Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 listopada 2023 r.

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Piotrkowie Trybunalskim,

Wydział V w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Urszula Sipińska-Sęk

Protokolant: st. sekr. sądowy Zofia Aleksandrowicz

po rozpoznaniu w dniu 30 października 2023 r. w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie

sprawy z powództwa D. B. (1)

przeciwko pozwanej I. C.

o odszkodowanie, wynagrodzenie

na skutek apelacji pozwanej I. C. od wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 11 kwietnia 2023 r. sygn. akt IV P 29/21

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie:

- 1 a, w ten sposób, że oddala powództwo o odszkodowanie,

- 1 b, w ten sposób, że zasądzoną kwotę (...) (dwa tysiące sześćset osiemdziesiąt dwa) złote obniża do kwoty (...),11 (jeden tysiąc trzysta dziewięćdziesiąt dwa złote jedyności groszy),

- 3 w ten sposób, że nie obciąża powoda D. B. (1) kosztami zastępstwa procesowego na rzecz pozwanej I. C. od oddalonego powództwa, a w pozostałym zakresie znosi wzajemnie koszty zastępstwa procesowego między stronami,

- 4 w ten sposób, że obniża kwotę (...),07 (dwa tysiące osiemset sześćdziesiąt pięć złotych siedem groszy) do kwoty (...),65 (dwa tysiące czterysta dziewięćdziesiąt trzy złote sześćdziesiąt pięć groszy) oraz nie obciąża powoda D. B. (1) nieuiszczonymi kosztami sądowymi od oddalonej części powództwa,

2.  oddala apelację w pozostałej części,

3.  zasądza od powoda D. B. (1) na rzecz pozwanej I. C. kwotę 120 (sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za drugą instancję, a w pozostałej części znosi wzajemnie koszty zastępstwa procesowego za drugą instancję pomiędzy stronami;

Sygn. akt VPa 31/23

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 22 marca 2021 roku powód D. B. (1) wniósł o zasadzenie od pozwanej I. C., prowadzącej działalność gospodarczą pod nazwą (...) I. C. w P., kwot:

- 2.950,00 zł tytułem odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie stosunku pracy bez wypowiedzenia;

- 3.752,46 zł tytułem zaległego wynagrodzenia za pracę wraz z należnymi odsetkami ustawowymi za poopóźnianie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.

Na rozprawie w dniu 7 grudnia 2021 roku powód ograniczył powództwo do kwoty 2.682,00 zł.

Pozwana wyraziła zgodę na modyfikację zgłoszonego roszczenia.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 11 kwietnia 2023r. Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim w sprawie IVP 29/21 zasądził od pozwanej I. C. na rzecz powoda D. B. (1) kwoty 2.950,00 złotych tytułem odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie stosunku pracy bez wypowiedzenia, 2.682,00 złote tytułem wynagrodzenia z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 27 marca 2021 roku do dnia zapłaty, umorzył postępowanie w pozostałej części, zasądził od pozwanej I. C. na rzecz powoda D. B. (1) kwotę 655,70 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego od uwzględnionej części powództwa i nałożył na pozwaną I. C. obowiązek uiszczenia na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim kwotę 2.865,07 zł tytułem nieuiszczonej opłaty od pozwu oraz zwrotu wydatków poniesionych przez Skarb Państwa w toku postępowania.

Podstawą wyroku były następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne Sądu Rejonowego:

Pozwana I. C. prowadzi działalność gospodarczą pod nazwą (...) I. C. w P., świadcząc usługi w zakresie transportu drogowego towarów.

Umową o pracę z dnia 7 października 2019 roku powód D. B. (2) został zatrudniony od dnia 8 października 2019 roku przez pozwana I. C. jako kierowca samochodu ciężarowego, na czas nieokreślony w pełnym wymiarze czasu pracy. Jako miejsce wykonywania pracy wskazano teren całego kraju i teren krajów Unii Europejskiej.

Strony ustaliły wynagrodzenie podstawowe w wysokości 1.700,00 zł brutto, ryczałt za czas dyżurów 550,00 zł, ryczałt za godziny nadliczbowe 300,00 zł, ryczałt za godziny nocne 50,00 zł.

W dniu 1 lutego 2020 roku strony zawarły aneks do umowy o pracę podwyższając wysokość wynagrodzenia podstawowego brutto do kwoty 2.100,00 zł.

W dniu 4 marca 2021 roku powód złożył pozwanej pismo zawierające oświadczenie o wypowiedzeniu umowy o pracę. Jako powód wypowiedzenia umowy wskazał na nie wypłacanie wynagrodzenia w terminie.

Powód wniósł o zapłatę zaległego wynagrodzenia do 10 marca 2021 roku. Jednocześnie wniósł o rozwiązanie stosunku pracy za porozumieniem stron z dniem 11 marca 2021 roku.

W trakcie rozmowy telefonicznej w dniu 4 marca 2021 roku pozwana I. C. złożyła powodowi oświadczenie o rozwiązaniu stosunku pracy bez wypowiedzenia z winy pracownika.

I. C. następnie przesłała powodowi oświadczenie o rozwiązanie stosunku pracy bez wypowiedzenia na piśmie. Pismo zostało doręczone powodowi w dniu 10 marca 2021 roku.

W piśmie wskazano jako przyczynę rozwiązania stosunku pracy nie przystąpienie przez powoda do pracy w dniu 4 marca 2021 roku oraz niedoinformowanie pracodawcy o niemożności świadczenia pracy. Zdaniem pracodawcy zachowanie powoda naraziło go na znaczne straty finansowe i stanowiło rażące naruszenie obowiązku przestrzegania porządku i dyscypliny pracy.

Pozwana naliczyła powodowi wynagrodzenie za miesiąc styczeń 2021 roku w kwocie 2.667,43 zł brutto (2.075,67 zł netto) w tym 1.404,33 zł wynagrodzenia zasadniczego, 882,44 zł wynagrodzenia za czas choroby, 170,00 zł ryczałtu za godziny nadliczbowe, 28,33 zł ryczałtu za godziny nocne i 283,33 PLN ryczałtu za czas dyżurów.

Pozwana naliczyła powodowi wynagrodzenie za miesiąc luty 2021 roku w kwocie 1.357,60 zł brutto (1.204,42 zł neto) tytułem wynagrodzenia za czas choroby.

W dniu 8 stycznia 2021 roku pozwana przelała na rachunek bankowy powoda kwotę 2.175,45 zł – jako tytuł przelewu wskazano – wynagrodzenie (...).

W dniu 22 stycznia 2021 roku pozwana przelała na rachunek bankowy powoda kwotę 3.890,23 zł – jako tytuł przelewu wskazano – delegacje (...).

W dniu 22 stycznia 2021 roku pozwana przelała na rachunek bankowy powoda kwotę 1.075,67 zł – jako tytuł przelewu wskazano – wynagrodzenie (...).

W dniu 4 marca 2021 roku pozwana przelała na rachunek bankowy powoda kwotę 1.000,00 zł – jako tytuł przelewu wskazano – wynagrodzenie całość (...).

W dniu 12 marca 2021 roku pozwana przelała na rachunek bankowy powoda kwotę 1.204,42 zł – jako tytuł przelewu wskazano – wynagrodzenie (...).

W dniu 16 kwietnia 2021 roku pozwana przelała na rachunek bankowy powoda kwotę 500,00 zł – jako tytuł przelewu wskazano – wynagrodzenie (...).

W dniu 4 stycznia 2021 roku pozwana przelała na rachunek bankowy 700,00 zł – jako tytuł przelewu wskazano – zaliczka 1 tydzień B.

W dniu 13 stycznia 2021 roku pozwana przelała na rachunek bankowy 400,00 zł – jako tytuł przelewu wskazano – zaliczka 2 tydzień B.

Powód w okresie od 5 stycznia 2021 roku do dnia 8 stycznia 2021 roku wykonywał przewóz z Polski do Niemiec przez Czechy i w dniach 11 – 15 stycznia przewóz z Polski do Węgier.

Sąd Rejonowy wskazał, że brak jest możliwości ustalenia wysokości wynagrodzenia powoda za okres od 1 stycznia 2021 roku do dnia 4 marca 2021 roku oraz pełnej wysokości należnych diet za podróż służbową.

Wynagrodzenie za okres od dnia 1 stycznia 2021 roku do dnia 15 stycznia 2021 roku wynosiło 1.365,01 zł.

Dokonując ustaleń w sprawie należy wskazać, iż powód zgłosił w niniejszej sprawie dwa roszczenia.

Pierwsze roszczenie dotyczy odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie stosunku pracy bez wypowiedzenia, co do którego okoliczności faktyczne istotne dla rozstrzygnięcia są bezsporne. Obie strony zgodnie wskazywały, iż pozwana w trakcie rozmowy telefonicznej złożyła oświadczenie o rozwiązaniu stosunku pracy bez wypowiedzenia, a następnie przesłała oświadczenie na piśmie.

Drugie z roszczeń dotyczyło prawa powoda do wynagrodzenia za pracę świadczoną w okresie od 1 stycznia 2021 roku do 4 marca 2021 roku i w konsekwencji diet za podróże służbowe odbyte w tym okresie.

Powód w toku postępowania wskazywał, iż wypłacono mu zaniżone wynagrodzenie i zaniżone diety.

Pozwana podniosła, iż wypłaciła powodowi całość należnych kwot i przestawiła dowody wypłat wynagrodzeń i nierozliczonych, zdaniem pozwanej, zaliczek.

W pierwszej kolejności Sąd Rejonowy wskazał iż, to na pracodawcy spoczywał obowiązek wykazania, że całość należnych świadczeń została pracownikowi wypłacona. Wynika to z faktu, iż to pracodawca winien prowadzić ewidencję czasu pracy, to pracodawca winien prowadzić i posiadać dokumentację płacowo – kadrową oraz to pracodawca winien wykazać obowiązujące w jego zakładzie pracy normy zakładowego prawa pracy regulujące system czasu pracy, przyjęte okresy rozliczeniowe, system rozliczania nadgodzin. W ocenie tego Sądu, przedstawione przez pozwaną twierdzenia, nie zostały przez nią wykazane i pozostają one w wewnętrznej sprzeczności. Pomimo ponawianych zobowiązań złożenia konkretnych dokumentów, udzielenia konkretnych informacji pozwana nałożonego obowiązku nie wykonała. Skutkuje to brakiem możliwości ustalenia pełnej wysokości wynagrodzenia powoda i przysługujących diet i dodatków do wynagrodzenia za okres objęty pozwem. Zakres braków zarówno co do niezbędnych dla ustalenia powyższego dokumentów i informacji wynika z opinii biegłego M. K..

Sąd I instancji wskazał, że biegły w swojej opinii ustalił w oparciu o dane z karty kierowcy powoda zakres podróży służbowych powoda, wskazał na możliwe do ustalenia wynagrodzenie zasadnicze za okres od 1 do 15 stycznia 2021 roku oraz wskazał na brak możliwości ustalenia wysokości wynagrodzenia za czas choroby, dodatków za pracę nocną, dodatków za pracę w godzinach nadliczbowych, dodatków związanych z dokonywaniem przewozów na terenie państw gdzie obowiązuje wyższa płaca minimalna. Nadto biegły wskazał, że twierdzenia pozwanej, iż w prowadzonej przez nią firmie stosowany jest równoważny system czasu pracy z trzymiesięcznym okresem rozliczeniowym są z jednej strony sprzeczne, a z drugiej stron nie znajdują potwierdzenia w dokumentach zawartych w aktach sprawy.

Sąd Rejonowy podniósł, że pozwana nie przedstawiła dokumentów dotyczących obowiązującego systemu czasu pracy oraz przyjętego okresu rozliczeniowego. Brak jest także takich zapisów w umowie o pracę powoda, skutkuje to przyjęciem, iż powoda obowiązywał podstawowy system czasu pracy i jednomiesięczny okres rozliczeniowy. Nie wskazała również jak zostały określone godziny pracy nocnej, co uniemożliwia ustalenie należnego wynagrodzenia za pracę nocną. Nie przestawiła, mimo wezwań Sądu, ewidencji czasu pracy powoda obejmującej wszystkie elementy konieczne dla ustalenia wysokości wynagrodzenia kierowcy.

Istotnym dla Sądu Rejonowego było, to, iż obowiązek sczytywania danych z tachografu spoczywał na pozwanej i brak karty kierowcy powoda nie uniemożliwiał dokonania tej czynności. Na pozwanej spoczywał obowiązek pobrania danych z tachografu i przechowywania ich przez okres co najmniej 12 miesięcy. Kontrola (...) może objąć okres do 12 miesięcy od daty zawiadomienia, natomiast kontrola PIP dotyczy danych z okresu do 3 lat wstecz. Niezrozumiałym jest więc twierdzenie pozwanej, iż nie posiada tych danych, bowiem jeżeli dane z tachografu faktycznie nie zostały wczytane co najmniej raz na 90 dni, należy liczyć się z karą w wysokości 500 zł zgodnie z rozporządzeniem ministra transportu z 23 sierpnia 2007 r. Jak wynika z twierdzeń biegłego dane uzyskane z tachografu były wystarczające do sporządzenia prawidłowej i pełnej ewidencji czasu pracy powoda. Pozwana nie przedstawiła obowiązujących w jej firmie zasad naliczania i rozliczania podróży służbowych, przyjętym systemie rozliczania nadgodzin. Pozwana nie przedstawiła informacji czy przy wyliczaniu wynagrodzenia wzięto pod uwagę wynagrodzenie minimalne obowiązujące na terenie krajów w których powód wykonywał przewóz. Jest to o tyle istotne, iż w przypadku wyższego wynagrodzenia minimalnego od wynagrodzenia przyjętego w umowie o pracę, kierowcy przysługuje dodatek z tego tytułu. Z dokumentów przedstawionych przez pozwaną nie wynika, czy przy ustalaniu wysokości diety brano pod uwagę ryczałt za nocleg w kabinie i czy był on w ogóle wypłacany.

Za szczególnie istotną dla ustaleń w sprawie uznał Sąd Rejonowy opinię biegłego M. K.. Wprawdzie biegły wskutek obstrukcji pozwanej nie był wstanie ustalić wysokości należnego powodowi wynagrodzenia i diet wskazał jednak na składniki wynagrodzenia i diet, których naliczenia i wypłacenia pozwana nie wykazała, a tym samym potwierdził argumentację powoda o zaniżeniu należnych mu świadczeń.

W ocenie Sądu Rejonowego opinia biegłego w sposób jasny, zupełny i logiczny bądź odpowiada na zadane pytania, bądź wskazuje dlaczego niemożliwym jest udzielenie odpowiedzi i z brakiem jakich dokumentów i informacji od pozwanej się to wiąże. Oceniając zeznania świadków A. M. (1) i T. P. (1) Sąd ten wskazał, iż A. M. potwierdził jedynie problemy z płatnościami wynagrodzenia, a T. P. wskazał, iż pojazdy pozwanej były wyposażone w (...), co pozwalało pozwanej na ustalenia tras pokonywanych przez powoda. W pozostałym zakresie świadkowie nie wskazali na okoliczności istotne dla ustaleń w sprawie.

Dokonując oceny twierdzeń stron Sąd I instancji wskazał, iż z uwagi na sprzeczności w argumentacji pozwanej, oraz odmowę złożenia dokumentów i udzielenia informacji żądanych przez Sąd, należało uznać twierdzenia pozwanej za niewiarygodne w części dotyczącej wypłacenia powodowi należnego wynagrodzenia i diet. Powyższe skutkowało uznaniem, iż za zasadne należało uznać twierdzenia powoda o braku wypłacenia wynagrodzenia oraz diet w prawidłowej wysokości.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny, Sąd Rejonowy uznał powództwo za uzasadnione w części.

Sąd Rejonowy wskazał, że w niniejszej sprawie powód D. B. (1) wniósł ostatecznie o zasądzenie od pozwanej I. C., prowadzącej działalność gospodarczą pod nazwą (...) I. C. w P., kwot:

- 2.950,00 zł tytułem odszkodowania za nie zgodne z prawem rozwiązanie stosunku pracy bez wypowiedzenia;

- 2.682,00 zł tytułem zaległego wynagrodzenia za pracę wraz z należnymi odsetkami ustawowymi za poopóźnianie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.

W zakresie w jakim powód ograniczył powództwo o wynagrodzenie, a pozwana wyraziła zgodę na cofnięcie powództwa w części, Sąd I instancji na podstawie art. 355 k.p.c. i art. 469 k.p.c. umorzył postępowanie w sprawie.

Sąd I instancji odnosząc się do roszczenia o odszkodowanie wskazał, iż zgodnie z art. 30 § 3 k.p. oświadczenie każdej ze stron o wypowiedzeniu lub rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinno nastąpić na piśmie. Sąd Rejonowy podniósł, iż pozwana złożyła powodowi w pierwszej kolejności oświadczenie ustnie w trakcie rozmowy telefonicznej i w tym momencie doszło ono do powoda i stało się skuteczne. Sąd Rejonowy zgodził się ze stanowiskiem pełnomocnika pozwanej, iż niezachowanie wymogu formy pisemnej nie powoduje nieważności oświadczenia i skutkuje rozwiązaniem stosunku pracy, jednakże odróżnić należy skuteczność takiego oświadczenia wnioskodawcy od jego wadliwości, rozumianej jako zgodność z wymogami zawartymi w kodeksie pracy. Jest to o tyle istotne, iż określone w art. 56 k.p. roszczenia pracownika przysługują w przypadku rozwiązania umowy bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie, a nie w wypadku skuteczności czy też nie skuteczności oświadczenia pracodawcy.

Sąd Rejonowy podniósł, że zgodnie z poglądem przyjętym zarówno u komentatorów kodeksu pracy (M. G., T. R., A. Ż., K. J. ) jak i w orzecznictwie Sądu Najwyższego oświadczenie o rozwiązaniu umowy bez wypowiedzenia, winno nastąpić na piśmie. W przypadku niezachowania formy pisemnej przez pracodawcę, pracownikowi służy odwołanie do sądu pracy i dochodzenie stosownych roszczeń (art. 56 § 1 k.p.) związanych z naruszeniem przepisów dotyczących rozwiązywania umów bez wypowiedzenia. Oświadczenie takie jest skuteczne, choć prawnie wadliwe.

Sąd Rejonowy stwierdził, iż wymóg pisemności oświadczenia nie został przez pozwaną spełniony, bowiem oświadczenie o rozwiązaniu stosunku pracy bez wypowiedzenia zostało złożone powodowi telefonicznie, a więc nie było w formie pisemnej i nie zawierało wymaganego uzasadnienia. Było więc oświadczeniem, nie spełniającym wymogów art. 30 § 3, ani też wymogów art. 30 § 4. Wobec braku formy pisemnej oświadczenia pracodawcy brak jest także kolejnego z wymogów – obowiązku uzasadnienia oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia – art. 30 § 4. Niepodanie przyczyny stanowi naruszenie prawa i uprawnia pracownika do dochodzenia roszczeń z art. 56 § 1 k.p. Podanie przyczyny oznacza wskazanie konkretnego zdarzenia lub zdarzeń względnie okoliczności, które, zdaniem pracodawcy, uzasadniają rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia. Przyczyna ta ma być konkretna i rzeczywista. Opis przyczyny musi umożliwiać jej indywidualizację w miejscu i czasie. Konkretność przyczyny należy rozumieć w ten sposób, iż pracodawca ma wskazać w taki sposób przyczynę rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem by była na tyle zrozumiała dla pracownika, by umożliwić mu dokonanie racjonalnej oceny, czy ta przyczyna w rzeczywistości istnieje i czy w związku z tym zaskarżenie czynności prawnej pracodawcy może przynieść pracownikowi określone korzyści. Ma być to dokonane w sposób na tyle jasny, by nie budziła wątpliwości zwalnianego pracownika co do tego z jakim konkretnie jego zachowaniem należy ją łączyć ( por. wyrok SN z 14.05.1999 r., I PKN 47/99, OSNP 2000/14/548; wyrok SN z 19.01.2000 r. I PKN 481/99, OSNP 2001/11/373W; wyrok SN z 10.05.2000 r., I PKN 641/99, OSNP 2001/20/618 i inne ). Brak formy pisemnej, a tym samym i wskazania przyczyny uniemożliwia pracownikowi możliwość jej indywidualizacji, a Sądowi kontroli jej konkretności, rzeczywistości i zasadności.

Sąd I instancji wskazał, że okoliczności konkretyzujące przyczynę rozwiązania z powodem umowy o pracę zostały wskazane jemu dopiero przesłanym następnie piśmie. Powyższe późniejsze precyzowanie oświadczenia woli o rozwiązaniu stosunku pracy jest sprzeczne z art. 30 § 4 k.p. Wypowiedzenie bowiem jest jednostronną czynnością prawną, a jedynym konstrukcyjnym elementem tej czynności jest oświadczenie woli zawierające treść owej czynności, a zatem samo wypowiedzenie. Skutek wypowiedzenia jako czynności prawnej łączy się z samym oświadczeniem woli, które nie musi dla swej skuteczności wskazywać przyczyny wypowiedzenia. W takim bowiem przypadku wypowiedzenie jako oświadczenie woli jest skuteczne, lecz wadliwe. Nie zawiera bowiem uzasadnienia (por. wyrok SN z dnia 21 listopada 2000 r., I PKN 99/2000, OSNAPiUS 2002, nr 12, poz. 287). Powyższa konstatacja powoduje, iż powodowi przysługiwało skuteczne roszczenie o odszkodowanie zgodnie z art. 56 § 1 k.p, którego wysokość reguluje art. 58 k.p. Biorąc pod uwagę, iż powodowi przysługiwał jednomiesięczny okres wypowiedzenia, przysługiwało mu odszkodowanie w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia. Powód wskazał na kwotę 2.950,00 zł. Pozwana nie zakwestionowała powyższej kwoty, dlatego też Sąd I instancji uznał, ją za prawidłową i zasądził powodowi odszkodowanie w kwocie 2.950,00 zł.

Następnie Sąd Rejonowy wskazał, że kolejnym z roszczeń powoda było roszczenie o zapłatę zaniżonego wynagrodzenia i należnych diet z tytułu podróży służbowej. Powód wskazał, ostatecznie, iż domaga się kwoty 2.682,00 zł. Pozwana podniosła, iż całość należnych powodowi kwot wynagrodzenia i diet została wypłacona.

Zebrany w sprawie materiał dowodowy zdaniem Sądu I instancji wskazuje, iż wypłacone powodowi wynagrodzenie i diety za podróże służbowe zostały wypłacone w zaniżonej wysokości. Sąd ten uznał, że ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego brak jest możliwości ustalenia wysokości należnego powodowi za okres od 1 stycznia 2021 roku do 4 marca 2021 roku pełnego wynagrodzenia obejmującego wszystkie należne dodatki oraz wysokości należnych diet za podróż służbową. Zebrany w sprawie materiał dowodowy pozwolił jedynie Sądowi I instancji na ustalenie wysokości należnego wynagrodzenia zasadniczego za okres od 1 stycznia do 15 stycznia 2021 roku. Od dnia 16 stycznia 2021 roku powodowi przysługiwało wynagrodzenie za czas choroby. Braki w dokumentacji przedstawionej przez pozwaną oraz faktyczna odmowa złożenia dokumentów i informacji wskazanych przez biegłego, które umożliwiły by ustalenie rzeczywistego czasu pracy powoda, wysokości należnych dodatków do wynagrodzenia w konsekwencji uniemożliwiły ustalenia wysokości wynagrodzenia za czas choroby, a tym samym poprawności kwot wypłaconych powodowi przez pozwaną.

Sąd Rejonowy wskazał, że z opinii biegłego wynika, iż brak jest w aktach sprawy dokumentów potwierdzających naliczenie i wypłacenie powodowi dodatków za pracę w godzinach nocnych, pracę w godzinach nadliczbowych, dodatków z tytułu dokonywania przewozu na terenie państw z wyższą płacą minimalną oraz naliczenia i wypłacenia ryczałtu za noclegi w trakcie podróży służbowej. Powyższe braki dokumentów i obstrukcja pozwanej, uniemożliwiająca ich uzyskanie skutkuje przyjęciem przez ten Sąd, iż w istocie dodatki te nie były powodowi wypłacane. Na powyższe wskazuje także zdaniem Sądu porównanie kwot przelanych powodowi z wysokością wynagrodzenia zasadniczego oraz należnych ryczałtów. Brak ewidencji czasu pracy uniemożliwia ustalenie, czy ustalona przez pozwaną wysokość ryczałtu za godziny nadliczbowe w wysokości 300,00 zł nie jest zaniżona i rażąco odbiega od liczby przepracowanych godzin nadliczbowych.

Sąd I instancji wskazał następnie, że zgodnie z art. 151 ⁸ Kodeksu pracy za pracę w porze nocnej pracownikowi przysługuje - poza normalnym wynagrodzeniem za pracę - dodatek w wysokości 20% stawki godzinowej, która wynika z minimalnego wynagrodzenia za pracę. Dodatek wypłaca się za każdą godzinę pracy w porze nocnej. Biorąc pod uwagę, iż powodowi przysługiwał ryczałt w wysokości 50,00 zł, a minimalna stawka godzinowa wnosiła wówczas 18,30 zł to ustalona wysokość ryczałtu odpowiadała wysokości dodatku za 14 godzin pracy nocnej w miesiącu. Brak ewidencji czasu pracy powoda nie pozwala na ustalenie rzeczywistej liczby czasu pracy w godzinach nocnych w okresie objętym pozwem oraz w okresach poprzednich co ma znaczenie oceny czy ustalony ryczałt jest zaniżony oraz dla ustalenia wysokości wynagrodzenia za czas choroby. Odmowa złożenia dokumentów i udzielenia informacji przez pozwaną rodzi dla Sądu Rejonowego domniemanie faktyczne, iż te dokumenty i informacje mogły wykazać na rażące zaniżenia należnego powodowi wynagrodzenia. Pozwana nie przedstawiła także dokumentów potwierdzających naliczenie i wypłatę dodatku za przewozy realizowane m.in. na terenie Niemiec, których obowiązek naliczenia wynikał z Pakietu Mobilności - zbioru regulacji norm EU, których celem jest unormowanie transportu drogowego na terenie Unii Europejskiej poprzez zmianę już obowiązujących przepisów w trzech ważnych dla firm transportowych aspektach: czas jazdy i odpoczynku oraz tachografy; delegowanie kierowców; dostęp do rynku. Tak samo pozwana nie przedstawiła przyjętego sposobu naliczenia należnych powodowi diet oraz czy były naliczane i wypłacenie ryczałty za noclegi. Powyższe skutkuje uznaniem, iż wysokość należnych diet została zaniżona. Brak jest jednak możliwości ustalenia wysokości rzeczywiście należnego wynagrodzenia i diet.

W ocenie Sądu Rejonowego upoważnia to zastosowania regulacji zawartej w art. 322 k.p.c. czyli zasądzenia „odpowiedniej sumy”.

Sąd I instancji wskazał, że w orzecznictwie Sądu Najwyższego ( vide wyrok z dnia 11 marca 2021 roku w sprawie I PSKP 34/21 ) wskazuje się standardy obowiązujące w postępowaniu sądowym. W zgodzie z nimi pozostaje twierdzenie, że brak ewidencji czasu pracy nie powoduje automatycznego przerzucenia na pracodawcę ciężaru dowodowego w zakresie wykazania, że twierdzenia pracownika (w tym polegające na wskazaniu reguły o ogólnym charakterze) są nieprawdziwe. Wręcz odwrotnie to pracownik jest zobowiązany dokładnie określić żądanie i wskazać okoliczności faktyczne je uzasadniające. W sytuacji braku ewidencji czasu pracy (lub stwierdzenia jej prowadzenia niezgodnie z prawdziwym stanem rzeczy) sąd ocenia w pierwszej kolejności wiarygodność przedłożonych przez strony dowodów, tak w zakresie samej pracy w godzinach nadliczbowych, jak i co do ilości przepracowanego czasu. Dopiero, gdy proces badawczy nie pozwoli na uzyskanie odpowiedzi (korespondującej z treścią żądania albo podważającej słuszność roszczenia), zasadne jest korzystanie z reguł procesowych dotyczących rozkładu ciężaru dowodu, przy jednoczesnym zastosowaniu art. 322 k.p.c. Skorzystanie z „ułatwienia” przewidzianego w tym przepisie możliwe jest jednak pod dwoma warunkami. Po pierwsze, „odpowiednia suma”, która ma być zasądzona powinna wykrystalizować się przy uwzględnieniu charakteru prawnego i zależności wpisanych w dochodzone roszczenie. Po drugie, sąd rozpoznający sprawę zobowiązany jest „po rozważeniu wszystkich okoliczności sprawy” ukształtować wzorzec przeliczeniowy, służący do określenia „odpowiedniej sumy”.

Następnie Sąd ten wskazał, iż zgromadzony w sprawie materiał dowodowy wskazuje, iż doszło do zaniżenia wynagrodzenia i diet należnych powodowi. W skutek działania strony pozwanej brak jest możliwości ustalenia rzeczywiście należnych kwot. Biorąc pod uwagę, iż brak jest możliwości ustalenia rzeczywistego czasu pracy powoda, godzin pracy w porze nocnej, ustalenia poprawności wyliczenia wynagrodzenia za czas chorobę, brak naliczenia i wypłacania dodatku wynikającego z Pakietu Mobilności związanego z przewozami na terenie państw, gdzie obowiązuje wyższe wynagrodzenie zasadnicze, oraz brak jest możliwości ustalenia wysokości należnych powodowi diet i ryczałtów za nocleg w trakcie podróży służbowej należało uznać należało, iż zaniżenie należnych kwot było wyższe niż dochodzona przez powoda kwota 2.682,00 zł.

Sąd I instancji uznał, że zachowanie pozwanej jest logiczne jedynie w przypadku gdyby wskazywane przez biegłego dokumenty i informacje pozwoliłyby na ustalenie wysokości należnych kwot przekraczających dochodzoną kwotę. W przypadku gdyby należna powodowi kwota była niższa od dochodzonej, zachowanie pozwanej uniemożliwiającej jej ustalenie byłoby nielogiczne i ewidentnie sprzeczne z interesem pozwanej, reprezentowanej przez profesjonalnego pełnomocnika, a tym samym nieprawdopodobne.

Dlatego też Sąd Rejonowy uznał, iż dochodzona kwota 2.682,00 zł jest oczywiście nie niższa od rzeczywiście należnej. Mając powyższe na uwadze Sąd ten uznał kwotę 2.682,00 zł za „odpowiednią sumę” w rozumieniu art. 322 k.p.c. i zasądził ją na rzecz powoda.

O kosztach postępowania Sąd I instancji orzekł biorąc pod uwagę zasadę odpowiedzialności za wynik procesu przy roszczeniu o odszkodowanie oraz zasadę stosunkowego rozdzielenia kosztów przy roszczeniu o wynagrodzeniu biorąc pod uwagę, iż roszczenie powoda w części zostało cofnięte. Sąd ten obciążył pozwaną obowiązkiem uiszczenia na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim kwoty 2.865,07 zł tytułem zwrotu nieuiszczonej opłaty od pozwu oraz zwrotu wydatków poniesionych w toku postępowania w oparciu o art. 103 k.p.c.

Powyższy wyrok zaskarżył apelacją pełnomocnik pozwanej w części dotyczącej punktów 1,3 i 4.

Apelacja wyrokowi zarzuca:

1. naruszenie przepisów postępowania cywilnego, które miało wpływ na wynik sprawy, tj.:

a.  art. 322 k.p.c. poprzez jego niewłaściwą wykładnię skutkującą zasądzeniem od strony pozwanej na rzecz powoda kwoty 2.682,00 zł tytułem wynagrodzenia jako sumy odpowiedniej w rozumieniu ww. przepisu, w sytuacji gdzie ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż pozwana wypłaciła pracownikowi należne wynagrodzenie za sporny okres w całości;

b.  art. 233 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej w miejsce swobodnej oceny dowodów, która spowodowała następujące błędy w zakresie ustalonego stanu faktycznego:

- niewłaściwe uznanie, iż oświadczenie pozwanej o rozwiązaniu stosunku pracy z D. B. (1), złożone podczas rozmowy telefonicznej nie zawierało uzasadnienia, w sytuacji kiedy pracodawca wskazał przyczyny swojej decyzji podając na nieprzystąpienie przez powoda do pracy w dniu 4 marca 2021 r. przy jednoczesnym niepoinformowaniu pracodawcy o niemożności stawiennictwa w pracy;

--

-

błędne uznanie, iż okoliczności konkretyzujące przyczynę rozwiązania umowy o pracę z powodem zostały wskazane mu dopiero w przesłanym pisemnym oświadczeniu, w sytuacji, kiedy zostały one podane przez pracodawcę w rozmowie telefonicznej;

błędne przyjęcie, iż I. C. nie wykazała, że całość należnego wynagrodzenia została wypłacona pracownikowi, w sytuacji gdzie pracodawca załączył wraz z pierwszym pismem procesowym — odpowiedzią ma pozew dokumenty potwierdzające wypłatę D. B. (1) należnego wynagrodzenia w pełnej wysokości;

--

-

pominięcie przez Sąd zeznań świadka T. P. (1) w zakresie w którym wskazywał na niewywiązywanie się przez powoda z obowiązków pracowniczych, notoryczne niestawianie się w pracy w ustalonych terminach, niestawienie się w pracy w dniu 4 marca 2021r. oraz niepoinformowanie pracodawcy o powyższym, które to zeznania mają istotne znaczenie w ocenie zasadności rozwiązania stosunku pracy z D. B. (1) bez wypowiedzenia;

-

pominięcie przez Sąd dowodów z dokumentów w postaci potwierdzeń przelewów wysyłanych przez pozwaną powodowi, szczegółowych list płac, które pozwalają na ustalenie, że pozwana wywiązała się z obowiązku zapłaty wynagrodzenia pracownikowi.

2. Naruszenie przepisów prawa materialnego tj. :

a.  art. 52 k.p. poprzez jego błędną wykładnię, skutkującą przyjęciem, iż w stanie faktycznym niniejszej sprawy nie zachodziły podstawy do rozwiązania stosunku pracy z winy pracownika bez wypowiedzenia, w sytuacji gdzie pracownik D. B. (1) dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych w postaci niestawiennictwa w pracy w dniu 4 marca 2021 r.;

b.  art. 56 k.p. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie polegające na uznaniu, iż pracodawca rozwiązał z pracownikiem umowę o pracę z naruszeniem przepisów, przez co D. B. (1) przysługiwało roszczenie o odszkodowanie, w sytuacji gdzie rozwiązanie to nie uchybiało żadnemu z przepisów.

Apelująca wnosiła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. Nadto wnosiła o rozpoznanie apelacji na rozprawie oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów postępowania sądowego wraz z kosztami zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych za I i II instancję.

W odpowiedzi na apelację powód reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika wnosił o oddalenie apelacji pozwanej jako bezzasadnej, zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Od dnia 1 stycznia 2021 roku wynagrodzenie podstawowe brutto powoda wynosiło 2300zł., ryczałt za czas dyżurów 500zł., ryczałt za godziny nadliczbowe 300zł. , ryczałt za godziny nocne 50zł., czyli łącznie 3150zł. brutto

(dowód: aneks do umowy o prace z 31 grudnia 2020 roku – akta osobowe)

Powód w okresie od dnia 16 stycznia 2021 roku do dnia 3 marca 2021 roku przebywał na zwolnieniu lekarskim.

(oświadczenie powoda - pozew)

Powód w dniu 4 marca 2021 roku pojawił się w pracy o godzinie 10 celem złożenia pisma o rozwiązaniu umowy o pracę. Po złożeniu pisma opuścił zakład pracy. Tego dnia nie wykonywał żadnych obowiązków pracowniczych.

(dowód: zeznania powoda – protokół rozprawy z dnia 7 grudnia 2021 roku)

Pozwana zadzwoniła do powoda, po jego wizycie w pracy w dniu 4 marca 2021 roku, po tym jak złożył pismo o wypowiedzeniu umowy o pracę. Pozwana podczas tej rozmowy powiedziała, jak powód wyobraża sobie rozwiązanie umowy o pracę z dniem 11 marca 2021 roku, skoro z dniem 4 marca 2021 roku nie podjął pracy. Pozwana zaproponowała powodowi polubowne rozstanie przez rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem. Stwierdziła, że jeżeli się na to nie zgodzi, to może dostać dyscyplinarkę, gdyż nie podjął pracy w dniu 4 marca 2021 roku ani nie napisał wniosku urlopowego. Pozwany upominał się cały czas o wypłatę kwoty 2600 zł. z wyjeżdżonych kilometrów.

(dowód: odtworzenie rozmowy telefonicznej – płyta k. 65, protokół rozprawy z dnia 7 grudnia 2021 roku, zeznania powoda – protokół rozprawy z dnia 7 grudnia 2021 roku)

Powód odebrał osobiście pismo pozwanej z dnia 4 marca 2021 roku o rozwiązaniu z nim umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia w dniu 9 marca 2021 roku.

(dowód: potwierdzenie odbioru- akta osobowe)

W dniu 10 marca 2021 roku pozwana wystawiła powodowi świadectwo pracy, w którym zaświadczyła, że stosunek pracy ustał z dniem 9 marca 2021 roku bez wypowiedzenia z powodu ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych .

(dowód: świadectwo pracy – akta osobowe)

Powodowi z tytułu rozliczenia podróży służbowych odbytych w miesiącu styczniu 2021 roku ( od 5 do 8 stycznia oraz od 11 do 15 stycznia ) należą się diety wyliczone wg stawki rozporządzenia MPi PS z 29 stycznia 2013 roku w wysokości 1392,11zł.

(dowód: opinia biegłego – k. 133-140 akt)

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zważył, co następuje:

Apelacja pozwanej w zakresie roszczenia o odszkodowanie zasługuje na uwzględnienie w całości.

Sąd Rejonowy- na skutek naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. - dokonał częściowo błędnych ustaleń faktycznych w zakresie daty rozwiązania stosunku pracy, które miały wpływ na treść rozstrzygnięcia.

Obligowało to Sąd Okręgowy do poczynienia własnych ustaleń faktycznych w tym zakresie. Ustalenia Sądu Rejonowego, po ich zmodyfikowaniu przez Sąd Okręgowy, są wystarczające do rozpoznania apelacji.

Z odtworzonej przez Sąd Rejonowy płyty CD z zapisem rozmowy telefonicznej stron złożonej przez powoda, wynika, że w rozmowie telefonicznej w dniu 4 marca 2021 roku pozwana nie rozwiązała z powodem umowy o pracę, tak jak to błędnie ustalił Sąd Rejonowy. Pozwana powiedziała jedynie, że może to zrobić, jeżeli powód nie zgodzi się na rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem, skoro pozwany nie podjął w dniu 4 marca 2021 roku pracy ani nie złożył wniosku urlopowego.

W dacie 4 marca 2021 roku pozwana nie złożyła zatem ustnego oświadczenia o rozwiązaniu z powodem umowy o pracę, jak to przyjął Sąd Rejonowy, a li tylko poinformowała powoda, że ma taką możliwość wobec nie podjęcia przez niego bez usprawiedliwienia pracy i zaproponowała rozwiązanie stosunku pracy na mocy porozumienia. Wskazanie w rozmowie telefonicznej na możliwość rozwiązania umowy o pracę, nie jest wystarczające do uznania, że do takiego rozwiązania doszło. Powyższe potwierdza sam powód w złożonym pozwie, gdzie odwołuje się od dokonanego pisemnego, a nie ustnego, wypowiedzenia umowy o pracę z dnia 4 marca 2021 roku.

Powód naruszenia przepisów upatruje się, nie w ustnym rozwiązaniu umowy, ale w nieprawdziwości wskazanej w piśmie przyczyny rozwiązania umowy o pracę – w postaci nieprzystąpienia do wykonywania pracy w dniu 4 marca 2021 roku, podnosząc że był obecny w siedzibie pracodawcy w dniu 4 marca 2021 roku

Pozwana rozwiązała zatem z powodem umowę o pracę, nie w drodze ustnego oświadczenia, ale dopiero w piśmie z dnia 4 marca 2021 roku, doręczonym powodowi w dniu 9 marca 2021 roku (potwierdzenie odbioru w aktach osobowych). Potwierdzeniem tej okoliczności jest wystawione przez pozwaną w dniu 10 marca 2021 roku świadectwo pracy, w którym wskazuje że stosunek pracy ustał z dniem 9 marca 2021 roku, a zatem z dniem odebrania przez powoda pisma o rozwiązaniu stosunku pracy, a nie z dniem 4 marca 2021 roku.

W tym piśmie pozwana dopiero wyraziła wolę rozwiązania z powodem umowy o pracę w sposób definitywny. Wskazała też w nim przyczynę rozwiązania umowy o pracę, a mianowicie nie przystąpienie przez powoda o ustalonej godzinie w dniu 4 marca 2021 roku do wykonywania obowiązków służbowych i nie poinformowanie pracodawcy o niemożności świadczenia pracy, co stanowiło ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych, gdyż narażało pracodawcę na znaczne szkody finansowe, rażąco naruszało obowiązek przestrzegania porządku i dyscypliny pracy, rażąco naruszało art. 100§2 pkt 1,2 i 6 k.p., rażąco wykraczało przeciwko obowiązkowi pracownika dbania o interesy zakładu pracy ( k. 14 akt).

Rozwiązanie umowy o pracę dokonane przez pozwaną było zatem zgodne z przepisami prawa tj. art. 30§ 3 i 4 k.p. oraz art. 52§1 pkt 1 k.p. Oświadczenie woli o rozwiązaniu stosunku pracy bez wypowiedzenia zostało złożone w formie pisemnej, tak jak tego wymaga art. 30 § 3 KP i doręczone powodowi w dniu 9 marca 2021 roku, co powód potwierdził własnoręcznym podpisem. Z tym zatem dniem powód mógł zatem i zapoznał się z jego treścią, co oznacza skuteczność złożonego mu oświadczenia zgodnie z art. 61 k.c. w zw. z art. 300 k.p. Oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie jest zatem złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła realnie zapoznać się z jego treścią. Ponieważ dla oświadczenia woli o rozwiązaniu umowy o pracę przewidziana została forma pisemna, oświadczenie woli uważa się za założone adresatowi z chwilą prawidłowego doręczenia mu pisma zawierającego to oświadczenie. Dla spełnienia warunku złożenia pracownikowi oświadczenia woli o rozwiązaniu umowy nie jest konieczne, aby adresat rzeczywiście zapoznał się z treścią pisma (por. wyrok Sądu Najwyższego z 20 listopada 2014 r., I PK 88/14, postanowienie Sądu Najwyższego z 23 maja 2012 r., I PK 30/12).

W pisemnym oświadczeniu została wskazana konkretna przyczyna rozwiązania umowy o pracę. Przyczyna ta okazała się, wbrew supozycji powoda, prawdziwa. Z przeprowadzonego postępowania dowodowego wynika bowiem, że powód w dniu 4 marca 2021 roku pojawił się wprawdzie w siedzibie pracodawcy po zakończeniu zwolnienia lekarskiego, ale nie po to by świadczyć pracę, a jedynie po to, by zostawić tam pismo wypowiadające umowę o pracę. Powód co jest w sprawie bezsporne w dniu 4 marca 2021 roku nie wykonywał żadnych obowiązków pracowniczych, pomimo to, że pozwana nie zwolniła go z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia. Powyższe dobitnie przypomniała mu pozwana w rozmowie telefonicznej, która odbyła się - jak wynika z treści rozmowy - już po złożeniu przez powoda pisma o wypowiedzeniu umowy w dniu 4 marca 2021 roku, gdyż pozwana odwołuje się w rozmowie do w/w pisma powoda. Pozwana przypomniała powodowi, że 4 marca 2021 roku nie podjął pracy, pomimo że z jego wypowiedzenia wynika, że umowa o pracę ma się rozwiązać z dniem 11 marca 2021 roku. A zatem w okresie wypowiedzenia powinien świadczyć pracę, gdyż nie złożył wniosku o urlop, a zwolnienie lekarskie na którym przebywał zakończyło się 3 marca 2021 roku. Z treści tej rozmowy wynika także, że decyzję w przedmiocie rozwiązania z powodem umowy o pracę pozwana podjęła dopiero po odbyciu tej rozmowy, a nie przed nią. W przeciwnym wypadku nie mówiłaby o możliwości rozwiązaniu umowy o pracę z powodem, ale poinformowałaby go, że taką decyzję już podjęła, co nie miało miejsca. Pomimo tej rozmowy powód nie zreflektował się i dalej utrzymywał, że nie musi świadczyć pracy dopóki pozwana, nie wypłaci mu żądanego wynagrodzenia. Takie zachowanie powoda byłoby uprawnione, gdyby rozwiązał umowę o pracę z pozwaną bez wypowiedzenia w trybie art. 55 k.p., co w przedmiotowej sprawie nie miało miejsca. Z treści złożonego przez powoda oświadczenia wynika bowiem, że jego wolą było rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem, o czym świadczy tytuł pisma „wypowiedzenie umowy o pracę”, wskazanie przyczyny wypowiedzenia (niewypłacenie wynagrodzenia za pracę w terminie ustalonym przez właściciela firmy (...)) i zakreślenie terminu rozwiązania umowy na 11 marca 2021 roku. Okolicznością bezsporną było zatem to, że powód w dniu 4 marca 2021 złożył wypowiedzenie umowy o pracę ze skutkiem na dzień 11 marca 2021r. i nie podjął w dniu 4 marca 2021 roku pracy. Takie zachowanie powoda należy ocenić jako bezprawne, stwarzające co najmniej zagrożenie dla interesów pracodawcy i zawinione. Powoda – wobec braku odmiennych regulacji w umowie o pracę i braku regulaminu pracy - obowiązywał podstawowy ośmiogodzinny system czas pracy. Tymczasem w dniu 4 marca 2021 roku powód, pomimo pojawienia się w siedzibie pracodawcy, nie podjął obowiązków pracowniczych, co było sprzeczne z obowiązującymi go regułami wynikającymi z przepisów prawa pracy dotyczących przestrzegania czasu pracy ustalonego w zakładzie pracy. Pozwana wskazała, że z uwagi na brak informacji od powoda w dniu 3 stycznia 2021 roku, czy będzie w pracy w dniu 4 marca2021 roku i faktycznego nie podjęcia pracy w dniu 4 marca 2021 roku, planowany dla powoda na ten dzień transport został przesunięty na innego pracownika, kosztem niewykonania innego zlecenia transportowego. Nie przystąpienie przez powoda do wykonywania obowiązków pracowniczych w dniu 4 marca 2021 roku stanowiło zatem co najmniej zagrożenie dla interesów pracodawcy. Należy podnieść, że takie zachowanie powoda było lekkomyślne i przejawiało się w wyjątkowo lekceważącym stosunku do swoich obowiązków. Skoro powód wypowiedział umowę o pracę ze skutkiem na dzień 11 marca 2021 roku, to winien sobie zdawać sprawę z tego, że obligowało go to do świadczenia pracy do dnia rozwiązania stosunku pracy czyli w okresie od 4 do 10 marca 2021 roku. Nie wystąpił bowiem do pozwanej z wnioskiem urlopowym, ani pozwana nie zwolniła go z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia. Wręcz przeciwnie dzwoniła do powoda, żeby mu powiedzieć, że nie podjęcie przez niego pracy w dniu 4 marca 2021 roku, po złożeniu wypowiedzenia było bezprawne, gdyż nie zawnioskował o urlop. Powód całkowicie zlekceważył pozwaną, chcąc w ten sposób wymusić na niej wypłacenie kwoty 2600zł. Zachowanie powoda stanowiło swoisty szantaż. Był pewien swoich racji i nie przyjmował argumentacji pozwanej.

Takie zachowanie powoda mieści się w pojęciu ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych użytego w art. 52 § 1 pkt 1 k.p., które obejmuje łącznie trzy elementy:

- bezprawność zachowania pracownika (naruszenie podstawowego obowiązku pracowniczego), rozumiana jako zachowanie sprzeczne z obowiązującymi tego pracownika regułami wynikającymi z przepisów prawa pracy, które może polegać zarówno na działaniu, jak i na zaniechaniu.

- naruszenie albo zagrożenie interesów pracodawcy;

- zawinienie obejmujące zarówno winę umyślną, jak i rażące niedbalstwo, czyli rażące niedołożenie staranności wymaganej od pracownika; Wina w tej postaci może obejmować zachowania lekkomyślne, gdy pracownik przewiduje, że swoim zachowaniem uchybi obowiązkowi, ale bezpodstawnie przypuszcza, że do tego nie dojdzie, oraz przypadki niedbalstwa polegającego na tym, że pracownik nie przewidział, że swoim zachowaniem naruszy obowiązek, ale mógł i powinien był to przewidzieć. Rażący charakter przejawia się w wyjątkowo lekceważącym stosunku pracownika do jego obowiązków.

Z obowiązku świadczenia pracy nie zwalniała powoda okoliczność, że po złożeniu rzez niego pisma wypowiadającego umowę o pracę w dniu 4 marca 2021 roku, pozwana nie dała mu do wykonania zlecenia transportowego. Z obowiązku świadczenia pracy byłby zwolniony tylko wówczas, gdyby taką decyzję podjęła pozwana. Powod nie czekał jednak na decyzję szefowej, tylko po złożeniu pisma, samowolnie opuścił siedzibę pracodawcy. Nie był zainteresowany świadczeniem pracy tego dnia.

Z powyższych względów należało uznać, że wskazana w piśmie przez pozwaną przyczyna rozwiązania umowy o pracę była konkretna i prawdziwa i jako taka uzasadniała rozwiązanie umowy o pracę w trybie natychmiastowym w myśl art. 52§1 pkt 1 k.p. w zw. z art. 1002 pkt 1 k.p., co wyklucza żądanie odszkodowawcze powoda 56 k.p..

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Okręgowy na podstawie art. 386§1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok w punkcie 1a. w ten sposób że oddalił powództwo o odszkodowanie jako bezpodstawne.

Na częściowe uwzględnienie zasługuje także apelacja w zakresie zasądzonego na rzecz powoda wynagrodzenia, gdyż słusznym okazał się zarzut naruszenia art. 322 k.p.c.

Stosownie do treści tego przepisu jeżeli w sprawie o naprawienie szkody, o dochody, o zwrot bezpodstawnego wzbogacenia lub o świadczenie z umowy o dożywocie sąd uzna, że ścisłe udowodnienie wysokości żądania jest niemożliwe, nader utrudnione lub oczywiście niecelowe, może w wyroku zasądzić odpowiednią sumę według swej oceny opartej na rozważeniu wszystkich okoliczności sprawy.

Przepis art. 322 k.p.c. stał się podstawą zasądzenia przez Sąd Rejonowy na rzecz powoda dochodzonej pozwem kwoty 2.682,00 zł., jako „odpowiedniej sumy”. Zdaniem Sądu Rejonowego wskutek działania strony pozwanej, brak jest możliwości ustalenia należnych powodowi tytułem wynagrodzenia kwot. Sąd Rejonowy uznał, iż nie przedłożenie przez pozwaną ewidencji czasu pracy świadczy o tym, że zaniżenie należnych powodowi kwot było wyższe niż dochodzona pozwem kwota 2.682,00 zł., co skłoniło Sąd do uznania tej kwot za odpowiednią w rozumieniu ar 322 k.p.c.

Brak ewidencji czasu pracy, wbrew stanowisku Sądu Rejonowego, nie niweluje ogólnej reguły dowodowej w sprawie z powództwa pracownika o wynagrodzenie za pracę, zgodnie z którą to powód powinien udowodnić swoje twierdzenia uzasadniające żądanie ( art. 3 KPC i art. 232 KPC oraz art. 6 KC). Niewywiązanie się przez pracodawcę z obowiązku prowadzenia ewidencji czasu pracy implikuje dla niego niekorzystne skutki tylko wtedy, gdy pracownik udowodni swe twierdzenia przy pomocy innych środków dowodowych niż dokumentacja dotycząca czasu pracy (osobowe środki dowodowe, domniemania faktyczne). Zaniechanie prowadzenia ewidencji czasu pracy przez pracodawcę nie tworzy zatem domniemania zasadności dochodzonego przez pracownika wynagrodzenia. Pracownik może i powinien wobec tego oferować inne środki dowodowe, które podlegają ocenie w ramach całokształtu materiału dowodowego. W takiej sytuacji pracownik może też powoływać wszelkie dowody na wykazanie zasadności swego roszczenia, w tym posiadające mniejszą moc dowodową niż dokumenty dotyczące czasu pracy, a więc na przykład dowody osobowe. (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 14 maja 2012 r., II PK 231/11, LEX nr 1313664 oraz z dnia 21 marca 2019 r., II PK 332/17, OSNP 2019 nr 12, poz. 143).

Zastosowanie przepisu art. 322 KPC możliwe jest zatem dopiero wówczas, gdy zostanie niewątpliwie wykazane, że szkoda została wyrządzona. Norma wyrażona w art. 322 KPC nie zwalnia strony dochodzącej roszczenia z konieczności wykazania, że roszczenie to jest usprawiedliwione co do zasady. Co więcej nie można przyjąć, że jedynym kryterium stosowania art. 322 KPC jest fakt, że szkoda jest niewątpliwa. Zarówno z wykładni językowej tego przepisu, jak i jego wykładni systemowej wynika, że strona zgodnie z obciążającym ją ciężarem dowodu powinna przedstawiać dowody także na wykazanie wysokości szkody lub wyjaśnić przyczyny braku takiej możliwości. Ma obowiązek wyczerpania wszystkich dopuszczalnych środków dowodowych i wykazania, że ścisłe udowodnienie żądania jest niemożliwe lub nader utrudnione ( tak por. postanowienie
Sądu Najwyższego - Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 13 września 2022 r.
II PSK 331/21)

Sąd Rejonowy zapomina, że na rozprawie w dniu 7 grudnia 2021 roku pełnomocnik powoda ograniczył żądnie pozwu z tytułu wynagrodzenia do kwoty 2682 zł., która to kwota odpowiada dochodzonej pozwem kwocie z tytułu delegacji służbowych, obliczonej według stawki 0,65zł za 1 przejechany kilometr. Tym samym brak było podstaw do zasądzania od pozwanej poza należnymi powodowi dietami innych kwot tytułem wynagrodzenia. Zwłaszcza wobec nie wykazania przez stronę powodową, aby takie kwoty mu się należały. W pozwie powód przyznał wszak, że powódka wypłaciła mu całe należne wynagrodzenie za styczeń 2021 roku, z tym że nastąpiło to dopiero w dniu 4 marca 2021 roku. Żądał natomiast wypłacenia wynagrodzenia za luty 2021 roku. Podniósł, że z tego tytułu pozwana wypłaciła mu 12 marca 2021 roku jedynie 1204,42zł., a należy mu się jeszcze kwota 1069,91 zł. Zważywszy, że powód przebywał na zwolnieniu lekarskim od 16 stycznia 2021 roku do 3 marca 2021 roku, to jego pracodawca był obowiązany wypłacać mu wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy w wymiarze 33 dni, czyli do 17 lutego 2021 roku, po tym okresie przysługiwał mu bowiem zasiłek chorobowy z ZUS (art. 92 k.p.). Z tych względów zatem pozwana wypłaciła powodowi jedynie część wynagrodzenia za miesiąc luty 2021 roku. Za pozostały bowiem okres niezdolności do pracy powodowi przysługiwał zasiłek chorobowy z ZUS. Z tych przyczyn dochodzona pozwem kwota z tytułu wynagrodzenia dotyczy wyłącznie diet z tytułu podróży służbowych.

Pozwana zaprzeczyła, aby w jej firmie należności z tytułu podróży zagranicznych były rozliczane według stawki za przejechane kilometry. Takiej okoliczności nie udowodnił również powód, co czyni jego twierdzenia gołosłownymi. W szczególności nie potwierdza tej okoliczności wysokość wypłaconej powodowi i nie kwestionowanej przez niego delegacji za miesiąc grudzień 2020 roku w kwocie 3890, 23zł. Powód w grudniu 2020 roku przejechał 11 146 km, a zatem gdyby był rozliczany stawką 0,65z. za każdy przejechany kilometr, to powinien otrzymać kwotę 7 244,90zł. Przeczy to zatem jego słowom o rozliczaniu delegacji wg stawki za przejechane kilometry.

W takiej sytuacji – jak słusznie podnosi biegły- należności z tytułu podróży służbowych winny być rozliczone zgodnie z art. 77 ⁵§2 k.p. w zw. z Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poprzez ich zastosowanie do ustalenia wysokości należności powoda z tytułu ryczałtów za noclegi.

Cytowane wyżej rozporządzenie ma co do zasady zastosowanie do pracowników zatrudnionych w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej. Do pracowników zatrudnionych u pracodawcy innego niż państwowa lub samorządowa jednostka budżetowa rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 r. ma zastosowanie wówczas, jeżeli należności z tytułu podróży służbowej nie zostały określone w umowie o pracę. Powyższe wynika z analizy treści art. 77 ⁵§ 3, 4 i 5 k.p. I tak, zgodnie z art. 77 ⁵§ 3 k.p. warunki wypłacania należności z tytułu podróży służbowej pracownikowi zatrudnionemu u innego pracodawcy niż wymieniony w § 2 (tj. poza państwową lub samorządową jednostką sfery budżetowej) określa się w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie wynagradzania albo w umowie o pracę, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu wynagradzania. Postanowienia układu zbiorowego pracy, regulaminu wynagradzania lub umowy o pracę nie mogą ustalać diety za dobę podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju w wysokości niższej niż dieta z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju określona jedynie dla pracownika, o którym mowa w § 2 art. 77 ⁵ k.p., czyli dla pracowników zatrudnionych w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej (art. 77 ⁵ § 4 k.p).. W przypadku gdy układ zbiorowy pracy, regulamin wynagradzania lub umowa o pracę nie zawiera postanowień, o których mowa w § 3, pracownikowi przysługują należności na pokrycie kosztów podróży służbowej odpowiednio według przepisów, o których mowa w § 2. ( art77 ⁵ § 5 k.p.).

W przedmiotowej sprawie powód nie był zatrudniony w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, a u osoby prywatnej. Jednocześnie w umowie o pracę strony nie ustaliły diet z tytułu podróży służbowej. Z ustaleń Sądu Rejonowego nie wynika, aby pozwany był objęty układem zbiorowym pracy. Skoro strony nie uregulowały wysokości diet w umowie o pracę to należy ustalić ich wysokość na podstawie rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 r.

Biegły powołany w sprawie ustalił, że z rozliczenia podróży służbowej za miesiąc styczeń 2021 roku wg stawek wynikających z rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 r. wynika, że powodowi należy się tytułem rozliczenia podróży służbowych kwota 1392,11zł. Tym samym brak było podstaw do zasądzenia na rzecz powoda z tego tytułu kwoty 2682zł.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Okręgowy na podstawie art. 386§1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok w punkcie 1b. w ten sposób że obniżył zasądzoną kwotę 2682 zł. do kwoty 1392,11zł. Dalej idącą apelację Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił jako bezpodstawną.

Pozwana przyznała, że nie wypłaciła powodowi należnych mu delegacji za miesiąc styczeń 2021 roku, z uwagi na nie zwrócenie przez powoda karty kierowcy. Okoliczność ta jak wynika z opinii biegłego, nie miała wpływu na rozliczenie należności z tytułu podróży służbowych, gdyż niezbędne do tego dane pozwana mogła i powinna pozyskać z dostępnego tachografu, czego nie uczyniła.

O kosztach procesu w zakresie żądania odszkodowania Sąd Okręgowy rozstrzygnął na podstawie art. 102 k.p.c., o czym orzekł na podstawie art. 386§1 k.p.c.

Natomiast koszty procesu w zakresie wynagrodzenia wobec porównywalnego stopnia, w którym strony sprawę wygrały i przegrały zostały przez Sąd Okręgowy wzajemnie zniesione na podstawie art. 100 k.p.c., o czym orzekł na podstawie art. 386§1 k.p.c.

Sąd Okręgowy na podstawie art. 103 k.p.c. obciążył w całości kosztami opinii biegłego w kwocie 2393,65 zł. stronę pozwaną, gdyż konieczność opinii wynikała z faktu nie przedłożenia przez pozwaną ewidencji czasu pracy, o czym orzekł na podstawie art. 386§1 k.p.c..

Nadto Sąd Okręgowy obciążył pozwaną połową opłaty sądowej należnej z tytułu dochodzonych delegacji czyli w kwocie 100zł, stosownie do stopnia przegrania sprawy na zasadzie art. 100 k.p.c., o czym orzekł na podstawie art. 386§1 k.p.c.

O kosztach procesu za drugą instancję w zakresie roszczenie o odszkodowanie Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. obciążając tymi kosztami w całości powoda jako stronę przegrywającą.

Natomiast koszty procesu za drugą instancję w zakresie roszczenia o należności z tytułu podróży służbowych Sąd Okręgowy zniósł wzajemnie między stronami wobec porównywalnego stopnia, w którym strony sprawę wygrały i przegrały na podstawie art. 100 k.p.c.