Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 14 kwietnia 2022 r.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia Paweł Hochman

Protokolant: Katarzyna Pielużek

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14 marca 2022 r.

sprawy z wniosku A. W.

przy udziale G. W.

o podział majątku wspólnego

na skutek apelacji wniesionych przez obie strony

od postanowienia Sądu Rejonowego w Radomsku z dnia 3 sierpnia 2021 r. sygn. akt I Ns 140/14

postanawia:

A.  z apelacji uczestnika postępowania zmienić zaskarżone postanowienie na następujące:

„I. ustalić, że w skład majątku wspólnego byłych małżonków A. W. i G. W. wchodzą następujące składniki majątkowe:

1.

a)  samochód osobowy marki T. (...) o nr rej. (...) o wartości 22 869 zł (dwadzieścia dwa tysiące osiemset sześćdziesiąt dziewięć złotych),

b)  telewizor marki (...) o wartości 280 zł (dwieście osiemdziesiąt złotych),

c)  wieszak uchwyt TV o wartości 20 zł (dwadzieścia złotych),

d)  robot (...)o wartości 50 zł (pięćdziesiąt złotych),

e)  opiekacz M. o wartości 25 zł (dwadzieścia pięć złotych),

f)  odkurzacz Z. (...) o wartości 160 zł (sto sześćdziesiąt złotych),

g)  szatkownica (...) o wartości 30 zł (trzydzieści złotych),

h)  kuchenka mikrofalowa (...) o wartości 100 zł (sto złotych),

i)  lodówka (...)o wartości 300 zł (trzysta złotych),

j)  piekarnik A. do zabudowy o wartości 250 zł (dwieście pięćdziesiąt złotych),

k)  pralka A. o wartości 170 zł (sto siedemdziesiąt złotych),

l)  płyta ceramiczna A. o wartości 170 zł (sto siedemdziesiąt złotych),

m)  okap kuchenny o wartości 75 zł (siedemdziesiąt pięć złotych),

n)  bateria kuchenna zlewozmywakowa o wartości 30 zł (trzydzieści złotych),

o)  zlewozmywak jednokomorowy F. o wartości 40 zł (czterdzieści złotych),

p)  żyrandol x2 sztuki o wartości 60 zł (sześćdziesiąt złotych),

q)  sztućce D. o wartości 60 zł (sześćdziesiąt złotych),

r)  szafa wnękowa o wymiarach 205x50x245 cm o wartości 956 zł (dziewięćset pięćdziesiąt sześć złotych),

s)  szafa wnękowa o wymiarach 160x60x235cm o wartości 551 zł (pięćset pięćdziesiąt jeden złotych)

t)  biblioteczka (kredens) o wartości 561 zł (pięćset sześćdziesiąt jeden złotych)

u)  stolik kawowy - owalny o wartości 227 zł (dwieście dwadzieścia siedem złotych),

v)  tapczan rozkładany o wartości 613 zł (sześćset trzynaście złotych),

w)  łóżko jednoosobowe o wartości 168 zł (sto sześćdziesiąt osiem) złotych,

x)  komplet szaf V. o wartości 764 zł (siedemset sześćdziesiąt cztery złote),

y)  stół kuchenny - rozkładany o wartości 503 zł (pięćset trzy złote);

2.  pieniądze w kwocie 100.574,27 zł (sto tysięcy pięćset siedemdziesiąt cztery 27/100 złotych),

3.  nakłady z majątku wspólnego byłych małżonków na majątek odrębny uczestnika G. W. w kwocie 14.855 zł (czternaście tysięcy osiemset pięćdziesiąt pięć złotych),

II.  dokonać podziału majątku wspólnego w ten sposób, że:

1.  składniki majątkowe opisane w punktach 1 litera a, 2, 3 przyznać na własność uczestnika postępowania G. W.,

2.  składniki majątkowe opisane w punkcie 1 od litery b do litery y przyznać na własność wnioskodawczyni A. W.;

III.  zasądzić od uczestnika postępowania G. W. na rzecz wnioskodawczyni A. W. tytułem dopłaty kwotę 66.067,63 zł (sześćdziesiąt sześć tysięcy sześćdziesiąt siedem 63/100 złotych) płatną w terminie do dnia 15 lipca 2022 roku, z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w razie uchybienia terminowi płatności;

IV.  zasądzić od wnioskodawczyni A. W. na rzecz uczestnika postępowania G. W. kwotę 17.500 zł (siedemnaście tysięcy pięćset złotych) tytułem zwrotu połowy wydatków przeznaczonych na rzecz osoby trzeciej, płatną w terminie do dnia 15 lipca 2022 roku, z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w razie uchybienia terminowi płatności;

V.  zasądzić od uczestnika postępowania G. W. na rzecz wnioskodawczyni A. W. kwotę 500 (pięćset) złotych tytułem zwrotu części kosztów postępowania;

VI.  pobrać na rzecz Skarby Państwa - Sądu Rejonowego w Radomsku od wnioskodawczyni A. W. i uczestnika postępowania G. W. kwoty po 2885 zł (dwa tysiące osiemset osiemdziesiąt pięć złotych) tytułem zwrotu tymczasowo poniesionych kosztów sądowych";

B.  oddalić apelację wnioskodawczyni i apelację uczestnika postępowania w pozostałej części;

C.  ustalić, że każdy z uczestników ponosi koszty postępowania odwoławczego stosownie do swojego udziału w sprawie.

Sygn. akt II Ca 837/21

UZASADNIENIE

A. W. wniosła o podział majątku wspólnego objętego małżeńską wspólnością ustawową jej i uczestnika postępowania G. W..

Wnioskodawczyni domagała się ustalenia, że w skład majątku wspólnego stron wchodzą:

a) samochód osobowy marki T. (...) o nr rej. (...) o wartości 24 000 zł,

b) środki pieniężne zgromadzone na rachunku bankowym P. w kwocie 51 500 zł oraz na rachunku bankowym (...) w kwocie 8 641,86 zł,

c) środki pieniężne w kwocie 191 519 zł wpłacone przez G. W. na zakup mieszkania w Ł., gmina K., już po ustaniu małżeńskiej wspólności ustawowej, lecz pochodzące ze środków zgromadzonych w czasie trwania małżeństwa.

Ponadto wnioskodawczyni domagała się rozliczenia wspólnych nakładów stron na majątek osobisty uczestnika w kwocie 67 000 zł związanych z remontem i ociepleniem należącego do uczestnika domu mieszkalnego przy ul. (...) w R..

Ostatecznie A. W. domagała się podziału majątku poprzez zasądzenie na jej rzecz od uczestnika postępowania tytułem spłaty łącznej kwoty 192 867 zł.

Uczestnik postępowania G. W. przyłączył się do wniosku co do zasady. Wniósł o ustalenie, że w skład majątku wspólnego stron wchodzą:

a) przedmioty wyposażenia mieszkania przy ul. (...) w R. przewiezione z domu przy ul. (...) w R., których łączna wartość wynosi 19 978 zł,

b) samochód osobowy marki T. (...) o nr rej. (...) o wartości 18 000 zł,

c) środki pieniężne w kwocie 1 641,86 zł zgromadzone na rachunku bankowym (...) oraz pieniądze w kwocie 35 000 zł pobrane przez wnioskodawczynię w 2009 roku ze wspólnego rachunku bankowego stron w P..

Uczestnik postępowania wnosił o dokonanie podziału majątku wspólnego stron w ten sposób, aby przyznać mu na własność samochód osobowy marki T. (...) o nr rej. (...) o wartości 18 000 zł, natomiast uczestniczce postępowania przyznać na własność przedmioty wyposażenia mieszkania przy ul. (...) w R. o łącznej wartości 19 978 zł, a ponadto zasądzić od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika postępowania kwotę 36 809, 93 zł tytułem spłaty. Domagał się rozliczenia nakładów poczynionych z majątku wspólnego na zajmowane przez strony mieszkanie położone w R. przy ul. (...) w R..

Kwestionował także zaliczenie do majątku wspólnego kwoty 192 867 zł przeznaczonej na zakup mieszkania w Ł., wskazując, że zakup ten miał miejsce kilka lat po rozwodzie, a pieniądze przeznaczone na ten cel stanowiły majątek osobisty uczestnika.

Ponadto pełnomocnik uczestnika wniósł o rozliczenie w ramach podziału majątku kwoty 7000 złotych uzyskanej ze sprzedaży samochodu N., sprzedanego w 2009 roku, bowiem środki z tej sprzedaży weszły do majątku wspólnego. W piśmie z dnia 25 kwietnia 2016 roku wskazał na kwotę 6000 złotych.

Pismem z dnia 29 lipca 2019 roku pełnomocnik wnioskodawczyni wniósł o zaliczenie do majątku wspólnego kwoty 160 000 złotych, które uczestnik dołożył do mieszkania zakupionego po zakończeniu trwania małżeństwa.

Postanowieniem z dnia 3 sierpnia 2021 roku Sąd Rejonowy w Radomsku po rozpoznaniu sprawy z wniosku A. W. z udziałem G. W. o podział majątku wspólnego:

1. ustalił, że w skład majątku wspólnego byłych małżonków A. W. i G. W. wchodzą następujące składniki:

I. a) samochód osobowy marki T. (...) o nr rej. (...) o wartości 22 869 zł,

b) telewizor marki (...)o wartości 280 zł,

c) wieszak uchwyt TV o wartości 20 zł,

d) robot (...) o wartości 50 zł,

e) opiekacz M. o wartości 25 zł,

f) odkurzacz Z. (...) o wartości 160 zł,

g) szatkownica (...)o wartości 30 zł,

h) kuchenka mikrofalowaR. (...) o wartości 100 zł,

i) lodówka(...) o wartości 300 zł,

j) piekarnik A. do zabudowy o wartości 250 zł,

k) pralka A. o wartości 170 zł,

l) płyta ceramiczna A. o wartości 170 zł,

m) okap kuchenny o wartości 75 zł,

n) bateria kuchenna zlewozmywakowa o wartości 30 zł,

o) zlewozmywak jednokomorowy F. o wartości 40 zł,

p) żyrandol 2 sztuki o wartości 60 zł,

q) sztućce D. o wartości 60 zł,

r) szafa wnękowa o wymiarach 205x50x245 cm o wartości 956 zł,

s) szafa wnękowa o wymiarach 160x60x235cm o wartości 551 zł,

t) biblioteczka (kredens) o wartości 561 zł,

u) stolik kawowy - owalny o wartości 227 zł,

v) tapczan rozkładany o wartości 613 zł,

w) łóżko jednoosobowe o wartości 168 zł,

x) komplet szaf V. o wartości 764 zł,

y) stół kuchenny - rozkładany o wartości 503 zł;

II. równowartość środków pieniężnych w kwocie 142 737,10 zł, za którą to kwotę uczestnik postępowania G. W. nabył mieszkanie w miejscowości Ł., gmina K. po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej pomiędzy stronami;

III. kwota 35 000 zł, wydatku z majątku wspólnego stron na majątek osobisty uczestnika postępowania G. W.,

IV. kwota 14 855 zł wydatku z majątku wspólnego stron na nakłady na mieszkanie przy ul (...), poczynione na majątek osoby trzeciej,

2. dokonał podziału przedmiotów majątku wspólnego stron w ten sposób, że przyznał na własność wnioskodawczyni A. W. przedmioty oznaczone w punktach od 1.I b) do 1.I y) o łącznej wartości 6163 zł, a na własność uczestnika postępowania G. W. przedmiot oznaczony w punkcie 1. a) o wartości 22 869 zł;

3. ustalił, iż strony dokonały nakładu z majątku wspólnego na majątek osobisty uczestnika postępowania G. W. w wysokości 14 855 zł;

4. zasądził od uczestnika postępowania G. W. na rzecz wnioskodawczyni A. W. tytułem spłaty kwotę 87149,05 zł płatną w terminie 3 miesięcy od dnia uprawomocnienia się niniejszego postanowienia;

5. oddalił wniosek w zakresie podziału kwoty 35 000 zł jako wydatku z majątku wspólnego stron na nakłady na mieszkanie przy ul (...), poczynionej na majątek osoby trzeciej,

6. ustalił, że każda ze stron ponosi koszty procesu związane ze swoim udziałem w sprawie;

7. nakazał pobrać od wnioskodawczym A. W. na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Radomsku kwotę 265 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych;

8. nakazał pobrać od uczestnika G. W. na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Radomsku kwotę 2 885 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Powyższe rozstrzygniecie zapadło w następstwie następujących ustaleń faktycznych:

A. W. i G. W. zawarli związek małżeński dnia 17 czerwca 2006 roku. Ze związku małżeńskiego stron pochodzi małoletnia córka J. W.. Małżeństwo to zostało rozwiązane przez rozwód wyrokiem Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 25 czerwca 2012 roku w sprawie o sygn. akt I C 487/11. Obowiązkiem utrzymania i wychowania córki stron obciążono oboje rodziców i w związku z tym zasądzono od G. W. na rzecz J. W. alimenty w wysokości po 500 zł miesięcznie. Apelacje obu stron od ww. wyroku zostały oddalone wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 19 lutego 2013 roku w sprawie I ACa 1229/12. Uczestnik miał następnie podwyższone alimenty do kwoty 850 złotych miesięcznie.

Strony nie zawierały żadnych małżeńskich umów majątkowych.

Przed zawarciem małżeństwa rodzice G. W. umową darowizny z dnia 2 listopada 2005 roku przekazali mu własność nieruchomości przy ul. (...) w R..

Po zawarciu małżeństwa strony zamieszkiwały w domu stanowiącym własność uczestnika przy ul. (...) w R.. Strony przeprowadziły gruntowny remont domu. Roboty remontowe dotyczyły wymiany grzejników, zagipsowania i pomalowania ścian oraz ociepliły dom styropianem, który został zakupiony w całości ze środków własnych uczestnika. Wymiana okien, glazura i terakota także zostały wykonane ze środków własnych uczestnika. Koszt nakładów na nieruchomości przy ul. (...) w R. wynosił 14 855 zł.

Następnie strony od czerwca 2010 roku do grudnia 2010 roku zamieszkały na ul. (...). Mieszkanie przy ulicy (...) należy do brata wnioskodawczyni. W tym lokalu strony mieszkały w małżeństwie. Był to lokal użyczony.

Przed zawarciem małżeństwa G. W. posiadał swój „kawalerski” rachunek bankowy w (...). Jak wynika z wyciągów bankowych przez zawarciem małżeństwa G. W. wypłacił z tego rachunku kwotę 42 724,48 złotych ( w dniu 13 sierpnia 2005 roku). Tuż przed zawarciem małżeństwa na dzień 8 czerwca 2006 roku widniała na rachunku kwota 7 405,42 złote, ( nie widomo czy nie była wypłacona). Daje to łączną kwotę 50 129,90 złotych.

Po zawarciu małżeństwa, w czasie trwania małżeństwa stron G. W. posiadał trzy rachunki bankowe w (...) S.A.

W dniu 10 czerwca 2012 roku (w dniu 25 czerwca 2012 roku po odroczeniu został ogłoszony wyrokiem Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim rozwód uczestników) został zamknięty rachunek bankowy o numerze (...) saldo wynosiło 7 149,66 zł.

W dniu 10 czerwca 2012 roku (w dniu 25 czerwca 2012 roku po odroczeniu został ogłoszony wyrokiem Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim rozwód uczestników) został także zamknięty rachunek bankowy o numerze (...) saldo wynosiło 5 468,70 zł.

W dniu 16 maja 2012 roku (w dniu 25 czerwca 2012 roku po odroczeniu został ogłoszony wyrokiem Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim rozwód uczestników) został zamknięty rachunek bankowy (...). Saldo końcowe na rachunku prowadzonym dla numeru konta wynosiło 12 595, 80 zł.

Łącznie była na rachunkach kwota 25 214,16 złotych. Wszystkie te rachunki zamknął i pobrał pieniądze uczestnik G. W..

Uczestnik posiadał także indywidualny rachunek bankowy nr (...) od dnia 13 stycznia 2001 roku, który od kwietnia 2007 roku został przekształcony na rachunek wspólny G. i A. W.. Rachunek ten został zamknięty w dniu 10 czerwca 2011 roku. Po 2010 roku G. W. nie posiadał w ww. banku lokat terminowych.

Wnioskodawczyni dokonała wypłaty kwoty 35 000 zł ze wspólnego rachunku w (...) na wykończenie mieszkania przy ul. (...).

Uczestnik przed zawarciem związku małżeńskiego posiadał samochód używany marki N.. Został on sprzedany w trakcie trwania małżeństwa. Małżonkowie wspólnie kupili samochód T. (...) nr rej. (...).

Po ustaniu związku małżeńskiego w posiadaniu G. W. znalazły się oszczędności na rachunku bankowym w P., z których nie rozliczył się w wysokości 25 214,16 złotych oraz 20 592,79 złotych, a także samochód osobowy marki T..

W 2015 roku, po rozwodzie uczestnik postępowania nabył mieszkanie w Ł., gmina K.. W okresie od 29 lipca 2013 roku do 12 grudnia 2014 roku uczestnik G. W. dokonał wpłat w łącznej kwocie 191 520 zł na zakup tego mieszkania.

Wartość rynkowa pojazdu marki T. (...) nr rej. (...) wynosi 13 886 zł przy czasie eksploatacji pojazdu 147 miesięcy (stan z 2018 roku, (opinia sporządzona w takim zakresie na wniosek G. W.)). Wartość rynkowa pojazdu T. (...) o nr rej. (...) na dzień ustania wspólności majątkowej małżeńskiej w odniesieniu do cen obecnych wynosi 22 869 zł brutto przy czasie eksploatacji pojazdu 83 miesiące.

Telewizor marki (...) o wartości 280 zł, wieszak uchwyt TV o wartości 20 zł, robot Z. (...) o wartości 50 zł, opiekacz M. o wartości 25 zł, odkurzacz Z. (...)o wartości 160 zł, szatkownica Z. (...) o wartości 30 zł, kuchenka mikrofalowa o wartości 100 zł, lodówka W. o wartości 300 zł, piekarnik A. do zabudowy o wartości 250 zł, pralka A. o wartości 170 zł, płyta ceramiczna A. o wartości 170 zł, okap kuchenny o wartości 75 zł, bateria kuchenna zlewozmywakowa o wartości 30 zł, zlewozmywak jednokomorowy F. o wartości 40 zł, żyrandol x2 sztuki o wartości 60 zł, sztućce drzewica o wartości 60 zł. Łącznie stanowią wartość 6 163 złote. Ruchomości pozostają w posiadaniu wnioskodawczyni.

Wartość rynkowa nieruchomości przy ul. (...) w R. zabudowanej budynkiem mieszkalnym wg stanu na dzień 19.02.2013 r. i cen aktualnych wynosi 242 900 zł. Wartość rynkowa wycenianej nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym z uwzględnieniem służebności osobistej wg stanu na dzień 19.02.2013 r. i cen aktualnych wynosi 182 400 zł.

Wartość rynkowa wycenianej niezabudowanej działki gruntu wg stanu na dzień 19.02.2013 r. i cen aktualnych wynosi 98 400 zł. Wartość rynkowa naniesień stanowiąca różnicę wartości rynkowej nieruchomości z uwzględnieniem służebności osobistej i wartości rynkowej gruntu wynosi 84 000 zł. Wartość rynkowa nakładów poczynionych przez małżonków zgodnie z zakresem robót wykonanych według wnioskodawczym wynosi 17 570 zł. Wartość rynkowa nakładów poczynionych przez małżonków zgodnie z zakresem robót wykonanych według uczestnika wynosi 12 140 zł. Znaczna różnica pomiędzy wartością rynkową nakładów a ogólną kwotą wyłożoną na remont przedmiotowej nieruchomości wynika z następujących faktów: a) zainwestowane w nieruchomość środki rzadko wpływają wprost proporcjonalnie na zwiększenie jej wartości; b) im starsza i mniej atrakcyjna rynkowo nieruchomość to stosunek tych wartości jest mniej korzystny; c) w wycenianej nieruchomości znaczny wpływ na wartość rynkową nakładów ma służebność osobista, która obniża wartość całej nieruchomości, a więc także wartości naniesień.

Na rozprawie w dniu 26 stycznia 2018 roku strony zgodnie oświadczyły, że koszt nakładów na nieruchomości przy ul. (...) w R. pochodzący z majątku wspólnego wynosił 14 855 zł.

Ruchomości stron zgromadzone w mieszkaniu brata wnioskodawczym przy ul (...) w R. to: szafa wnękowa o wartości 956 zł, szafa wnękowa o wartości 551 zł, biblioteczka o wartości 561 zł, stolik kawowy o wartości 227 zł, tapczan rozkładany o wartości 613 zł, łóżko jednoosobowe o wartości 168 zł, komplet szaf V. o wartości 764 zł, stół kuchenny - rozkładany o wartości 503 zł. - łącznie 4 343 zł.

Uczestnik kilka lat przed ślubem kupił samochód marki N.. Został on sprzedany w trakcie trwania małżeństwa.

Sąd Rejonowy wyjaśnił, że powyższy stan faktyczny w niniejszej sprawie został ustalony na podstawie powołanych wyżej dowodów, wśród nich opinii biegłego, dokumentów, których ważność nie była kwestionowana przez strony w toku postępowania, zeznań świadków, a także na podstawie zeznań wnioskodawczym i uczestnika. Ustaleń stanu faktycznego w oparciu o kserokopie dokumentów dokonano na podstawie przepisu art. 308 k.p.c.

Zeznania świadków były zasadniczo zgodne ze sobą w zakresie okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia, oraz wzajemnie się uzupełniały. Także zeznania wnioskodawczym i uczestnika w większości Sąd uznał za wiarygodne.

Kwestia sporną między byłymi małżonkami, była okoliczność, czy pieniądze za które G. W. kupił mieszkanie około 1 rok po rozwodzie, były jego majątkiem odrębnym zgromadzonym przed zawarciem małżeństwa, czy też były to środki finansowe zgromadzone w czasie trwania małżeństwa i wchodziły w skład majątku wspólnego.

Sąd nie dał wiary twierdzeniom uczestnika, że wszystkie te pieniądze zarobił przed zawarciem małżeństwa i trzymał je przez te lata związku schowane w kolejnych domach, gdzie mieszkał razem z żoną i dzieckiem. W okresie od 29 lipca 2013 roku do 12 grudnia 2014 roku uczestnik G. W. dokonał wpłat w łącznej kwocie 191 520 zł na zakup tego mieszkania. Pieniądze te były, jak uczestnik podał, odłożone, jeszcze w okresie kiedy strony były małżeństwem. Sąd nie dał wiary, że środki finansowe na zakup po rozwodzie przez uczestnika postępowania mieszkania w Ł., gmina K., pochodziły częściowo z jego oszczędności przedmałżeńskich.

Zdaniem Sądu środki te pochodziły z majątku wspólnego uczestników postępowania. Uczestnik nie przedstawił żadnych dowodów na to aby miał zgromadzone jakieś inne pieniądze przedmałżeńskie, oprócz kwot wpłaconych na konto do E.. Ponadto nielogicznym jest sytuacja, w której uczestnik wypłaca przed zawarciem związku małżeńskiego kwotę 42 724,48 złotych, a następnie trzyma w tzw. „skarpecie” przez okres trwania małżeństwa, tj. 6 lat kwotę około 150 000 złotych. Jak wynika z materiału dowodowego G. W. prze zawarciem małżeństwa miał jeden rachunek bankowy w E.. Tam miał zgromadzone swoje oszczędności. Około 1 roku przed zawarciem małżeństwa wypłacił kwotę 42 724,48 złotych, a następnie tuż przed datą zawarcia małżeństwa na rachunku była kwota 7 405,42 złote. Daje to łącznie kwotę 50 129,90 złotych. Uczestnik twierdził, że kwotę na mieszkanie w wysokości ponad 191 000 złotych miał zarobione jeszcze przed zawarciem małżeństwa, ale trzymał je w domu, a nie w banku. Skoro uczestnik trzymał oszczędności w banku w kwocie ponad 40 000 złotych, to dlaczego nie wpłacił na konto pozostałej kwoty około 150 000 złotych...? Takie zachowanie jest nielogiczne. Niewiarygodne jest także aby uczestnik zgromadził kwotę około 150 000 złotych po ustaniu związku małżeńskiego biorąc pod uwagę jego zarobki i obciążenia finansowe. Sąd zwrócił uwagę, że uczestnik nie miał takich możliwości zarobkowych. Uczestnik pracował z miesięcznym wynagrodzeniem w wysokości średniej albo i poniżej średniej krajowej. Z tego wynagrodzenia musiał utrzymać siebie (także koszty mieszkania) i opłacić alimenty na dziecko. Nie jest więc prawdopodobne, by przy takich dochodach uczestnik w okresie 1 roku uzbierał i odłożył kwotę prawie 160 000 - 150 000 złotych. Małżeństwo uległo rozwiązaniu w czerwcu 2012 roku, a już rok potem nastąpiły wpłaty w łącznej kwocie prawie 200 000 złotych. Uczestnik musiałby odkładać około 10 000 złotych miesięcznie przez ten czas. Ponadto sam uczestnik natomiast przyznał, że częściowo pieniądze na zakup odłożył w czasie trwania małżeństwa.

Dlatego Sąd uznał, że środki finansowe wypłacone z kont bankowych przez G. W. założonych w czasie trwania małżeństwa, zostały wpłacone przez uczestnika razem z innymi środkami zgromadzonymi w czasie trwania małżeństwa, na poczet mieszkania i pochodziły z majątku wspólnego A. i G. W.. Poza ustaloną kwotą 50 129,90 złotych

Sąd nie zaliczył w poczet majątku odrębnego kwoty która małżonkowie mieli uzyskać za sprzedaż samochodu N., należącego do G. W.. Uczestnik kilka lat przed ślubem kupił samochód marki N.. Został on następnie sprzedany w trakcie trwania małżeństwa. Jednak uczestnik nie wykazał, że pieniądze ze sprzedaży tego samochodu zostały włączone do majątku wspólnego. To G. W. decydował w tym czasie o zakupach i dokonywał inwestycji na swój dom przy na ul. (...). Nie ma dowodów, że kwota ze sprzedaży tego samochodu nie została przeznaczona na remont domu uczestnika lub wykorzystana przez niego winny sposób zasilający jego majątek odrębny, np. dołożona do środków finansowych za które potem kupiła mieszkanie po rozwodzie. Nie ma również żadnych dowodów za jaką kwotę ten samochód został sprzedany, uczestnik nie złożył umowy sprzedaży, nie wniósł także o biegłego celem wyceny tego samochodu. Uczestnik wskazywał ponadto różne kwoty które miał z tego tytułu uzyskać. Raz twierdził, że był on sprzedany za 5000-6000 złotych, następnie jego pełnomocnik wnosił o zaliczenie kwoty 7 000 złotych. Następnie znowu podano inną kwotę.

W kwestii nakładów na dom uczestnika, strony były zgodnie, że takie nakłady miały miejsce, początkowo jednak różniły się zasadniczo co do kwoty stanowiącej te nakłady. Przy tym brak było jakichkolwiek dokumentów, np. umowy darowizny, że to rodzice G. W. darowali pieniądze na remont domu, nie ma żadnego dokumentu przekazania tych pieniędzy G. W..

Sąd przyjął więc zgodnie z wolą A. i G. W., po ustaleniu przez nich wspólnego stanowiska, do rozliczenia jako kwotę nakładów na dom uczestnika kwotę 14 855 zł.

W następstwie powyższych ustaleń Sąd Rejonowy zważył co następuje:

Sprawy o podział majątku wspólnego uregulowane zostały przez przepisy art. 566 i 567 k.p.c. Artykuł 567 § 3 k.p.c. odsyła do przepisów o dziale spadków ( art.680 i nast. k.p.c.) - te natomiast odsyłają do przepisów o zniesieniu współwłasności ( art. 618 w zw. z art. 617 i nast. k.p.c.).

Punktem wyjścia do ustalenia składu majątku wspólnego jest art. 31 k.r.o., stanowiący że z chwilą zawarcia związku małżeńskiego powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność ustawowa małżeńska obejmująca ich dorobek. Stosownie do treści przepisu art. 31 § 1 k.r.o. z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). W myśl art. 43 § 1 k.r.o. oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. Jednakże z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać, ażeby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku (art. 43 § 2 k.r.o.).

Z kolei art. 32 §1 k.r.o. wskazuje, że dorobkiem małżonków są przedmioty nabyte w czasie trwania wspólności ustawowej przez oboje małżonków lub przez jedno z nich. W związku z tym, że jak wskazano wyżej, w sprawie o podział majątku wspólnego znajdują swoje zastosowanie przepisy o zniesieniu współwłasności przywołać należy w tym miejscu treść art. 211 k.c. Zgodnie z przepisami każdy ze współwłaścicieli może żądać, aby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba, że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo, że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości.

Z akt sprawy wynika, że wspólność majątkowa małżeńska trwała między A. W. a G. W. od ślubu w dniu 17 czerwca 2006 roku do uprawomocnienia się wyroku rozwodowego, czyli do 25 czerwca 2012 roku.

W toku postępowania o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności Sąd z urzędu ustala skład i wartość majątku wspólnego (art. 684 w zw. z art. 567 § 3 k.p.c.).

Zgodnie z powołanymi wyżej zasadami Sąd ustalił w niniejszej sprawie, że w skład majątku wspólnego byłych małżonków A. W. i G. W. wchodzą ruchomości: samochód osobowy marki T. (...) o nr rej. (...) o wartości 22 869 złotych, telewizor marki (...) o wartości 280 złotych, wieszak uchwyt TV o wartości 20 złotych, robot (...) o wartości 50 złotych, opiekacz M. o wartości 25 złotych, odkurzacz Z. (...) o wartości 160 złotych, szatkownica (...)o wartości 30 złotych, kuchenka mikrofalowa (...)o wartości 100 złotych, lodówka (...) o wartości 300 złotych, piekarnik A. do zabudowy o wartości 250) złotych, pralka A. o wartości 170) złotych, płyta ceramiczna A. o wartości 170 złotych, okap kuchenny o wartości 75 złotych, bateria kuchenna zlewozmywakowa o wartości 30 złotych, zlewozmywak jednokomorowy F. o wartości 40 złotych, żyrandol x2 sztuki o wartości 60) złotych, sztućce D. o wartości 60 złotych, szafa wnękowa o wymiarach 205x50x245 cm o wartości 956 złotych, szafa wnękowa o wymiarach 160x60x235cm o wartości 551 złotych, biblioteczka (kredens) o wartości 561 złotych, stolik kawowy - owalny o wartości 227 złotych, tapczan rozkładany o wartości 613 zł złotych, łóżko jednoosobowe o wartości 168 złotych, komplet szaf V. o wartości 764 zł złote, stół kuchenny - rozkładany o wartości 503 złote.

W skład majątku wspólnego wchodzi także równowartość środków pieniężnych w kwocie 142 737,10 złotych ( 192 867 złotych - 50 129,90 złotych), za którą to kwotę uczestnik postępowania G. W. nabył mieszkanie w miejscowości Ł., gmina K. po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej pomiędzy stronami.

Sąd ustalił także, że wnioskodawczym A. W. dokonała wydatku z majątku wspólnego stron na majątek swojego barta - na mieszkanie przy ul. (...) w R. w wysokości 35 000 złotych.

Ponadto strony dokonały nakładu z majątku wspólnego na majątek osobisty uczestnika postępowania G. W. w wysokości 14 855 złotych.

Uczestnik w toku postępowania domagał się rozliczenia nakładów poczynionych z majątku wspólnego na zajmowane przez strony mieszkanie położone w R. przy ul. (...) w R.. Nakłady z majątku wspólnego obejmowały roboty wykończeniowe mieszkania oraz ruchomości przewiezione z domu przy ul. (...) w R., w tym także wymurowanie, otynkowanie i pomalowanie ścian, wstawienie nowych drzwi, zamontowanie nowej szafy wnękowej o wartości około 2100 zł. Podnosił, że w mieszkaniu tym zostały zakupione i zamontowane meble kuchenne w postaci zestawu do zabudowy z płyty plus wyposażenie kuchni, jak zlewozmywak, bateria i glazura w kuchni. W ramach remontu została wykonana od podstaw łazienka, w której zostały zakupione j zamontowane m.in. komplet prysznicowy firmy (...) o wartości 2000 zł. Następnie uczestnik stwierdził, że nie domaga się wyceny i rozliczenia tych nakładów ze względu na okoliczność, że były to nakłady na majątek osoby trzeciej. Uczestnik oświadczył następnie, że same nakłady na mieszkanie przy ul. (...) na obecną chwilę do podziału to są tylko meble, i jest to kwota 15000 zł. Jak wynika z opinii biegłego są to : szafa wnękowa (ul. (...)) o wartości 956 zł, szafa wnękowa o wartości 551 zł, biblioteczka o wartości 561 zł, stolik kawowy o wartości 227 zł, tapczan rozkładany o wartości 613 zł, łóżko jednoosobowe o wartości 168 zł, komplet szaf V. o wartości 764 zł, stół kuchenny - rozkładany o wartości 503 zł. Łącznie 4 343 zł.

Okolicznością bezsporną jest, że uczestnicy od czerwca 2010 roku do grudnia 2010 roku mieszkali na ul. (...). Mieszkanie przy ulicy (...) należy do brata wnioskodawczyni. Był to lokal uczestnikom użyczony. W tych okolicznościach bezspornym jest, że nakłady uczestników poczynione z majątku wspólnego na nieruchomość przy ul. (...), to nakłady poczynione na rzecz majątku osoby trzeciej. Sąd nie dokonał także rozliczenia kwoty 35 000 złotych, które uczestniczka pobrała z konta na remont mieszkania przy ul. (...).

Rozliczenie nakładów na rzecz osoby trzeciej to domena postępowania cywilnego w trybie procesowym, natomiast podział majątku małżonków, przeprowadzany jest według norm regulujących postępowanie cywilne w trybie nieprocesowym. Co do zasady nie ma realnych szans na ich łączne przeprowadzenie. Jednak korzystając z instytucji postanowienia wstępnego, którego istotą jest rozstrzygnięcie o samej zasadzie, dotyczącej zasadności roszczenia, można jednak wniosek ten obalić. Orzeczenia Sądu Najwyższego, podobnie jak orzeczenia innych sądów (administracyjnych, powszechnych i wojskowych), oraz działalność doktryny nie należą do katalogu powszechnie obowiązujących źródeł prawa. Tym niemniej jednak stanowią bardzo przydatne narzędzie interpretacyjne. Bowiem właśnie w jednym z orzeczeń Sądu Najwyższego, a ściśle rzecz ujmując w postanowieniu z dnia 23 marca 2011 roku, sygn. akt. V CZ 121/10, odnajdujemy odpowiedź na pytanie, stanowiące motyw przewodni niniejszych rozważań. W uzasadnieniu do wspomnianego orzeczenia, odnajdujemy następującą konstatację: „roszczenie o zwrot nakładów dokonanych przez małżonków z majątku wspólnego, w czasie trwania wspólności, na nieruchomość stanowiącą własność osoby trzeciej wchodzi w skład majątku wspólnego i jako prawo majątkowe powinno ono być objęte postępowaniem o podział majątku wspólnego.” W dalszej części uzasadnienia czytamy, iż „pominięcie w postanowieniu o podziale majątku wspólnego małżonków wierzytelności z tytułu nakładów poczynionych z tego majątku - w czasie trwania wspólności majątkowej - na nieruchomość stanowiącą własność osoby trzeciej nie pozbawia żadnego z małżonków (byłych małżonków) możliwości dochodzenia połowy tej wierzytelności.” Jeżeli strony kwestionują wysokość poczynionych nakładów, sąd nie ma obowiązku ustalenia ich wartości. Nie jest to bowiem kwestia, której wyjaśnienie jest niezbędne dla rozstrzygnięcia sprawy podziału majątku, ani dokonania rozliczenia między małżonkami. Sąd pomijając ustalenia dotyczące wysokości nakładów, może się ograniczyć do określenia udziałów byłych małżonków w sposób ułamkowy, nie określając tym samym wartości wierzytelności przysługującej małżonkom z tytułu nakładów poczynionych na majątek osoby trzeciej.

Dlatego też Sąd w tym zakresie powództwo oddalił, ustalając jednak w postanowieniu wysokość tych nakładów.

Sąd przyjął do rozliczenia kwotę nakładów na dom uczestnika zgodnie z deklaracją stron.

Rozstrzygając o sposobie dokonania podziału majątku między byłymi małżonkami, Sąd miał przede wszystkim na względzie faktyczny sposób korzystania z ruchomości wchodzących w skład majątku wspólnego. Sami uczestnicy także byli zgodni co do zasady co do podziału ruchomości.

Łączna wartość majątku wspólnego stron podlegającego podziałowi w niniejszym postępowaniu wynosiła 231 754 złote, składały się na ten majątek ruchomości, nakłady na mieszkanie uczestnika ( jego majątek odrębny) w wysokości 14 855 złotych oraz kwota 152 867 złotych wyłożona z majątku wspólnego na mieszkanie uczestnika kupione po rozwodzie. Sąd odliczył od tej kwoty 35 000 złotych, które zostały wyłożone na majątek osoby trzeciej ( wypłacone przez wnioskodawczynię na remont). Mając to na uwadze, każdy z małżonków powinien uzyskać w wyniku podziału kwotę po 98 3777 złotych.

Kwota, za która uczestnik kupił to mieszkanie to 192 867 złotych, Sąd uznał, że kwota 50 129,90 złotych stanowiła jego majątek odrębny, tak więc do majątku wspólnego weszła kwota 142 737,10 złotych.

Uczestnik uzyskał więc środki finansowe, które dołożył do mieszkania w wysokości 142 737,10 złotych, nakłady na jego dom w wysokości 14 855 złotych oraz ruchomości w wartości 22 869 złotych, co daje razem kwotę 180 461,10 złotych. W związku z tym, że uczestnik powinien uzyskać kwotę 98 3 77 złotych, a jest w posiadaniu jest kwota 180 461,10 złotych, powinien zwrócić swojej byłej żonie kwotę 87 149,05 złotych

Żaden z uczestników nie żądał ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym, zatem ich udziały, zgodnie z treścią art. 43 § 1 k.r.o., były równe. Z tego względu Sąd zasądził na rzecz wnioskodawczyni spłatę w wysokości połowy środków finansowych przyznanych uczestnikowi (art. 212 § 2 k.c.).

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 520 § 1 k.p.c.

Apelację od powyższego postanowienia wniósł uczestnik postępowania. Reprezentujący go pełnomocnik zaskarżył postanowienie w punkcie 1. ppkt II., III. i IV. oraz w punktach 4., 5., 7. i 8.

Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił:

1. sprzeczność istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego polegającą na:

a) przyjęciu, iż uczestnik nabył lokal mieszkalny położony w miejscowości Ł. za kwotę 192.867 zł podczas gdy rzeczywista cena nabycia nieruchomości wynosiła 190.916,03 zł, jak wynika z umowy o ustanowienie odrębnej własności lokalu mieszkalnego oraz umowy przeniesienia własności z dnia 20 października 2015r. sporządzonej w formie aktu notarialnego,

b) przyjęciu, że kwota 142.737,10 zł zalicza się do majątku wspólnego stron, podczas gdy faktycznie stanowiła dochód z pracy uczestnika za lata 2011-2015 oraz środki z uzyskanych kredytów w (...) Bank (...) S.A. i stanowi jego majątek odrębny przeznaczony na zakup lokalu mieszkalnego,

2. naruszenie prawa procesowego art. 618 § 1 k.p.c. w zw. z art. 567 § 3 k.p.c. polegające na:

a) pominięciu rozliczenia kwoty 35.000 zł pobranej przez wnioskodawczynię ze wspólnego konta stron i przeznaczenie jej bez zgody i wiedzy uczestnika na remont lokalu mieszkalnego położonego w R. przy ulicy (...) stanowiącego własność brata wnioskodawczyni,

b) braku rozliczenia kwoty uzyskanej ze sprzedaży pojazdu marki N. (...) wchodzącego w skład majątku odrębnego uczestnika i przeznaczonej następnie na zakup pojazdu marki T. (...), jako nakładu z majątku odrębnego uczestnika na majątek wspólny stron,

3. naruszenie przepisów prawa procesowego tj. art. 5 k.p.c. poprzez brak udzielenia uczestnikowi po wypowiedzeniu przez niego pełnomocnictwa dotychczasowemu profesjonalnemu pełnomocnikowi pouczenia co do czynności procesowych, czego skutkiem był brak zgłoszenia wniosków dowodowych przez G. W. w zakresie ustalenia pochodzenia środków przeznaczonych na zakup nieruchomości w Ł. i oszacowania wartości pojazdu N. (...),

4. naruszenie przepisów prawa materialnego - art. 6 k.c. poprzez przerzucenie na uczestnika ciężaru dowodu w zakresie wykazania, że kwota 142.737,10 zł stanowiła majątek odrębny uczestnika, podczas gdy zgodnie z brzmieniem tego przepisu to wnioskodawczym winna udowodnić, że lokal mieszkalny zakupiony trzy lata po rozwiązaniu małżeństwa, a prawie 5 lat od istnienia separacji faktycznej byłych małżonków zakupiony został ze środków wchodzących w skład wspólności małżeńskiej majątkowej stron.

Wskazując na powyższe zarzuty skarżący wniósł o zmianę skarżonego postanowienia:

a) w punkcie 1. podpunkcie II. poprzez jego uchylenie,

b) w punkcie 1. podpunkcie III. poprzez wpisanie, iż „kwota 35.000 zł wydatku z majątku wspólnego stron została wypłacona przez wnioskodawczynię i przeznaczona na majątek osoby trzeciej bez zgody i wiedzy uczestnika” , zamiast „kwota 35.000 zł wydatku z majątku wspólnego stron na majątek osobisty uczestnika G. W.”

c) w punkcie 1. podpunkcie IV. poprzez wpisanie, iż „kwota 14.855 zł wydatku z majątku wspólnego stron została przeznaczona na majątek osobisty uczestnika G. W.”, zamiast „kwota 14.855 zł wydatku z majątku wspólnego stron na nakłady na mieszkanie przy ul. (...) poczynione na majątek osoby trzeciej”,

d) w punkcie 1. przez dopisanie podpunktu V. o treści „równowartość środków pieniężnych w kwocie 6000 zł pochodzących ze sprzedaży pojazdu marki N. (...), stanowiących nakład z majątku odrębnego uczestnika na majątek wspólny stron tj. zakup pojazdu marki T. (...)”,

e) w punkcie 2. przez dopisanie po słowach „na własność wnioskodawczyni A. W. przedmioty oznaczone w punktach od 1.I b) do 1.I y) o łącznej wartości 6163 (sześć tysięcy sto sześćdziesiąt trzy)”, a przed słowami „na własność uczestnika postępowania G. W....” następujących słów „oraz kwotę 35.000 zł wskazaną w punkcie 1. III.”,

f) w punkcie 4. poprzez zasądzenie od wnioskodawczyni A. W. na rzecz uczestnika G. W. tytułem spłaty kwoty 4719,50 zł płatnej w terminie 2 miesięcy od dnia uprawomocnienia się niniejszego postanowienia,

g) w punkcie 5. poprzez jego uchylenie,

h) w punktach 7. i 8. poprzez ich uchylenie i ponowne rozstrzygnięcie o kosztach postępowania z uwzględnieniem powyższych wniosków uczestnika.

Wniósł ponadto o zasądzenie od wnioskodawczym A. W. na rzecz uczestnika G. W. kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Ewentualnie skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Dodatkowo pełnomocnik apelanta wniósł o dopuszczenie dowodu z dokumentów załączonych do apelacji:

- poświadczonej kserokopii umowy o ustanowienie odrębnej własności lokalu mieszkalnego oraz umowy przeniesienia własności sporządzonej w dniu 20 października 2015 r. w formie aktu notarialnego, na okoliczność ceny zakupu nieruchomości w postaci lokalu mieszkalnego położonego w miejscowości Ł.,

- poświadczonej kserokopii umowy kredytowej z dnia 3 lutego 2015r. oraz potwierdzenia spłaty kredytu nr (...)- (...) z dnia 27 sierpnia 2021r., na okoliczność zaciągnięcia zobowiązań kredytowych przez uczestnika w (...). celem uzyskania środków na zakup nieruchomości położonej w Ł.,

- poświadczonych kserokopii informacji o dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy PIT-11 uczestnika za lata 2011-2015, na okoliczność wykazania dochodu uzyskanego przez uczestnika od daty faktycznej separacji stron od początku 2011r. do dnia 20 października 2015r,

- poświadczonej kserokopii zaświadczenia Starosty (...) z dnia 7.10.2021r. dot. pojazdu marki N. (...) i zawierającej jego dane, na okoliczność ustalenia, iż pojazd marki N. (...) stanowił majątek odrębny, oszacowania wysokości niniejszego pojazdu oraz uwzględnienia środków uzyskanych z jego sprzedaży w ramach rozliczenia nakładu z majątku odrębnego uczestnika przeznaczonych na majątek wspólny stron celem zakupu pojazdu marki T. (...) o nr rej. (...),

- dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego z zakresu wyceny pojazdów na okoliczność ustalenia wartości pojazdu marki N. (...) stanowiącego majątek odrębny uczestnika, a którego sprzedaż miała miejsce w czasie trwania związku małżeńskiego stron, zaś środki uzyskane tym tytułem umożliwiły zakup pojazdu marki T. (...) - stanowiły nakład na majątek wspólny stron.

Apelację od powyższego orzeczenia wniosła również uczestniczka postępowania.

Reprezentujący ją pełnomocnik zaskarżył postanowienie w części w zakresie punktu 1 ppkt I – IV oraz punktu 3 i 4.

Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił:

1. dokonanie błędnych ustaleń faktycznych oraz nietrafnej oceny dowodów w związku z ustaleniem składu majątku wspólnego i sposobem jego podziału,

2. naruszenie prawa materialnego i dowolne ustalenie majątku wspólnego,

3. naruszenie art. 233 k.p.c. przez niewyjaśnienie istoty sprawy.

Wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia i dodatkowe ustalenie, że w skład majątku dorobkowego oprócz rzeczy wymienionych w postanowieniu wchodziły środki na zakup nieruchomości w Ł. w kwocie 191 519 zł, środki pobrane z kont przez uczestnika w kwocie 25 214,16 zł, nakłady na dom uczestnika w kwocie 14 855 zł i samochód o wartości 22 869 zł. Wniósł również o dodatkowe zasądzenie na rzecz wnioskodawczyni kwoty 39 989,45 zł.

Alternatywnie wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu.

Sąd Okręgowy dodatkowo ustala co następuje:

Operacje finansowe związane z funkcjonowaniem rodziny uczestnicy prowadzili w oparciu o indywidualny rachunek bankowy nr (...), który od 13 stycznia 2001 roku posiadał G. W. o który od kwietnia 2007 roku został przekształcony na rachunek wspólny G. i A. W.. Na powyższy rachunek wpływały dochody małżonków z tytułu wynagrodzenia za pracę.

Z analizy historii rachunku wynika, że małżonkowie oszczędnie gospodarowali otrzymywanymi dochodami. W listopadzie 2008 r. stan rachunku okresowo przekraczał 80 000 zł. Małżonkowie zakładali okresowe lokaty.

Począwszy od stycznia 2009 r. z konta realizowane były przelewy oznaczone każdorazowo tytułem „nauka”. Jako adresatka przelewów wskazana była A. W.. Przelewy trafiały na konto o nr (...). W styczniu 2009 r. przelano w ten sposób 7000 zł, w marcu 2009 r. przelano 8000 zł, w kwietniu 2009 r. przelano 5000 zł, w maju 2009 r. przelano 3000 zł, w październiku 2009 r. przelano 4000 zł. Następnie zmienił się nr konta, na który dokonywano przelewów opatrzonym takim samym tytułem, na (...) i w listopadzie 2009 r. przelano 3000 zł, w grudniu 2009 5000 zł. W czerwcu 2010 ponownie przelano 5000 zł. z tym, że już na pierwotne konto o nr (...), podobnie uczyniono w sierpniu 2010 r. dokonując przelewu w kwocie 3000 zł.

Łącznie przelewy objęły transfer kwoty 43000 zł. Przelewów dokonywał G. W..

(dowód: historia rachunku k 746, zeznania wnioskodawczyni A. W. k. 766)

Wskazane wyżej rachunki były założone w (...) należące do G. W..

Według stanu na dzień 1 sierpnia 2009 r. na rachunku nr (...) zdeponowano 61 000 zł. W dniu 20 sierpnia 2009 r. wypłacono gotówką kwotę 30000 zł a 20000 zł przelano na inny rachunek. Kolejnej wypłaty gotówki w kwocie 15 000 zł dokonano w dniu 24 listopada 2009r.

Rachunek o nr (...) został uaktywniony poprzez zasilenie kwotą 20 000 zł. w dniu 20 sierpnia 2009 r. Kwota ta została wypłacona w dniu 30 października 2009 r. Rachunek został zasilony kwotą 13 392 zł (z innego rachunku w (...) w dniu 24 listopada 2009 r. i w tym samym dniu środki te zostały pobrane.

Z analizy wyciągów bankowych dotyczących tych rachunków wynika, że likwidując je w dniu 16 maja 2012 r. uczestnik odpowiednio kwoty 5468,70 zł. i 7149,66 zł na rachunek nr (...) założony w tym samym banku. W tym samym dniu wypłacił środki z tego rachunku.

(dowód: historia rachunków k. 97,125, 151, 226, 229)

W dniu 10 maja 2013 r. G. W. w (...)zdeponował na lokacie kwotę 99 800 zł. Lokata została zlikwidowana w dniu 27 sierpnia 2013 r. i opiewała na kwotę 100574,27 zł.

(dowód: pismo Banku k. 778)

W dniu 29 lipca 2013 r. G. W. przelał ze swojego konta nr (...) na rachunek Spółdzielni mieszkaniowej (...) w B. kwotę 30000 zł tytułem raty za mieszkanie.

W dniu 28 sierpnia 2013 r. na wskazanym rachunku znalazła się kwota 100568,28 zł. przelana po likwidacji lokaty w (...)

W dniu 7 września 2013 r. uczestnik zapłacił za mieszkanie kwotę 127080 zł przelewając ją na konto Spółdzielni.

(dowód: wyciąg z konta k 747)

W lutym 2015 r. G. W. zaciągnął kredyt odnawialny w kwocie 5000 zł.

(dowód : umowa o kredyt k. 705)

Mieszkanie w Ł. G. W. zakupił w dniu 20 października 2015 r. za kwotę 190916,03 zł

(dowód: akt notarialny nr repertorium (...) k. 696)

Powyższe ustalenia zostały poczynione w oparciu o złożone do akr sprawy i powołane wyżej dokumenty pochodzące od banków. Prawdziwość tych dokumentów nie została zakwestionowana.

Sąd Okręgowy dopuścił również dowód z uzupełniającego przesłuchania stron. Dokonując oceny zeznań stron Sąd Okręgowy wskazuje, że ich ogólnikowy charakter w zakresie w jakim zawierają wyjaśnienia dotyczące posiadanych przez małżonków środków pieniężnych wyklucza uznanie że mogą stanowić samodzielne i co równie istotne wiarygodne źródło dowodowe. Przedmiotowa ocena dotyczy w tak zeznań wnioskodawczyni, z których wynikało, że w trakcie małżeństwa odłożyli około 260000 zł. oraz zeznań wnioskodawcy, że środki na lokacie założonej w 2013 r. stanowiły jego majątek odrębny i majątek jego matki.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja wnioskodawczyni jest nieuzasadniona.

Apelacja uczestnika postępowania jest częściowo uzasadniona.

Szczegółowe omówienie powyższego stanowiska należy poprzedzić kilkoma uwagami natury ogólnej odnoszącymi się do treści zaskarżonego postanowienia. Wskazać należy, że zaskarżone postanowienie zawiera błąd w punkcie 1 III i IV sentencji polegający na nieprawidłowym oznaczeniu wskazanych w nim kwot jako składników majątku wspólnego objętych transferem na inny majątek. Pomijając już prawidłowość uznania, że wskazane w przytoczonych punktach środki pieniężne winny zostać zakwalifikowane jako majątek podlegający podziałowi wyjaśnić należy, że Sąd pierwszej instancji w sposób nieprawidłowy (odwrotnie niż należało) opisał transfer tych środków.

Z niezrozumiałych względów sporządzając zaskarżone postanowienie Sąd pierwszej instancji odnosząc się do kwoty 14 855 zł. ( która jak wynika z akt sprawy odpowiada wartości nakładu jaki strony poczyniły na majątek osobisty uczestnika postępowania) określa tą kwotę w pkt 1 IV jako „wydatek” na majątek osoby trzeciej a następnie już prawidłowo w punkcie 3 ustala że kwota ta odpowiada wartości nakładu na majątek osobisty uczestnika postępowania.

Wskazane uchybienia co oczywiste wymagały korekty również z urzędu.

W przedmiotowej sprawie uczestnicy postępowania zgłosili do podziału jako składniki majątku dorobkowego ruchomości, środki finansowe. Wniosły również o rozliczenie nakładów jaki były poczynione z majątku wspólnego w czasie trwania małżeństwa.

Co do zasady sposób podziału ruchomości i ich wartość ostatecznie nie były przedmiotem sporu pomiędzy uczestnikami postępowania. Orzeczenie w tym zakresie nie wymagało więc żadnej korekty.

Ostatecznie niesporna okazała się również wartość nakładów jakie zostały dokonane z majątku wspólnego małżonków na majątek odrębny uczestnika ( nieruchomość położoną przy ul (...) w R.) oraz potrzeba ich rozliczenia.

Spór w przedmiotowej sprawie dotyczył przede wszystkim ustalenia wielkości środków finansowych jakie zgromadzili małżonkowie w dacie rozwiązania związku małżeńskiego.

Biorąc pod uwagę wagę i znaczenie dla rozstrzygnięcia zgłoszonych w wywiedzionych skargach apelacyjnych zarzutów w pierwszej kolejności należy się odnieść do powyżej wskazanego składnika majątku wspólnego. Z oczywistych względów, kluczowe w tym zakresie są zarzuty związane z ustalenie źródła pochodzenia środków za jakie uczestnik zakupił po rozwiązaniu związku małżeńskiego lokalu mieszkalnego.

Uczestnik zaskarżając przedmiotowe postanowienie podniósł sprzeczność istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, których konsekwencja jest nieprawidłowe ustalenie zakresu majątku wspólnego podlegającego podziałowi i przede wszystkim zaliczenie na poczet niniejszej masy majątkowej środków wydatkowanych przez G. W. po rozwiązaniu małżeństwa na zakup nieruchomości położonej w miejscowości Ł..

Z kolei wnioskodawczyni wniosła w apelacji o ustalenie, że w skład majątku dorobkowego wchodziły środki na zakup nieruchomości w Ł. w kwocie 191 519 zł a nie jak przyjął Sąd pierwszej instancji w kwocie 142737,10 zł.

Kwestionując ustalenia faktyczne Sadu I instancji, jako sprzeczne z ujawnionym w sprawie materiałem dowodowym pełnomocnik uczestnika G. W. podniósł w pierwszej kolejności, że Sąd I instancji błędnie przyjął, iż G. W. przeznaczył na ten cel kwotę 192.867 zł. Akceptując powyższe zastrzeżenie Sąd pierwszej instancji ustalił powyżej, że wysokość ceny nabycia nieruchomości wynosiła 190.916,03 zł. Uwzględnienie powyższego zarzutu ma jednak charakter jedynie porządkujący z uwagi na okoliczność, że uwzględnieniu w części podlegają kolejne zgłoszone przez pełnomocnika uczestnika zarzuty.

Należy zgodzić się ze skarżącym, że również w ocenie Sądu Okręgowego, Sąd pierwszej instancji w sposób sprzeczny ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym przyjął, że kwota 142.737,10 zł winna być zaliczona do majątku wspólnego stron. Wskazane stanowisko nie znajdowało bowiem potwierdzenia w zgromadzonych dowodach.

Powyższe nie oznacza jednak, że Sąd Okręgowy przyjął w całości za zasadne zastrzeżenia uczestnika uznając tym samym, że środki na zakup mieszkania pochodziły ze źródeł wskazanych w uzasadnieniu skargi apelacyjnej.

Odnosząc się do twierdzeń, że uczestnik sfinansował wskazany wyżej zakup w całości z dochodów z pracy zarobkowej za lata 2011-2015 oraz środki z uzyskanych kredytów w (...) Bank (...) S.A., Sąd Okręgowy przypomina, że do rozwiązania małżeństwa ostatecznie doszło w dniu 19 lutego 2013 r. a zapłata części ceny za mieszkanie miała miejsce już we wrześniu 2013 r. Chociażby z tego powodu przedstawione wyżej twierdzenia uznać należało za niewiarygodne. Również w ocenie Sądu Okręgowego nie sposób uznać za uzasadnione twierdzenie, że uczestnik w tak krótkim czasie po rozwiązaniu związku małżeńskiego był w stanie uzyskać tak znaczne środki pieniężne.

Również za niewiarygodnie w świetle zasad doświadczenia życiowego należało uznać twierdzenia uczestnika, że część przeznaczonych na zakup mieszkania środków stanowiła jego majątek odrębny, który przechowywał w gotówce od zawarcia związku małżeńskiego a część to środki pieniężne należące do jego matki.

Odnosząc się do powyższego zagadnienia, Sąd Okręgowy wyjaśnia, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy odnoszący się do przebiegu operacji finansowych na rachunkach bankowych będących w dyspozycji uczestnika w czasie trwania małżeństwa pozwala na ogólne stwierdzenie, że w czasie trwania małżeństwa uczestnicy postępowania pomimo relatywnie niewielkich dochodów czynili znaczne oszczędności. Powyższa okoliczność czyni prawdopodobnym twierdzenie wnioskodawczyni o tym, że ich oszczędności w dacie rozwiązania małżeństwa były znaczne. Powyższy materiał dowodowy uprawnia również do jeszcze jednego wniosku, a mianowicie do stwierdzenia, że G. W. w sposób aktywny korzystał z instrumentów finansowych dla pomnażania swoich środków finansowych. Zakładał lokaty, deponował pieniądze na rachunkach oszczędnościowych w różnych bankach. Powyższe czyni niewiarygodnym, że w odniesieniu do części środków finansowych i to środków finansowych stanowiących jego majątek osobisty przez okres wielu lat zrezygnował z takiej możliwości. Wskazując na niewiarygodność twierdzeń uczestnika odnoszących się do pochodzenia środków finansowych przeznaczonych na zakup nieruchomości, Sąd Okręgowy odwołuje się również do jego zeznań. Początkowo (protokół rozprawy k. 655) uczestnik postępowania wyjaśnił, że omawiany zakup sfinansował w całości z środków jakie miał „schowane na czarną godzinę”, i że pochodziły one z oszczędności jakie poczynił pracując w Niemczech. Co znamienne nie był w stanie podać wysokości posiadanych oszczędności zasłaniając się niepamięcią. Wskazał również, że na zakup przeznaczył tylko cześć posiadanych oszczędności a w większości przeznaczył je na życie. Natomiast składając zeznania przed Sądem Okręgowym (protokół rozprawy k. 754v) uczestnik wskazał już precyzyjnie, że na mieszkanie przeznaczył z oszczędności poczynionych przed zawarciem związku małżeńskiego kwotę 75000 zł oraz że 40000 pożyczyła mu matka. W jego zeznaniach próżno jednocześnie szukać przyczyn nagłego przypomnienia sobie powyższych okoliczności ani wyjaśnienia rozbieżności w składanych zeznaniach. Przyjęcie za prawdziwą pierwszej z zaprezentowanych w zeznaniach wersji o rzekomym posiadaniu oszczędności przekraczających wydatki na mieszkanie każe uznać za nieprawdziwą wersję o pożyczeniu części środków przeznaczonych na ten cel od matki.

W ocenie Sądu Okręgowego powyższe zastrzeżenia podważają wiarygodności nie tylko zeznań uczestnika ale również twierdzeń zawartych w uzasadnieniu apelacji.

Konsekwencją powyższego jest natomiast przyjęcie przez Sąd Okręgowy, że część środków przeznaczonych na zakup mieszkania pochodziła z majątku wspólnego małżonków.

Odnosząc się z kolei do ustalenia w jaka była wysokość wskazanych wyżej środków finansowych, które w dacie rozwiązania małżeństwa stanowiły majątek wspólny, Sąd Okręgowy wyjaśnia, że zgromadzony materiał dowodowy nie pozwala na obronę zaprezentowanej przez Sąd pierwszej instancji tezy, że wyniosły one 142.737,10 zł. Tym samym w świetle zgromadzonych dowodów nie sposób uznać, jak tego oczekuje wnioskodawczyni, że z majątku dorobkowego pochodziły wszystkie środki przeznaczone na zakup mieszkania.

Ustalając wysokość środków finansowych wchodzących w skład majątku dorobkowego wynosiła w dacie rozwiązania związku małżeńskiego na kwotę 100574,27 zł., Sąd Okręgowy odwołał się do ostatecznej wartości lokaty jaką uczestnik założył w 2013 r.

Powyższe ustalenie, odwołuje się do zasad doświadczenia życiowego uwzględnia wszystkie okoliczności sprawy.

Podnieść należy, że z analizy kont jakie pozostawały w dyspozycji uczestnika w (...), a które były zasilane z konta wspólnego małżonków wynika, że G. W. pobrał z nich w okresie od połowy 2009 r. środki w łącznej wysokości co najmniej 75 000 zł. Podkreślić należy, że w żaden sposób nie wyjaśnił na jaki cel zostały one przeznaczone. Powyższe w połączeniu z faktem iż nie udowodnił źródła pochodzenia tych środków przy odwołaniu się do domniemań faktycznych usprawiedliwia wskazane wyżej ustalenie.

Wskazana kwota 100574,27 zł obejmuje również środki jakie G. W. pobrał w dacie likwidacji kont bankowych – w dniu 16 maja 2012 r. Środki te wyniosły 12595,80 zł. Dokonując ustaleń faktycznych Sąd pierwszej instancji, na skutek braku pełnej analizy przebiegu likwidacji tych kont błędnie przyjął, że kwota ta jest dwukrotnie wyższa.

Odnosząc się do pozostałych zarzutów podniesionych w apelacji uczestnik postępowania Sąd Okręgowy wyjaśnia, że na uwzględnienie zasługuje zarzut naruszenie przez Sąd pierwszej instancji prawa procesowego - art. 618 § 1 k.p.c. w zw. z art. 567 § 3 k.p.c. Obowiązkiem Sądu meritii było bowiem rozliczenie kwoty 35.000 zł pobranej przez wnioskodawczynię ze wspólnego konta stron i przeznaczenie jej bez zgody i wiedzy uczestnika na remont lokalu mieszkalnego położonego w R. przy ulicy (...) stanowiącego własność jej brata. Przypominając, że powyższa okoliczność została przyznana przez uczestniczkę, Sąd Okręgowy wyjaśnia, że jej rozliczenie winno się odbyć z uwzględnieniem treści art. 415 k.c. W tym zakresie Sąd Okręgowy w pełni podziela stanowisko zaprezentowane w uzasadnieniu apelacji i odwołujące się do poglądu wyrażonego w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 17 kwietnia 2000 r. (sygn. akt V CKN 25/00), w którym wyjaśniono, że treść art. 45 k.r.o. nie wyczerpuje zakresu ewentualnych rozliczeń między małżonkami, dotyczących czasu, kiedy pozostawali oni we wspólności majątkowej. Każdy z małżonków może żądać rozliczenia z tytułu nieuzasadnionego zbycia i roztrwonienia przez drugiego małżonka składników majątku wspólnego. Roszczenie takie ma charakter odszkodowawczy i swą ogólną podstawę znajduje w art. 415 k.c.

Sąd Okręgowy nie podziela natomiast zarzutu związanego z nierozliczeniem w przedmiotowym postępowaniu kwoty uzyskanej ze sprzedaży pojazdu marki N. (...) wchodzącego w skład majątku odrębnego uczestnika. Podkreślić należy, że w toku postępowania nie udowodniono, jaka kwota została w ten sposób pozyskana ani tym bardziej, że na skutek surogacji została przeznaczona na zakup kolejnego pojazdu. Okoliczność, że uczestnik postępowania działał w toku postepowania bez adwokata nie uzasadniała zwolnienia go od tego obowiązku, a brak aktywności Sądu metitii w tym zakresie nie skutkował naruszeniem art. 5 k.p.c.

Powyższe dodatkowe ustalenia i rozważania uzasadniały zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez ustalenie, że oprócz ruchomości, w skład majątku dorobkowego podlegającego podziałowi weszły środki pieniężne w wysokości 100574,27 zł., oraz nakład z majątku wspólnego na majątek uczestnika o wartości 14855 zł.

Składniki majątkowe Sąd Okręgowy podzielił odwołując się do stanu ich posiadania w dacie rozwiązania małżeństwa.

Należną wnioskodawczyni od uczestnika dopłatę Sąd Okręgowy ustalił przyjmując, że wartość majątku dorobkowego wyniosła 144461,27 zł; udziały uczestników winny więc odpowiadać kwocie po 72230,63 zł.

Wnioskodawczyni otrzymała ruchomości w wartości 6163 zł. Należna dopłata winna więc wynieść 66067,63 zł.

Uwzględniając żądanie rozliczenia 35000 zł jaką wnioskodawczyni przeznaczyła na majątek osoby trzeciej Sąd zasądził na rzecz uczestnika postępowania kwotę 17500 zł.

Apelacja wnioskodawczyni i uczestnika postępowania w pozostałej części podlegała oddaleniu.

Orzeczenie Sądu Okręgowego zapadło na podstawie art. 385 i 386 § 1 k.p.c.

O kosztach postępowania Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 520 § 1 k.p.c.

Kosztami sądowymi uiszczonymi tymczasowo przez Skarb Państwa, obciążył uczestników w częściach równych.

Paweł Hochman