Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

Sygn. akt IV. Ka. 281/15

M. S. postawiono zarzut popełnienia przestępstwa polegającego na tym, że w dniu 18 grudnia 2014r. w m. R. na ulicy (...) nieumyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym w ten sposób, że będąc kierującym pojazdem m-ki V. (...) nr rej. (...) nie zachował należytej ostrożności podczas zbliżania się do przejścia dla pieszych i doprowadził do potrącenia pieszej K. Ł. przechodzącej na oznakowanym przejściu dla pieszych z prawej na lewa stronę ulicy dla kierunku jazdy pojazdów, w wyniku czego piesza K. Ł. doznała obrażeń ciała w postaci stłuczenia barku prawego, stłuczenia okolicy pośladka prawego, stłuczenia kolana lewego, stłuczenia kostki bocznej prawej, skręcenia kolana lewego z niestabilnością przyśrodkową i uszkodzenia łękotki przyśrodkowej, które to obrażenia spowodowały naruszenie czynności narządów ciała na okres powyżej dni siedmiu tj. czynu wyczerpującego dyspozycję art. 177 § 1 k.k.

Prokurator Prokuratury Rejonowej skierował do sądu wniosek o warunkowe umorzenie postępowania karnego wobec M. S..

Sąd Rejonowy w Radomsku wyrokiem z dnia 30 marca 2015 roku w sprawie sygn. akt VI K 91/15 na podstawie art. 66 § 1 i 2 k.k. i art. 67 § 1 k.k. warunkowo umorzył postępowanie karne w stosunku do oskarżonego M. S. na okres próby 1 roku.

Na podstawie art. 67 § 3 k.k. zobowiązał oskarżonego do częściowego naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonej K. Ł. kwoty 1.500 złotych.

Zasądził od oskarżonego na rzecz Skarb Państwa kwotę 190 złotych tytułem zwrotu wydatków oraz kwotę 80 złotych tytułem opłaty.

Apelację od tego wyroku wniósł Prokurator Rejonowy w Radomsku.

Apelacja oskarżyciela publicznego wniesiona została na niekorzyść oskarżonego i skarży wyrok w części dotyczącej braku oznaczenia terminu, w jakim oskarżony winien dokonać naprawienia szkody. Oskarżyciel zarzucił zaskarżonemu orzeczeniu obrazę przepisów prawa materialnego, a w szczególności art. 67 § 3 k.k. w zw. z art. 74 § 1 k.k., poprzez zobowiązanie oskarżonego w wyroku warunkowo umarzającym postępowanie karne do naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem bez wyznaczenia terminu wywiązania się z tego obowiązku.

W konkluzji prokurator wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w punkcie 2 poprzez określenie terminu 1 miesiąca od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do naprawienia szkody przez oskarżonego.

Na rozprawie apelacyjnej prokurator popierał skargę apelacyjną Prokuratora Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim i wnioski w niej zawarte.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja oskarżyciela publicznego okazała się być zasadna w takim stopniu, że w wyniku jej uwzględnienia powstały podstawy do zmiany zaskarżonego wyroku poprzez określenie, iż obowiązek naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem, orzeczony w punkcie 2 wyroku, podlega wykonaniu przez oskarżonego M. S. w terminie jednego miesiąca od dnia uprawomocnienia się orzeczenia.

Rację ma skarżący, iż w przypadku zaistnienia szkody, sąd musi zobowiązać sprawcę do jej naprawienia w całości lub części ( art. 67 § 3 k.k.), jeśli warunkowo umarza wobec sprawcy postępowanie karne. W takim wypadku Sąd z wyroku określa sposób i termin jej naprawienia oraz podmiot, na rzecz którego szkoda winna być uprawniona.

Wbrew tym obowiązkom sąd rejonowy w zaskarżonym wyroku orzekł o obowiązku naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem, wskazując jedynie wysokość tego obowiązku i podmiot uprawniony do odebrania świadczenia – pokrzywdzoną K. Ł.. Nie wskazał natomiast obligatoryjnego w takim przypadku terminu, w jakim winno nastąpić zapłata na jej rzecz kwoty 1.500 złotych, o jaką wnosił oskarżyciel publiczny i która jest częścią szkody, jaką w związku z przedmiotowa sprawą poniosła pokrzywdzona.

Zobowiązanie sprawcy do naprawienia szkody, w przypadku zastosowania art. 66 k.k., należy do obowiązków probacyjnych, których realna dolegliwość i spełnienie probacyjnego celu znajduje swoje odzwierciedlenie właśnie we wskazanym terminie i sposobie jego wykonania. Brak orzeczenia terminu do wykonania obowiązku naprawienia szkody, przy jednoczesnym warunkowym umorzeniem postępowania karnego, a co za tym idzie ograniczoną w czasie możliwością wyciągania ujemnych konsekwencji w przypadku braku wykonania nałożonego na sprawcę obowiązku, czyni nałożony obowiązek jedynie fikcją. Nie uwzględnia przez to należycie interesów pokrzywdzonego chronionych prawnie.

O konieczności rozróżnienia naprawienia szkody od świadczenia pieniężnego (orzekanego niejednokrotnie przy warunkowym umorzeniu postępowania karnego), w zakresie obowiązku wskazywania terminu ich zapłaty wypowiadały się miedzy innymi:

- Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 30 września 2008 r. sygn. II AKa 282/08, zgodnie z którym: „ Świadczenie pieniężne, o którym mowa w art. 67 § 3 k.k., jest środkiem probacyjnym (zgodnie z tytułem rozdziału VIII Kodeksu karnego) w postaci orzekanego przy warunkowym umorzeniu postępowania środka karnego, natomiast nie może być ujmowane jako obowiązek probacyjny, a tylko w odniesieniu do takich obowiązków przepisy Kodeksu karnego stawiają wymóg określenia czasu i sposobu ich wykonania. Potwierdza to również treść przepisu art. 68 § 2 k.k., który przewiduje możliwość podjęcia warunkowo umorzonego postępowania w przypadku uchylania się od wykonania nałożonego obowiązku lub orzeczonego środka karnego” (Prok. i Pr.- wkł. 2009/7-8/34, KZS 2009/7-8/64);

- Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 4 grudnia 2003, sygn. akt WA 55/03, zgodnie z którym: „ W wypadku orzeczenia na podstawie art. 67 § 3 k.k. świadczenia pieniężnego wymienionego w art. 39 pkt 7 k.k., sąd nie wyznacza w żadnej formie terminu jego spełnienia, albowiem wykonanie wyroku w tej części następuje po jego uprawomocnieniu się, w sposób określony w art. 196 § 1 k.k.w. Tak więc, partykuła "ponadto" w art. 67 § 3 k.k. rozgranicza środki probacyjne od środków karnych. Rozgraniczenie to ma szalenie istotne znaczenie, bowiem w sytuacji nałożenia obowiązków probacyjnych sąd zobowiązany jest do określenia czasu i sposobu ich wykonania - art. 74 § 1 k.k., natomiast przy orzeczeniu środków karnych tak postąpić nie może, bowiem żaden przepis materialnoprawny nie daje mu ku temu podstaw ” (opubl. LEX nr 477637, Prok.i Pr.-wkł. 2009/6/43, KZS 2009/6/79).

Termin do naprawienia szkody nie może pokrywać się z terminem uprawomocnienia się wyroku warunkowo umarzającego postępowanie. Potwierdzeniem tego stanowiska jest uchwała Sądu Najwyższego w z dnia 24 maja 2005 roku w sprawie IKZP 17/05 (opubl. OSNKW 2005, nr 7-8, poz. 59).

W tym miejscu należy podnieść, iż apelacja nie kwestionuje wysokości częściowego obowiązku naprawienia szkody, orzeczonego przez sąd I instancji.

Stwierdzenie powyższego uchybienia związanego z brakiem terminu do naprawienia szkody, uzasadnia korektę zaskarżonego orzeczenia, bez konieczności uchylania wyroku i przekazywania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji. Termin jednego miesiąca od dnia uprawomocnienia się orzeczenia na zapłatę kwoty 1.500 złotych, jest zdaniem Sądu Okręgowego właściwy, realny i uzasadniony. Oskarżony pracuje, a kwota 1.500 złotych odpowiada ¾ części jego miesięcznego wynagrodzenia netto.

Z tych względów Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że określił, iż obowiązek częściowego naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem, orzeczony w punkcie 2 wyroku, podlega wykonaniu w terminie jednego miesiąca od dnia uprawomocnienia się orzeczenia.

W pozostałym zakresie wyrok, jako odpowiadający prawu, utrzymano w mocy.

O wydatkach poniesionych przez Skarb Państwa w postępowaniu

odwoławczym orzeczono w oparciu o przepisy powołane w części

dyspozytywnej orzeczenia. W tym zakresie zastosowano zasadę słuszności,

albowiem wydatki te powstały jedynie na skutek uchybienia przepisom prawa

przez Sądu I instancji.