Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

Formularz UK 2

Sygnatura akt

V Ka 242/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim z dnia 8 grudnia 2023 roku w sprawie II K 553/22

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

- wskazanie numerów rachunków bankowych z rejestru podatników - VAT, przypisanych do firmy pokrzywdzonego K. T. (1) jako przedsiębiorcy,

wydruk

234

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

przedstawiony przez apelanta (w formie załącznika do apelacji) wydruk dokumentuje numery rachunków z rejestru podatników - VAT, przypisanych do firmy pokrzywdzonego K. T. (1) – jako przedsiębiorcy, bez możliwości jednak zweryfikowania na jego podstawie: jakiej dokładnie formy dotyczą oraz czy wszystkie w/w rachunki (łącznie trzy) są/były czynne w chwili czynu, bądź w chwili zapłaty dokonywanej przez oskarżonego; znajomość numerów takich rachunków nie powodowała oczekiwanych przez apelanta zmian co do zasądzonej w punkcie 2 kwoty - z przyczyn wskazanych poniżej;

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Zarzut obrazy przepisów postępowania mający wpływ na treść rozstrzygnięcia, a mianowicie:

1. art. 7 kpk w z w. z art. 4 kpk polegający na zaniechaniu dokonania kompleksowej oceny zebranego w postępowaniu materiału dowodowego, a nadto na niezastosowaniu wyrażonej zasady obiektywizmu zobowiązującej Sąd do uwzględniana okoliczności świadczących również na korzyść oskarżonego, poprzez:

- błędne przyjęcie, że to oskarżony doprowadził pokrzywdzonych do niekorzystanego rozporządzenia mieniem, albowiem dłużnikiem pokrzywdzonego jest spółka (...) Ltd sp. k a nie oskarżony osobiście (w jego przypadku można byłoby mówić jedynie, co najwyżej o nienależytym prowadzeniu spraw spółki, czemu oskarżony również zaprzecza),

- nieuwzględnienie przez Sąd I Instancji, iż w niniejszej sprawie dłużnikiem była spółka komandytowa - spółka (...) Ltd sp. k w S., w której oskarżony sprawował funkcję komandytariusza co oznacza, że odpowiada on za zobowiązania spółki jedynie do sumy komandytowej (4 000,00 zł), komplementariuszem zaś, czyli wspólnikiem odpowiadającym za zobowiązania spółki w pełni jest zaś spółka (...) Ltd z siedzibą w L. i jedynie z racji tego, że oskarżony sprawuje w tej spółce funkcję dyrektora, to reprezentował również i spółkę komandytową (...), jednak nie może to po jego stronie rodzić odpowiedzialności karnej za zobowiązania spółki,

- nieuwzględnienie przez Sąd, że pokrzywdzony w ogólnie nie zainicjował sprawy cywilnej o zapłatę, która początkowo winna być skierowana przeciwko spółce komandytowej (...) Ltd sp. k., a następnie na podstawie art. 22 § 2 ksh - przeciwko wspólnikom tej spółki, czyli przede wszystkim przeciwko komplementariuszowi (...) Ltd., co miało wpływ na brak spłaty zobowiązań,

- nieuwzględnienie bierności pokrzywdzonego w niniejszym postępowaniu, polegającej na: niewykazaniu daty doręczenia spółce (...) spornych faktur wraz z kompletną dokumentacją przewozową (wymagalność roszczeń pokrzywdzonego następowała od daty doręczenia faktur wraz z pełną dokumentacją przewozową, a nie od wystawienia faktury), co miało wpływ na błędne ustalenie terminów wymagalności faktur,

- uznanie, że skoro spółka zleciła wykonanie usługi w kwietniu - to wprowadziła pokrzywdzonego w błąd, co do możliwości spornej zapłaty, albowiem pojawił się problem ze spedytorami, podczas gdy z zeznań świadków wynika, że spedytorzy odeszli na przełomie kwietnia i maja, a termin wymagalności faktury mijał w maju, więc zlecając usługę forma nie mogła przewidzieć trudności w uregulowaniu faktury,

- nieuwzględnienie bierności pokrzywdzonego również i we wszczętym postępowaniu restrukturyzacyjnym (mimo wniosku obrony nie zażądano od pokrzywdzonego wyjaśnienia czy odesłał kartę do głosowania), które przerodziło się w postępowanie sanacyjne ze względu na zbyt małą ilość odesłanych kart do głosowania przez wierzycieli (w tym pokrzywdzonego i jego spółkę),

- błędne ustalenie, że oskarżony miał zamiar niewywiązania się z zobowiązań względem pokrzywdzonego już w dacie udzielania mu zlecenia (kwiecień 202Ir.) podczas gdy istniejące w tej dacie zadłużenie wobec ZUSU i US w wysokości ok. 200 000,00 zł nie powodowało stanu niewypłacalności spółki - przy tak dużym obrocie, jaki spółka generowała, a problemy z płatnościami pojawiły się w zasadzie w maju i czerwcu 2021 r., kiedy to odeszła grupa pracowników spółki, a następnie - na początku czerwca dokonano aresztowania oskarżonego w innego sprawie (prowadzenie działalności na automatach),

- nieuwzględnienie tego, że o zamiarze dłużnika (a dłużnikiem była spółka komandytowa a nie oskarżony osobiście) zapłaty; zobowiązań względem pokrzywdzonego świadczy podjęcie działań związanych z wszczęciem postępowania restrukturyzacyjnego po opuszczeniu przez oskarżonego aresztu śledczego, albowiem tylko takie postępowanie mogłoby doprowadzić do spłaty dłużników (nie tylko urzędów jak ma to miejsce zazwyczaj w przypadku upadłości) oraz umożliwienie firmie dalsze prowadzenie działalności,

- nieuwzględnienie tego, że oskarżony zapłacił za fakturę pokrzywdzonego K. T. (2) kwotę 5.367,28 zł, a pokrzywdzony wprowadził Sąd w błąd, co do rzekomego nieotrzymania tej należności - rachunek, na który nastąpiła zapłata jest zgodny z rachunkiem z „białej księgi podatników”, a wpłacającym była U. B. więc być może pokrzywdzony przeoczył tą wpłatę,

2. art. 193 kpk oraz art. 201 kpk polegający na nieprzeprowadzeniu dowodu z opinii biegłych sądowych z zakresu rachunkowości w sytuacji konieczności ustalenia, czy w dacie udzielania zleceń pokrzywdzonemu oraz w dacie wymagalności spornej faktury wystawionej przez pokrzywdzonego sytuacja finansowa spółki (...) Ltd sp. k. pozwalała na jej zaspokojenie, co skutkowało dokonaniem przez Sąd I instancji nieuprawnionej, albowiem wymagającej wiadomości specjalnych - oceny dowodów skutkującej ustaleniem, że firma (...) Ltd. sp. k. nie była w stanie spłacać swojego zobowiązania względem pokrzywdzonego;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Co do wyrażonego w treści uzasadnienia apelacji zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych, który miał polegać na błędnym przyjęciu istnienia powziętego z góry zamiaru niespłacenia niewywiązania się ze zobowiązania zapłaty należności za wykonaną przez pokrzywdzonego usługę przez oskarżonego to, przy ustaleniu zamiaru sprawcy oszustwa nieprzyznającego się do winy, należy wszak brać pod uwagę wszystkie okoliczności, na podstawie których można byłoby wyprowadzić wnioski co do realności wypełnienia podjętych przez niego zobowiązań, a w szczególności jego możliwości finansowe, skalę przyjętych zobowiązań, jego stosunek do rozporządzającego mieniem w związku z upływem terminów płatności i inne zachowania towarzyszące transakcji. Tylko w oparciu o kompleksową ocenę okoliczności towarzyszących zaciągnięciu zobowiązania i wagi przyczyn jego niewypełnienia, można wysnuć logiczne wnioski, czy mamy do czynienia z oszustwem, czy też niekaralnym niedotrzymywaniem warunków umowy (tak też SN w wyroku z dn. 19.04.2005, WA 8/05, OSNwSK 2005/1/794).

Ustawa wymaga, aby zachowanie sprawcy było ukierunkowane na określony cel, którym jest osiągnięcie korzyści majątkowej. Charakterystyczny dla strony podmiotowej tych przestępstw zamiar bezpośredni powinien obejmować zarówno cel działania sprawcy, jak i sam sposób działania zmierzającego do zrealizowania tego celu. Zamiar sprawcy w płaszczyźnie intelektualnej musi więc obejmować z jednej strony, sposób zachowania sprawcy, tzw. środek intelektualny, jakim jest przykładowo w przypadku oszustwa wprowadzenie w błąd, wyzyskanie błędu lub niezdolności osoby rozporządzającej mieniem do należytego pojmowania przedsiębranego działania. Z drugiej strony, sprawca musi mieć świadomość, że co najmniej może uzyskać korzyść majątkową z planowanego zachowania w wyniku zastosowanego sposobu działania oraz świadomość więzi przyczynowej łączącej podejmowane przez niego działania z niekorzystnym rozporządzeniem mieniem. W płaszczyźnie woluntatywnej zamiar oszustwa musi przyjmować postać chęci skierowanej na zachowanie prowadzące do wywołania błędu, wyzyskania błędu lub wyzyskania niezdolności osoby rozporządzającej mieniem do należytego pojmowania przedsiębranego działania, chęci doprowadzenia do niekorzystnego rozporządzenia mieniem przez osobę, w stosunku do której sprawca podejmuje działania wprowadzające w błąd, zaniechania poinformowania o pozostawaniu przez tę osobę w błędnym przekonaniu lub zachowania polegającego na wyzyskaniu jej niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania oraz chęci osiągnięcia przy pomocy obu opisanych wyżej zachowań korzyści majątkowej. Innymi słowy elementy przedmiotowe wyżej wskazanych przestępstw muszą mieścić się w świadomości sprawcy i muszą być objęte jego wolą. Sprawca nie tylko musi chcieć uzyskać korzyść majątkową, lecz musi także chcieć w tym celu użyć określonego sposobu działania lub zaniechania.

W świetle powyższego, zdaniem sądu okręgowego zachowanie oskarżonego wyczerpało znamiona przestępstwa oszustwa. Sąd pierwszej instancji prawidłowo bowiem przyjął, że oskarżony w chwili, kiedy spółka, którą reprezentował przyjęła ofertę pokrzywdzonego działał z zamiarem kierunkowym w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. Świadczą o tym ustalenia sądu orzekającego oparte na zgromadzonym materiale dowodowym.

Jak wynika z rejestru KRS, wyjaśnień samego oskarżonego oraz zeznań świadków - oskarżony był samoistnym reprezentantem komplementariusza spółki zagranicznej i pełnił funkcję dyrektora. Konstrukcja spółki oraz informacje płynące z zeznań zatrudnionych w spółce świadków oraz wyjaśnień samego oskarżonego pozwalają na uznanie, że prowadził on „sprawy spółki” ( w rozumieniu ksh). W tym znaczeniu można przyjąć, że ponosił odpowiedzialność za wykonywanie pracy przez podległych mu pracowników, sprawował nad nimi nadzór, wydawał polecenia służbowe oraz decydował o najistotniejszych sprawach spółki, jak chociażby wybór ofert, przyjęcie zamówienia, strategia firmy itp. Przekładając natomiast takowe ustalenia na grunt odpowiedzialności karnej, przy uwzględnieniu że samą usługę transportową (warunki umowy cywilnej) pokrzywdzony uzgadniał ze spedytorką w firmie oskarżonego, oskarżony mógł odpowiadać (w zależności od ustaleń) jako sprawca polecający, czy współsprawca z innymi osobami. Chodzić mogłoby tu ewentualnie o pracowników mających rozeznanie, iż umowa dotycząca zamówionej przez pokrzywdzonego usługi transportowej nie ma szans powodzenia (zapłaty/pełnej zapłaty za usługę), czy na spełnienie się jej w 100 %. Kierunek apelacji (na korzyść) nie pozwalałby jednak na takową zmianę, albowiem ustalenie działania wspólnie i w porozumieniu, czy sprawstwa kierowniczego byłoby okoliczności dla oskarżonego obciążająca (stąd poprzestano na opisie czynu w formie przypisanej przez sąd meriti).

Spedytor I. S. przyjmująca od pokrzywdzonego ofertę działa w imieniu i na rzecz oskarżonego oraz z jego polecenia – żadne inne ustalenie, w szczególności co do samowoli ze strony pracownika nie byłoby uzasadnione w świetle zasad logiki i życiowego doświadczenia. To natomiast oskarżony niewątpliwie miał świadomość co do prowadzonej przez siebie „polityki firmy” i jej prawdziwej kondycji finansowej.

W żadnym razie, wbrew oczekiwaniom apelanta, nie można skutecznie twierdzić, że to spółka komandytowa ma się stać „stroną oskarżoną” w sprawie karnej. Na gruncie prawa karnego oceniamy zachowanie konkretnego, fizycznego człowieka, przy uwzględnieniu jego ewentualnego zakresu obowiązków służbowych w danej jednostce/podmiocie. Oskarżony, jak już wskazywano powyżej, odpowiadał za zawieranie umów z kontrahentami w prowadzonej przez siebie działalności - pod kątem ewentualnego oszustwa (to on miał świadomość cod o realnych możliwości prowadzonej firmy, to on wydawał polecenia podległym mu osobom).

Dla ustalenia celu osiągnięcia korzyści majątkowej nie jest istotne, czy sprawca miał zamiar przywłaszczenia, ponieważ korzyść majątkowa może polegać również na innym wykorzystaniu cudzego mienia. Odpowiada to wykładni niekorzystnego rozporządzenia mieniem będącego skutkiem oszustwa. Ani niekorzystny charakter tego rozporządzenia, ani korzyść majątkowa, którą chce osiągnąć sprawca, nie muszą polegać na całkowitym niespełnieniu przez sprawcę świadczenia, do jakiego się zobowiązał, ale mogą polegać też na wykonaniu świadczenia (np. zapłaty za określony towar czy usługę) w inny sposób, niż wynika to z umowy (np. w późniejszym terminie, ratami, częściowo etc). Dlatego dla przypisania oszustwa nie jest konieczne ustalenie, że sprawca miał zamiar niezwrócenia długu; wystarczy stwierdzić, że zamierzał zwrócić dług na innych warunkach, niż strony uzgodniły (wyr. SA w Szczecinie z 2.10.2015 r., II AKa 157/15, Legalis; wyr. SN z 2.10.2015 r., III KK 148/15, Legalis; wyr. SN z 14.5.2019 r., II KK 265/18, Legalis).

Zamiar ten musi jednak istnieć u sprawcy już w momencie powstania zobowiązania (wyr. SN z 14.1.2004 r., IV KK 192/03, Prok. i Pr. – wkł. 2004, Nr 9, poz. 5; wyr. SN z 21.11.2007 r., V KK 66/07, Legalis; wyr. SA w Poznaniu z 4.3.2014 r., II AKa 16/14, Legalis; wyr. SA w Krakowie z 20.5.2015 r., II AKa 56/15, KZS 2015, Nr 6, poz. 68). Dla jego ustalenia nie wystarczy więc sam fakt niewykonania zobowiązania zgodnie z jego treścią. Konieczne jest poznanie całokształtu przyczyn, dla których wykonanie nie nastąpiło, zwłaszcza wskazujących na to, czy i w jakiej mierze było to realne w czasie zawierania umowy (wyr. SN z 19.4.2005 r., WA 8/05, OSNwSK 2005, Nr 1, poz. 794; wyr. SA w Katowicach z 10.12.2009 r., II AKa 361/09, OSAK 2010, Nr 1, poz. 10; wyr. SA w Krakowie z 29.8.2013 r., II AKa 122/13, KZS 2013, Nr 9, poz. 78; wyr. SA we Wrocławiu z 28.3.2013 r., II AKa 67/13, Legalis; wyr. SA w Gdańsku z 22.2.2018 r., II AKa 22/18, Legalis; B. Michalski, w: Wąsek, Zawłocki (red.), Kodeks karny, t. 2, 2010, s. 1138–1139; T. Oczkowski, w: Zawłocki (red.), System, t. 9, 2015, s. 142–144).

Co do zasady, dla ustalenia strony podmiotowej oszustwa nie jest konieczne wykazywanie, że sprawca podejmował określone zachowania, mając zamiar niezwrócenia długu, czy nieziszczenia należności (jeżeli oszustwo realizowane jest w związku z umową o odroczonym terminie płatności), a sam fakt nieziszczenia należności lub niezwrócenia długu (w całości lub w części) automatycznie nie stwarza podstawy do przyjęcia, że sprawca działał z zamiarem oszustwa w chwili zawierania umów stanowiących podstawę obowiązku zapłaty.

Prawidłowo jednak sąd rejonowy oparł ustalenia o kondycji finansowej spółki, o zeznania świadka P. S.. Świadek ten jest wieloletnim pracownikiem biurowym w spółce reprezentowanej przez oskarżonego. W sprawie brak jest dowodów na to (nie zawierają ich także wyjaśnienia oskarżonego ), aby można wnioskować, że świadek celowo złożył niezgodne z prawdą depozycje. Świadek ten zeznał, że już na przełomie marca i kwietnia 2021 roku odeszło „z dnia na dzień” kilkoro spedytorów, którzy mieli powiązania z kluczowym klientem i doprowadziło to do zerwania współpracy z tym klientem. Tak więc już w tej chwili co najmniej „zachwiała się” i to mocno pewność płynności formy oskarżonego na takim poziomie, jak to było wcześniej.

Wiedza, doświadczenie życiowe i zawodowe nakazuje przypuszczać, że tak doświadczony prowadzący firmę oraz reprezentant spółki, jakim jest oskarżony miał świadomość, że okoliczność ta wpłynie negatywnie na zachowanie płynności finansowej spółki, a co przełożyć się może na jej „wypłacalność”.

Oskarżony w swych wyjaśnieniach ten aspekt przemilczał, zasłaniając się swym pobytem w areszcie śledczym i nieudzieleniem na czas pełnomocnictwa do prowadzenia spraw spółki oraz okolicznością, że pozostała reszta pracowników odeszła. Tymczasem, jak przyłoży się okres wymagalności płatności faktury zakreślony przez pokrzywdzonego, do daty osadzenia oskarżonego w areszcie śledczym (7 czerwca 2021 roku ), to już na pierwszy rzut oka widać, że oskarżony liczył się z zamiarem nawet niewywiązania się ze zobowiązania, uwzględniwszy czas zwłoki w zapłacie do momentu osadzenia. Przecież w dniu 1 czerwca 2021 roku wypłynęła na konto spółki (...) kwota od spółki pośredniczącej w zawartej umowie przewozu - z tytułu wynagrodzenia za realizacje zlecenia przez pokrzywdzonego.

Po drugie - i jest to w niniejszej sprawie ustalenie kluczowe - dla zaistnienia przestępstwa oszustwa nie ma potrzeby wykazywania, że w chwili zawierania umowy sprawca nie miał zamiaru wywiązywać się zobowiązania, gdyż wystarczającym jest ustalenie, że pokrzywdzony nie zawarłby umowy, gdyby wiedział o okolicznościach, które były przedmiotem wprowadzenia go w błąd przez sprawcę. Do wprowadzenia w błąd skutkującego niekorzystnym rozporządzeniem mieniem wystarczające jest więc celowe wywołanie błędnego wyobrażenia o okolicznościach decydujących o rozporządzeniu lub sposobie rozporządzenia - LEX nr 2109571. Analogiczne stanowisko zajął Sąd Najwyższy, we wcześniejszym chronologicznie wyroku z dnia 02 października 2015 r., sygn. III KK 148/15 ( LEX nr 1816561). Oskarżony zawierając, poprzez fizyczne działanie podległego pracownika, umowę z pokrzywdzonym przemilczał przed nim fakt odejścia z firmy kilku kluczowych spedytorów i wysoce możliwe tego konsekwencje dla płynności firmy.

Z zeznań pokrzywdzonego wynika co prawda, że widział w internecie kilka nieprzychylnych opinii na temat firmy transportowej oskarżonego, jednak finalnie jego wątpliwości rozmyte zostały po rozmowie ze spedytorem przyjmującym ofertę. W ten właśnie sposób została uśpiona czujność pokrzywdzonego. Trudno od przewoźnika oczekiwać, że każdą firmę zlecającą transport, zwłaszcza tak dotychczas prężną, jak ta reprezentowana przez oskarżonego, miałby podejrzewać o niewłaściwe wywiązanie się ze zobowiązania.

W ocenie sądu odwoławczego nawet fakt, że osoba pokrzywdzona miałaby ewentualnie możliwość sprawdzenia rzeczywistego stanu rzeczy, ale wykazała niestaranność w działaniu, nie wpływa na ocenę prawną działania oskarżonego. Jeżeli sprawca stosuje jedną z oszukańczych metod wymienionych w art. 286 § 1 kk, to dla bytu przestępstwa oszustwa obojętne jest, czy pokrzywdzony mógł czy powinien był sprawdzić prawdziwość twierdzeń sprawcy, nie jest istotne, że pokrzywdzony mógł wykryć błąd przy dołożeniu znikomej nawet staranność, nie ma też znaczenia bezkrytyczność i łatwowierność pokrzywdzonego (wyrok SA w Krakowie z 18.12.2012 r., II Ka 190/12, niepubl., wyrok SA w Krakowie z 20.10.2011 r., II AKa 145/11, OSA 2012, Nr 12).

Jak już podkreślono sąd meriti miał pełne podstawy do poczynienia ustaleń dotyczących kondycji finansowej firmy, w szczególności o zeznania świadka P. S., wsparte przy ocenie zasadami wiedzy, logicznego rozumowania i doświadczenia zawodowego, życiowego. W tej sytuacji nieprzydatnym dla stwierdzenia tej okoliczności faktycznej byłoby dopuszczanie dowodu z opinii biegłego z zakresu rachunkowości, albowiem dowód taki zmierzałby jedynie do bezzasadnego przedłużenia postępowania.

W kwestii zarzutów apelanta, że oskarżony nie przedstawił stosownych dokumentów, na podstawie których miałby prawo dochodzić wynagrodzenia za wykonaną usługę, a jedynie wystawił fakturę i sugestii apelanta, że nie wniósł powództwa cywilnego, bo nie mógł udowodnić wykonania usługi - to zważyć należy, że to pokrzywdzony wybiera drogę dochodzenia świadczenia. Z wyjaśnień oskarżonego wynika, że wdrożony proces windykacyjny okazał się bezskuteczny, toteż spodziewając się takiego samego wyniku ewentualnego powództwa cywilnego nie zdecydował się na jego wniesienie. Takie twierdzenie przekonuje, zwłaszcza, że postepowania przed sądem cywilnym są, co do zasady odpłatne.

Apelant przy tym wykazał się niekonsekwencją dowodzenia swych twierdzeń, bo skoro oskarżony miał rzekomo nie przedstawić dokumentów świadczących o wykonaniu usługi i bezpodstawnie żądać z tego tytułu kwoty, to dlaczego dalej wywodzi, że oskarżony jednak uregulował kwotę za przedmiotową usługę. Jest to z punktu widzenia wiedzy i logicznego rozumowania nie do przyjęcia. Natomiast skarżący nie przedstawił żadnych dokumentów na potwierdzenie zaistnienia wspomnianych braków po stronie żądania pokrzywdzonego. Przecież gdyby takowe były, spowodowało by to stosowne wezwania do ich uzupełnienia po stronie firmy reprezentowanej przez oskarżonego. Nawet gdyby doszło do zapłaty należnej kwoty jest to prawnie bez znaczenia dla bytu przestępstwa oszustwa (co najwyżej wpływa nań jako okoliczność łagodząca dla sprawcy).

Nie ma też w przedmiotowej sprawie podstaw do podzielenia zarzutu, że pokrzywdzony wykazał się biernością we wszczętym postępowaniu restrukturyzacyjnym, skoro wniosek podlegał i tak zwrotowi z powodu braków fiskalnych. Nawet gdyby do otwarcia postępowania sanacyjnego doszło, żadne przepisy procedury cywilnej, ani też zawarte w treści ustawy z dnia 15 maja 2015 roku prawo restrukturyzacyjne nie przewidują po stronie dłużnika obowiązku przystąpienia do układu. Marginalnie nie można nawet jednoznacznie stwierdzić, czy oskarżony spełnił by pozostałe kryteria do prowadzenia postępowania sanacyjnego i czy by doszło do jego prowadzenia (dywagacje co do zachowania pokrzywdzonego w procedurze sanacyjnej także pozostają bez znaczenia dla bytu przedmiotowej sprawy karnej).

Apelant stara się wywrzeć wrażenie, że podjęta próba restrukturyzacji firmy nakierowana była na chęć wywiązanie się ze zobowiązań i nie można temu zaprzeczyć, z drugiej jednak strony zazwyczaj wdrożenie takiej procedury także związane jest po prostu z sytuacją „bez wyjścia”. Oskarżony jest osobą legitymującą się doświadczeniem zawodowym związanym z prowadzeniem spraw spółki. Wykazuje prawidłową aktywność życiową, funkcjonuje bez zakłóceń, jest osobą zdrową, nie posiada stwierdzonych zaburzeń sfery poznawczej i procesu decyzyjnego. W jego przypadku nie można mówić o jakimkolwiek niedbalstwie czy też lekkomyślności w stopniu niezawinionym.

Twierdzenia apelanta, że oskarżony odpowiadał za zobowiązania spółki jedynie do sumy komandytowej są w tej sprawie bez znaczenia. Zarzut taki podlegał by rozpoznaniu (uwzględnieniu) w postępowaniach cywilnych np. o zapłatę czy też w postępowaniach opartych o procedurę kodeksu spółek handlowych.

Wniosek

- o zmianę zaskarżonego orzeczenia w całości poprzez uniewinnienie oskarżonego, ewentualnie o:

- uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania,

- a w przypadku nieuwzględnienia powyższych:

- o zmianę zaskarżonego orzeczenia w części poprzez warunkowe umorzenie postępowania względem oskarżonego;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

wyrok jest słuszny, odpowiedna prawu; materiał dowodowy był dostatecznie kompletny i nie wymagał uzupełnienia;

3.2.

Zarzut rażącej niewspółmierności orzeczonej wobec oskarżonego kary w sytuacji, gdy biorąc pod uwagę warunki osobiste oskarżonego, obecny ustabilizowany tryb życia, ścisłą współpracę z organami ścigania w innym postępowaniu karnym (prowadzonym przez Prokuraturę Regionalną w S. w ramach którego oskarżony był aresztowany w czerwcu 2021 r.), podjęcia próby ratowania firmy i spłacenia wierzycieli (postępowanie restrukturyzacyjne zostało zamienione na sanacyjne wyłącznie ze względu na bierność wierzycieli - nieodesłanie kart do głosowania) oraz dokonanie spłaty zobowiązania względem pokrzywdzonego w całości - Sąd winien był rozważyć warunkowe umorzenie postępowania karnego względem oskarżonego;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

- okoliczności podmiotowo - przedmiotowe sprawy sprzeciwiały się uwzględnieniu wniosku o niewspółmierności orzeczonej kary; oskarżony działał świadomie, z niskich pobudek, jest osobą wielokrotnie karaną, która nie wyciąga wniosków z dotychczasowych skazań; a w sprawie i tak zastosowano doń instytucję zbliżoną do nadzwyczajnego złagodzenia kary przewidzianą w art. 37a kk i skutkującą orzeczeniem samoistnej grzywny (gdzie skorzystanie z przepisu art. 37 a kk, w dacie popełnienia czynu, wymagało obligatoryjnego orzeczenia wobec sprawcy środka karnego, środka kompensacyjnego lub przepadku);

- jeśli przekazanie na wskazane konto pieniądze faktycznie wpłynęły do pokrzywdzonego, jakakolwiek próba ponownego ich egzekwowania przez pokrzywdzonego mogłaby dla niego oznaczać popełnienie przestępstwa karnego;

Wniosek

- o warunkowe umorzenie postępowania

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

w okolicznościach niniejszej sprawy (uprzednia karalność, łącznie: jej rodzaj i ilość) brak było podstaw do premiowania postawy oskarżonego za popełniony przez niego czyn;

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

- określenie daty popełnienia czynu oszustwa,

- zmiana wysokości orzeczonej kary grzywny (określenie nowej kwoty stawki dziennej grzywny),

Zwięźle o powodach zmiany

Sąd rejonowy ustalając wysokości jednej stawki dziennej grzywny na poziomie 50 złotych stanął na stanowisku, że oskarżony jest osobą w sile wieku, posiada zawodowe wykształcenie – lakiernik, jest żonaty, posiada 2 dzieci na utrzymaniu i prowadzi działalność gospodarczą, z której uzyskuje dochód na poziomie 4000 zł. miesięcznie.

Tymczasem biorąc zatem pod uwagę kryteria zawarte w art. 33 § 3 kk, w szczególności warunki osobiste sprawcy, który jest także obciążony zobowiązaniem w kwocie 30.000 zł. wynikającym z wyroku Sądu Rejonowego Szczecin- Centrum w Szczecinie wydanego w sprawie V K 97/21 (brak wzmianki w karcie karnej o wykonaniu grzywny w dacie wrzesień 2022 r. ), posiada dwoje dzieci na utrzymaniu, jak też zobowiązania fiskalne wynikające choćby z wydanego w sprawie wyroku przez sąd meriti oraz mając na uwadze prowadzone postepowanie sanacyjne względem jego firmy i jego losy - sąd odwoławczy stanął na stanowisku, iż adekwatną wysokością jednej stawki dziennej grzywny będzie kwota 20 zł. Orzeczona bowiem w zaskarżonym wyroku kwota 50 zł stawki dziennej jest wygórowana w realiach niniejszej sprawy oraz stwarza niebezpieczeństwo braku zapłaty grzywny jako zbyt surowej.

Niekorzystne rozporządzenie mieniem nastąpiło natomiast w chwili, kiedy z polecenia oskarżonego pracownik jego firmy zawarł umowę z pokrzywdzonym a ten przystąpił do realizacji zlecenia tj w dniu 5 czerwca 2021 roku. Właśnie w związku z realizacją przewozu – a dokładnie jego rozpoczęciem, co w przedmiotowej sprawie było wiadome oskarżonemu a wynikało ze specyfiki umowy, po stronie pokrzywdzonego zaistniało niekorzystne rozporządzenie mieniem tj. faktyczne koszty związane z amortyzacją pojazdu, kosztami pracy kierowcy, ewentualnie dodatkowe związane z noclegiem, dietą, jak też koszty związane ze zużyciem paliwa.

Dlatego też sąd odwoławczy uznał, że do niekorzystnego rozporządzenia mieniem doszło właśnie w dniu 5 czerwca 2021 roku, kiedy rozpoczęto realizować zlecenie.

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

pkt 3

Na podstawie art. 636 § 1 kpk oraz art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 23.06.1973 r. o opłatach w sprawach karnych (Dz. U. z 1983 r. nr 49 poz. 223 ze zm.) sąd okręgowy wymierzył oskarżonemu opłatę na rzecz Skarbu Państwa za obie instancje w wysokości 600 zł. oraz kwotę 20 zł. tytułem kosztów postepowania odwoławczego. Sąd nie dopatrzył się więc w sprawie przesłanek określonych w art. 624 kpk, uznając iż aktualna sytuacja majątkowa uzasadnia przyjęcie, że oskarżony będzie w stanie uiścić w/w należności bez finansowego uszczerbku dla siebie oraz rodziny. Ponadto także i ten element orzeczenia stanowi instrument oddziaływania wychowawczego i sprawca musi zdawać sobie sprawę z rozległych skutków swojego nagannego zachowania.

7.  PODPIS

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

obrońca oskarżonego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wina, kara

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana