Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 grudnia 2018 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący	SSO Jarosław Gołębiowski
Sędziowie	SSA w SO Grzegorz Ślęzak SSO Dariusz Mizera (spr.)
Protokolant	st. sekr. sąd. Beata Gosławska

po rozpoznaniu w dniu 10 grudnia 2018 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa B. B. (1) i J. K. (1)

przeciwko M. K.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Bełchatowie

z dnia 18 kwietnia 2018 roku, sygn. akt I C 432/16

1. oddala apelację;

2. zasądza od pozwanego M. K. na rzecz powódki J. K. (1) kwotę 900 (dziewięćset) złotych oraz na rzecz powódki B. B. (1) kwotę 450 (czterysta pięćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą.

SSO Jarosław Gołębiowski

SSA w SO Grzegorz Ślęzak SSO Dariusz Mizera

Sygn. akt II Ca 802/18

UZASADNIENIE

W pozwie złożonym 12-08-2016r. skierowanym przeciwko M. K. powódki J. K. (1), B. B. (1) wniosły o:

1.zasądzenie na rzecz powódki J. K. (1) kwoty 20 000 złotych, tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę spowodowaną znęcaniem się pozwanego nad J. K. (1) w okresie od stycznia 2012 roku do dnia 17 kwietnia 2012 roku, za co pozwany został skazany prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 23 maja 2014 roku w sprawie o sygn. akt (...), wraz z odsetkami ustawowymi, naliczanymi od dnia złożenia pozwu do dnia zapłaty;

2.zasądzenie na rzecz powódki B. B. (1) kwoty 8 000 złotych, tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę spowodowaną uszkodzeniem ciała B. B. (1) w dniu 25 marca 2012 roku, za co pozwany został skazany prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 23 maja 2014 roku w sprawie o sygn. akt (...), wraz z odsetkami ustawowymi, naliczanymi od dnia złożenia pozwu do dnia zapłaty;

3.zasądzenie zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Pozwany nie uznał żądania pozwu wnosząc o jego oddalenie podnosząc, że nie wszystkie dolegliwości powódek wynikają z zachowania pozwanego, gdyż m. in. w przypadku J. K. (1) na jej stan mają wpływ problemy z synem, a w przypadku B. B. (1) –­ z mężem.

Powódka B. B. (1) sprecyzowała, że żąda zadośćuczynienia w związku z doznanymi urazami fizycznymi (k. 155).

Wyrokiem z dnia 18 kwietnia 2018r. Sąd Rejonowy w Bełchatowie po rozpoznaniu sprawy z powództwa J. K. (1) i B. B. (1) przeciwko M. K. o zapłatę

1.  zasądził od pozwanego M. K. na rzecz powódki J. K. (1) kwotę 12.000 zł (dwanaście tysięcy złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 12 sierpnia 2016 roku do dnia zapłaty;

2.  zasądził od pozwanego M. K. na rzecz powódki B. B. (1) kwotę 4.000 zł (cztery tysiące złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 12 sierpnia 2016 roku do dnia zapłaty;

3.  oddalił powództwa w pozostałej części;

4.  zasądził od pozwanego M. K. na rzecz powódki J. K. (1) kwotę 1.896,40 zł (jeden tysiąc osiemset dziewięćdziesiąt sześć złotych czterdzieści groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu;

5.  zasądził od pozwanego M. K. na rzecz powódki B. B. (1) kwotę 324,- zł (trzysta dwadzieścia cztery złote) tytułem zwrotu kosztów procesu;

6.  nakazał pobrać na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Bełchatowie od powódki J. K. (1) kwotę 13,- zł (trzynaście złotych), od powódki B. B. (1) kwotę 21,79 zł (dwadzieścia jeden złotych siedemdziesiąt dziewięć groszy) zaś od pozwanego M. K. kwotę 41,- zł (czterdzieści jeden złotych) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Podstawą rozstrzygnięcia były przytoczone poniżej ustalenia i rozważania Sądu Rejonowego.

M. K. w okresie od stycznia 2012 roku do 17 kwietnia 2012 roku
w miejscowości W. woj. (...) psychicznie znęcał się nad żoną J. K. (1) w ten sposób, że w czasie wszczynanych awantur domowych używał wobec niej słów wulgarnych i obelżywych oraz groził pobiciem i pozbawieniem życia.

M. K. w dniu 25 marca 2012 roku w miejscowości W. woj. (...) w czasie awantury domowej używając siły fizycznej w stosunku do B. B. (1), polegającej na szarpaniu za ubranie a następnie podniesieniu do góry, rzucił ją na schody w następstwie czego doznała obrażeń ciała w postaci powierzchniowych urazów obejmujących liczne okolice ciała tj. okolicy jarzmowej lewej, lewej ręki i lewego uda z obrzękami, otarciami naskórka i podbiegnięciami krwawymi tych okolic, które to obrażenia spowodowały u pokrzywdzonej naruszenie czynności narządów ciała na okres nie przekraczający dni siedem.

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Bełchatowie z dnia 13-02-2014 r. sygn. akt (...), zmienionym wyrokiem Sądu Okręgowego w Piotrkowie Tryb. z dnia 23-05-2014 r. M. K. został uznany za winnego popełnienia ww. czynów.

Syn powódki i pozwanego P. K. sprawiał problemy wychowawcze od około 2013 r., m. in. zażywał narkotyki, powtarzał klasę.

J. K. (1) w związku z doświadczeniem znęcania się nad nią przez jej byłego męża doznała cierpień psychicznych pod postacią zaburzeń adaptacyjnych – utrwalonej nerwicy. Doświadczenie długotrwałej przemocy skutkowało u powódki cierpieniami psychicznymi: lękiem, zaburzeniami snu, obniżeniem nastroju, somatyzacją (licznymi dolegliwościami somatycznymi będącymi „maską" objawów nerwicowych). Cierpienia psychiczne powódki skutkowały szukaniem pomocy specjalistycznej. Powódka zgłaszała się do lekarza rodzinnego, stwierdzane przez lekarza objawy były leczone lekami przeciwdepresyjnymi, ponadto stosowano leki nasenne i sedujące. Wg. relacji lekarza rodzinnego nie uzyskano poprawy stanu psychicznego. Powódka także zgłaszała się do lekarza psychiatry, dokumentacja zawiera zapis jednej wizyty, potwierdzającej diagnozę zaburzeń adaptacyjnych, postawioną przez specjalistę psychiatrii. Stopień cierpień psychicznych powódki był znaczny, korzystała ona ze zwolnienia lekarskiego. Postać stwierdzanych zaburzeń miała charakter długotrwały, powyżej 6 miesięcy. Wysokość uszczerbku na zdrowiu powódki z przyczyny zaburzeń adaptacyjnych wynosi 10 %- 2% (cierpienia związane z problemami z synem) czyli 8 %.

Zeznania świadków powołanych na okoliczność stanu psychicznego i sytuacji rodzinnej powódki B. B. (1) były nieprzydatne dla rozstrzygnięcia, bowiem powódka ostatecznie sprecyzowała, że żąda zadośćuczynienia w związku z doznanymi urazami fizycznymi. Z kolei istnienie problemów wychowawczych z synem J. K. (1) i pozwanego były ostatecznie niesporne. Nie były przydatne dla rozstrzygnięcia zeznania świadków w zakresie, w jakim dotyczyły przebiegu leczenia powódki J. K. i jej stanu psychicznego. Świadkowie nie mieli szczegółowej wiedzy w tym zakresie, a ponadto kwestia ta wymaga wiadomości specjalnych i wiarygodnym dowodem mogła być tylko opinia biegłego lekarza odpowiedniej specjalności. I tak wpływ zdarzeń wywołanych zachowaniem pozwanego na zdrowie psychiczne powódki J. K. oraz zdrowie fizyczne powódki B. B. Sąd ustalił na podstawie opinii biegłych. Powódka (reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika) ostatecznie nie wnioskowała natomiast o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego lekarza odpowiedniej specjalności na okoliczność ewentualnego wpływu stresu spowodowanego zachowaniem pozwanego na powstanie u niej zmian na skórze (o czym mowa była w uzasadnieniu pozwu). Nie zostało także udowodnione, aby pozwany znęcał się fizycznie nad J. K. w okresie wyznaczonym w pozwie. W sprawie karnej Sąd Okręgowy ocenił, że brak jest wystarczających dowodów na przypisanie M. K. znęcania się fizycznego nad żoną. Sąd całkowicie podziela w tym zakresie argumentację Sądu Okręgowego przedstawioną w uzasadnieniu wyroku z dnia 23-05-2014 r. W niniejszej sprawie cywilnej powódka nie zaoferowała dowodów mogących skutkować przyjęciem, że w okresie objętym pozwem pozwany spowodował u niej urazy fizyczne.

Mając na uwadze powyższe Sąd Rejonowy zważył, iż powództwo o zadośćuczynienie zasługuje na uwzględnienie w części.

Podstawą odpowiedzialności pozwanego za krzywdę powódek jest art. 415 kc. Sprawstwo i wina pozwanego wynikają z powołanych wyroków karnych, którymi Sąd jest związany na zasadzie art. 11 kpc. Podstawą żądania powódek są przepisy art. 444 § 1 oraz art. 455 § 1 kc.

Zgodnie z art. 444 § 1, w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Art. 445 § 1 stanowi, że w wypadkach przewidzianych w art. 444 sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Uszkodzenie ciała w rozumieniu art. 444 § 1 kc polega na naruszeniu integralności fizycznej człowieka (np. rany, złamania). Naruszenie to może dotyczyć nie tylko samej powłoki cielesnej, ale również tkanek oraz narządów wewnętrznych (uszkodzenie organów wewnętrznych). Rozstrój zdrowia natomiast wyraża się w zakłóceniu funkcjonowania poszczególnych organów bez ich widocznego uszkodzenia (np. zatrucie, nerwica, choroba psychiczna). Możliwe jest jednoczesne zaistnienie uszkodzenia ciała i rozstroju zdrowia.

Przepisy kodeksu cywilnego nie zawierają żadnych kryteriów, jakie należy uwzględniać przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia pieniężnego. Sąd powinien wziąć pod uwagę wszystkie okoliczności konkretnej sprawy mające wpływ na rozmiar doznanej krzywdy, a zwłaszcza stopień i czas trwania cierpień fizycznych i psychicznych, prognozę na przyszłość, wiek poszkodowanego.

Zadośćuczynienie określone w art. 445 § 1 kc ma przede wszystkim charakter kompensacyjny i tym samym jego wysokość musi przedstawiać ekonomicznie odczuwalną wartość. Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego wysokość ta nie może być nadmierna w stosunku do doznanej krzywdy i aktualnych stosunków majątkowych społeczeństwa, a więc winna być utrzymana w rozsądnych granicach. Winna to być zatem kwota „odpowiednia”. Dla oceny, czy określona suma jest „odpowiednim” w rozumieniu art. 445 § 1 kc zadośćuczynieniem za doznaną krzywdę, decydujące znaczenie ma charakter i rozmiar krzywdy doznanej przez poszkodowanego. Nie bez znaczenia jest tak ze szeroko rozumiana sytuacja życiowa, w jakiej znajduje się poszkodowany. Na ocenę tę nie ma natomiast wpływu sytuacja – w szczególności majątkowa – sprawcy szkody.

Powstały u powódki J. K. (1) uszczerbek zdrowia biegły psychiatra ocenił na 8 % korzystając z Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego odszkodowania (Dz.U.2013.954 j.t.) i ocena taka powinna być punktem odniesienia dla Sądu przy ustalaniu rozmiaru doznanej krzywdy. Nie należy jednak zapominać, iż procentowy rozmiar uszkodzenia ciała i rozstroju zdrowia jest tylko jednym (posiłkowym) z kryteriów ustalania wysokości zadośćuczynienia i nie determinuje tej kwoty bez uwzględnienia wszystkich innych okoliczności sprawy.

J. K. (1) w związku z doświadczeniem znęcania się nad nią przez jej byłego męża doznała cierpień psychicznych pod postacią zaburzeń adaptacyjnych – utrwalonej nerwicy. Doświadczenie długotrwałej przemocy skutkowało u powódki cierpieniami psychicznymi: lękiem, zaburzeniami snu, obniżeniem nastroju, somatyzacją (licznymi dolegliwościami somatycznymi będącymi „maską" objawów nerwicowych). Stopień cierpień psychicznych powódki był znaczny.

Biorąc pod uwagę przytoczone okoliczności Sąd uznał, iż odpowiednią kwotą zadośćuczynienia powinna być kwota 12000 zł. W pozostałym zakresie powództwo
o zadośćuczynienie zostało oddalone jako zbyt wygórowane w okolicznościach sprawy.

Powódka B. B. (1) nie doznała uszczerbku na zdrowiu w rozumieniu Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego odszkodowania (Dz.U.2013.954 j.t.). Jednakże, jak zaznaczono już wyżej, procentowy rozmiar uszkodzenia ciała i rozstroju zdrowia jest tylko jednym (posiłkowym) z kryteriów ustalania wysokości zadośćuczynienia i w żadnym razie brak uszczerbku trwałego lub długotrwałego nie oznacza, że powódka w ogóle nie doznała uszczerbku bądź że nie wyrządzono jej krzywdy albo nie zasługuje ona na rekompensatę.

Cierpienie powódki z powodu urazów było umiarkowane. Wypadek nie spowodował trwałych skutków dla zdrowia. Bezsprzecznie jednak powódka doznała bólu oraz dyskomfortu spowodowanego samym uczestnictwem w zdarzeniu szkodzącym. B. B. (1) doznała obrażeń ciała w postaci powierzchniowych urazów obejmujących liczne okolice ciała tj. okolicy jarzmowej lewej, lewej ręki i lewego uda z obrzękami, otarciami naskórka i podbiegnięciami krwawymi tych okolic, które to obrażenia spowodowały u pokrzywdzonej naruszenie czynności narządów ciała na okres nie przekraczający dni siedem.

Z uwagi na powyższe Sąd uznał, iż odpowiednią kwotą zadośćuczynienia powinna być kwota 4000 zł. W okolicznościach sprawy zadośćuczynienie w takiej wysokości stanowi odpowiednią rekompensatę za doznana krzywdę. Tym samym w pozostałej części powództwo podlegało oddaleniu.

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 kc.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c., stosunkowo rozdzielając koszty procesu.

Powódka J. K. wygrała sprawę w 60 %, powinna ponieść koszty procesu w 40 %. W pozostałej części obciążają one pozwanego. Kosztami po stronie powódki były: wpis 1000 zł, wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 4800 zł, opłata od pełnomocnictwa 17 zł, wydatki na opinie biegłych 242 zł i 310 zł, łącznie koszty po stronie powoda: 6372 zł. Po stronie pozwanego kosztami były wynagrodzenie pełnomocnika 4800 zł, opłata od pełnomocnictwa 17 zł; łącznie koszty po stronie pozwanego: 4817 zł. Razem koszty wyniosły 11189 zł. Powódkę obciąża 40 % tej kwoty, zatem 4475,60 zł. Powódka poniosła koszty w wysokości 6372 zł, więc może żądać od pozwanego różnicy między ostatnimi kwotami (kosztami obciążającymi powódkę a poniesionymi przez nią) tytułem zwrotu części kosztów – 1896,40 zł.

Powódka B. B. wygrała sprawę w 50 %, powinna ponieść koszty procesu w 50 %.

W pozostałej części obciążają one pozwanego. Kosztami po stronie powódki były: wpis 400 zł, wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 2400 zł, opłata od pełnomocnictwa 17 zł, wydatki na opinię biegłego 248 zł; łącznie koszty po stronie powódki: 3065 zł. Po stronie pozwanego kosztami były wynagrodzenie pełnomocnika 2400 zł, opłata od pełnomocnictwa 17 zł; łącznie koszty po stronie pozwanego: 2417 zł. Razem koszty wyniosły 5482 zł. Powódkę obciąża 50 % tej kwoty, zatem 2741 zł. Powódka poniosła koszty w wysokości 3065 zł, więc może żądać od pozwanego różnicy między ostatnimi kwotami (kosztami obciążającymi powódkę a poniesionymi przez nią) tytułem zwrotu części kosztów – 324 zł.

Ponadto Sąd nakazał na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych pobranie w analogicznym stosunku od stron (J. K. 13 zł i pozwanego 20 zł) tytułem wydatków na opinię biegłego psychiatry, oraz od powódki B. B. (21,79 zł) pozwanego (21 zł) wydatków związanych ze stawiennictwem świadka M. S., pokrytych tymczasowo z sum Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Bełchatowie.

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia złożył pełnomocnik pozwanego zaskarżając wyrok w części tj.:

1.  w pkt 1, w zakresie zasądzonej od pozwanego M. K. na rzecz powódki J. K. (1) kwoty 12.000,00 zł (słownie: dwanaście tysięcy złotych), w części powyżej kwoty 4 000 zł,

2.  w pkt 2, w zakresie zasądzonej od pozwanego M. K. na rzecz powódki B. B. (1) kwoty 4.000,00 zł (słownie: cztery tysiące złotych), w części powyżej kwoty 2 000 zł.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

1.  naruszenie prawa procesowego tj. art. 233 k.p.c. poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę materiału dowodowego wyrażającą się ustaleniem przez Sąd, że J. K. (1) w związku z doświadczeniem znęcania się nad nią przez jej byłego męża doznała cierpień psychicznych pod postacią zaburzeń adaptacyjnych - utrwalonej nerwicy, podczas gdy na w/w dolegliwość złożyło sic wicie czynników m.in. uzależnienie od narkotyków syna P. K., jak również przeżycia z przeszłości (z domu rodzinnego).

2.  naruszenie prawa procesowego tj. art. 233 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej, wybiórczej oceny materiału dowodowego i zasądzenie zadośćuczynienia w łącznej kwocie 16 000 złotych na rzecz obydwu powódek, w sytuacji braku ku temu przesłanek,

3.  błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu przez Sąd, iż cierpienie psychiczne powódki J. K. (1) pod postacią zaburzeń adaptacyjnych było spowodowane wyłącznie przez przemoc psychiczną doświadczoną od pozwanego, podczas gdy nie uwzględniono we właściwy sposób wzajemnych relacji J. K. (1) z jej synem P. K. który miał problemy z narkotykami i nie uczęszczał do szkoły, jak również jej działań w zakresie procesów wytaczanych pozwanemu (podział majątku, zaległe alimenty), gdzie powódka nie miała najmniejszych problemów zainicjować postępowanie sadowe, a następnie stawić się do Sadu i bronić swoich praw.

4.  błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu przez Sad, iż cierpienie fizyczne powódki B. B. (1) warunkują przyznanie jej zadośćuczynienia w wysokości 4 000 zł. podczas gdy prawidłowa analiza akt sprawy pozwala przyjąć, że kwota ta jest zbyt wygórowana.

które to uchybienia miały wpływ na treść skarżonego orzeczenia i spowodowały:

5.  naruszenie prawa materialnego tj. art 444 § 1 k.c. w związku z art. 445 § I k.c. poprzez przyjęcie, iż w okolicznościach niniejszej sprawy odpowiednią kwotą zadośćuczynienia jest kwota łączna na rzecz powódek w wysokości 16 000 złotych.

Powołując się na powyższe zarzuty skarżący wnosił o wnoszę o zmianę wyroku w skarżonym zakresie i:

1.zasądzenie od pozwanego M. K. na rzecz powódki J. K. (1) kwoty 4.000,00 zł (słownie: cztery tysiące złotych), a w pozostałym zakresie oddalenie powództwa, jako bezzasadnego,

2.zasądzenie od pozwanego M. K. na rzecz powódki B. B. (1) kwoty 2.000,00 zł (słownie: dwa tysiące złotych), a w pozostałym zakresie oddalenie powództwa, jako bezzasadnego,

Wniósł ponadto o zasądzenie od powódek na rzecz pozwanego kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego za II instancję, według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja pozwanego jest bezzasadna.

Skarżący w apelacji sformułował zarzuty zarówno naruszenia prawa procesowego, prawa materialnego jak i zarzut błędu w ustaleniach faktycznych.

Rozważając w pierwszej kolejności zarzut naruszenia prawa procesowego precyzyjnie wskazał , iż cierpnie związane z problemami z synem stanowiły niesiepana tj. art. 233 k.p.c. Podnieść należy, iż jest on bezzasadny. Nie jest bowiem prawdą, że Sąd Rejonowy nie uwzględnił w sposób należyty faktu, iż cierpienia psychiczne J. K. (1) nie były w pełni związane z doświadczeniem znęcania się nad nią przez jej męża. Ma racje skarżący, iż na to schorzenie przypisane powódce J. K. (1) złożyło się szereg czynników m.in. uzależnienie od narkotyków jej syna P. K.. Niemniej jednak nie było to kwestią przesądzającą, a biegły psychiatra w swojej opinii wyraźnie rozgraniczył uszczerbek z tym związany i precyzyjnie wskazał, iż cierpienia związane z problemem z synem stanowią niespełna 2% z 10% uszczerbku na zdrowiu z powodu zaburzeń adaptacyjnych co zresztą znalazło swoje odzwierciedlanie z motywach zaskarżonego orzeczenia. Bezpośrednio z tym zarzutem wiąże się zarzut błędu w ustaleniach faktycznych, który to błąd miałby polegać na przyjęciu przez Sąd, iż zaburzenia adaptacyjne zostały spowodowane w zasadzie wyłącznie przez przemoc doświadczoną od pozwanego. Sąd w sposób niedostateczny uwzględnił relacje powódki J. K. (1) to nie wyłącz a j.jest im trudniej z jej synem P. mającym problem z narkotykami .

Zupełnym nieporozumieniem jest twierdzenie, że skoro powódka J. K. (1) wszczynała procesy sądowe czy to o alimenty na rzecz małoletniego dziecka czy też o podział majątku wspólnego to nie odniosła szkody psychicznej w postaci zaburzeń adaptacyjnych. Skarżący pomija w tym zakresie fakt, iż powódka korzystała z pomocy rodziny i osób najbliższych a poza tym nie sposób zgodzić się ze skarżącym, iż stwierdzenie u powódki zaburzeń adaptacyjnych może prowadzić do całkowitego jej ubezwłasnowolnienia. Osoby cierpiące na depresję czy nerwicę mogą funkcjonować w życiu społecznym choć istotnie z uwagi na to schorzenie jest im trudniej to nie wyłącza ich to z aktywności.

W pozostałym zakresie apelacja zawiera w istocie zarzuty naruszenia prawa materialnego tj. art. 444 k.c. w zw. z art. 445 k.c. poprzez zasądzenie -zdaniem pozwanego- zawyżonego zadośćuczynienia na rzec powódek.

Aby wykazać zasadność zarzutu zawyżenia zadośćuczynienia na rzec powódek należy wykazać, iż Sąd nie uwzględnił pewnych istotnych okoliczności przy zasądzaniu zadośćuczynienia lub też uwzględnił je w niedostatecznym zakresie . W ocenie skarżącego sąd zasądzając zadośćuczynienie nie uwzględnił wpływu sytuacji P. K. na stan psychiczny powódki J. K. (1). Jak jednak wyżej wskazano okoliczność ta przy określaniu wysokości zadośćuczynienia była sądowi I instancji znana i uwzględnił ją w ustaleniach faktycznych, a tym samym przy wyrokowaniu.

Ponadto wypada przypomnieć, iż orzecznictwo Sądu Najwyższego i liczne wypowiedzi doktryny wypracowały kryteria, na podstawie których sąd ocenia, jaką kwotę zadośćuczynienia uznać za „odpowiednią” w rozumieniu art. 445 § 1 k.c. Ocenny charakter kryteriów wyznaczających wysokość odpowiedniej sumy, o której mowa w art. 445 § 1 k.c., uzasadnia dyrektywę, że zarzut naruszenia tego przepisu przez zawyżenie lub zaniżenie wysokości zasądzonego zadośćuczynienia pieniężnego może być uwzględniony tyko wyjątkowo w razie oczywistego naruszenia tych kryteriów przez sąd pierwszej instancji. (por. podobnie postanowienie SN z dnia 30 sierpnia 2018r. V CSK 136/18 i powołane tam orzecznictwo, baza Legalis).

Sąd Okręgowy nie dopatruje się w tym zakresie oczywistego naruszenia w/w kryteriów. Fakt, iż dolegliwości spowodowane u powódki B. B. (1) nie wywołały u niej trwałego ani też długotrwałego uszczerbku na zdrowiu nie oznacza jeszcze, że powódce nie należy się zadośćuczynienie, a skoro się należy (co zdaje się przyznawać sam skarżący zaskarżając tylko zadośćuczynienie co do wysokości ) to trzeba pamiętać, iż jego wysokość winna stanowić kwotę należycie kompensującą doznaną krzywdę.

Słusznie zatem skarżący wskazuje na kompensacyjny charakter zadośćuczynienia pieniężnego jako sposób naprawienia szkody niemajątkowej doznanej wskutek czynu niedozwolonego przytaczając w tym zakresie zarówno orzecznictwo Sądu Najwyższego jak i poglądy komentatorów. Niemniej jednak zdaje się nie dostrzegać, iż okoliczności te uwzględnił już Sąd I instancji przy wyrokowaniu. Sąd Okręgowy podziela rozważania Sądu Rejonowego w tym zakresie więc nie ma potrzeby ich ponownego przytaczania.

Już tylko na marginesie podkreślić należy , iż obie powódki doznały cierpień od osoby najbliższej tj. męża i zięcia i to na skutek przestępstwa popełnionego umyślnie. Okoliczności te w sposób niewątpliwy wpływają na wysokość zadośćuczynienia.

Twierdzenia apelacji nie dostarczają Sądowi odwoławczemu żadnych nowych okoliczności które mogłyby wpływać na wysokość zasądzonego zadośćuczynienia. Same okoliczności zdarzenia tj. zepchnięcie ze schodów powódki B. B. (1) i doznanie przez nią obrażeń jak i wywołanie nerwicy u powódki J. K. (1) musi spotkać się z odpowiednią reakcją organów państwa także od strony cywilnoprawnej.

Reasumując apelacja pozwanego nie zawiera uzasadnionych podstaw i podlega oddaleniu, a to na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach procesu za instancję odwoławczą orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z art. 108 k.p.c. stosownie do wyniku sprawy zasądzając odpowiednio na rzecz powódki B. B. (1) kwotę 450 zł i na rzecz powódki J. K. (1) kwotę 900 zł.

SSA w SO Grzegorz Ślęzak SSO Jarosław Gołębiowski SSO Dariusz Mizera