Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 grudnia 2016 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący	SSA w SO Grzegorz Ślęzak
Sędziowie	SSO Dariusz Mizera SSR del. Mirosława Makowska (spr.)
Protokolant	sekr. sądowy Paulina Neyman

po rozpoznaniu w dniu 12 grudnia 2016 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa A. T.

przeciwko J. G. (1)

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb.

z dnia 27 września 2016 roku, sygn. akt I C 802/15

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie pierwszym i drugim sentencji w ten sposób, że powództwo oddala i zasądza od powódki A. T. na rzecz pozwanego J. G. (1) kwotę 1.417 (jeden tysiąc czterysta siedemnaście) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu;

2.  zasądza od powódki A. T. na rzecz pozwanego J. G. (1) kwotę 1.400 (jeden tysiąc czterysta) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą.

SSA w SO Grzegorz Ślęzak

SSO Dariusz Mizera SSR del. Mirosława Makowska

Sygn. akt: II Ca 790/16

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 27 września 2016 r. Sąd Rejonowy w Piotrkowie Tryb. po rozpoznaniu sprawy z powództwa A. T. przeciwko J. G. (1) o zapłatę

zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 10 000,00 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 11 września 2012r do dnia 31 grudnia 2015r i odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016r do dnia zapłaty oraz zasądził od pozwanego J. G. (1) na rzecz A. T. kwotę 1.717,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i zarazem rozważania Sądu Rejonowego:

Powódka A. T. od 20 lipca 2010 roku prowadzi działalność gospodarczą pod nazwą (...) z siedzibą w S..

Działalność ta polega na wynajmowaniu sprzętu filmowego niezbędnego do produkcji filmowej.

Sprzęt filmowy potrzebny do prowadzenia działalności gospodarczej powódka nabyła wraz ze swoim mężem w S.za pośrednictwem S. G.. Pieniądze na zakup sprzętu zostały wysłane przez małżonków do S., zaś wszelkie formalności związane z zakupem sprzętu filmowego załatwiał S. G. z uwagi na to, iż prowadził on podobną działalność gospodarczą i miał co do tego większą wiedzę. Powódka i S. G. współpracowali ze sobą i w razie potrzeby użyczali sobie sprzęt filmowy.

Sprzęt filmowy został wydany S. G. - synowi pozwanego jeszcze przed sporządzeniem umowy. Sprzęt, który wziął S. G. został wskazany w protokole odbioru co do jego ilości i rodzaju.

Strony umówiły się, że umowa na najem sprzętu, który pobrał S. G., będzie zawarta z jego ojcem J. G. (1).

W dniu 8 marca 2012 roku powódka A. T., reprezentowana przez F. T., zawarła z pozwanym J. G. (1) umowę najmu sprzętu filmowego. Umowa była zawarta na okres do dnia 31 grudnia 2012 roku, z zastrzeżeniem przedłużenia czasu jej trwania w razie braku zwrotu najętego sprzętu w terminie. Za każdy dzień zdjęciowy wynajmujący był zobowiązany uiścić kwotę 1.090 zł netto.

Powódka wystawiła najemcy fakturę w dniu 27.08.2012 r. z odroczeniem terminu płatności do dnia 10.09.2012 r. na kwotę 10.000 zł. Płatność miała nastąpić przelewem na konto bankowe powódki.

W dniu 25 kwietnia 2014 roku A. T. wezwała pozwanego J. G. (2) do zapłaty łącznej kwoty 825.130,00 zł z tytułu nieuiszczonego czynszu za najem sprzętu filmowego.

Powódka próbowała polubowne załatwienie sporu. W dniu 19 grudnia 2014 roku wniosła do sądu wniosek o zawezwane do próby ugodowej, jednakże do zawarcia umowy nie doszło.

Pozwany nie zwrócił powódce sprzętu filmowego ani nie uregulował należności za jego najem.

W niniejszym postępowaniu Sąd dał wiarę zeznaniom powódki, która w sposób konsekwentny popierała swoje twierdzenia dowodami. W szczególności przedstawiła umowę najmu sprzętu filmowego z pozwanym J. G. (1), fakturę za najem oraz wezwanie do zapłaty. Dowód z zeznań powódki znajdował potwierdzenie w pozostałym materiale dowodowym zgromadzonym w postępowaniu, w szczególności w dowodach z dokumentów oraz dowodach z zeznań świadków F. T. i M. B. oraz częściowo zeznań pozwanego J. G. (1). Wiarygodne w ocenie Sądu były zeznania J. G. (1) w tym zakresie, w którym wskazywał, iż podpisy widniejące pod treścią umowy faktycznie są złożone przez niego oraz iż umowa najmu zawarta z powódką stanowiła formę rozliczeń pomiędzy nimi. Sąd nie uwzględnił twierdzeń pozwanego co do zawarcia umowy pod wpływem groźby jak również pozorności samej umowy, bowiem twierdzenia te nie zostały poparte żadnymi dowodami, zwłaszcza pozwany nie uchylił się od skutków zawartej umowy i nie przedstawił Sądowi do oceny dowodów wskazujących ten stan rzeczy. Sąd nie dał wiary zeznaniom także i w tej części, w której pozwany wskazywał, iż właścicielem sprzętu filmowego jest jego syn S. G., gdyż twierdzenia pozwanego w tym zakresie nie wytrzymują konfrontacji z pozostałam materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie.

Sąd Rejonowy zważył, iż w tak ustalonym stanie faktycznym Sąd uznał, iż powództwo jest zasadne i zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Umowę najmu regulują przepisy kodeksu cywilnego w art. 659 i nast. Zgodnie z brzmieniem art. 659 § 1 k.c. przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. Czynsz może być oznaczony w pieniądzach lub w świadczeniach innego rodzaju (§2). Zgodnie z art. 669 § 1 k.c. najemca obowiązany jest uiszczać czynsz w terminie umówionym.

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, w postaci dokumentów załączonych przez strony do akt sprawy oraz zeznań stron i świadków, pozwala na przyjęcie, iż powódka A. T., w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, wynajęła sprzęt filmowy J. G. (1), który to został odebrany przez syna pozwanego S. G.. Zatem J. G. (1) jako związany postanowieniami umowy winien był powódce uiścić czynsz za wynajęte rzeczy ruchome w postaci sprzętu filmowego w umówionym terminie, czego nie uczynił.

Niezasadne okazały się zarzuty pozwanego, podniesione w sprzeciwie od europejskiego nakazu zapłaty, iż powódce nie przysługiwało prawo rozporządzania sprzętem służącym do produkcji filmów z uwagi na brak prawa własności przedmiotowego sprzętu. Pomimo, iż pozwany przedstawił kopie dokumentów wystawionych na nazwisko jego syna, które miały świadczyć o przysługującym jemu prawie własności nie można uznać, iż takie prawo mu przysługiwało, gdyż S. G. był jedynie osobą pośredniczącą w jego zakupie, zaś cała transakcja była sfinansowana przez małżeństwo T.. Z ustaleń Sądu wynika jednoznacznie, iż powódce prawo własności rzeczy ruchomych przysługiwało i była uprawniona do ich wynajęcia. Podobnie zarzuty strony pozwanej, jakoby faktura wystawiona przez powódkę, nie mogą stanowić dowodu w postępowaniu cywilnym nie zasługują na uwzględnienie. Zgodnie ze stanowiskiem wyrażonym przez Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z dnia 16 lipca 2014 roku (I ACa 221/14, LEX nr 1506661) moc dowodowa Faktury VAT niczym nie różni się od mocy dowodowej innych dokumentów, gdyż jak każdy dokument prywatny, jest dowodem tego, że określona osoba złożyła oświadczenie zawarte w tym dokumencie. Zdaniem Sądu Apelacyjnego Faktura VAT jest wprawdzie dokumentem księgowym oraz rozliczeniowym do celów podatkowych, jednakże stwierdza także dokonanie określonej operacji gospodarczej. Zatem wystawiona faktura, potwierdzona przez kontrahenta oraz zaksięgowana stanowi podstawę domniemania, iż zapisy dokonane w ewidencji odzwierciedlają stan rzeczy zgodny z rzeczywistym przebiegiem zafakturowanej czynności gospodarczej. Wobec powyższego Faktura VAT jako dokument prywatny podlega swobodnej ocenie, jak inne przedstawione przez strony dowody.

Strona powodowa podnosiła ponadto, iż umowa najmu sprzętu filmowego została zawarta dla pozoru, podstępnie i pod wpływem groźby. Pozwany wskazywał, iż osoby działające w imieniu powódki groziły pozwanemu, jego synowi i jego matce tym, że jeżeli umowa nie zostanie podpisana osobom tym stanic się krzywda. Na dowód powyższego pozwany wniósł o przesłuchanie w charakterze świadka matki A. G.. Z przeprowadzenia tego dowodu pozwany jednak w toku procesu wycofał się. Wyjąwszy twierdzenia pozwanego nie było żadnych dowodów na potwierdzenie jego tez, zatem Sąd nic był w stanie zweryfikować prawdziwości tych twierdzeń. Bowiem, zgodnie z art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Skoro zatem pozwany powoływał się na jakiekolwiek wady przy składaniu oświadczenia woli winien był okoliczności te przed Sądem udowodnić. Pozwany jednak ani nie uchylił się od skutków prawnych złożonego oświadczenia woli ani nie przedstawił dowodów wskazujących, iż nie jest on zobowiązany do uiszczenia należności z tytułu czynszu najmu sprzętu filmowego.

W świetle powołanych okoliczności Sąd uznał, iż strony niniejszego sporu łączyła umowa najmu sprzętu filmowego, na mocy której pozwany był zobowiązany uregulować należność z tytułu czynszu, czego nie uczynił. Dlatego Sąd uznając roszczenie powódki za uzasadnione zasądził od pozwanego J. G. (1) na rzecz powódki A. T. kwotę 10.000,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 11 września 2012 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty.

O odsetkach od zasądzonej kwoty Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 k.c., zgodnie z żądaniem powódki. Z uwagi na zmianę kodeksowej regulacji odsetek od dnia 1 stycznia 2016 roku należało wyodrębnić okres do dnia 31.12.2015 roku kiedy to funkcjonowało jedynie pojęcie odsetek ustawowych i okres od dnia 1 stycznia 2016 roku, jako że w tym dniu weszła wżycie nowelizacja kodeksu cywilnego wprowadzająca nową kategorię odsetek tj. odsetki ustawowe za opóźnienie.

O kosztach postępowania Sąd orzekł, zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, zgodnie z art. 98 k.p.c. Pozwany przegrał proces w całości, dlatego Sad zasądził od niego na rzecz powódki A. T. zwrot kosztów procesu w kwocie 1.717,00 zł, na którą składają się 500 zł tytułem opłaty od pozwu, 1.200 zł wynagrodzenia pełnomocnika oraz 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

W świetle tak ustalonego stanu faktycznego oraz przytoczonych przepisów prawa Sąd uznał, że powództwo jest zasadnie w całości i wobec powyższego orzekł jak w sentencji orzeczenia.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pełnomocnik pozwanego zaskarżając go w całości zarzucając mu:

1. naruszenie przepisów prawa materialnego tj.:

-

art. 659 §1 Kodeksu cywilnego przez jego błędną wykładnię dokonaną przez Sąd Rejonowy i przyjęcie, że strony zawarły w dniu 8 marca 2012 r. ważną umowę najmu sprzętu filmowego, w sytuacji, gdy z ogółu zebranego w sprawie materiału wynika, że nie zostały spełnione warunki zawarcia umowy najmu;

-

art. 83 §1 Kodeksu cywilnego przez jego niezastosowanie przez Sąd Rejonowy i przyjęcie, że umowa z dnia 8 marca 2012 r. nie została zawarta przez strony dla pozoru;

-

art. 233 Kodeksu postępowania cywilnego, poprzez dokonanie przez Sąd Rejonowy dowolnej oceny zebranego materiału dowodowego, w sposób sprzeczny z zasadami doświadczenia życiowego, co skutkowało przyjęciem w zaskarżonym wyroku, że strona powodowa udowodniła swoje roszczenie i że jest ono uzasadnione;

-

art. 232 Kodeksu postępowania cywilnego, poprzez jego nieprawidłowe zastosowanie przez Sąd Rejonowy i przyjęcie, że pozwany nie udowodnił swojego stanowiska w sprawie, w sytuacji, gdy ogół zebranego w sprawie materiału świadczy o tym, że powództwo powinno zostać oddalone;

-

art. 228 §1 Kodeksu postępowania cywilnego, poprzez jego niezastosowanie przez Sąd Rejonowy i przyjęcie, że mogło dojść do zawarcia umowy najmu w dniu 8 marca 2012 r. bez wydania przedmiotu najmu pozwanemu, co przeczy zasadom logiki oraz konstrukcji tego stosunku prawnego;

Mając to na uwadze powyższe apelujący wnosił o: zmianę zaskarżonego wyroku przez Sąd Okręgowy i oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych za obie instancje, bądź o: uchylenie zaskarżonego wyroku przez Sąd Okręgowy i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu oraz o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym, według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest zasadna.

Ma rację skarżący, że Sąd pierwszej instancji dopuścił się obrazy prawa materialnego art. 659 k.c., poprzez jego niewłaściwą wykładnię.

Zgodnie z art. 659 § 1 k.c. przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. Czynsz może być oznaczony w pieniądzach lub w świadczeniach innego rodzaju (§2).

Jak wynika z treści umowy najmu sprzętu filmowego z dnia 8 marca 2012 roku (k. 57-67) umowa ta została zawarta przez A. T. w imieniu której działał jej mąż F. T. - jako wynajmujący oraz J. G. (1) – jako najemcę, producenta filmu. Jej przedmiotem miało być wydanie sprzętu filmowego do czasowego używania.

Zgodnie z § 1 pkt. 2a sprzęt wymieniony w załączniku miał być wydany J. G. (1) na etap realizacji filmu od dnia 9 marca 2012 roku i zostanie przez niego zwrócony w dniu 31 grudnia 2012 roku do godziny 12.00. § 1 pkt. 2 b stanowi, że sprzęt wymieniony w załączniku zostanie wydany upoważnionemu przez producenta filmu do pobrania sprzętu wg specyfikacji. Protokół wydania sprzętu z dnia 8 marca 2012 roku (k.66) został podpisany przez J. G. (1).

Dla ważności umowy najmu koniecznym jest wydanie przedmiotu najmu przez wynajmującego najemcy. Jak wynika ze zgromadzonego materiału dowodowego, w szczególności z zeznań powódki A. T., w których przyznała, „ że fizycznie nie wynajęliśmy sprzętu J. G. (1), odpowiadał za sprzęt wydany swojemu synowi. Umową z marca 2012 roku S. G. chciał dać gwarancję, że odda nam pieniądze za sprzęt, który pobrał „ (k.99). Nie ulega zatem żadnym wątpliwością, że sprzęt filmowy nie został wydany J. G. (1). Analiza treści umowy najmu z dnia 8 marca 2012 roku, nie daje podstaw do przyjęcia, że J. G. (1) działał w imieniu i na rzecz swojego syna S. G.. W aktach sprawy brak jest również pełnomocnictwa udzielonego przez S. G. swojemu ojcu. Takie pełnomocnictwo pozwalałoby przyjąć, że umowa najmu jest ważna, a przedmiot najmu został wydany wcześniej przed jej zawarciem. Zdaniem Sądu odwoławczego przepisy prawa nie przewidują w jakim momencie ma być wydany przedmiot najmu, wymagają aby przedmiot najmu został wydany najemcy. Dlatego też nie można wykluczyć sytuacji, że przedmiot umowy najmu może zostać wydany wcześniej. Zatem należy przyjąć, iż umowa najmu z dnia 8 marca 2012 roku została zawarta pomiędzy A. T. a J. G. (1), któremu przedmiot umowy nie został wydany.

Trudno również zdaniem Sądu odwoławczego zgodzić się z powódką, iż to pozwany „przejął obowiązek zapłaty za syna” (k.99). Strony w toku postępowania podnosiły okoliczność wzajemnej współpracy gospodarczej pomiędzy powódką a S. G.. Zdaniem powódki J. G. (1) zobowiązał się przejąć nieuregulowane zobowiązania syna. Należy podkreślić, iż zgromadzony materiał dowodowy nie przedstawia dowodu na przejęcie długu syna przez pozwanego J. G. (1), w rozumieniu art. 519 k.c. Również z treści umowy najmu nie wynika, aby J. G. (1) zobowiązał się do zapłaty umówionego czynszu zamiast S. G., a S. G. na takie przejęcie długu wyraził zgodę.

Wszystkie te okoliczności w ocenie Sądu odwoławczego nie pozwalają przyjąć, iż między stronami doszło do zawarcia ważnej umowy najmu sprzętu filmowego.

Nie można jednak zgodzić się z zarzutem skarżącego, iż Sąd pierwszej instancji niezasadnie nie uwzględnił okoliczności, iż umowa najmu sprzętu filmowego została zawarta dla pozoru.

Zgodnie bowiem z treścią art. 83 § 1 k.c. nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Jeżeli oświadczenie takie zostało złożone dla ukrycia innej czynności prawnej, ważność oświadczenia ocenia się według właściwości tej czynności. Zatem z pozornością oświadczenia woli mamy do czynienia w sytuacji, gdy oświadczenie woli ma na celu ukrycie innej czynności prawnej. W realiach niniejszej sprawy trudno przyjąć, że umowa najmu z dnia 8 marca 2012 roku była zawarta dla pozoru. Zachodzi bowiem pytanie jaką inną czynność prawną miała ona ukrywać, bo przecież nie bliżej nieokreślone, wzajemne zobowiązania powódki i S. G..

Z tych też względów Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok i orzekł jak w sentencji.

Mając na uwadze, że apelacja pozwanego okazała się zasadna Sąd Okręgowy zmienił rozstrzygnięcie o kosztach postępowania pierwszo instancyjnego i orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. – statuującego ogólną zasadę odpowiedzialności za wynik sprawy i obciążył powódkę obowiązkiem zwrotu kosztów procesu na rzecz pozwanego.

O kosztach procesu za instancję odwoławczą Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 k.p.c.

SSA w SO Grzegorz Ślęzak

SSO Dariusz Mizera SSR del. Mirosława Makowska