie rozpoznawanej sprawy brak było podstaw prawnych i faktycznych do zastosowania do wypłaty dodatku (...) kryterium proporcjonalnego ze względu na rzeczywisty czas pracy faktycznie wykonywanej przez powódki na oddziałach (...) tj. przy zastosowaniu zasady ekwiwalentności pracy i wynagrodzenia, podczas gdy z przepisu wynika, że wynagrodzenie za pracę powinno być tak ustalone, aby uwzględniało ilość i jakość świadczonej pracy.

c)  art. 18 ³ § 1, § 2 i § 3 k.p. w zw. z art. 80 k.p. w zw. z art. 8 k.p. w zw. z pkt 3 lit. b Załącznika do Polecenia w zw. z pkt 1a lit. a-c Polecenia w zw. z art. 178 ust. 1 Konstytucji RP z dnia 2 kwietnia 1997 r.

poprzez niezastosowanie wyżej wymienionych przepisów i w efekcie uznanie, że treść Polecenia i Załącznika do Polecenia nie pozwala na wypłatę świadczenia dodatkowego w wysokości proporcjonalnej do czasu przepracowanego tj. w sytuacji, gdy powódki udzielały świadczeń zdrowotnych na rzecz pacjentów z podejrzeniem i zakażeniem (...) przez niepełny miesiąc, a więc poprzez uznanie, że na podstawie treści Polecenia i Załącznika do Polecenia można i należy wypłacić pracownikowi dodatek (...) niezależnie od liczby dyżurów wykonywanych na rzecz pacjentów (...), podczas gdy taka wykładnia nie daje się pogodzić z przepisami Kodeksu pracy, jak i z zasadami współżycia społecznego, zaś prawidłowa wykładnia uwzględniająca przepisy k.p., jak i zasady współżycia społecznego oraz sprawiedliwości, wymaga od pracodawcy, aby wysokość wypłacanego świadczenia dodatkowego odpowiadała liczbie godzin przepracowanych w danym miesiącu przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych na rzecz pacjentów z podejrzeniem i zakażeniem (...).

Wskazując na powyższe zarzuty apelujący wniósł o:

1.  zmianę zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie co do roszczeń wszystkich Powodów o oddaleniu powództwa w całości;

2.  zasądzenie od każdej z Powódek na rzecz Pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, za obie instancje według norm przepisanych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Nadto wniósł na wypadek, gdyby sąd II instancji uznał niniejszą apelację za niezasadną, co wiązałoby się z utrzymaniem w mocy, m.in. rozstrzygnięcia w przedmiocie opłaty od pozwu, na podstawie art. 103 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, o zwolnienie Pozwanego od ponoszenia kosztów sądowych za I i II instancję w całości oraz o dopuszczenie dowodu z zestawienia zysków i strat załączonego do apelacji na okoliczność spełnienia przez Pozwanego przesłanek z tego przepisu.

W odpowiedzi na apelację pełnomocnik strony powodowej wniósł o:

1.  oddalenie apelacji w całości;

2.  zasądzenie od pozwanego na rzecz powódek kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego za postępowanie przed Sądem II instancji.

Ponadto wniósł na wypadek zmiany wyroku Sądu I instancji, na zasadzie art. 102 k.p.c. o nieobciążanie powódek kosztami postępowania, w tym kosztami zastępstwa procesowego na rzecz strony pozwanej – za postepowanie przed Sądem I jak i II instancji.

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zważył, co następuje:

Poczynione przez Sąd I instancji ustalenia faktyczne są pełne i wystarczające do merytorycznego rozpoznania apelacji, a Sąd Okręgowy ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego podziela i przyjmuje za własne.

Apelacja jest uzasadniona i czyni skutek w postaci zmiany zaskarżonego wyroku, z uwagi na słuszność podniesionych zarzutów apelacyjnych.

Sąd I instancji prawidłowo uznał polecenie Ministra Zdrowia za źródło prawa pracy. Nie stoją temu na przeszkodzie normy art. 9 § 2 - 4 k.p. Polecenie to nie przewidywało bowiem żadnych norm będących mniej korzystnymi dla pracowników, niż przepisy prawa pracy powszechnie obowiązującego.

Roszczenia powodów nie mogą opierać się jednak wyłącznie na poleceniu Ministra Zdrowia z dnia 4 września 2020 roku, skierowanym do Prezesa NFZ. W treści Polecenia NFZ sformułowano wprawdzie zasadnicze ramy podmiotowe i przedmiotowe „dodatku (...)”, ale niewątpliwie nie było ono aktem normatywnym, gdyż nie zawierało norm prawnych o charakterze generalnym, powszechnie obowiązującym, nadających roszczeniowy charakter opisanym w nim świadczeniom pieniężnym. Polecenie to miało umocowanie w obowiązujących w tym czasie przepisach rangi ustawowej, a mianowicie pierwotnie był to przepis art. 10a. ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem covid19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. poz. 374 z późn. zm.), który stanowił, że minister właściwy do spraw zdrowia może podejmować inne niż określone w art. 10 działania związane z przeciwdziałaniem (...). Działania, o których mowa w ust. 1, są finansowane ze środków pochodzących z Funduszu Przeciwdziałania (...) lub z budżetu państwa. W przypadku zmian polecenia z dnia 30 września i 1 listopada 2020 r. podstawą tą był natomiast art. 42 ustawy z dnia 14 sierpnia 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w celu zapewnienia funkcjonowania ochrony zdrowia w związku z epidemią (...) oraz po jej ustaniu (Dz. U. poz. 1493 z późn. zm.), który stanowił, że obowiązek lub polecenie nałożone przez podmiot uprawniony na podstawie art. 10, art. 10a i art. 11 ustawy zmienianej w art. 20, w okresie ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, są wykonywane do odwołania tego obowiązku lub polecenia przez podmiot uprawniony i finansowane na zasadach dotychczasowych. Obowiązek ten lub polecenie mogły być zmieniane w tym okresie na podstawie art. 10, art. 10a i art. 11 ustawy zmienianej w art. 20. Polecenie Ministra Zdrowia z 1 listopada 2020 roku miało swoją podstawę prawną w art. 42 ustawy z 14 sierpnia 2020 roku, która pozwalała nie tylko na wykonywanie do odwołania polecenia wydanego na podstawie art. 10, art. 10a i art. 11 ustawy (...), pomimo uchylenia tych przepisów z dniem 5 września 2020 roku, ale także na zmianę takiego polecenia wydanego na podstawie w/w przepisów, nawet po utracie przez nich mocy, czyli po 5 września 2020 roku, w okresie ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, co miało miejsce w przedmiotowej sprawie.

Polecenie Ministra Zdrowia dotyczące „dodatku (...)” dało asumpt do zawarcia przez pozwany szpital umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia, w treści której sformułowano przesłanki nabycia prawa do tego rodzaju świadczeń przez określonych pracowników, a także skonkretyzowano obowiązki pozwanego.

Sąd Rejonowy słusznie zwrócił uwagę, iż nabycie prawa do dodatku (...) następowało w ścisłym związku ze stosunkiem pracy, a organizacja pracy poszczególnych grup pracowników medycznych, w tym pielęgniarek/pielęgniarzy (także powodów) należała do pozwanego pracodawcy. Sąd Rejonowy wskazał, że dodatek (...) na podstawie polecenia Ministra Zdrowia przysługiwał osobom zatrudnionym w szpitalach (...) poziomu zabezpieczenia (...) , które: wykonywały zawód medyczny w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 roku o działalności leczniczej, uczestniczyły w udzielaniu świadczeń zdrowotnych, miały bezpośredni kontakt z pacjentami z podejrzeniem i z zakażeniem wirusem (...) (...)

Świadczenie w postaci dodatku (...) ma charakter pieniężny, a jego wysokość została dookreślona w treści umowy zawartej przez NFZ z pozwanym szpitalem. Żadna ze stron tej umowy nie była uprawniona do tego świadczenia, którego spełnienie następować miało na rzecz osób wykonujących u pozwanego zawód medyczny, co oznacza, że przedmiotowa umowa ma charakter umowy zawartej na rzecz osoby trzeciej ( pactum in faworem tertii) w rozumieniu art. 393 § 1 k.c. w zw. z art. 300 k.p.

Dokonując wykładni postanowień umowy łączącej pozwany (...) z NFZ należy mieć na uwadze, że dodatek (...) stanowił składnik wynagrodzenia powodów. Przysługiwał bowiem za czynności wykonane przez pracowników (...) (powodów łączy z pozwanym stosunek pracy), w miejscu i czasie wskazanym przez (...) w ramach podporządkowania pracowniczego (art. 22 § 1 kp w zw. z art. 100 § 1 i 2 kp). Doprowadziło to do błędnego uznania przez Sąd Rejonowy, że dla oceny uprawnień powodów do w/w dodatku nie miało znaczenia kryterium rzeczywiście przepracowanego czasu na oddziale (...) i w rezultacie, że pozwany nieprawidłowo zastosował przy wypłacie tego dodatku kryterium proporcjonalności – przez przyjęcie faktycznego czasu pracy na takim oddziale - do wysokości należnego świadczenia.

Dodatki (...) spełniały wszystkie kryteria, przypisywane w doktrynie i w jednolitym orzecznictwie sądów powszechnych i Sądu Najwyższego, wynagrodzeniu za pracę, które co prawda nie ma legalnej definicji, ale powszechnie przyjmuje się, że jest to świadczenie: obowiązkowe, okresowe, ze stosunku pracy, przysparzająco - majątkowe, przysługujące za pracę wykonaną, należne pracownikowi od pracodawcy (zob. Z. Góral, M. Nowak [w:] Z. Góral (red.), Wynagrodzenie za pracę, Warszawa 2014, LEX).

Dodatkowe świadczenia (...) miały charakter obowiązkowy, gdyż pracodawca był zobowiązany wypłacić je temu pracownikowi, który spełnił określone warunki do jego przyznania. Wypłata tego świadczenia nie mogła być zatem realizowana w sposób dowolny i uznaniowy, ale dopiero po stwierdzeniu, że zostały spełnione przez danego pracownika kryteria do jego wypłaty. Pracownicy medyczni otrzymywali je za rzeczywiste wykonywanie pracy na oddziałach (...) i udzielanie świadczeń osobom podejrzanym i zakażonym wirusem, co było elementem ich zwykłych obowiązków służbowych. Nie były one ekwiwalentem dodatkowych świadczeń, lecz stanowiły tylko dodatkową zapłatę za wykonywane czynności lecznicze w ramach obowiązków służbowych przez tych pracowników. Świadczenia te po spełnieniu opisanych warunków były należne pracownikom od pracodawcy, co oznacza, że pracownicy mogli domagać się wypłacenia tych świadczeń bezpośrednio od pracodawcy, bez względu na to czy środki na to dodatkowe wynagrodzenie pochodziły z majątku pracodawcy, czy też nie ( zob. Z. Góral, M. Nowak [w:] Z. Góral (red.), Wynagrodzenie za pracę, Warszawa 2014, LEX).

W niniejszej sprawie pracodawca dysponował środkami finansowymi wyasygnowanymi na potencjalne wynagrodzenia dla pracowników medycznych za rzeczywiście wykonywaną pracę na oddziałach (...), które były przekazywane z NFZ-u. Nie zmienia to faktu, że w stosunku do pracowników pozwany występował w roli pracodawcy wypłacającego im dodatki (...) jako składnik ich wynagrodzenia za pracę. Przemawia to za uznaniem, że do dodatku (...), będącego elementem wynagrodzenia uprawnionych do niego pracowników medycznych, należy konsekwentnie stosować kodeksowe zasady dotyczące ekwiwalentności wynagrodzenia za pracę. Tym bardziej, że ani polecenie Ministra Zdrowia, ani umowa NFZ z pozwanym nie może uchylić stosowania w/w zasad. Również ustawodawca nie zdecydował się żadnym przepisem wprowadzonym w czasie pandemii ograniczyć czy też zmodyfikować ich treści. Powszechnie obowiązujące przepisy Kodeksu pracy w zakresie zasad kształtowania wynagrodzenia za pracę dla pozwanego będącego pracodawcą powodów- – co należy podkreślić - były bezwzględnie obowiązujące. Zasada ekwiwalentności wynagrodzenia za pracę została uregulowana w art. 78 k.p. Zgodnie z § 1 art. 78 k.p. wynagrodzenie za pracę powinno być tak ustalone, aby odpowiadało w szczególności rodzajowi wykonywanej pracy i kwalifikacjom wymaganym przy jej wykonywaniu, a także uwzględniało ilość i jakość świadczonej pracy. Powyższe oznacza powinność takiego kształtowania płac przez pracodawcę, aby wartości uzyskiwane przez pracownika w postaci płacy stanowiły możliwie ścisły odpowiednik jego wkładu pracy.

Skoro zatem dodatki (...) stanowiły składnik wynagrodzenia za pracę, to należy uznać, że pozwany słusznie wprowadził kryteria, których spełnienie umożliwiało wypłacenie przedmiotowego dodatku we właściwy sposób. Należy podkreślić, że wypłata dodatku (...) w takiej samej wysokości pracownikom zarówno pracującym na „oddziałach (...)” jak i świadczącym pracę na (...) godziłaby nie tylko w zasadę ekwiwalentności wynagrodzenia wynikającą z art. 78 k.p., ale również w ogólnie pojmowaną zasadę sprawiedliwości, a nadto byłaby sprzeczna z zasadą równego traktowania w zatrudnieniu i niedyskryminacji w wynagrodzeniu wynikającej z art. 18 ^{( 3c)} k.p., jak słusznie zarzuca apelujący. Zgodnie z art. 18 ^{( 3c)} k.p. pracownicy mają bowiem prawo do jednakowego wynagrodzenia za jednakową pracę lub za pracę o jednakowej wartości. Natomiast § 3 art. 18 ^{( 3c)} k.p. stanowi, że pracami o jednakowej wartości są prace, których wykonywanie wymaga od pracowników porównywalnych kwalifikacji zawodowych, potwierdzonych dokumentami przewidzianymi w odrębnych przepisach lub praktyką i doświadczeniem zawodowym, a także porównywalnej odpowiedzialności i wysiłku. Tym samym przyjęcie przez Sąd Rejonowy, że powodom należy się dodatek (...) w pełnej wysokości, bez względu na faktyczną ilość godzin przepracowanych na oddziale (...) , tak samo jak pracownikowi, który przepracował w nim cały miesiąc, stoi w sprzeczności z zasadą wynagradzania pracownika według ilości świadczonej pracy. Nadto nie równo traktuje tego pracownika, który poświęcił na pracę w takich szczególnych warunkach cały swój normatywny czas pracy. Konsekwentne zachowanie pozwanego pracodawcy ustalające wysokość dodatku (...) proporcjonalnie do ilości pracy świadczonej przez powodów w określonych warunkach, należy ocenić jako sprawiedliwie i mające oparcie w treści art.78 k.p. oraz art. 18 ^{( 3c)} § 1 i 3 k.p.

Za taką oceną przemawia także, zdaniem Sądu Okręgowego, interpretacja polecenia Ministra Zdrowia z 1 listopada 2020 r., do której mają zastosowanie reguły dotyczące wykładni aktów normatywnych, a nie odpowiednio i posiłkowo stosowane, na podstawie art.65 k.c. w zw. z art. 300 k.p., zasady wykładni oświadczeń woli. Pozwany szpital był szpitalem drugiego stopnia zabezpieczenia (...). W tym przypadku przedmiotowe polecenie przewidywało, że dodatek ma być wypłacony osobom wykonującym zawód medyczny, którzy uczestniczą w udzielaniu świadczeń zdrowotnych i mają bezpośredni kontakt z pacjentami z podejrzeniem i z zakażeniem wirusem (...). Wymagane były jednocześnie dwa kwantyfikatory zachowania pracownika medycznego, które powinny zostać spełnione łącznie, tj. „uczestniczenie” a zatem „czynny udział” a nie jedynie potencjalny, czy hipotetyczny, albo incydentalny i jednocześnie „bezpośredni” kontakt z pacjentami, którzy nie tylko byli podejrzani, ale musieli okazać się następnie zakażeni wirusem , na co z kolei wskazuje koniunkcja: „z podejrzeniem i z zakażeniem”. Z cytowanego sformułowania pracodawca mógł zatem wywieść, że osoby pracujące na oddziale „(...)”, do którego dostęp mają osoby wyłącznie z negatywnymi wynikami testów na C. (...), nie są objęte zakresem tego polecenia. Ze zgromadzonych dowodów wynika, że w pozwanym (...) pacjenci, którzy otrzymali pozytywny wynik testu, od razu byli transportowani na oddział „(...), co potwierdzili przesłuchani świadkowie.

Należy przypomnieć, że na przełomie 2020 i 2021 roku przypadało kolejne nasilenie pandemii (...) i w tym czasie znacząco wzrosła liczba osób hospitalizowanych. Konieczność ochrony zdrowia personelu medycznego wiązała się ze stosowaniem podwyższonych środków bezpieczeństwa (wydzielanie stref „brudnych" i „czystych”, stosowanie wymazów u pacjentów etc.), a także środków ochrony osobistej (kombinezony, maseczki etc.). Dodatek (...) z jednej strony miał stanowić swego rodzaju wyrównanie dolegliwości związanych z obiektywnie konieczną zmiany charakteru wykonywanej pracy, z drugiej zaś stanowić zachętę dla lekarzy i pracowników medycznych do świadczenia opieki medycznej w takich warunkach. Bezdyskusyjnie większe dolegliwości i większe narażenie na niebezpieczeństwo zakażenia ponosili pracownicy, którzy regularnie, często, a nawet stale świadczyli opiekę medyczną pacjentom zakażonym i podejrzanym o zakażenie. Przy czym „podejrzenie zakażenia”, o którym mowa w analizowanym Poleceniu Ministra Zdrowia, musiało być bezpośrednie, a nie tylko potencjalne. W istniejących w tym okresie warunkach epidemiologicznych każdego można było uznać za potencjalnie zakażonego. Podejrzenie zakażenia musiało zatem być obiektywnie uzasadnione wystąpieniem objawów chorobowych sugerujących możliwość zakażenia wirusem .

Niesłusznym byłoby zatem - zdaniem Sądu Okręgowego - zrównywanie sytuacji pracowników, którzy sporadycznie świadczyli opiekę medyczną uprawniającą do otrzymania dodatku (...), z sytuacją pracowników świadczących taką opiekę stale. Prawdą jest, że na oddziałach (...) także zdarzały się przypadki zakażenia koronawirusem, jednak ich liczba w porównaniu z „oddziałami (...)”, gdzie przebywali tylko chorzy na (...) nie była duża. Należy przy tym pamiętać, że przedmiotowy okres cechował się dużą ilością zakażeń w całym społeczeństwie. Z dużą dozą prawdopodobieństwa można zatem stwierdzić, że w żadnym dużym zakładzie pracy nie dałoby się wyeliminować całkowicie możliwości zakażenia się koronawirusem. Tymczasem dodatkowe obciążenia jakie wiązały się z warunkami świadczenia pracy na oddziałach (...) w związku z dodatkowym zabezpieczeniem, stanowiły ściśle określony odpowiednik dodatkowego wkładu pracy, który łącznie z realnym narażeniem własnego zdrowia w stanie stwierdzonego istniejącego zagrożenia uzasadniał wartościowanie płacy. Zadaniem pracodawcy było w takiej sytuacji określenie takich zasad ustalania płac pracowników, które uwzględniając zasadę sprawiedliwości i równości w kształtowaniu wynagrodzenia, porządkowałoby różne rodzaje i sposoby świadczenia prac stosownie do ich wartości.

Przemawia za tym także funkcjonalna wykładnia polecenia Ministra Zdrowia. W poleceniu tym wprawdzie, w odniesieniu do szpitali drugiego stopnia zabezpieczenia (...), literalnie nie wskazano, by pracownicy musieli pracować na oddziałach „(...)”, ale kierując się wzorcem racjonalnego prawodawcy, należy domniemywać, że taki był cel wydanego polecenia. Zdaniem Sądu Okręgowego w sytuacji, gdy struktura szpitala drugiego stopnia zabezpieczenia (...) została zaplanowana w taki sposób, że zostały oddzielone oddziały z łóżkami (...) od oddziałów pracujących w normalnym trybie ((...)), pracodawca mógł zdecydować, że dodatek (...) należny jest jedynie pracownikom udzielającym świadczeń zdrowotnych na oddziałach „(...)".

Z uzasadnienia polecenia Ministra Zdrowia z 4 września 2020 r. wynika, że miało ono na celu uatrakcyjnienie warunków zatrudnienia osób uczestniczących w udzielaniu świadczeń w szpitalach przeznaczonych dla pacjentów z podejrzeniem lub zakażeniem wirusem . Gdyby takie samo wynagrodzenie otrzymywali pracownicy na oddziałach przeznaczonych dla pacjentów chorych na (...) oraz medycy pracujący na oddziałach (...), wówczas cel ten nie zostałby spełniony. Skoro dodatek (...) miał być zachętą dla personelu medycznego do bezpośredniej pracy w realnie istniejącym zagrożeniu w warunkach stwierdzonego zarażenia lub rzeczywistego podejrzenia zakażeniem wirusem (...) i to w warunkach zwiększonych dolegliwości jakie łączyły się z taką pracą ze względu na dodatkowe środki ochrony konieczne do wykonywania takiej pracy jak kombinezony, czy specjalistyczne maski, to pracodawca musiał uwzględniając także cel tego dodatku i zróżnicować sytuację płacową osób wykonujących taką pracę na oddziałach (...), od świadczenia pracy w oddziałach nie-covidowych, a także uwzględnić realny czas w jakim taka praca rzeczywiście była wykonywana na oddziałach (...). Rolą dyrektora pozwanego (...) było zatem takie ukształtowanie reguł przyznawania dodatku (...), aby nie naruszyć powszechnie obowiązujących przepisów prawa pracy dotyczących zasad określania wynagrodzenia i obowiązku równego traktowania w zakresie wynagradzania. Gdyby bowiem hipotetycznie przyjąć, że każdy pracownik, świadczący choćby jeden raz w miesiącu świadczenia zdrowotne, miał prawo do takiego samego dodatku (w takiej samej wysokości), jak pracownik, który stale udziela świadczeń w bezpośrednim kontakcie z pacjentem tzw. (...), to pracodawca narażałby się na zarzut nierównego traktowania, złamania art. 78 § 1 kp. a także ponosiłby hipotetycznie odpowiedzialność za naruszenie reguł dyscypliny finansów publicznych w odrębnym reżimie odpowiedzialności.

Należy podnieść, że pismo z Ministerstwa Zdrowia, w którym stwierdzono, że polecenie Ministra Zdrowia nie uzależniało wysokości świadczenia dodatkowego od liczby świadczeń udzielonych w danym miesiącu w bezpośrednim kontakcie z pacjentami z podejrzeniem i zakażeniem, nie jest wiążące dla Sądu, gdyż nie może ono zastąpić bezwzględnie obowiązujących przepisów prawa pracy. Na marginesie należy dodać, że Narodowy Fundusz Zdrowia w 2021 roku wskazał pozwanemu pracodawcy, że ostatecznej oceny, czy dana osoba spełnia kryteria do otrzymania przedmiotowego dodatku „(...)” dokonuje kierownik podmiotu leczniczego. Natomiast Najwyższa Izba Kontroli uznała, że „dodatki (...)” nie powinny przysługiwać pracującym z pacjentami jedynie podejrzanymi o zakażenie koronawirusem, jak również udzielającym takich świadczeń incydentalnie.

Ponadto należało też uwzględnić, że pozwany szpital, jako jednostka sektora finansów publicznych, winien kierować się zasadami dokonywania wydatków publicznych zgodnie z kryteriami określonymi w art. 44 ust. 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, tj. m.in. w sposób celowy i oszczędny, z zachowaniem zasad: uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów oraz optymalnego doboru metod i środków służących osiągnięciu założonych celów. Naruszenie tych zasad mogłoby bowiem, w określonych przypadkach, skutkować pociągnięciem do odpowiedzialności z tytułu naruszenia dyscypliny finansów publicznych.

W tym kontekście warto zauważyć, że to pozwany pracodawca był faktycznie wykonawcą Polecenia Ministra Zdrowia mimo, że nie jest on adresatem tego polecenia. Na pozwanego pracodawcę został zatem faktycznie nałożony obwiązek wypłaty określonej kategorii swoich pracowników dodatkowego wynagrodzenia na określonych warunkach, które jednak nie zostały jednoznacznie skonkretyzowane, zaś prowadzona pomiędzy pozwanym pracodawcą, a NFZ obszerna korespondencja nie doprowadziła do uzyskania przez poznawanego konkretnej odpowiedzi co do prawidłowości rozumienia pojęcia „incydentalnie”. Z drugiej jednak strony pozwany w tym zakresie nie dysponował środkami własnymi, a zapewnianymi mu w ramach zawartej z NFZ umowy przez tenże podmiot. Dodać należy, że środki z NFZ zostały wyasygnowane na wypłatę dodatków (...) i przekazane do pozwanego pracodawcy nie po to, by zostały wypłacone w sposób automatyczny, ale po zweryfikowaniu przez pozwanego, czy dana osoba spełnia warunki w danym miesiącu do otrzymania takiego dodatku. Pozwany (...) miał zatem obowiązek rozliczenia się z tych środków z Narodowym Funduszem Zdrowia. W konsekwencji pozwany przy wypłacaniu dodatków (...) dysponował środkami publicznymi, ze wszystkimi tego konsekwencjami, w szczególności istnieniem odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych na zasadach przewidzianych w ustawie z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (t.j. Dz.U. z 2021 r., poz. 289). Tym samym z jednej strony pracodawca został zobligowany do stosowania norm zawierających nieostre pojęcia odnoszące się do zakresu uprawnionych do otrzymania dodatku (...), a z drugiej zaś został obarczony odpowiedzialnością w przypadku dopuszczenia się do wypłacenia tego dodatku osobie niespełniającej warunków do jego otrzymania, samemu będąc jednocześnie związanym obowiązującymi go przepisami kodeksowymi regulującymi zasady na jakich powinno być kształtowane wynagrodzenie podległych mu pracowników, które zresztą w żaden sposób nie były zmodyfikowane ze względu na stan pandemii (tam gdzie ustawodawca widział taką konieczność wprowadził stosowne zmiany dla niektórych grup zawodowych, np. dotyczące czasu pracy w zakresie świadczenia pracy w nadgodzinach przez służby ratunkowe).

Tym samym pozwany kształtując zasady dotyczące wypłacanych dodatków (...) musiał uwzględnić i samodzielnie dookreślić te reguły, by były one prawidłowe zarówno z punktu widzenia wiążących go regulacji publicznoprawnych, jak i regulacji z zakresu prawa pracy mających charakter bezwzględnie obowiązujący. Postępowanie pozwanego w zakresie ustalania i wypłaty dodatkowego świadczenia (...) za sporny okres na rzecz powódek należy uznać za prawidłowe.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Okręgowy uznając apelację za uzasadnioną, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. orzekł jak w punktach 1-6 sentencji.

O kosztach zastępstwa procesowego za I i II instancję Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 102 KPC, odstępując od obciążania nimi powodów. Sąd Okręgowy miał na uwadze skomplikowany charakter sprawy, rodzaj zgłoszonych roszczeń oraz subiektywne przekonanie powódek uzasadnione okolicznościami sprawy o ich zasadności.