Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 lutego 2022 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący Protokolant	Sędzia Dariusz Mizera Iwona Jasińska

po rozpoznaniu w dniu 31 stycznia 2022 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie

sprawy z powództwa W. Z. (1)

przeciwko J. Z. (1)

o ustanowienie rozdzielności majątkowej

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 11 października 2021 roku, sygn. akt III RC 142/21

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punktach :

a/ pierwszym sentencji w ten sposób, że oddala powództwo;

b/ drugim sentencji w ten sposób, że zasądza od powoda W. Z. (1) na rzecz pozwanej J. Z. (1) kwotę 737,00 zł ( siedemset trzydzieści siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu;

2.  zasądza od powoda W. Z. (1) na rzecz pozwanej J. Z. (1) kwotę 560,00 zł ( pięćset sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą.

Dariusz Mizera

Sygn. akt II Ca 983/21

UZASADNIENIE

Pozwem, który wpłynął do Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim w dniu 15 kwietnia 2021 roku W. Z. (1) wniósł o ustanowienie rozdzielności majątkowej między nim a pozwaną J. Z. (1) z dniem wytoczenia powództwa.

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa.

Wyrokiem z dnia 11 października 2021 roku Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim po rozpoznaniu sprawy z powództwa W. Z. (1) przeciwko J. Z. (1) o ustanowienie przez sąd rozdzielności majątkowej

1. ustanowił z dniem 15 kwietnia 2021 roku rozdzielność majątkową powoda W. Z. (1) i pozwanej J. Z. (1), którzy w dniu 02 sierpnia 2003 roku zawarli związek małżeński w W. wpisany do księgi małżeństw w Urzędzie Stanu Cywilnego W. za numerem aktu (...),

2. nie obciążył pozwanej obowiązkiem zwrotu powodowi kosztów procesu.

Podstawą rozstrzygnięcia były przytoczone poniżej ustalenia i rozważania Sadu Rejonowego.

W. Z. (1) i J. Z. (1) w dniu (...) roku w W. zawarli związek małżeński zarejestrowany przez Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego W. za numerem (...).

Powoda i pozwaną łączy wspólność ustawowa małżeństwa, strony nie zawierały umów majątkowych małżeńskich. Przed Sądem Okręgowym w Piotrkowie Trybunalskim pod sygn. akt I C 1448/20 toczy się postępowanie w przedmiocie orzeczenia rozwodu między małżonkami.

Pod koniec sierpnia 2020 roku W. Z. (1) wyprowadził się ze wspólnego domu i wynajął mieszkanie w Ł.. Powód nie wyklucza zaciągnięcia kredytu na zakup nowego mieszkania. J. Z. (1) zamieszkuje z małoletnią córką stron, K. Z. we wspólnym domu w T..

W. Z. (1) od I września 2020 roku posiada zatrudnienie na czas nieokreślony w firmie (...) Sp. z o.o. na stanowisku (...) na P.. Na dzień 10 września 2021 roku średnie wynagrodzenie netto powoda wypłacone za okres ostatnich 6 miesięcy wyniosło 16.572,21 zł. W 2020 roku powód osiągnął dochód w wysokości 187.249,39 zł.

J. Z. (1) z wykształcenia jest nauczycielem. Z wynagrodzenia za pracę w Szkole (...) w T. osiąga średni miesięczny dochód w wysokości 1.752,49 zł netto, zaś za pracę na 4/18 etatu w Szkole (...) w G. kwotę 683,27 zł netto. W okresie od kwietnia 2021 roku do września 2021 roku otrzymała świadczenie wychowawcze z MOPS w Tuszynie w wysokości 1.500 zł oraz jednorazowo kwotę 300 zł z ZUS w związku z rozpoczęciem roku szkolnego córki.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim postanowieniem z dnia 16 marca 2021 roku w sprawie sygn. akt I C 1448/20 na czas trwania procesu o rozwód zasądził od W. Z. (1) zabezpieczenie potrzeb rodziny na rzecz małoletniej córki stron w kwocie po 1.800 zł miesięcznie oraz na rzecz pozwanej w kwocie po 1.700 zł miesięcznie.

Powód nadal ponosi opłaty związane z utrzymaniem nieruchomości w T., opłaca rachunki za gaz, energię elektryczną, ochronę domu, internet oraz telewizję. Faktury za media są wystawiane na nazwisko powoda. W. Z. (1) dokonuje również spłaty kredytu hipotecznego zaciągniętego na zakup nieruchomości stron, miesięczna rata wraz z kosztem ubezpieczenia na życie wynosi kwotę ok. 3.000 zł.

Pozwana informuje powoda o bieżących opłatach poprzez wiadomości tekstowe sms bądź wiadomości e-mail. Prosi również powoda o przelewy, gdy brakuje jej pieniędzy „na życie”, a pozwany odpisuje jej w wiadomości, że więcej pieniędzy jej nie przekaże.

W. Z. (1) nie posiada wiedzy, na jakie potrzeby pozwana przeznacza pieniądze. W toku sprawy rozwodowej W. Z. (1) powziął informację, iż żona wydaje kwoty na zakup drogiej biżuterii oraz sprzętów, a także zaciągnęła pożyczki od swojej rodziny na kwotę

10.000 zł.

Małżonkowie nie posiadają do siebie zaufania w kwestii rozporządzania majątkiem i pokrywania bieżących opłat, przerzucając na siebie wzajemnie obowiązek ich zapłaty za pośrednictwem wiadomości sms. Strony nie potrafiły porozumieć się co do kwoty 536,09 zł, która została pobrana ze wspólnego konta przez komornika. Powód zauważył, że na koncie brakuje kwoty, po czasie dowiedział się od pozwanej, że zadłużenie wynikało z obowiązku zapłaty zaległej składki ubezpieczeniowej za mieszkanie w L..

Strony posiadają wspólne rachunki bankowe w banku (...) oraz (...). Z rachunku bankowego w S. dokonywane są transakcje związane ze spłatą kredytu hipotecznego, a z drugiego rachunku korzysta małoletnia córka stron.

Nadto na rachunku bankowym w S. strony posiadają subkonto, na którym małżonkowie zgromadzili oszczędności w wysokości ok. 190.000 zł. Strony ustaliły, że podzielą między sobą kwotę po wydaniu wyroku rozwodowego.

W. Z. (1) i J. Z. (1) posiadają odrębne rachunki bankowe, na które wpływają uzyskane przez nich kwoty z tytułu umów o pracę. Powód otworzył oddzielne konto bankowe w sierpniu 2020 roku. Wynagrodzenie z umowy o pracę pozwanej od listopada/grudnia 2020 roku wpływa na jej odrębny rachunek w (...), a od września 2021 roku również zasądzone od powoda alimenty.

Strony nie mają dostępu do rachunku bankowego drugiego małżonka, nie posiadają upoważnienia, nie mogą wzajemnie dysponować zgromadzonymi na rachunkach środkami pieniężnymi.

J. Z. (1) i W. Z. (1) nie widzą szansy, aby ich małżeństwo zostało odbudowane.

Powyższy stan faktyczny ustalono na podstawie wyjaśnień stron procesu, które uznano za wiarygodne, gdyż były spójne, logiczne, a także znalazły potwierdzenie, w odpowiednim zakresie. w stosownych dokumentach urzędowych i prywatnych, których domniemanie autentyczności wynikające z alt. 245 k.p.c. - a w odniesieniu do dokumentów urzędowych również zgodności z prawdą tego co zostało w nich zaświadczone. wynikające z art. 244 k.p.c. - nie zostały podważone.

Na mocy z art. 230 k.p.c. uznano za bezsporne okoliczności faktyczne zawarte w pozwie i innych pismach procesowych, oraz przytoczone w ramach informacyjnego wysłuchania stron, którym strona przeciwna nie zaprzeczyła, gdyż nie budziły wątpliwości co do zgodności z prawdziwym stanem rzeczy i znalazły potwierdzenie w pozostałym materiale dowodowym zgromadzonym w sprawie.

Mając na uwadze powyższe ustalenia Sąd uznał, iż powództwo o ustanowienie rozdzielności majątkowej między powodem W. Z. (1) i pozwaną J. Z. (1) zasługiwało na uwzględnienie.

Art. 36 § 1 k.r.o. nakłada na małżonków obowiązek współdziałania w zarządzie majątkiem wspólnym, w szczególności nakazuje udzielać sobie wzajemnie informacji o stanie majątku wspólnego, o wykonywaniu zarządu majątkiem wspólnym i o zobowiązaniach obciążających majątek wspólny.

Natomiast zgodnie z treścią art. 52 § 1 i 2 k.r.o. z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej. Rozdzielność majątkowa powstaje z dniem oznaczonym w wyroku, który ją ustanawia. W wyjątkowych wypadkach sąd może ustanowić rozdzielność majątkową z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa, w szczególności, jeżeli małżonkowie żyli w rozłączeniu. Przesłanką zastosowania cytowanego przepisu jest trwałe zerwanie wszelkich stosunków majątkowych oraz brak możliwości podejmowania wspólnych decyzji gospodarczych, traktując je wyraźnie jako konsekwencję uprzedniego ustania więzi rodzinno-prawnych między małżonkami i co za tym idzie powstania trwałego stanu separacji faktycznej. W świetle orzecznictwa (wyr. SO w Suwałkach z 17.4.2013 r., 1 Ca 117/13, niepubl.•, wyr. SN z 12.9.2000 r., 111 CKN 373/99, Legalis; wyr. SN z 20.6.2000 r., III CKN 287/00, Legalis) jednym z ważnych powodów w rozumieniu art. 52 § 1 k.r.o. może być uznana taka separacja faktyczna małżonków, która uniemożliwia im lub znacznie utrudnia współdziałanie w zarządzie ich majątkiem wspólnym. Podkreślić należy, iż "ważnym powodem” w rozumieniu art. 52 § 1 k.r.o. nie jest każda postać (przejaw) separacji faktycznej małżonków, lecz tylko taka, która zarazem uniemożliwia im lub znacznie utrudnia współdziałanie w zarządzie ich majątkiem wspólnym (wyr. SN z 13. I.2000 r., 11 CKN 1070/98, Prok. i Pr. 2000, Nr 4, poz. 30).

Tytułem przykładu, jako "ważne powody" uzasadniające ustanowienie rozdzielności majątkowej można wskazać na trwonienie przez jednego małżonka wspólnego majątku (hulaszczy tryb życia, alkoholizm, rażąco niegospodarne postępowanie), zaciąganie długów, które mogą być egzekwowane z majątku wspólnego, nieprzyczynianie się do powiększenia majątku wspólnego przez uchylanie się od pracy itp., zatrzymanie majątku wspólnego dla siebie, niedopuszczanie drugiego współmałżonka do korzystania z niego (za J. St. Piątkowski, (w:) System prawa rodzinnego i opiekuńczego, Ossolineum 1985, s. 475). Za ważny powód uzasadniający zniesienie wspólności majątkowej między małżonkami uważa się również wytworzenie przez jednego z nich takiej sytuacji, w której dalsze trwanie wspólności zagraża interesom drugiego małżonka i dobru rodziny, co ma miejsce zwłaszcza wówczas, gdy jeden z małżonków trwoni wspólny dorobek lub wykazuje zupełną niegospodarność (wyrok SN z 10 lutego 1997 r., 1 CKN 70/96).

W przedmiotowej sprawie, przyjąć należało, że W. Z. (1) oraz jego żona J. Z. (1), od ponad roku żyją w takiej separacji faktycznej, która uniemożliwia im lub znacznie utrudnia współdziałanie w zarządzie ich majątkiem wspólnym. Strony nie zamieszkują razem od września 2020 roku. Wprawdzie powód nadal ponosi wszelkie opłaty związane z utrzymaniem domu, co powoduje po części kontynuację wspólnie prowadzonego przez nich gospodarstwa domowego. Fakty te, choć na pozór wskazują na pewną więź materialną stron postępowania, nie mogą być jednak odczytywane w oderwaniu od pozostałych okoliczności. Wskazać bowiem należy, iż powód w pozostałym zakresie samodzielnie i bez uzgodnienia z J. Z. (1) rozporządza swoimi dochodami. To samo z resztą czyni pozwana. Strony nie rozmawiają ze sobą, komunikują się ze sobą wyłącznie za pośrednictwem wiadomości sms i tylko wtedy, gdy pozwana zwraca się z prośbą o pomoc finansową bądź informuje powoda o konieczności opłacenia rachunku.

Aktualnie istniejący charakter wzajemnych relacji pomiędzy W. Z. (1) i jego żoną J. Z. (1), w szczególności postępujący rozkład pożycia małżeńskiego wyłącza jakąkolwiek możliwość wywiązania się małżonków z realizacji nakazu ustanowionego w art. 36 S 1 k.r.o. Strony nie uczestniczą w podejmowaniu decyzji dotyczących majątku wspólnego, małżonkowie nie informują się o dokonywanych rozporządzeniach i zaciąganych zobowiązaniach przez drugą stronę. Każde z małżonków posiada swoje odrębne rachunki bankowe, na które wpływają ich wynagrodzenia, a żadne z małżonków nie ma wglądu w konto bankowe drugiego małżonka. Sytuacja ta jasno wskazuje, że małżonkowie Z. w rzeczywistości nie sprawują żadnego wspólnego zarządu ich majątkiem wspólnym, każde z nich żyje na własny rachunek, oddzielnie dysponując zarobionymi środkami finansowymi. Co prawda, strony nadal posiadają również i wspólne rachunki bankowe, jednakże jeden z nich dotyczy spłaty wspólnie zaciągniętego kredytu hipotecznego, drugi zaś należy do ich córki. Okoliczności te nie są w zasadzie kwestionowane przez żadną ze stron.

Ponadto w ocenie Sądu, separacja faktyczna istniejąca między małżonkami przy jednoczesnym utrzymywaniu istniejącej wspólności ustawowej uniemożliwia małżonkom współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym i stwarza zagrożenie dla ich indywidualnych interesów. Materiał dowodowy w sprawie wykazał istotnie, iż pozwana J. Z. (1) jest stroną finansowo słabszą, niemniej jednak wykazuje niegospodarność w zarządzie majątkiem wspólnym. Niejednokrotnie zwracała się z prośbą do powoda o wsparcie finansowe podając, że „brakuje jej pieniędzy na jedzenie”, jednocześnie dokonując zakupu drogich sprzętów i biżuterii. Nadto J. Z. (1) zaciągnęła pożyczki od rodziny na kwotę 10.000 zł tłumacząc się koniecznością zaspokajania potrzeb rodziny po wyprowadzce męża, chociaż pozwany jak to wynika z materiału dowodowego nadal pokrywał koszty związane z nieruchomością, łożył dobrowolne alimenty na rzecz córki, nadto pozwana posiadała i posiada zatrudnienie. Jednocześnie powód nie wyklucza, że będzie chciał zaciągnąć kredyt na zakup mieszkania, co przy utrzymaniu wspólności majątkowej małżeńskiej wymagałoby zgody żony, a jak to wnika z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, małżonkowie nie są w dobrych relacjach.

Należy również dodać, że ustanowienie przez sąd rozdzielności majątkowej nie jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego ani z dobrem rodziny, gdyż zarówno W. Z. (1) i J. Z. (1) domagają się rozwodu, zgodnie wskazując, iż nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia małżeńskiego, zaś w toku postępowania o rozwód - w trybie zabezpieczenia roszczenia Sąd zasądził na rzecz małoletniej córki stron jak i samej pozwanej alimenty, które powód systematycznie płaci.

W świetle przedstawionej powyżej argumentacji, przepisów prawa, jak i linii orzeczniczej, w ocenie Sądu, należało uwzględnić powództwo W. Z. (1) i ustanowić rozdzielność majątkową między nim a pozwaną J. Z. (1), z dniem wytoczenia powództwa, tj. z dniem 15 kwietnia 2021 roku.

Stosownie do reguł rządzących rozstrzygnięciem w przedmiocie kosztów w postępowaniu procesowym - art. 98 k.p.c., pozwana jako strona przegrywaj ąca niniejszą sprawę winna zwrócić powodowi poniesione przez niego koszty postępowania w postaci opłaty od pozwu oraz koszty wynagrodzenia pełnomocnika. Sąd jednak w tym względzie skorzystał z dobrodziejstwa płynącego z art. 102 k.p.c. i nie obciążył pozwanej kosztami procesu.

W tym stanie rzeczy, na podstawie powołanych przepisów, orzeczono jak w sentencji.

Apelację od powyższego orzeczenia za pośrednictwem swojego pełnomocnika złożyła pozwana zaskarżając wyrok w całości.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła:

1. naruszenie przepisów prawa procesowego, tj. :

a) art. 233 § 1 kpc poprzez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, sprzecznej z zasadami doświadczenia życiowego i logicznego myślenia przejawiającej się w:

pominięciem faktu, że żadne z małżonków nie doznaje przeszkody w zarządzie majątkiem wspólnym stron i że strony nieprzerwanie pomimo separacji faktycznej wspólnie i w porozumieniu zarządzają majątkiem małżeńskim;

— bezpodstawnym uznaniu, że separacja faktyczna małżonków uniemożliwia im lub znacznie utrudnia współdziałanie majątkiem wspólnym, podczas gdy strony współdziałają w kwestiach finansowych o czym szeroko mówiła Pozwana a co Powód potwierdził tu cyt.: „Potwierdzam to co mówiła żona” (52: 16 — 53 :52 protokołu); bezpodstawnym uznaniu, że strony nie mają ze sobą kontaktu, a jedyny kontakt to smsy Pozwanej do męża z prośbą o pomoc finansową, podczas gdy z zeznań stron wynika, że kontakt jest stały, Pozwana przekazuje wszelkie informacje mężowi, strony ustalają co należy kupić, opłacić, wyjaśnić, przykładowo Powód zeznał cyt.: „ dostałem pismo od komornika, które przekazała mi żona. .. ” (18:50 - 19:20 protokołu), „zdarza się, że my wymieniamy smsy z żoną. . . (19:40 19:45 protokołu), ustaliłem w banku (... ) w związku z tym ja wysłałem smsa do żony.” (20:39 20:42 protokołu), „żona mi napisała, że musiała zapłacić zaległe ubezpieczenie...” (21 :22 — 21 protokołu), „raz czy dwa żona przekazała mi informacje, że jest dla mnie awizo” (22:54 22:58 protokołu); Pozwana zeznała cyt.: :mówię mu o większych wydatkach”, „zawsze informuję męża, gdy przychodzi jakaś korespondencja” (38:22 38:51 protokołu), „ja informuję męża o wszystkich rzeczach. Pytałam męża czy jest wykupione ubezpieczenie samochodu... ” (41 :38 — 42:19 protokołu); bezpodstawnym uznaniu, że Pozwana wykazuje niegospodarność w zarządzie majątkiem wspólnym bowiem zakupiła córce biżuterię i pożyczyła 10.000 zł od rodziny, podczas gdy prezent dla córki — łańcuszek z zawieszką za kwotę 350 zł, o którą dziecko prosiło od wielu miesięcy nie jest wyrazem niegospodarności, nadto Powód przyznał, że także zaciągnął dług u swoich rodziców cyt.: „moi rodzice pożyczyli mi pieniądze.” (24:20 — 25:00 protokołu), zatem zachowanie

Pozwanej niczym nie różni się od zachowania Powoda; bezpodstawnym uznaniu, że Pozwana jest niegospodarna bowiem zaciągnęła dług w wysokości 10.000 zł od swojej rodziny, podczas gdy Pozwana była zmuszona poprosić o pieniądze rodzinę bowiem w okresie zaciągania długu Powód płacił dobrowolnie na rodzinę kwoty niewystarczające na jej utrzymanie, nie było zabezpieczenia potrzeb rodziny i aby nie pobierać pieniędzy ze wspólnego konta stron, zgodnie z ustaleniami stron, Pozwana musiała prosić o wsparcie finansowe najbliższych, na co też sam wskazywał Powód w korespondencji sms; bezpodstawnym pominięciem faktu, że pożyczka zaciągnięta przez Pozwaną jest już częściowo spłacona (ok. połowa) oraz faktu, że

Powód także pożyczył pieniądze od rodziców; bezzasadnym uznaniu, że wystarczającym do orzeczenia rozdzielności majątkowej w przypadku stron jest fakt, że małżonkowie nie widzą możliwości kontynuowania małżeństwa, podczas gdy rozdzielność z datą inną niż ustanie małżeństwa winno być orzeczone wyjątkowo, z ważnych powodów;

- niedostatecznym pochyleniem się przez Sąd nad faktem, że małżonkowie zgodnie ustalili, że oszczędności w wysokości 190.000 zł należy nie wydawać, co jest istotnym wyrazem faktu, że małżonkowie są w stanie podejmować wspólnie i zgodne decyzje finansowe;

- bezzasadnym uznaniu, że Powód opłaca wszelkie rachunki za dom stron, podczas gdy za ochronę nieruchomości, wodę, wywóz śmieci, podatek od nieruchomości, ubezpieczenie domu płaci wyłącznie Pozwana;

- błędnym uznaniu, że strony nie podejmują wspólnych decyzji finansowych, podczas gdy małżonkowie stale dbają aby regulować wszelkie zobowiązania finansowe, wspólnie podejmują decyzje w zakresie większych wydatków, w listopadzie 2021 roku strony wspólnie ustaliły i zakupiły pakiet (...) dla córki, wcześniej łóżko dla dziecka; bezpodstawnym uznaniu, że Powód nie ma wiedzy na co i ile wydaje żona, podczas gdy Pozwana do sprawy o rozwód załączyła (i czyni to regularnie) faktury i paragony z nip nabywcy potwierdzające wszelkie wydatki czynione przez Pozwaną, zatem Powód ma pełny wgląd w finanse i wydatki żony;

- bezpodstawnym uznaniu, że każdy z małżonków korzysta wyłącznie ze swojego rachunku bankowego, podczas gdy ze wspólnego rachunku oboje małżonkowie korzystają w miarę potrzeb, zabezpieczenie alimentów jest wpłacane na wspólny rachunek bankowy stron, nadto małżonkowie posiadają hasła do rachunków bankowych; bezzasadnym uznaniu, że strony nie utrzymują ze sobą kontaktu, nie rozmawiają, podczas gdy poza kwestiami finansowymi omawiają także sprawy małoletniego dziecka, Pozwana informuje męża o postępach w nauce dziecka, zdrowia, strony informują się wzajemnie o włączeniu

się alarmu w domu, przebiegu postępowania likwidacyjnego polisy uszkodzonego pojazdu stron, Powód poinformował żonę o planowanej operacji itd.;

- bezzasadnym uznaniu, że zaszły ważne powody do ustalenia rozdzielności majątkowej, podczas gdy nie zaszły żadne ważne powody do orzeczenia rozdzielności z datą wytoczenia powództwa, Sąd z wyjątkowości instytucji rozdzielności z datą inną niż orzeczenie rozwodu uczynił regułę;

- bezzasadnym pominięciu przez Sąd, że Pozwana przekazuje mężowi informacje o awizo, przekazuje smsy z kliniką stomatologiczną, wszelkie inne ważne dla Powoda informacje;

b) art. 227 kpc w zw. z art. 235 ² § 1 i 2 kpc poprzez oddalenie wniosku dowodowego o przesłuchanie świadków bez podania podstawy prawnej tego rozstrzygnięcia, a który to dowód mógł mieć wpływ na rozstrzygnięcie sprawy i co do którego zostało złożone zastrzeżenie do protokołu;

2. błąd w ustaleniach faktycznych i uznanie, że małżonkowie nie darzą się zaufaniem w kwestiach finansowych, podczas gdy gdyby Powód nie ufał żonie, nie dopuściłby do tego aby czuwała Ona nad regulowaniem większość rachunków związanych z domem stron, nie pozostawiłby swobodnego dostępu żonie do wspólnych oszczędności w wysokości 190.000 zł, nadto Powód potwierdził zeznania żony w całości, a zatem także w części, w której mówiła, że strony ufają sobie w kwestiach finansowych, wreszcie w aktach sprawy brak jest jakiegokolwiek dowodu na to, że strony nie darzą się zaufaniem w tym aspekcie;

Powołując się na powyższe zarzuty skarżąca wniosła o:

l . zmianę zaskarżonego orzeczenia i oddalenie powództwa w całości ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania;

2. dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków wskazanych w pkt 4 odpowiedzi na pozew zgodnie z tezą wskazaną w piśmie;

3. zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego za I i II instancję, wedle norm prawem przepisanych;

W odpowiedzi na apelację pełnomocnik powoda wniosła o jej oddalenie i zasądzenie kosztów.

Sąd Okręgowy dodatkowo ustalił:

Strony pozostają ze sobą w kontakcie nie tylko w sprawach dotyczących dziecka ale także w kwestiach finansowych. Strony dzielą się opłatami za dom.

Powód nie doznaje ze strony pozwanej dotychczas żadnych przeszkód w zarządzaniu majątkiem wspólnym.

Dowód: - zeznania pozwanej J. Z. k. 140-141

- zeznania powoda W. Z. k. 139-140

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja pozwanej jest zasadna.

Na wstępie należy przypomnieć, iż postępowanie apelacyjne zostało tak ukształtowane, iż Sąd II instancji jest sądem merytorycznym, a nie tylko kontrolnym. Skoro zatem istotą postępowania apelacyjnego jest merytoryczne sądzenie sprawy to sąd II instancji ma nie tylko uprawnienie ale wręcz obowiązek rozważenia na nowo całego zebranego materiału dowodowego oraz dokonania jego własnej, samodzielnej i swobodnej oceny w tym oceny dowodów zgromadzonych w postępowaniu przed obu sądami. (por. postanowienie SN z 8 kwietnia 2011r. II CSK 474/10 ). Przy czym należy mieć na względzie, iż Sąd II instancji orzekając w granicach zaskarżenia jest związany zarzutami naruszenia prawa procesowego natomiast z urzędu bierze pod uwagę naruszenie prawa materialnego i może dokonać odmiennych ustaleń lub uzupełnić ustalenia faktyczne dysponując także materiałem dowodowym zgromadzonym przez Sąd I instancji.

Sąd Okręgowy korzystając ze swoich ustawowych uprawnień dokonał uzupełniających ustaleń faktycznych w oparciu o zeznania obu stron.

W pozostałym zakresie Sąd podziela ustalenia Sądu Rejonowego i przyjmuje je za własne czyniąc je po ich uzupełnieniu podstawą swojego rozstrzygnięcia.

Skarżąca formułując zarzuty naruszenia art. 233 k.p.c. w obszernym wywodzie nie tyle kwestionuje konkretne ustalenia faktyczne ile tak naprawdę dąży do zakwestionowania prawidłowości rozstrzygnięcia przez pryzmat przepisów prawa materialnego i w szczególności zastosowania tych przepisów w konkretnych okolicznościach. Omówienie tych kwestii będzie przedmiotem dalszych rozważań.

Zarzut naruszenia art. 227 kpc w zw. z art. 235 ² § 1 i 2 kpc nie zawiera uzasadnionych podstaw, zupełnie wystarczający do podjęcia merytorycznego rozstrzygnięcia był materiał dowodowy zgromadzony w sprawie, nie było zatem potrzeby dopuszczania dalszych dowodów skoro ustalenia faktyczne i ocena prawna tych ustaleń jakiej dokonał Sąd Okręgowy była korzystna dla skarżącej.

Tytułem przypomnienia należy wskazać, iż zgodnie treścią art. 52 § 1 i 2 k.r.o. z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej. Rozdzielność majątkowa powstaje z dniem oznaczonym w wyroku, który ją ustanawia. W wyjątkowych wypadkach sąd może ustanowić rozdzielność majątkową z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa, w szczególności, jeżeli małżonkowie żyli w rozłączeniu.

W niniejszej sprawie, jak wykazało postępowanie dowodowe, istotnie strony nie mieszkają ze sobą pozostając jednak ze sobą w poprawnych relacjach. Jednakże trudno jakiekolwiek zachowanie pozwanej uznać za niebezpieczeństwo dla interesu majątkowego powoda, majątku wspólnego małżonków czy też dobra rodziny. Jako ważny powód dla ustalenia rozdzielności majątkowej uznawana jest na ogół obawa jednego z małżonków o nielojalne, beztroskie i nieroztropne trwonienie wspólnego majątku ze szkodą dla rodziny. Tymczasem zachowań pozwanej która w sytuacji odejścia powoda zaciągnęła pożyczkę od rodziny, czy też kupiła córce biżuterię którą zwyczajowo kupuje się dziewczętom w takim wieku nie można oceniać jednoznacznie negatywnie, jak stara się to udowodnić powód.

W tym stanie rzeczy trudno mówić o jakimkolwiek ważnym powodzie do ustalenia rozdzielności między małżonkami, skoro działania pozwanej miały na celu ochronę jej oraz małoletniego dziecka stron. W ocenie Sądu Okręgowego Sąd I instancji w swoich motywach nie przedstawił przekonujących argumentów na rzecz stanowiska, że takie ważne powody wystąpiły. Twierdzenia o trwonieniu majątku czy też zaciąganiu pożyczek ( poza niewielką pożyczką od rodziny która i tak w znacznej części jest spłacona) nie znajdują jakiegokolwiek uzasadnienia w okolicznościach sprawy.

W ocenie Sądu I instancji tak naprawdę jedynym powodem ustanowienia rozdzielności majątkowej jest istnienie separacji faktycznej. Tymczasem w orzecznictwie przyjmuje się, że nie każda postać separacji faktycznej może stanowić ważny powód ustanowienia rozdzielności majątkowej. Sąd Najwyższy stoi nawet na stanowisku, iż utrzymujący się stan separacji faktycznej małżonków sam w sobie nie może stanowić ważnej przyczyny ustanowienia rozdzielności majątkowej. (zob.m.in. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 7 stycznia 2000 r., II CKN 385/99 oraz II CKN 662/98, nie publ., postanowienie SN z dnia 22 grudnia 2020r. III CSK 64/20 baza LEX).

Wspólność majątkowa jest przypisaną małżeństwu jego cechą ustrojową. Stąd też orzeczenie o ustanowieniu rozdzielności majątkowej może nastąpić tylko w okolicznościach wyjątkowych, a w żadnym wypadku nie wcześniej niż w dniu, w którym aktualnie staje się ustalenie istnienia ważnych powodów w rozumieniu art. 52 § 1 k.r.o. (por. wyrok SN z dnia 24 listopada 2017r. I CSK 118/17, baza LEX) Długotrwała faktyczna separacja może usprawiedliwiać ustanowienie rozdzielności majątkowej przez sąd, jeżeli ten stan rzeczy uniemożliwia współdziałanie w zarządzaniu majątkiem wspólnym, (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 czerwca 2004 r., III CK 126/03 baza LEX), pociąga za sobą naruszenie lub poważne zagrożenie interesu majątkowego jednego z małżonków (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia 2003 r., IV CKN 1710/00, nie publ.) lub też skutkuje trwałym zerwaniem wszelkich stosunków majątkowych i brakiem możliwości podejmowania wspólnych decyzji gospodarczych (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 2005 r., III CK 112/04, nie publ.)

Ustrój małżeńskiej wspólności majątkowej ma na celu wzmocnienie rodziny oraz zapewnienie jej ustabilizowanej bazy materialnej i najpełniej realizuje zasadę równych praw obojga małżonków w dziedzinie stosunków majątkowych, stanowiących materialną podstawę funkcjonowania rodziny. Dlatego też ustanowienie rozdzielności majątkowej należy traktować jako wyjątek co wiąże się z tym, iż ustawodawca ogranicza możliwość podjęcia pozytywnej decyzji w tym zakresie od istnienia ważnych powodów.

Przez ważne powody stanowiące podstawę do ustanowienia rozdzielności majątkowej, przyjęło się rozumieć wytworzenie się takiej sytuacji, która w konkretnych okolicznościach faktycznych wywołuje stan pociągający za sobą naruszenie lub poważne zagrożenie interesu majątkowego jednego z małżonków i z reguły także dobra rodziny. W niniejszej sprawie roszczenie powoda nie zmierzało do ochrony jego zagrożonych interesów majątkowych czy też ochrony rodziny, jak to ma miejsce w przypadkach, gdy jeden z małżonków lekkomyślnie trwoni majątek, nieroztropnie nim gospodaruje, beztrosko wydaje zgromadzone wspólnie pieniądze itp. Nie sposób nie dostrzec , iż roszczenie powoda miało w istocie tylko jeden cel, dla niego szczególnie ważny tj. zachowanie wyłącznie dla siebie samego wszelkich osiąganych przez niego środków finansowych ( stosunkowo wysokiego wynagrodzenia), z pominięciem żony i dziecka, którzy aktualnie nie mają możliwości w pełni zaspokoić swoich potrzeb bez powoda. Pozycja ekonomiczna pozwanej jest o wiele mniej korzystna aniżeli powoda który osiąga stosunkowo wysokie dochody.

Powód aktualnie chce pozbawić pozwaną jakichkolwiek korzyści osiąganych z jego pracy choć trzeba pamiętać, iż w dalszym ciągu strony pozostają w związku małżeńskim. W tych okolicznościach ustanowienie rozdzielności majątkowej oznaczałoby tylko utrwalenie przewagi materialnej powoda wobec pozwanej, ograniczając w zasadzie zakres jego świadczeń na rzecz rodziny do alimentowania jej.

Nie może natomiast być uzasadnionym ustanowienie rozdzielności w celu utrwalenia przewagi materialnej powoda wobec pozwanej. Z chwilą ustanowienia rozdzielności powód może bowiem żądać zwrotu części rat spłacanego kredytu , gdyż kredyt zaciągnięty był wspólnie, zaś w chwili obecnej nie rozwiązano jeszcze przez rozwód prawomocnie małżeństwa stron.

Uwzględnienie powództwa w takim układzie stosunków pozostawałoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Nie ma wątpliwości, że klauzula generalna zasad współżycia społecznego może znaleźć zastosowanie także w sprawach o ustanowienie rozdzielności majątkowej. Oddalenie na podstawie art. 5 k.c. powództwa o ustanowienie rozdzielności majątkowej między małżonkami nie jest bowiem wyłączone (por.. wyrok SN z dnia 4 kwietnia 2014 r., II CSK 387/13, baza Legalis).

Wobec tego nie można podzielić oceny prawnej Sądu Rejonowego, że wystarczającym powodem dla uwzględnienia powództwa w sprawie jest sam fakt separacji faktycznej małżonków.

Nie jest wystarczające dla ustanowienia rozdzielności majątkowej tylko wykazanie, iż pomiędzy stronami istnieje konflikt o charakterze osobistym lub separacja - niezbędnym było wykazanie stosownie do art. 6 k.c., że stan taki uniemożliwia wykonywanie zarządu majątkiem wspólnym co zagraża ekonomicznym podstawom funkcjonowania rodziny.

Powód wykazał jedynie istnienie konfliktu pomiędzy stronami i separacji nie wykazał natomiast aby stan taki uniemożliwiał lub utrudniał wykonywanie zarządu majątkiem wspólnym. Wręcz przeciwnie strony - co wskazuje w apelacji pozwana - na bieżąco współpracują we wszelkich sprawach dotyczących ich wspólnego majątku , dzielą się obowiązkami uiszczania opłat, powstrzymują się przed podziałem oszczędności, darzą się wzajemnym zaufaniem w tym zakresie.

Analiza przedstawionego materiału dowodowego pozwala na wskazanie, iż powód w ogóle nie wyjaśnił w czym upatruje niebezpieczeństwa czy też zagrożenia interesów majątkowych swoich lub wspólnych stron wymagających podjęcia przez sąd działania pozbawiającego pozwaną wpływu na te interesy majątkowe.

Obecny stan i sposób zarządzania majątkiem nie odbiega znacząco od tego jaki istniał przez cały czas trwania wspólności majątkowej istniejącej pomiędzy stronami.

Reasumując Sąd Okręgowy nie podziela poglądu Sądu Rejonowego o istnieniu ważnych powodów umożliwiających ustanowienie rozdzielności majątkowej między stronami w związku z czym apelacja pozwanej okazała się zasadna, a co za tym idzie należało zmienić zaskarżony wyrok i oddalić powództwo oraz orzec o kosztach zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, a to na podstawie art. 386 par. 1 k.p.c.

O kosztach procesu za instancję odwoławczą orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z art. 108 k.p.c.

Dariusz Mizera